Dấu 2 chấm có tác dụng gì?
Dấu hai chấm là một trong các dấu câu quen thuộc trong hệ thống dấu câu tiếng Việt, dấu hai chấm là dấu câu gồm một dấu chấm ở trên, một một chấm ở dưới, được kí hiệu như bên trong dấu ngoặc đơn (:). Vậy, dấu 2 chấm có tác dụng gì mời bạn cùng theo dõi những chia sẻ sau của Trang Tài Liệu.
Tác dụng của dấu hai chấm là gì?
Dấu hai chấm là một trong những phần kiến thức quan trọng thuộc về dấu câu, vậy cụ thể Tác dụng của dấu hai chấm là gì?
Hiện nay có thể thấy dấu hai chấm dùng để:
+ Đánh dấu (báo trước) phần giải thích, thuyết minh cho một phần trước đó.
+ Đánh dấu (báo trước) lời dẫn trực tiếp (dùng với dấu ngoặc kép) hay lời đối thoại (dùng với dấu gạch ngang). Khi báo hiệu lời nói của nhân vật, dấu hai chấm được dùng phói hợp với dấu ngoặc kép hay dấu gạch đầu dòng.
Ví dụ về tác dụng của dấu hai chấm
Để làm rõ hơn Tác dụng của dấu hai chấm là gì? bài viết xin đưa ra các ví dụ về tác dụng của dấu hai chấm.
Thứ nhất dấu hai chấm báo hiệu bộ phận câu đứng sau nó là lời nói của một nhân vật, ví dụ:
– Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành .” Nguyện vọng đó chi phối mọi ý nghĩ và hành động trong suốt cuộc đời của Người.
– Ông đốc trường Mỹ Lý cho gọi mấy cậu học trò mới đứng lên trước lớp ba. Trường làng nhỏ nên không có phòng riêng của ông đốc. Trong lúc ông đọc tên từng người, tôi cảm thấy như quả tim tôi ngừng đập. Tôi quên cả mẹ tôi đang đứng sau tôi. Nghe gọi đến tên, tôi tự nhiên giật mình và lúng túng. Sau khi đọc xong mấy mươi tên đã viết sẵn trên mảnh giấy lớn, ông đốc nhìn chúng tôi nói sẽ:
– Thế là các em đã vào lớp năm. Các em phải cố gắng học để thầy mẹ được vui lòng, và để thầy dạy chúng em được sung sướng. Các em đã nghe chưa? (Các em đều nghe nhưng không em nào dám trả lời. Cũng may đã có tiếng dạ rang của phụ huynh đáp lại).
Ông đốc nhìn chúng tôi với cặp mắt hiền từ và cảm động. Mấy cậu học trò lớp ba cũng đua nhau quay đầu nhìn ra. Và ngoài đường cũng có mấy người đứng dừng lại để nhìn vào. Trong những phút giây này chúng tôi được người ta ngắm nhìn nhiều hơn hết. Vì vậy đã lúng túng chúng tôi càng lúng túng hơn.
Ông đốc lấy cặp kính trắng xuống rồi nói:
Thứ hai tác dụng dánh dấu (báo trước) phần giải thích, thuyết minh cho một phần trước đó.
– Áo dài phụ nữ có hai loại: áo tứ thân và áo năm than…
– Trong vườn nhà em có rất nhiều loài hoa: hoa hồng, hoa cúc, hoa lay ơn,…
– Toán học có các phép tính cơ bản gồm: phép cộng, phép trừ, phép nhân, phép chia.
Ý nghĩa của dấu hai chấm
Dấu hai chấm là một trong những dấu câu quan trọng trong tiếng Việt, có vai trò rất quan trọng trong việc truyền tải ý nghĩa của câu và tạo ra sự nhấn mạnh trong văn bản.
Đầu tiên, dấu hai chấm thường được sử dụng để báo hiệu một sự chuẩn bị cho sự trình bày hay mô tả tiếp theo. Điều này giúp cho người đọc hoặc nghe hiểu được rõ hơn về sự kiện hoặc tình huống đang diễn ra, tăng tính logic và sự trôi chảy của văn bản. Ví dụ như: “Anh ta đã làm rất tốt trong kỳ thi: đạt được điểm số cao nhất trong lớp.”
Thứ hai, dấu hai chấm còn được sử dụng để báo hiệu một lời nói hoặc ý kiến của một nhân vật, tạo ra sự thuyết phục và tăng tính sống động của văn bản. Ví dụ như: “Ông giáo sư bảo với tôi rằng: ‘Hãy cố gắng học tập và nỗ lực hết mình, thành công sẽ đến với em'”.
Cuối cùng, dấu hai chấm còn được sử dụng để báo hiệu một sự đối lập, mâu thuẫn hoặc câu chuyện tiếp diễn. Điều này giúp tạo ra sự kích thích và tò mò cho người đọc hoặc nghe, khuyến khích họ tiếp tục theo dõi văn bản. Ví dụ như: “Cô ấy đã đến trễ, và tất cả mọi người đã bắt đầu suy nghĩ xấu về cô. Tuy nhiên, khi cô ấy giải thích cho chúng tôi lý do, tất cả mọi người đều cảm thấy thương cảm và thông cảm”.
Tóm lại, dấu hai chấm có tác dụng quan trọng trong việc truyền tải ý nghĩa và tạo ra sự nhấn mạnh trong văn bản. Việc sử dụng dấu hai chấm đúng cách sẽ giúp cho văn bản trở nên rõ ràng, chính xác và hấp dẫn hơn.
Bài tập về dấu hai chấm
Bài 1: Viết 5 câu sử dụng dấu hai chấm để báo trước lời giải thích 5 câu sử dụng dấu hai chấm để báo trước lời nói của nhân vật.
Trả lời:
5 câu sử dụng dấu hai chấm để báo trước lời giải thích:
– Rồi những cảnh tuyệt đẹp của đất nước hiện ra: cánh đồng rộng lớn với những đàn trâu thung thăng gặm cỏ, dòng sông êm đềm với những đoàn thuyền ngược xuôi trên dòng nước xanh biếc, bầu trời trong xanh, mây trắng bay nhẹ nhàng, tạo nên một khung cảnh đẹp mê hồn.
– Tôi đã mua rất nhiều đồ: áo khoác, quần jean, giày sneaker, túi xách và đồng hồ đeo tay.
– Những món ăn đặc trưng của Việt Nam có thể kể đến: phở, bánh mì, nem nướng, chả giò và cơm tấm.
– Các thành phố lớn nhất của châu Á là: Tokyo, Seoul, Bangkok, Jakarta và Manila.
– Các loại động vật ở khu vực nhiệt đới bao gồm: khỉ, vượn, báo, rắn và lươn.
5 câu sử dụng dấu hai chấm để báo trước lời nói của nhân vật:
– Ông chủ giải thích: “Chúng ta cần tăng doanh số bán hàng trong quý này.”
– Bà nội trợ bảo: “Tôi sẽ nấu món ăn ngon cho gia đình vào cuối tuần này.”
– Anh ta đột nhiên quay lại và nói: “Tôi đã tìm được giải pháp cho vấn đề của chúng ta!”
– “Tôi không biết làm sao để giải quyết vấn đề này”: cô ấy nói với tôi.
– Giáo viên hướng dẫn: “Hãy đọc vài trang sách trước khi bắt đầu bài kiểm tra.”
Bài 2: Em hãy cho biết các dấu hai chấm sau có công dụng gì?
(1) Chú Năm đi thị xã về, mang theo rất nhiều thứ: thịt bò, rau cải, cây ớt con, măng khô, bánh rán…
(2) Mỗi khi cảm thấy chán nản và muốn bỏ cuộc giữa chừng, em thường nhớ đến một danh ngôn mà thầy giáo đã dạy: “Trên bước đường thành công, không có dấu chân của kẻ lười biếng”.
(3) Đang đi chơi với bạn, nhưng thấy thầy giáo đi ngang qua, Hà vẫn dừng xe lại để chào thầy:
– Em chào thầy ạ!
Trả lời:
(1) Dấu hai chấm trong câu báo hiệu rằng đoạn văn tiếp theo sẽ là danh sách các vật dụng, thực phẩm được liệt kê.
(2) Dấu hai chấm trong câu báo hiệu rằng đoạn văn tiếp theo là một danh ngôn được trích dẫn.
(3) Dấu hai chấm trong câu báo hiệu rằng đoạn văn tiếp theo là lời chào hỏi của Hùng đến thầy giáo.
Bài 3: Viết một đoạn văn có dấu hai chấm và nêu tác dụng của dấu hai chấm đó
Trả lời:
Trong một bức thư của ông Đặng Huyền Anh gửi đến ban biên tập một tạp chí, ông viết: “Tôi muốn chia sẻ với độc giả một số suy nghĩ về vấn đề này: Nghệ thuật là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của con người.”
Trong đoạn văn này, dấu hai chấm được sử dụng để báo trước sự liệt kê, tuyên bố ý kiến của ông Đặng Huyền Anh và báo trước phần giải thích cho bộ phận câu trước đó.
Bài 4: Chỉ ra tác dụng của dấu hai chấm trong đoạn văn sau: Trong gia đình, mẹ là người yêu thương em nhất. Mỗi khi năm học mới sắp đến, mẹ thường dắt em ra chợ, chuẩn bị cho em thật nhiều quần áo mới và đồ dùng học tập, nào là: thước, bút, vở,… để em cùng bạn bè đến trường. Được nắm tay mẹ đến trường là một điều hạnh phúc. Trước khi em vào lớp học, mẹ thường dặn em rằng: “Con phải thật ngoan và cố gắng học tập giỏi nhé”. Nghe lời mẹ, em luôn tự dặn bản thân phải chăm chỉ học tập và nghe lời cô giáo để mẹ vui lòng.
Trả lời:
– Dấu hai chấm thứ nhất được sử dụng trong đoạn văn có tác dụng liệt kê những đồ dụng học tập mà mẹ chuẩn bị cho em
– Dấu hai chấm thứ hai được sử dụng trong đoạn văn có tác dụng báo hiệu trước lời dặn dò của mẹ dành cho em trước khi tới lớp.
Trên đây là một số kiến thức liên quan đến dấu hai chấm mà chúng tôi muốn cung cấp tới bạn đọc. Hy vọng bài viết đem đến cho bạn đọc những kiến thức bổ ích và giải đáp chính xác khái niệm bạn quan tâm. Xin chân thành cảm ơn bạn đọc đã quan tâm theo dõi!