Đề Thi HSG Văn 9 Tỉnh Quảng Nam 2019-2020 Có Đáp Án – Ngữ Văn Lớp 9

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

QUẢNG NAM

HƯỚNG DẪN CHẤM

(Hướng dẫn chấm này

gồm có 04 trang)

KỲ THI HỌC SINH GIỎI LỚP 9 CẤP TỈNH

NĂM HỌC 2019 - 2020

Môn thi : NGỮ VĂN

Thời gian : 150 phút (không kể thời gian giao đề)

Ngày thi : 10/6/2020

Câu

Nội dung

Điểm

Câu 1

4.0

Câu 1a.

- Các biện pháp tu từ được sử dụng:

+ Điệp từ: có, trăm;

+ Hoán dụ: ngọn khói trăm tàu, lửa trăm nhà.

+ Liệt kê: có ngọn khói trăm tàu, có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả;

+ Câu hỏi tu từ: - Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?...

0.5

0.5

0.5

0.5

Câu 1b.

- Viết đúng hình thức đoạn văn.

- Cảm nhận về cảm xúc của người cháu trong đoạn thơ:

Thí sinh nêu được các ý sau:

+ Chia sẻ niềm vui, niềm hạnh phúc về cuộc sống hiện tại

+ Giãi bày nỗi nhớ thương da diết về bà, về quá khứ gian khổ mà ấm áp tình bà.

+ Thể hiện lòng biết ơn đối với quê hương, cội nguồn.

0.5

0.5

0.5

0.5

Câu 2.

6.0

I.

Yêu cầu về kĩ năng

Vận dụng tốt các kĩ năng làm bài văn nghị luận xã hội về một tư tưởng đạo lý; kết hợp hợp lý các thao tác lập luận (giải thích, phân tích, chứng minh, bình luận…); huy động tốt kiến thức, trải nghiệm bản thân để bảo vệ lập luận của mình.

Bài viết có kết cấu rõ ràng, lập luận chặt chẽ, lí lẽ thuyết phục, dẫn chứng xác đáng, hành văn mạch lạc, không mắc lỗi chính tả, diễn đạt, khuyến khích các bài viết có kĩ năng sáng tạo, cách viết độc đáo.

0.5

II.

Yêu cầu về kiến thức

Thí sinh có quyền đưa ra ý kiến riêng song cách hiểu và cách bàn luận phải xuất phát từ ý tưởng được nêu trên đề và phù hợp với các chuẩn mực đạo đức, pháp luật.

Bài làm cần hướng đến các nội dung sau:

5.5

1

Giải thích vấn đề

1.0

- lạc quan: hy vọng, tin tưởng vào tương lai.

- mức độ: điểm, mốc giới hạn trên một thang độ.

- Lạc quan cần có mức độ: hy vọng, tin tưởng có chừng mực, hợp lý

- nỗ lực: gắng sức. Ở đây bao gồm cả nỗ lực tinh thần, ý chí, trí tuệ.

- tột độ: mức cuối cùng của thang độ.

- Nỗ lực thì phải tột độ: gắng sức đến cùng, hết mức.

- Ý kiến là lời nhắc nhở về công tác điều hành nền kinh tế nhưng chứa đựng bài học sâu sắc, có ý nghĩa định hướng con đường đến với thành công.

2.

Suy nghĩ về ý kiến:

4.0

a. Ý kiến có ý nghĩa định hướng con đường đến với thành công.

- Lạc quan cần phải có mức độ:

+ Lạc quan là trạng thái tinh thần cần thiết đối với người thành công. Lạc quan tạo động lực vượt khó, tiếp thêm sức mạnh cho con người.

+ Lạc quan có mức độ giúp con người tự tin, kiểm soát được cảm xúc, lý trí. Từ đó, nhận thức được hiện tại, dự báo được tương lai, có kế hoạch hành động phù hợp, nắm chắc khả năng đến với thành công.

+ Lạc quan thiếu kiểm soát có thể dẫn con người đến chỗ bất cập, không dám tin vào khả năng của chính mình hoặc thái quá rơi vào chủ quan, ảo tưởng. Tất cả đều dễ thất bại.

- Nỗ lực thì phải tột độ:

+ Tiềm năng ở con người là vô hạn. Sự nỗ lực giúp con người phát huy khả năng để đạt đến mục đích đặt ra.

+ Nỗ lực tột độ giúp con người giải phóng hết sức lực, phát huy hết trí tuệ, năng lực và sức sáng tạo;.... Nỗ lực tột độ là cơ hội để trải nghiệm, khám phá bản thân. Đó là yếu tố cần có để thành công.

b. Cần nhận thức đúng đắn về sự lạc quan, nỗ lực và quan hệ giữa chúng

- Cần dựa vào chân lí khoa học, thực tế khách quan; đánh giá đúng về bản thân để lạc quan có cơ sở vững chắc.

- Nỗ lực tột độ chỉ có ý nghĩa khi hướng đến mục đích, mục tiêu có giá trị, ý nghĩa, phù hợp với các chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

- Nỗ lực tột độ khác với lối làm việc không có kế hoạch, thiếu phương pháp .

- Giữa lạc quan và nỗ lực có sự tác động qua lại. Lạc quan tạo động lực cho sự nỗ lực. Nỗ lực làm cho sự lạc quan có cơ sở.

3

Bài học nhận thức và hành động

0.5

- Xác định mục tiêu đúng đắn, phù hợp; có sự lạc quan và nỗ lực hết mình.

- Nâng cao hiểu biết, không ngừng trải nghiệm, tôn trọng thực tế để có sự lạc quan và nỗ lực đúng hướng.

Câu 3

10.0

I.

Yêu cầu về kỹ năng

Vận dụng được các kĩ năng, thao tác lập luận để làm bài nghị luận văn học. Bài viết có hệ thống luận điểm, luận cứ rõ ràng; ngôn ngữ diễn đạt chính xác, có hình ảnh; hành văn mạch lạc, biểu cảm, ít sai sót về chính tả; có cách viết sáng tạo, kiến thức phong phú, sâu sắc.

1.0

II.

Yêu cầu về kiến thức:

Thí sinh có thể tiếp cận, giải quyết vấn đề và trình bày theo nhiều cách khác nhau. Song, cần đảm bảo đạt được các ý cơ bản sau:

1

Quan niệm của Nguyễn Đình Thi về “lời gửi của nghệ thuật”

2.0

a) Lời gửi của nghệ thuật là lời nhắn gửi, ký thác về tư tưởng, tình cảm, khát vọng, đề nghị của người nghệ sĩ hướng đến cuộc sống.

b) Lời gửi của văn nghệ (nghệ thuật) là sự sống, chính là khả năng bồi đắp, thanh lọc tâm hồn con người, làm cho đời sống có ý nghĩa hơn: “ Mỗi tác phẩm lớn như rọi vào bên trong chúng ta một ánh sáng riêng, không bao giờ nhòa đi, ánh sáng ấy bây giờ biến thành của ta và chiếu tỏa lên mọi việc chúng ta sống, mọi con người ta gặp, làm cho thay đổi hẳn mắt ta nhìn, óc ta nghĩ”.“Văn nghệ đã làm cho tâm hồn họ thực sự sống”.

- Lời gửi ấy luôn được thể hiện qua những sáng tạo nghệ thuật có giá trị

2.

Chứng minh qua các tác phẩm:

6.0

2.1

Bài thơ Ánh trăng của nhà thơ Nguyễn Duy:

1. a. Vài nét về tác giả Nguyễn Duy và bài thơ Ánh trăng:

- Nguyễn Duy là nhà thơ quân đội trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Thơ Nguyễn Duy có sự kết hợp hài hòa giữa cái duyên dáng, trữ tình với chất thế sự đậm đặc, nhiều bài là tiếng nói khảng khái, bộc trực mà trầm tĩnh, giàu chiêm nghiệm và mang tinh thần công dân sâu sắc.

- Bài thơ viết 1978 tại thành phố Hồ Chí Minh, in trong tập thơ cùng tên (1984). Bài thơ là câu chuyện kể về mối quan hệ giữa nhân vật trữ tình (nhà thơ) với vầng trăng tình nghĩa. Trong quá khứ gian khổ, giữa núi, đồng, sông, bể, vầng trăng là bầu bạn chí nghĩa, chí tình. Từ khi về thành phố, quen ánh điện, cửa gương, nhà thơ chợt quên đi vầng trăng bầu bạn. Rồi một đêm, thình lình đèn điện tắt, tác giả giật mình nhận ra vầng trăng tròn vành vạnh như một thủy chung, ánh trăng im phăng phắc như một cảnh tỉnh, thức gợi bao suy tư, cảm xúc.

b. Lời gửi của thi nhân:

Với sự hòa quyện giữa chất tự sự và trữ tình, hình ảnh thơ giàu tính biểu tượng, bài thơ là lời nhắc nhở về thái độ sống đối với quá khứ, nguồn cội: đừng đánh mất, lãng quên quá khứ; phải biết nhớ về nguồn cội; trân trọng lẽ sống bao dung, chung thủy trong cuộc đời. Từ đó, ý thơ khơi dậy những suy cảm sâu xa về lẽ sống.

3.0

2.2

Truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng.

a. Vài nét về Nguyễn Quang Sáng và truyện ngắn Chiếc lược ngà:

- Nguyễn Quang Sáng là nhà văn của cuộc sống và con người Nam Bộ trong hai cuộc kháng chiến. Truyện của ông có cốt truyện hấp dẫn, xoay quanh những tình huống bất ngờ; ngôn ngữ dung dị, mang đậm màu sắc Nam Bộ.

- Chiếc lược ngà được viết năm 1966 tại chiến trường Nam Bộ. Truyện kể về tình cha con của ông Sáu và bé Thu. Ông Sáu xa nhà đi kháng chiến. Mãi đến khi con gái lên tám tuổi, ông mới có dịp về thăm nhà, thăm con. Bé Thu không nhận cha vì vết thẹo trên mặt làm ông Sáu không giống với bức ảnh chụp mà em biết. Thời khắc bé Thu nhận ra cha cũng là lúc ông Sáu phải trở lại chiến trường.

Ở khu căn cứ, ông Sáu dồn hết nỗi nhớ, tình thương con để làm chiếc lược ngà như con mong ước lúc ra đi. Khi bé Thu nhận được chiếc lược của ba thì ông Sáu đã hy sinh ở chiến trường.

b. Lời gửi của nhà văn:

Bằng những tình huống éo le, cảm động, câu chuyện về tình cha con của bé Thu chứa đựng những thông điệp nhân sinh sâu sắc: Tác phẩm là lời tố cáo mạnh mẽ tội ác của chiến tranh xâm lược; khẳng định tình cha con, tình cảm gia đình bất diệt ở con người; ... Tác phẩm gieo vào lòng người sự trân trọng trước những tình cảm cao đẹp trong đời sống.

3.0

3

Đánh giá chung:

- Quan niệm lời gửi của nghệ thuật của Nguyễn Đình Thi có ý nghĩa sâu sắc về cốt lõi, giá trị, ý nghĩa của văn nghệ. Quan điểm có giá trị định hướng sáng tác và tiếp nhận.

- Những lời gửi trong bài thơ Ánh trăng và truyện ngắn Chiếc lược ngà đã thức gợi những xúc cảm, suy tư về lẽ sống và trách nhiệm của con người trước cuộc đời.

1.0