Phần

Câu

Nội dung

Điểm

Đọc

hiểu

1

Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm.

0.5

2

Thể thơ: Tự do

0.5

3

Thành ngữ: Một nắng hai sương

Giải nghĩa: sự gian truân, vất vả của con người.

0.5

4

Từ “ ngọt” trong câu thơ “Quả muốn ngọt phải tháng ngày tích nhựa” là nghĩa gốc

0.5

5

Cụm từ “ một nắng hai sương” là Cụm danh từ

0.5

6

Giải nghĩa từ: Nghị lực – sức mạnh tinh thần tạo cho con người sự kiên quyết trong hành động, không lùi bước trước khó khăn thử thách.

0.5

7

Biện pháp so sánh: "Như con chim suốt ngày chọn hạt/ Năm tháng bao dung nhưng khắc nghiệt lạ kỳ”

Nhấn mạnh sự cần mẫn, tỉ mỉ, kiên trì, làm việc bằng chính đôi bàn tay, khối óc của mình và nghị lực, cố gắng, kiên trì sẽ gặt hái những điều mình mong muốn bởi trên bước đường đời có nhiều chông gai và thách thức, nhiều khắc nghiệt, khó khăn.

Phép so sánh còn giúp cho câu thơ tăng tính gợi hình, gợi cảm.

0.5

8

Hai câu thơ:.

Không có gì tự đến, dẫu bình thường

Phải bằng cả đôi tay và nghị lực.

Khẳng định: Để có được những điều tốt đẹp trong cuộc đời mỗi người phải có ý chí nghị lực, sự vươn lên, vượt qua khó khăn, thử thách.

0.5

9

Muốn có được trái ngọt, hoa thơm, mùa màng bội thu phải trải qua quá trình tích luỹ, trải qua những kahwcs nghiệt của cuộc đời, trải qua những tháng ngày vất vả, cực nhọc vun bồi… Qua đó tác giả nhấn mạnh: Sự cần mẫn kiên trì, quyết tâm vượt khó sẽ mang lại những thành quả ngọt ngào.

1.0

10

Những lời thơ nhẹ nhàng như một bài hát du dương, gợn chạm vào tâm hồn người đọc để qua đó cũng là những lời răn dạy con, nhẹ nhàng và sâu lắng của cha mẹ. Cha mẹ khuyên con hãy rèn luyện đức tính kiên trì, mạnh mẽ, quyết tâm, nâng cao ý chí nghị lực của bản thân..trong hành trình trưởng thành của mình. Để có được trái ngọt, thành công con phải đi tìm, tự mình tạo nên chứ thành quả không bỗng dưng tự đến. Đây là lời khuyên, lời nhắn nhủ chân thành, định hướng cho con con đường đi để chạm đến thành công, qua đó ta thấy được tình yêu thương, sự quan tâm của cha mẹ dành cho con cái.

1.0

a.Yêu cầu về hình thức:

- Bài viết có bố cục rõ ràng, không mắc lỗi chính tả, diễn đạt trôi chảy; văn phong trong sáng, có cảm xúc, bài làm có các ý rõ ràng, biết cảm nhận về nhân vật..

b. Yêu cầu nội dung: Đảm bảo một số vấn đề cơ bản sau:

+) Mở bài

- Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm và cảm nhận chung về lucky trong đoạn trích.

+ ) Thân bài:

* Lucky là chú chim luôn biết nuôi dưỡng ước mơ, quết tâm thực hiện ước mơ, khao khát của mình.

- Lucky bày tỏ khao khát được bay:

+ Xuyên suốt câu chuyện “ Con mèo dạy hải âu bay” đầy lôi cuốn là tình yêu thương, chăm sóc, sự tận tâm của con mèo mun mập ú dành cho con hải âu non từ khi nó vẫn còn trong quả trứng trắng lốm đốm xanh. Tình yêu ấy bắt nguồn từ lời hứa cho qua chuyện và rồi lớn dần, lớn dần, đến mức phá vỡ rào cản về giống loài. Cảm ơn tình yêu bao la đó của mèo mẹ mà Lúc ky đã không phụ lòng mong mỏi của mèo mẹ Zorba, đã tự nói lên mong ước được bay lượn, nó đã tự mình bày tỏ mong muốn được bay “ Vâng, vui lòng dạy con tập bay”. Tự bên trong sâu thẳm Lucky là một chon hải âu, dù muốn hay không nó vẫn là chim – Chim thì phải bay.

+ Nếu bạn muốn ai đó làm điều gì bằng tất cả sức lực, tinh thần, hãy kiên nhẫn và để họ tự nói lên điều đó. Lũ mèo rõ ràng là rất muốn con hải âu biết bay, không chỉ bởi mỗi ngày có biết bao nguy hiểm rình rập hay vì tình yêu dành cho con hải âu, cũng không vì mong muốn thực hiện lời hứa. Lý do đơn giản nhưng là lẽ tự nhiên của tạo hóa: chim hải âu thì phải bay! Nhờ mèo mẹ và các bạn của khơi gợi,gợi hình ảnh bầy hải âu tự do trên bầu trời, khơi gợi về niềm tự hào về nòi giống chim trong sâu thẳm trái tim Lucky – hải âu là “loài chim cứng cỏi nhất trong vũ trụ” – Dòng máu chim hải âu luôn chảy trong huyết quản của Lucky, nên như một lẽ tự nhiên, Lucky đã chấp thuận học bay. Mẹ mèo Zorba dịu dàng: “Vậy thì, thưa quý cô Lucky, cô có nghĩ rằng mình muốn bay hay không?” câu hỏi đầy yêu thương và quyết đoán ấy đã đánh động vào trái tim và khao khát được tung cánh trên bầu trời của Lucky.

+ Lucky thấu hiểu được tấm chân tình, tình yêu thương vô bờ bến của mèo mẹ Zorba nên nó không muốn làm mẹ mèo buồn. Dẫu lúc đầu nó có phân vân và không muốn học bay song với những lời lẽ dịu dàng, ấm áp đầy tình yêu thương của mèo mẹ, Lucky đã mở lòng mình, đã tự tin và quyết tâm học bay.

+ Bằng tình yêu thương, sự kiên trì. nhẫn nại, mèo mẹ Zorba đã tạo cho Lucky động lực để vươn tới.Và rồi “từ chỗ không biết gì, con bé đã thấu hiểu được điều quan trọng nhất. Đó là chỉ những kẻ thực sự dám thì mới có thể bay”.

- Lucky thực hiện sứ mệnh của mình trong sự cổ vũ của mèo mẹ và các bác mèo.

+ Lúc đầu Lucky không tự tin, thất bại ngay từ lần đầu tiên thực hiện nên nó nước mắt lưng tròng.“Con thật là đồ kém cỏi! Con thật là đồ kém cỏi!” ...

+ Nhưng nhờ sự động viên khéo léo của mèo mẹ.“Không kẻ nào có thể bay được ngay trong lần đầu tiên tập cả, con sẽ học dần. Ta hứa đấy,” và cử chỉ dịu dàng “Zorba meo khe khẽ, liếm đầu nó” đã khiến nó tự tin hơn, có động lực để vươn tới.
+ Bên cạnh tình yêu thương, sự tin tưởng, đó còn là sự kiên trì theo đuổi ước mơ. Trong đoạn trích truyện, nhà văn đã cho chúng ta thấy rằng: Chỉ những kẻ thực sự có ước mơ, và dám nỗ lực hành động mới có được thứ mình mong muốn. Cũng như Lucky cô yêu mẹ “ cô biết một ngày cô sẽ phải rời xa mẹ cô và Zorba cũng biết vậy, nó biết rằng nó sẽ rơi nước mắt  nhưng nó vẫn khuyên Lucky học bay bởi hải âu bé nhỏ thực sự muốn bay. Lucky thực sự hạnh phúc vì có mẹ tin tưởng, và Lucky đã mạnh dạn ước mơ và nỗ lực hết mình để thực hiện ước mơ được bay của mình! Hơn ai hết, Lucky hiểu rất rõ rằng “Ước mơ sẽ chỉ thành hiện thực khi bản thân có lòng tin vào chính mình, nỗ lực hành động vượt qua mọi khó khăn, trở ngại khi đó thành quả nhận được sẽ vô cùng ngọt ngào”. Lucky đã làm được điều đó bằng lòng quả cảm của mình.

*Đánh giá: Câu chuyện “ Con mèo dạy hải âu bay” nói chung và đoạn trích “ Học bay” nói riêng đã gửi đến bạn đọc thông điệp sâu sắc:

+ Đó là lòng quả cảm: Dù thế giới ngoài kia có biết bao nguy hiểm rình rập đe doạ hay những nỗi sợ thất bại, thì chúng ta hãy can đảm bay lên vì trong cuộc đời “sẽ có rất nhiều lý do để hạnh phúc”. Can đảm khám phá cuộc sống đầy rẫy thử thách bên ngoài để cuối cùng nghiệm ra một điều quý giá “Chỉ những kẻ thực sự dám thì mới có thể bay”…

-) Lucky được xây dựng bằng những hình thức nghệ thuật đặc sắc:

Với giọng văn hóm hỉnh và trong sáng, những lời thoại rất đáng yêu, tập trung miêu tả hành động để làm nổi bật tính cách nhân vật Luis Sepúlved đã khéo léo dẫn dắt người đọc vào thế giới của các loài vật trên bến cảng - Thế giới vui tươi trong trẻo của trẻ thơ. Lối viết giản dị, gần gũi, không cầu kì đẽo gọt trong từng câu chữ nhưng người đọc vẫn bị cuốn theo diễn biến lúc nhẹ nhàng, lúc gấp gáp, lúc đầy kịch tính theo các bước tập bay của hải âu con. Mạch truyện giản đơn, dễ hiểu và đáng yêu. Rất phù hợp với mọi độ tuổi, những tình huống gây cười cho trẻ em hay những bài học thấm thía cho người lớn.Thế giới trong trẻo đầy ắp những khao khát hiện ra, không chỉ trước mắt trẻ nhỏ mà còn của cả người lớn. Bởi thế “ Con mèo dạy hải âu bay” luôn hấp dẫn bạn đọc trên toàn thế giới.

+) Kết bài:

Khẳng định một lần nữa về Lucky, giá trị của đoạn trích và câu chuyện: Đọc “Chuyện con mèo dạy hải âu bay” và đoạn trích “ học bay” người đọc càng thêm mến yêu Lucky – một con hải âu đáng yêu, cứng cỏi và rất dũng cảm, và sẽ có cảm giác muốn bay lên không trung, bay lên vùng trời tự do để đón ánh mặt trời ấm áp vì không có điều gì là không thể nếu ta có yêu thương, lòng nhiệt thành và trái tim quả cảm.

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

Đọc

hiểu

1

Năm chữ

0.5

2

Biểu cảm

0.5

3

Từ “ bình minh” trong câu thơ “ Đang nói về bình minh” không phải là từ láy vì các tiếng trong từ có quan hệ về nghĩa chứ không có quan hệ về ngữ âm.

0.5

4

Cách nhắt nhịp 2/3 và 3/2

0.5

5

Ý nghĩa nhan đề: Những bài học mỗi ngày. Mỗi ngày cuộc sống đều mang đến cho ta những bài học quý báu như những câu chuyện ngụ ngôn vậy.

0.5

6

Những từ “ trang giấy, nụ hồng, xương rồng, nắng bão, ngọn gió” thuộc từ loại: Danh từ

0.5

7

Những câu thơ sau:

Tôi học cây xương rồng

Trời xanh cùng nắng bão

Tôi học trong nụ hồng

Màu hoa chừng rỏ máu

Gợi ra cho chúng ta những bài học quý báu: Cây xương rồng cho ta bài học về ý chí, nghị lực sống trong môt trường rộng lớn ( Trời xanh) và khắc nghiệt ( nắng, bão) nụ hồng cho bài học về những gì đẹp đẽ ( màu hoa) có khi phải trả giá bằng cả nỗi đau.

0.5

8

Tác giả đã học được bài học vô cùng sâu sắc trong hai câu thơ: Học được lối sống, cách sống bao dung, độ lượng, vị tha nhân ái. Không hẹp hòi ích kỉ.

0.5

9

HS có thể chỉ ra một trong các biện pháp tu từ sau:

- Nhân hoá: Tôi học lời chim chóc

Đang nói về bình minh

Tác dụng: Thiên nhiên trở nên sinh động, gần gũi, gắn bó với con người như những người bạn, con người học tập được những điều giản dị, đẹp đẽ từ thiên nhiên.

Hoặc:

- Điệp cấu trúc : Tôi học……Tôi học lời..

Tác dụng: Nhấn mạnh, khẳng định giá trị của việc học: “Tôi” - chủ thể trữ tình lĩnh hội, nhận thức tiếp thu, học hỏi tất cả những gì phong phú, giản dị đời thường của thế giới tự nhiên, con người để làm giàu trí tuệ và tâm hồn mình. Đồng thời tạo nhịp điệu êm ái cho lời thơ.

1.0

10

Bài thơ đã thể hiện một quan niệm đúng đắn về việc học. Với Đỗ Trung Quân, học không phải chỉ là ở trường, lớp mà học còn là một cuộc hành trình tìm kiếm – khám phá – lĩnh hội từ những điều bình dị trong cuộc sống. Trong suốt cuộc đời, con người luôn luôn có thể học tập thêm kiến thức, bồi dưỡng cho tâm hồn mình giàu có và phong phú hơn. Cuộc sống chính là một trường học lớn giúp ta trải ngiệm mỗi ngày để thêm yêu đời và sống tốt đẹp hơn.

1.0

a.Yêu cầu về hình thức:

- Bài viết có bố cục rõ ràng, không mắc lỗi chính tả, diễn đạt trôi chảy; văn phong trong sáng, có cảm xúc, bài làm có các ý rõ ràng, biết đánh giá nhân vật..

b. Yêu cầu nội dung: Đảm bảo một số vấn đề cơ bản sau:

+) Mở bài

- Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm và cảm nhận chung về Dế Mèn trong đoạn trích: “Dế Mèn phiêu lưu ký” là truyện thiếu nhi đặc sắc nhất của nhà văn Tô Hoài. Đây là câu chuyện đầy thú vị, hấp dẫn về hành trình phiêu lưu của chú Dế Mèn qua nhiều vùng đất và thế giới của các loài vật khác, nhằm thể hiện khát vọng tươi đẹp của tuổi trẻ. Đoạn trích “Dế Mèn bênh vực kẻ yếu” là đoạn trích miêu tả sinh động hành động nghĩa hiệp của Mèn khi giúp đỡ chị Nhà Trò thoát khỏi sự ức hiếp của mụ Nhện xấu xa.

+ ) Thân bài:

- Giới thiệu tác giả , tác phẩm:

Tô Hoài là nhà văn có vốn sống phong phú, năng lực quan sát và miêu tả tinh tế, lối văn giàu hình ảnh, nhịp điệu, ngôn ngữ chân thực, gần gũi với đời sống. Ông có sở trường viết truyện về loài vật. Tô Hoài có những tìm tòi, khám phá trong sáng tạo nghệ thuật đó là một trong những yếu tố làm nên sức hấp dẫn, sức sống và ý nghĩa lâu bền ở tác phẩm của ông. “Dế Mèn phiêu lưu kí” là tác phẩm đặc sắc và nổi tiếng nhất của nhà văn Tô Hoài viết về loài vật, dành cho lứa tuổi thiếu nhi (truyện đồng thoại). Trong truyện, Dế Mèn là nhân vật chính đã trải qua những cuộc phiêu lưu lí thú, đầy mạo hiểm. Sự trải nghiệm cuộc đời của Dế Mèn, những bài học mà Dế Mèn rút ra qua bao nhiêu hiểm nguy sóng gió chính là hành trang để Mèn bước vào đời và trở thành một chàng Dế cao thượng, trượng nghĩa. Chính vì thế, có thể nói rằng cuộc đời của Dế Mèn là một bài học lớn - đi một ngày đàng, học một sàng khôn

- Cảm nhận về nhân vật Dế Mèn:

+ Dế Mèn là một chàng dế khỏe mạnh, cường tráng sớm thích tự lập nên đã một mình tự đi ngao du khắp nơi, chơi đùa với cây cỏ, thưởng ngoạn phong cảnh đẹp trên khắp đất nước, tìm những người bạn mới. Điều đặc biệt là tích lũy được những kinh nghiệm để cho mình trưởng thành hơn. Là một chú dế khỏe mạnh, có chút kiêu ngạo, dế Mèn luôn tự tin vào sức mạnh của bản thân mình, chú cũng là một chàng dế hành hiệp chính nghĩa, trên đường đi thường xuyên giúp đỡ những người gặp khó khăn. Thấy những việc chướng tai gai mắt thì không hề khoanh tay đứng xem mà luôn can thiệp, trừng trị kẻ ác, đòi công bằng lại cho người bị hại.

+ Trên hành trình của mình, Mèn đã gặp biết bao loài vật, cũng đã giúp đỡ nhiều người. Đoạn trích “ Dế Mèn bênh vực kẻ yếu” đã thể hiện sinh động một chàng dế giàu tình yêu thương và luôn quan tâm người khác. Chú Dế Mèn được nói đến thật đáng khâm phục. Hôm nay đến một vùng đất hoàn toàn mới, Dế Mèn nhìn trước ngó sau đầy vẻ thích thú, bởi cảnh vật ở đây vô cùng đẹp, đẹp hơn bất kì nơi nào mà Dế Mèn ta từng đến, từng đi qua, gặp những con vật dễ thương, thân thiện, đến đâu Dế Mèn cũng chủ động bắt chuyện, làm thân nên mới vừa đi một đoạn thì Dế Mèn đã biết hết tên mọi người. Đang huýt sáo bước đi đầy vui vẻ thì bỗng nghe thấy tiếng khóc đầy thê lương, nhìn qua mới thấy chị Nhà Trò đang ngồi khóc nức nở bên tảng đá. Vốn đầy tính chính nghĩa, Dế Mèn lại gần hỏi chuyện mới biết vì năm ngoái chị Nhà Trò và mẹ đến vay lương thực của bà Nhện, mà mẹ của chị ta vừa mới mất. Không có tiền để trả cho mụ Nhện nên chị Nhà Trò bị chúng bắt, đánh đập tàn nhẫn, hơn nữa còn bày trận phục kích trên đường về nhà của chị Nhà Trò khiến chị có nhà mà không thể về. Chú “xòe hai cẳng ra” biểu thị một sức mạnh sẵn sàng bênh vực kẻ yếu, rồi bảo chị Nhà Trò: “Em đừng sợ!”. Chú đã đưa chị Nhà Trò đến thẳng sào huyệt lũ nhện. Tiếng nói của chú cất lên nghe thật oai vệ, ngang tàng: “Ai đứng chóp bu bọn này? Ra đây ta nói chuyện”. Dế Mèn đã “quay phắt lưng phóng càng đạp phanh phách” làm cho mụ nhện cái và bè lũ bạt vía kinh hồn “co dúm lại rồi cúi rập đầu xuống đất như cái chày giã gạo”. Dế Mèn đã bênh vực kẻ yếu, bắt lũ nhện “xóa hết công nợ”, “đốt hết văn tự nợ đi!”, và phải “phá các vòng vây”. Bọn nhện “sợ hãi cùng dạ ran”. Dưới ngòi bút Tô Hoài, Dế Mèn được miêu tả qua một số cử chỉ, hành động và ngôn ngữ đầy ấn tượng, xứng đáng là một hiệp sĩ ra tay “phò nguy cứu đời”.

+Dế Mèn vô cùng tức giận khi nghe câu chuyện của chị Nhà Trò, khuyên chị Nhà Trò bình tĩnh, sau đó cùng chị Nhà Trò đến nơi mụ Nhện phục kích để dạy cho mụ ta một bài học. Đến nơi, Dế Mèn đã bay lại, dùng đôi càng chắc khỏe của mình tấn công mụ nhện khiến mụ ta sợ hãi mà ngã lăn ra đất. Dế Mèn đã lên tiếng giáo huấn sự đê hèn của mụ Nhện, chị Nhà Trò đã vô cùng đáng thương mà vẫn cố tình ăn hiếp, chà đạp. Hành động ấy của Mèn được chị Nhà Trò cảm kích và biết ơn vô cùng.

+ Dế Mèn lên tiếng bệnh vực những kẻ yếu thế như chị Nhà Trò khiến Mụ nhện sợ hãi hứa với Dế Mèn sẽ không làm hại Nhà Trò nữa, nhà Trò trở về nhà an toàn, không còn sợ hãi sự tấn công của mụ Nhện nữa. Hài lòng với thành quả mình đạt được, Dế Mèn nhanh chóng tiếp tục cuộc ngao du của mình với tâm trạng đầy phấn chấn, vui vẻ vì vừa mới làm được thêm một việc tốt.

=> Tô Hoài không chỉ cho ta thấy chân dung của một cậu chàng dế thanh niên khỏe mạnh cường tráng, tự tin mà còn để lại ấn tượng cho người đọc về một chàng dế trượng nghĩa “ Giữa đường dẫu thấy bất bình mà tha” và những bài học sâu sắc trong cuộc sống: “Đứa độc ác không thể cậy khỏe ăn hiếp kẻ yếu”, sống ở đời phải biết khiêm nhường, luôn quan tâm giúp đỡ những người xung quanh, biết trân trọng tình bạn, giúp đỡ bạn bè bằng tấm lòng chân thành, yêu thương mọi người thật lòng. Luôn có tấm lòng hào hiệp, sẵn sàng làm việc nghĩa: bênh vực kẻ yếu đuối, đạp đổ những áp bức, bất công trong cuộc sống.

- Hình ảnh Dế Mèn được nhà văn Tô Hoài xây dựng thành công qua những hình thức nghệ thuật đặc sắc. Nghệ thuật nhân hóa tài tình, với óc tưởng tượng phong phú, những hình ảnh so sánh độc đáo, giàu chất tạo hình. Ngoài ra, vốn ngôn từ đa dạng với hệ thống động từ, tính từ phong phú, sinh động cùng với lời kể dung dị, tự nhiên, như lời ăn tiếng nói hàng ngày. Đoạn văn cho thấy nghệ thuật miêu tả loài vật rất đặc sắc của nhà văn Tô Hoài.Thế giới loài vật được nói đến là chị Nhà Trò, chú Dế Mèn và lũ nhện. Mỗi nhân vật được nói đến đều có nét riêng về ngoại hình, ngôn ngữ, hành động, tính cách và lối ứng xử riêng, có mối quan hệ sống còn trong một xã hội thu nhỏ lại. Nghệ thuật tả loài vật của Tô Hoài thật đặc sắc, độc đáo và mẫu mực.

+ Kết bài:

Dế Mèn trong “Dế Mèn bênh vực kẻ yếu” ( Trích “Dế Mèn phiêu lưu kí ”của Tô Hoài đã để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng bạn đọc. Dưới ngòi bút tài hoa của Tô Hoài, chân dung Dế Mèn hiện lên vô cùng đẹp đẽ, sống động, rất đáng yêu, đáng mến. “Dế Mèn bênh vực kẻ yếu” là một trang văn chan chứa tinh thần nhân đạo. Chuyện loài vật mà cũng là chuyện con người. Câu chuyên kể giàu kịch tính. Hình ảnh Dế Mèn mãi đẹp trong tuổi thơ của mỗi chúng ta!

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

Đọc

hiểu

1

Bài thơ được viết theo thể thơ tự do.

0.5

2

Từ láy

0.5

3

Bố cục của bài thơ: 2 phần

0.5

4

Làn sương mỏng

0.5

5

Lời con nói với mẹ

0.5

6

Biểu cảm

0.5

7

Mùa thu

0.5

8

Vẻ đẹp của khung cảnh thiên nhiên mùa thu qua hình ảnh bầu trời xanh và giàn mướp hoa vàng.

0.5

9

Nội dung chính của hai khổ sau: Nỗi niềm xúc động của tác giả khi đối diện với khung cảnh hiện tại và hoài niệm về quá khứ. 

1.0

10

Trời thu xanh và hoa mướp thu vàng là những hình ảnh đẹp, hài hòa về màu sắc. Sắc xanh của bầu trời và sắc vàng của hoa mướp mở ra không gian khoáng đạt, cao rộng, gợi sự bình yên, thanh thản, nhẹ nhõm trong tâm hồn con người.

1.0

Phần

viết

a.Yêu cầu về hình thức:

- Bài viết có bố cục rõ ràng, không mắc lỗi chính tả, diễn đạt trôi chảy, tổ chức săp xếp ý khoa học; văn phong trong sáng, có cảm xúc...

b. Yêu cầu nội dung: Cần đạt được những vấn đề cơ bản sau:

+) Mở bài:

- Giới thiệu đôi nét về tác giả, tác phẩm.

- Cảm nhận khái quát về ý nghĩa lời ru của mẹ:

+ Có tình yêu nào lớn lao hơn tình yêu của mẹ? Có lời ru nào ngọt ngào, tha thiết hơn lời mẹ ru con?....

+ Ðọc “Lời ru của mẹ”, chúng ta được trở về sống lại tuổi thơ như trong truyện cổ tích thần kỳ, giàu biến hóa, tất cả khởi nguồn từ tình thương yêu bao la của mẹ.

+) Thân bài:

- Lời ru của mẹ theo con trên khắp hành trình dài rộng của cuộc đời, từ khi con vừa ra đời lời ru đã ẩn giữa đất trời bay về trú ngụ. Lời ru thật diệu kỳ, như có phép thần tiên, điều đó đã được nhà thơ triển khai trong suốt toàn bộ thi phẩm.

+ Lời ru yêu thương gắn với tuổi hồng, tuổi nụ. Tuổi càng thơ dại, lời ru càng tha thiết, mê say.

+ Lời ru còn biết “đi chơi” khi con thức giấc, thậm chí biết xuống ruộng khoai hay “ra bờ ao rau muống” lúc mẹ làm việc.

=> Qua lời ru hình ảnh người mẹ lam lũ, khó nhọc sau lũy tre xanh. Nhờ đó, người mẹ hiện lên vừa giàu lòng yêu thương, nhân hậu, vừa mang vẻ đẹp chất phác của người lao động

+ Không những bên con trong giấc ngủ say nồng, biết vắng mặt làm lụng khi con đùa vui, chạy nhảy, lời ru của mẹ còn theo con đến lớp mỗi ngày. Buổi con tan học về, có mẹ đón đưa, lúc ấy lời ru cũng ngân nga qua từng lời nói yêu thương, từng cử chỉ dịu dàng. Lời ru hóa thành vòng tay, thành ngọn cỏ đón bước chân con lon ton sau giờ tan học…

+ Con lớn khôn, lời ru của mẹ vẫn không xa vắng, vẫn ở bên con chia sẻ ngọt bùi. Lời ru hóa thành bóng râm dịu mát trên đường xa nắng gắt lúc con qua. Lời ru cũng đồng hành cùng con lúc gập ghềnh dâu bể. Lời ru hóa thành mênh mông khi con được hiển vinh, vươn ra biển lớn với người đời.

* Lời ru của mẹ thật diệu kỳ, nhân hậu biết bao, yêu thương đong đầy, lời ru ngọt ngào từ tấm lòng người mẹ vẫn theo mãi trọn đời con, từ tuổi ấu thơ cho đến lúc trưởng thành, dù phải qua bao khó khăn, ghềnh thác.

-) Đặc sắc nghệ thuật: Viết về đề tài muôn thuở trong tình cảm con người nhưng những lời thơ của Xuân Quỳnh vẫn luôn tươi mới, ngọt ngào. Lời thơ tự nhiên, cảm xúc thơ chân thành, đặc biệt nữ sĩ Xuân Quỳnh đã tạo được tứ thơ đặc sắc nên thi phẩm đằm sâu nơi trái tim người đọc.

+) Kết bài:

Khẳng định lại một lần nữa những cảm nhận về giá trị bài thơ: Từ suối nguồn yêu thương của mẹ qua lời hát ru ầu ơ, ngọt ngào của mẹ con khôn lớn và trưởng thành, từ đó con biết trân quý tình mẹ, biết ơn, kính yêu mẹ!

0.25

0.25

2.0

0.25

0.5

0.25

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

Đọc

hiểu

1

Bài thơ được viết theo thể thơ tự do.

0.5

2

Biểu cảm

0.5

3

Ẩn dụ

0.5

4

Những điều có sức sống mãnh liệt, trường tồn với thời gian.

0.5

5

Sự tồn tại mãi mãi với thời gian

0.5

6

Sự trôi chảy của thời gian làm thay đổi: khô những chiếc lá, làm lãng quên kỉ niệm (chỉ còn vang vọng như tiếng sỏi rơi vào lòng giếng cạn)

0.5

7

Biểu tượng cho thiên nhiên và sự sống.

0.5

8

Ca ngợi vẻ đẹp của đôi mắt – vẻ đẹp của tình yêu

0.5

9

Biết quý trọng thời gian, trân trọng những gì đang có.

- Sử dụng quỹ thời gian hiệu quả.

- Sống trọn vẹn, có ý nghĩa trong từng phút giây của cuộc đời.

- Lưu giữ giá trị của bản thân để nó trường tồn và nối tiếp ở thế hệ sau, khuất phục thời gian.

1.0

10

Thời gian sẽ xóa nhòa tất cả, thời gian tàn phá cuộc đời con người. Duy chỉ có cái đẹp của nghệ thuật và kỉ niệm về tình yêu là có sức sống lâu dài, không bị thời gian hủy hoại.Cái đẹp mãi trường tồn trước sự băng hoại,mài mòn của thời gian.

1.0

Phần

Viết

a.Yêu cầu về hình thức:

- Bài viết có bố cục rõ ràng, không mắc lỗi chính tả, diễn đạt trôi chảy, tổ chức săp xếp ý khoa học; văn phong trong sáng, có cảm xúc...

- Đảm bảo đúng thể loại: Tự sự kết hợp miêu tả, kể ở ngôi thứ nhất ( Mùa Thu); sử dụng nghệ thuật nhân hóa.

b. Yêu cầu nội dung: Cần đạt được những vấn đề cơ bản sau:

A. Mở bài: Tạo được tình huống hợp lí để Mùa Thu xuất hiện và nêu được nét dịu dàng đặc trưng của mùa thu

B. Thân bài: Mùa Thu kể về vẻ đẹp của nó và niềm vui của con người khi Thu sang ( Kết hợp yếu tố miêu tả)

* Thu đến thiên nhiên, đất trời như khoác áo mới

HS có thể kể, tả những nét đặc trưng của mùa thu

Chẳng hạn:

+ Khoảng trời xanh biếc, cao vời vợi, mây trắng bồng bềnh, lững lờ trôi, cơn mưa cũng thôi không ào ạt mà vơi dần theo cái se lạnh của tiết thu.Không khí: dìu dịu, mát lành, thoảng cơn gió heo may…

+Sắc nắng vàng tươi như tơ từng sợi thả xuống óng ánh, làm bừng sáng không gian….

+ Khói sương lãng đãng, mơ hồ, phảng phất khiến lòng người cũng vương vương chút hoài niệm xa xôi….

+ Những con đường trải vàng lao xao lá rụng, nồng nàn hương hoa sữa, thoảng hương ổi, hương cốm bọc ủ trong lá sen thơm mát....

+ Đàn chim lao xao, vội vã rủ nhau đi tránh rét, dòng sông cũng lững lờ, dềnh nước chờ mùa thu.

+ Khắp làng quê toàn một màu vàng trù phú, no đủ, màu vàng của vụ mùa bội thu ….

* Mùa Thu mang đến niềm vui cho con người

+ Mùa thu là mùa tựu trường, em nhỏ hân hoan vui bước đến trường trong sắc vàng hoa cúc, trong sắc nắng vàng tươi.....

+Mùa thu là mùa của niềm vui đón Tết trung thu phá cỗ....

+Mùa thu là mùa của niềm vui ngày mùa, niềm vui ấy hiện rõ trên gương mặt còn lấm tấm mồ hôi của bà của mẹ và những người nông dân quê em…

C. Kết bài: Lời chào tạm biệt của Mùa Thu với đất trời; với con người:

- Mùa Thu đến và đi như là một quy luật vĩnh hằng, quy luật tuần hoàn của trời đất...

- Tình cảm của MùaThu với thiên nhiên và con người:

Mùa Thu thật dịu dàng, thanh khiết nên ai cũng mến yêu, chia tay thiên nhiên, con người Mùa Thu bâng khuâng, lưu luyến, Mùa Thu ở lại trong lòng con người....

Lưu ý: Tùy vào mức độ của học sinh, giám khảo cho điểm cho phù hợp.

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

Đọc

hiểu

1

Bài thơ được viết theo thể thơ tự do.

0.5

2

Biểu cảm

0.5

3

Câu 1,3

0.5

4

Câu 9,12

0.5

5

Sự trông chờ, niềm tin, hi vọng của mẹ vào những gì mà mẹ đã nhọc nhằn, lam lũ để chăm sóc. Các con chính là sự trông chờ của mẹ, thành công của các con chính là thứ “quả” mà mẹ mong chờ nhất.

0.5

6

So sánh

0.5

7

Sử dụng phép tương phản, đối lập.

0.5

8

Tạo điểm nhấn về lòng biết ơn và sự ân hận như một thứ “tự kiểm” về sự chậm trễ thành đạt của người con chưa thỏa được niềm vui của mẹ.

0.5

9

- Nội dung chính của bài thơ: Bằng sự trải nghiệm cuộc sống, với một tâm hồn giàu duy tư trăn trở trước lẽ đời, Nguyễn Khoa Điềm đã thức nhận được mẹ là hiện thân của sự vun trồng bồi đắp để con là một thứ quả ngọt ngào, giọt mồ hôi mẹ nhỏ xuống như suối nguồn bồi đắp để những mùa quả thêm ngọt thơm. Quả không còn là một thứ quả bình thường mà là “quả” của sự thành công, là kết quả của suối nguồn nuôi dưỡng. Những câu thơ trên không chỉ ngợi ca công lao to lớn của mẹ, của thế hệ đi trước với thế hệ sau này mà còn lay thức tâm hồn con người về ý thức trách nhiệm, sự đền đáp công ơn sinh thành của mỗi con người chúng ta với mẹ.

1.0

10

Có thể nói hai câu thơ “Chúng mang dáng giọt mồ hôi mặn / Rỏ xuống lòng thầm lặng mẹ tôi” những câu thơ tài hoa nhất trong bài, khắc sâu sự hy sinh thầm lặng của mẹ và lòng biết ơn vô bờ của người con về công dưỡng dục sinh thành của mẹ hiền. Hình ảnh “chúng mang dáng giọt mồ hôi mặn” là kiểu hình ảnh so sánh, ví von dáng bầu bí như giọt mồ hôi mặn của mẹ. Đó là hình tượng giọt mồ hôi nhọc nhằn, kết tụ những vất vả hi sinh của mẹ. Câu thơ “Rỏ xuống lòng thầm lặng mẹ tôi” gợi lên dáng vẻ âm thầm trong vất vả nhọc nhằn của mẹ để vun xới những mùa quả tốt tươi. Qua đó ta thấy được lòng biết ơn, kính trọng đối với đấng sinh thành của nhà thơ.

1.0

Phần

viết

* Yêu cầu về hình thức:

- Bài viết có bố cục rõ ràng, không mắc lỗi chính tả, diễn đạt trôi chảy, tổ chức săp xếp ý khoa học; văn phong trong sáng, có cảm xúc...

* Yêu cầu nội dung: Đảm bảo được những vần đề cơ bản sau:

+) Mở bài:

Giới thiệu đôi nét về tác giả, tác phẩm và cảm nhận khái quát về vẻ đẹp của vùng sông nước Cà Mau

+) Thân bài:

- Là người con của vùng đất sông Tiền, sông Hậu viết về nơi chôn nhau cắt rốn của mình, Đoàn Giỏi đã hút hồn người đọc bởi những trang văn đặc sắc, ngồn ngộn chất liệu, hơi thở của một vùng sông nước còn hoang sơ. Trang văn của ông luôn phập phồng cảm xúc và có sức nặng.

- Mượn câu chuyện về cậu bé An bị lưu lạc trong kháng chiến chống Pháp, Đoàn Giỏi đã làm hiện lên trước mắt người đọc một vùng đất hoang sơ và kì thú ở miền cực nam của TQ. Có thể nói, "Đất rừng phương Nam" của Đoàn Giỏi như một xã hội của miền sông nước Tây Nam Bộ thu nhỏ. "Đất rừng phương Nam" sau này đã được Hãng phim truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh chuyển thể thành phim "Đất phương Nam" dài 11 tập do tác giả Nguyễn Vinh Sơn viết kịch bản và làm đạo diễn. Bộ phim được nhiều người yêu thích.

- Đọc “ Sông nước Cà Mau” của nhà văn Đoàn Giỏi chúng ta không chỉ thích thú với vẻ đẹp hoang dã, đầy sức sống của vùng sông nước nơi địa đầu tổ quốc mà còn thích thú với cách dùng từ chính xác, tinh tế, sự quan sát tinh tường và am hiểu vùng đất mới lạ này. Chỉ trong một câu văn, tác giả sử dụng ba động từ “Chèo thoát ( qua ); đổ ( ra ); xuôi ( về ) ”chỉ cùng hoạt động của con thuyền theo trình tự không thể thay đổi được. Hệ thống động từ ấy thể hiện hành trình của con thuyền đi từ kênh ra sông và sau cùng đổ ra dòng sông lớn. Đó là hành trình đi từ nơi khó khăn, nguy hiểm, nơi nhỏ hẹp đến nơi yên bình, êm ả, rộng lớn. Ngoài ra cách dùng từ chính xác, tinh tế ấy còn nói lên được sự hồ hởi, phấn khởi của thuyền, của người sắp đến chợ Năm Căn, cái đích của chuyến đi.

- Chúng ta như lạc vào xứ sở của thiên nhiên hoang dã, hùng vĩ, bao la, giàu đẹp và dạt dào sức sống mà rừng đước là biểu tượng cho vẻ đẹp kì thú đó.

+ Miêu tả rừng đước nhà văn Đoàn Giỏi đã sử dụng thành công biện pháp so sánh: “trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.” và hệ thống tính từ chỉ màu sắc “ xanh lá mạ, xanh rêu, xanh chai lọ ”...

+ Rừng đước là biểu tượng cho vẻ đẹp hoang dã, sức sống tiềm tàng, mạnh mẽ của Cà Mau. Đước “ngọn bằng tăm tắp” “ dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận” – bức trường thành vững chãi, kiên cố chắn gió, ngăn dòng nước lũ cho vùng đất Cà Mau xanh .

+ Màu xanh của đước là vẻ đẹp, là sức sống Cà Mau. Các cung bậc màu xanh khác nhau với ba mức độ sắc thái “ xanh lá mạ, xanh rêu, xanh chai lọ” được nhà văn cảm nhận vô cùng tinh tế và chính xác. Nhờ sự phân biệt màu sắc rất chính xác ấy của nhà văn người đọc sẽ dễ dàng nhận ra sự phát triển của đước từ non đến già nối tiếp nhau! Chính màu xanh bất tận của rừng đước sẽ đưa ta vào thế giới hoang dã, bao la, tươi đẹp của thiên nhiên Cà Mau.

-> Cảnh vật biến hóa, màu sắc biến hóa theo sự quan sát tinh tường và nghệ thuật miêu tả đặc sắc của tác giả. Rừng đước Cà Mau xa lạ mà mến thương và tràn đầy sức sống, sống mãi trong lòng bạn đọc mến yêu “Đất rừng phương Nam”

* Đoạn trích mở ra một không gian rộng lớn với thiên nhiên bao la, hùng vĩ, giàu đẹp, hoang dã và dạt dào sức sống: Rừng tiếp rạch, biển tiếp trời, rừng đước xanh tươi đã mở ra trong tâm hồn chúng ta biết bao điều kì thú. Ngòi bút của Đoàn Giỏi như đang vẫy vùng, tung hoành cùng sông nước Cà Mau đưa bạn đọc tới khám phá một vùng đất tuy xa lạ mà mến thương. Thiên nhiên bao la, hào phóng, con người mộc mạc, hồn hậu, giản dị, dễ yêu dễ mến!

-) Đặc sắc nghệ thuật: Ngôn ngữ giản dị, giàu sức biểu cảm, quan sát tỉ mỉ, chi tiết, sử dụng ống kính điện ảnh, cái nhìn tinh tế thể hiện sự am hiểu “nơi chôn rau cắt rốn” của nhà văn Đoàn Giỏi.

+) Kết bài: Khái quát lại những cảm nhận về giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn văn.

0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

1.0

0,25

0.5

0,5

0.25

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

Đọc

hiểu

1

Bài thơ được viết theo thể thơ ngũ ngôn.

0.5

2

Biểu cảm.

0.5

3

Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn độc lập tại quảng trường Ba Đình ngày 2.9.1945

0.5

4

Từ láy bộ phận

0.5

5

Tính từ

0.5

6

Sự tươi tắn, sáng trong của nắng trời, cả ánh nắng huy hoàng từ sao vàng cờ đỏ, có cả ánh sáng kiêu hãnh tự hào của tấm lòng một công dân độc lập, lòng biết ơn sâu nặng của một người con đối với Bác Hồ.

0.5

7

Ẩn dụ

0.5

8

Bài thơ với lời lẽ nhẹ nhàng, da diết bộc lộ niềm biết ơn, công lao to lớn của Bác Hồ kính yêu. Lòng tự hào vào thời khắc đất nước được độc lập.

0.5

9

- Biện pháp tu từ : nhân hóa nắng reo

- Hiệu quả : thể hiện không khí vui tươi, phấn khởi và niềm hạnh phúc lớn lao của cả dân tộc trong ngày vui trọng đại

1.0

10

Bày tỏ tình cảm chân thành, sâu sắc với ngày lễ tuyên bố nền độc lập, tự do của dân tộc : tự hào, sung sướng, xúc động,…

1.0

Phần viết

a.Yêu cầu về hình thức:

- Bài viết có bố cục rõ ràng, không mắc lỗi chính tả, diễn đạt trôi chảy; văn phong trong sáng, có cảm xúc...

- Đảm bảo đúng thể loại: miêu tả có yếu tố tự sự và biểu cảm; sử dụng nghệ thuật nhân hóa, so sánh...

b. Yêu cầu nội dung: Bài văn phải miêu tả được cơn mưa rào đầu hạ, ở đó có thiên nhiên, con người đón cơn mưa trong tâm thái như thế nào?

Chú ý lồng các hình ảnh có trong bài thơ vào bài viết của mình,

Bài viết đảm bảo các phần sau.

+) Mở bài:

- Dẫn dắt và giới thiệu đối tượng miêu tả: Trận mưa rào đầu hạ.

- Ấn tượng khái quát về cảnh.

+) Thân bài:

- Tả khái quát: Một vài nét nổi bật của khung cảnh quê em trước trận mưa

+ Đám mây mùa hạ đang nhởn nhơ, dạo chơi tít trên cao, mặt tươi hớn hở, bỗng đâu dỗi hờn mẹ gió, mặt buồn ủ ê, chuẩn bị khóc nhè nên vội bay xuống thấp và ì ạch trôi về từ vùng biển. Tia nắng mặt trời chỉ còn le lói, nhường chỗ cho cơn giông đến….

- Tả chi tiết:

+) Trước cơn mưa:

+ Khí trời dịu mát hơn và trời cũng tối sụp xuống trong sự mong chờ của mọi người.

+Bầu trời như một cái chăn đen nặng trịch, sà xuống mặt đất, kéo theo từng đợt gió rít quằn quại.

+ Lũ trẻ con chúng tôi kéo nhau ra đầu ngõ, nghển cổ chờ rước mưa về.

+) Trong cơn mưa:

+ Sấm chớp giật đùng đùng trên cao, xé toạc bầu không khí yên tĩnh.

+ Bỗng, Lộp độp! Lộp độp! Những hạt mưa đầu tiên thưa nhưng nặng hạt, lao xuống mặt đất, mưa mau hơn…

+ …Rào…Rào…Rào… Mưa tuôn xối xả tạo thành một màn nước trắng xóa. ( Đặc tả)

+ Mưa đầu hạ làm mặt đất dậy lên hương vị nồng nồng, ngai ngái của rơm, rạ. Đó là mùi hương quen thuộc của chốn làng quê. ( Đặc tả)

+ Mặt đất ấy bấy lâu nay “đói khát”, cạn kiệt nuôi cây nay đã được thỏa mình trong niềm vui ngập tràn đón lấy sự sống.

+ Cây cối sau bao ngày ủ rũ nay tươi tỉnh, bóng mẩy đón nhận làn nước ngọt lành. ( Đặc tả)

+ Dòng nước xối xả tràn từ các nẻo đường, kêu ầm ầm nơi miệng cống. Ao, đầm lênh láng nước.

+ Dăm ba đứa trẻ khoái trí, đầu trần ra tắm mưa. Chúng la hét, tiếng cười giòn tan trong trẻo như giọt mưa vậy.

+) Sau cơn mưa:

+ Mưa tạnh hẳn. Bầu trời lại quang đãng với những ánh nắng vàng dịu, tinh khôi, cầu vồng xuất hiện, con người và vạn vật như được hồi sinh sau cơn mưa…( Đặc tả)

Kết bài: Tình cảm, suy nghĩ của em về khung cảnh quê hương khi đón cơn mưa đầu mùa

Lưu ý: Tùy vào bài làm cụ thể của học sinh, giám khảo cho điểm phù hợp.

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

Đọc

hiểu

1

Miêu tả

0.5

2

Buổi chiều gió mùa đông bắc vừa dừng.

0.5

3

Cả ba ý trên: ướt đẫm, bồi hồi, khoẻ nhẹ

0.5

4

Đục ngầu

0.5

5

So sánh

0.5

6

Trong xanh – âm u , nhẹ nhàng – nặng nề.

0.5

7

Do mây trời và ánh sáng tạo nên.

0.5

8

Thời gian, không gian

0.5

9

Nhà văn Vũ Tú Nam đã sử dụng thành công biện pháp so sánh rất sinh động trong việc miêu tả hình ảnh cánh buồm “ cánh buồm ra khỏi cơn mưa, ướt đẫm, thẫm lại, khỏe nhẹ, bồi hồi, như ngực áo bác nông dân cày xong ruộng về bị ướt”.

. Biện pháp so sánh không chỉ làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho lời văn mà còn cho ta những cảm nhận rất chân thực về cánh buồm: Cánh buồm ấy cũng nhọc nhằn,vất vả mưu sinh và giống như người lao động mang theo cái đẹp kết tinh của cuộc đời. Gửi gắm trong hình ảnh độc đáo ấy, Vũ Tú Nam đã thầm kín bày tỏ sự trân trọng, niềm mến yêu với cánh buồm dong duổi nơi biển khơi xinh đẹp và tình yêu lao động của con người.

1.0

10

Với sự quan sát tỉ mỉ, ngôn ngữ bình dị cùng tấm lòng đầy yêu thương, nhà văn Vũ Tú Nam đã mang đến cho bạn đọc một bức tranh “ Biển đẹp” thơ mộng, đầy sắc màu do thiên nhiên ban tặng, tạo dựng. Biển được miêu tả ở nhiều góc độ, sắc thái và khoảnh khắc khác nhau đặc biệt là khi chiều lạnh, nắng tắt sớm “Những núi xa màu lam nhạt pha màu trắng sữa. Không có gió, mà sóng vẫn đổ đều đều, rì rầm. Nước biển dâng đầy, quánh đặc một màu bạc trắng, lăn tăn như bột phấn trên da quả nhót” Phép so sánh, liên tưởng độc đáo khiến biển trở nên gần gũi ấm áp, dịu dàng. Biển đẹp ở mọi thời điểm, cái rì rào bất tận của biển đã ôm ấp ru vỗ tuổi thơ của rất nhiều bạn trẻ.Biển là món quà vô giá mà mẹ thiên nhiên ban tặng nên ta hãy trân trọng nâng niu món quà vô giá của thiên nhiên.

1.0

Phần

Viết

a.Yêu cầu về hình thức:

- Bài viết có bố cục rõ ràng, không mắc lỗi chính tả, diễn đạt trôi chảy; văn phong trong sáng, có cảm xúc...

- Đảm bảo đúng thể loại: Viết thư. Trong bài viết có sử dụng các yếu tố tự sự, miêu tả và biểu cảm; sử dụng nghệ thuật nhân hóa, so sánh... Cách xưng hô phù hợp: Con - vua cha.

b. Yêu cầu nội dung: Đảm bảo một số vấn đề cơ bản sau:

- Mở đầu thư:

+ Địa điểm, thời gian viết thư

+ Người nhận thư ( Hùng Vương)

- Nội dung thư:

+ Sơn Tinh hỏi thăm sức khoẻ vua cha.

+ Sơn Tinh khái quát lại về cuộc đời của mình, nhắc lại cuộc thi tài kén rể năm xưa, thông qua cuộc thi Hùng Vương tỏ rõ quan điểm yêu mến núi rừng, coi trọng rừng…

+ Sơn Tinh bày tỏ quan điểm về vai trò của tài nguyên rừng và thực trạng của tài nguyên rừng hiện nay:

+) Yêu từng tấc đất, yêu từng cánh rừng đại ngàn,yêu từng cây cỏ - nơi muôn loài, muôn vật tốt tươi trú trụ, sinh sống. Chính rừng núi, giang sơn, gấm vóc này đã điều hòa sự cân bằng khí hậu, chống xói mòn, giữ đất, giữ nước cho cây cối.

+) Nếu không có rừng muôn loài và mọi người cũng héo hon mà chết vì thiếu ô xi, ngành lâm nghiệp làm sao phát triển? Loài người lấy đâu ra gỗ quý, dược liệu? Muông thú còn đâu nơi sinh sống? ……

+) Giang sơn gấm vóc – núi rừng đại ngàn góp phần rất lớn trong thanh lọc nguồn nước của Thủy Tinh, điều hòa nguồn nước, chuyển nó xuống đất và các tầng ngầm khác. Khắc phục tình trạng lắng đọng nước ở lòng sông, lòng hồ. Nhờ vậy, cuộc sống của loài người được cân bằng và an toàn hơn. Bao nhiêu khí độc đều được rừng hấp thụ , thanh lọc để tạo ra nguồn không khí trong lành, an toàn nhất... Rừng là lá phổi xanh của hành tinh này!

+) Hơn thế nữa, cảnh quan núi rừng ẩn chứa rất nhiều điều bí ẩn, những vẻ đẹp độc đáo, những bức tranh hùng vĩ để loài người tìm hiểu và khám phá.

+ Sơn Tinh nêu thực trạng của tài nguyên rừng:

+ ) Sơn Tinh đã và đang phải oằn mình chống đỡ, giữ gìn vùng núi quê hương bởi phải chống chọi với việc khai thác rừng bừa bãi, xả rác vô tội vạ, đặc biệt là rác thải nhựa, nilong làm tắc nghẽn mạch nước ngầm, đất đai xói mòn, hoang hoá, khí hậu bị biến đổi. Hạn hán liên miên, trái đất nóng lên từ 3 – 4 độ C. Những trận hoả hoạn xảy ra liên tục đã làm mất đi biết bao diện tích rừng, cỏ cây bị thiêu rụi, muông thú không thể tồn tại…. + Sơn Tinh lên tiếng cảnh báo hậu quả con người phải gánh chịu và cầu cứu Hùng Vương, đưa ra giải pháp khắc phục:

+) Lo lắng một ngày không xa tài nguyên rừng cạn kiệt,

không còn đủ sức cùng Mị Nương cai quản vùng núi này được nữa….

+) Hùng Vương – Người có sức ảnh hưởng tới loài người sẽ giúp Sơn Tinh thức tỉnh loài người: Tuyên truyền cho con người thấy được vai trò, ý nghĩa của rừng, núi.

+) Gợi ý cho họ những giải pháp hữu hiệu để hạn chế tác động của biến đổi khí hậu như: Hạn chế sử dụng rác thải nhựa, thay thế túi nilong bằng các vật liệu có thể tái chế ( Giấy, lá, vật liệu mới), trồng thêm nhiều cây xanh, bảo vệ động, thực vật quý hiếm trong rừng, khai thác phải đi đôi với bảo vệ và trồng mới, ngăn chặn nạn phá rừng, tích cực phủ xanh đất trống đồi trọc, xây dựng các khu bảo tồn thiên nhiên, có các chế tài xử phạt nghiêm minh lâm tặc, kêu gọi mọi người chung tay bảo vệ rừng…

- Kết thúc thư:

+ Niềm hi vọng vào sự thức tỉnh của con người.

+Lời chào tạm biệt

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

Đọc

hiểu

1

Ngắt nhịp 2/3 hoặc 3/2.

0.5

2

Vần hỗn hợp

0.5

3

Năm chữ

0.5

4

Bài thơ mượn hình ảnh lời ru để nói về tình mẹ tha thiết, thiêng liêng, bất tử.

0.5

5

Rộng lớn đến mức như không có giới hạn

0.5

6

So sánh

0.5

7

Người mẹ

0.5

8

“Lời ru” là hình ảnh ẩn dụ đầy cảm động về tình mẹ thiêng liêng, bất tử.

0.5

9

Hình ảnh so sánh:

Lúc con nằm ấm áp
Lời ru là tấm chăn

- Tác dụng: Khi con nằm ấm áp trong vòng tay mẹ, lời ru như tấm chăn mềm mại che chở, ủ ấp con, đưa con vào giấc mộng lành. Hình ảnh so sánh gợi lên niềm yêu thương và tấm lòng của người mẹ. Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt, tạo

nên hình tượng thơ chân thật. Phải có một trái tim nhân hậu, giàu tình yêu thương với con tác giả mới phát hiện và ghi lại cảm xúc một cách chân thành và sâu sắc đến thế.

1.0

10

Điểm chung của các dòng thơ:

Điểm chung của các dòng thơ: Tình mẫu tử là vĩnh hằng, bất diệt, luôn tìm thấy bên cuộc đời mỗi người. Dẫu con lớn khôn, trưởng thành thì tình mẹ vẫn không xa vắng, vẫn ở bên con chia sẻ ngọt bùi, che chở đời con, dõi theo mỗi bước con đi, giúp con vững bước trên đường đời. Mẹ vừa là bến đỗ bình yên vừa là động lực trên bước đường trưởng thành của con.

1.0

Phần viết

a.Yêu cầu về hình thức:

- Bài viết có bố cục rõ ràng, không mắc lỗi chính tả, diễn đạt trôi chảy; văn phong trong sáng, có cảm xúc...

b. Yêu cầu nội dung: Đảm bảo một số vấn đề cơ bản sau:

+) Mở bài

Giới thiệu tác, tác phẩm và nêu những cảm nhận chung nhất về bài thơ: Đó là nơi ta bắt đầu những bước đi chập chững đầu tiên, nơi ta bắt đầu được đón nhận yêu thương.

+) Thân bài

- Vũ Quần Phương là nhà thơ đa tài, kiệt xuất cùng ngòi bút tinh tế của mình ông đã ra mắt rất nhiều tác phẩm gây tiếng vang lớn trong nền văn học Việt Nam. Ông không chỉ “nổi” ở mảng thơ viết cho người lớn mà ông còn rất thành công ở mảng thơ thiếu nhi. Thơ thiếu nhi ông viết không nhiều, nhưng trong mỗi bài đều để lại những ấn tượng sâu sắc, thú vị, cái thú vị mà người đọc phải reo lên khi còn bé và trầm ngâm ngẫm nghĩ khi đã trưởng thành. Trong số đó có bài thơ “Ngưỡng cửa” mang đầy màu sắc và ý nghĩa về tình cảm gia đình và công ơn to lớn của những bậc sinh thành. Ngưỡng cửa vô tri tưởng chừng như bình dị nhưng nó lại được xem như một sự liên kết giữa tình cảm gia đình và thế giới bao la bên ngoài.

- Mỗi người, khi sinh ra, rồi lớn lên, đều quen thuộc với ngưỡng cửa nhà mình. Và, chắc hẳn, ai đã từng cắp sách tới trường, đều không thể không biết tới Ngưỡng cửa quen thuộc của tác giả Vũ Quần Phương!...” Bài đọc từ thời ấu thơ ấy, cũng giống như nơi ngưỡng cửa, mà từ đó ta bắt đầu những bước chập chững đầu tiên, để rồi lớn lên, đi xa, đi xa hơn nữa ...Ngưỡng cửa... nhà mình - ngưỡng cửa cuộc đời

+ Ngưỡng cửa vô cùng thân thuộc từ những năm tháng đầu đời, từ những bước đi đầu tiên khi còn có “tay bà”, “tay mẹ” dắt em đi trong sự chăm chút yêu thương. Không những thế “ngưỡng cửa” còn là nơi chứng kiến những vất vả lo toan của bố, của mẹ:

Nơi bố mẹ ngày đêm

Lúc nào qua cũng vội

Chỉ từng ấy thôi cũng đủ gợi lên hình ảnh “vội vàng, tất tả lo toan của bố mẹ lo lắng để nuôi con khôn lớn thành người. Đó là những đêm mất ngủ khi con ốm, con đau. Đó là tình yêu thương, sự hi sinh vô bờ bến của bố mẹ mà chỉ có “ngưỡng cửa” chứng kiến và thấu hiểu.

+ Ngưỡng cửa là nơi cất dấu niềm vui của tuổi ấu thơ cùng bè bạn:

Nơi bạn bè chạy tới

Thường lúc nào cũng vui

+“Ngưỡng cửa” còn là nơi nuôi ta khôn lớn, là nơi chứng kiên sự trưởng thành, chắp cánh ước mơ:

Nơi này đã đưa tôi

Buổi đầu tiên đến lớp

Nay con đường xa tắp,

Vẫn đang chờ tôi đi.”

=> Ngưỡng cửa thân quen với mỗi người trong gia đình. Vì quá thân quen mà có khi ta chưa kịp nhớ. Hóa ra, từ đó ta lớn lên, đi những bước đầu tiên để trưởng thành để lại bắt đầu cuộc hành trình trên những “con đường xa tắp”. Rất nhiều em nhỏ sau khi được học bài thơ, trở về nhà đã bước qua, bước lại chính ngưỡng cửa nhà mình đã cảm thấy đầy thích thú. Ngưỡng cửa vô tri dường như đã trở thành điểm kết nối giữa gia đình với thế giới rộng lớn bên ngoài hàng ngày các em tiếp xúc để từ đó nuôi dưỡng ước mơ cho các em.

* Ngưỡng Cửa đầy màu sắc và ý nghĩa cao cả của nhà thơ Vũ Quần Phương đã chạm đến tâm hồn của mỗi chúng ta. Qua bài thơ tác giả muốn gửi gắm những bài học vỡ lòng quý giá đến các em nhỏ về tình cảm gia đình và công lao trời biển của cha mẹ: Trong cuộc đời mỗi con người còn biết bao “ngưỡng cửa” cần phải vượt qua. Mỗi ngưỡng cửa là một thử thách của sự trưởng thành... Đó là những “ngưỡng cửa” ta tự đặt ra, những ngưỡng cửa của cuộc đời. Nhưng chẳng ngưỡng cửa nào giống ngưỡng cửa nhà mình. Ngưỡng cửa nhà mình là nơi đủ sức mạnh yêu thương làm bước đệm cho ta cất bước vào đời, cũng thừa nhẫn nại để đợi chờ bước ta trở về trong một ngày đoàn tụ ấm cúng...

-) Đặc sắc nghệ thuật:

Với những vần thơ bình dị và hồn nhiên nhưng lại ẩn chứa nhiều ý nghĩa sâu sắc dành cho những thiếu nhi về gia đình và cuộc đời đầy màu sắc.

+) Kết bài

Khẳng định lại giá trị bài thơ

Bài thơ lắng lại trong ta bao suy ngẫm: Cần biết trân quý nơi mà ta bắt đầu trên hành trình vạn dặm chinh phục bao điều mới mẻ, lí thú của cuộc sống.

Chót trên cành cao vót
Mấy quả sấu con con
Như mấy chiếc khuy lục
Trên áo trời xanh non.

Trời rộng lớn muôn trùng
Đóng khung vào cửa sổ
Làm mấy quả sấu tơ
Càng nhỏ xinh hơn nữa.

Trái con chưa đủ nặng
Để đeo oằn nhánh cong.
Nhánh hãy giơ lên thẳng
Trông ngây thơ lạ lùng.

Cứ như thế trên trời
Giữa vô biên sáng nắng
Mấy chú quả sấu non
Giỡn cả cùng mây trắng

Mấy hôm trước còn hoa
Mới thơm đây ngào ngạt,
Thoáng như một nghi ngờ,
Trái đã liền có thật.

Ôi! từ không đến có
Xảy ra như thế nào?
Nay má hây hây gió
Trên lá xanh rào rào.

Một ngày một lớn hơn
Nấn từng vòng nhựa một
Một sắc nhựa chua giòn
Ôm đọng tròn quanh hột

Trái non như thách thức
Trăm thứ giặc, thứ sâu,
Thách kẻ thù sự sống
Phá đời không dễ đâu!

Chao! cái quả sâu non
Chưa ăn mà đã giòn,
Nó lớn như trời vậy,
Và sẽ thành ngọt ngon.

(Trích trong tập“Tôi giàu đôi mắt” (1970), trong “Những tác phẩm thơ tiêu biểu và nổi tiếng”, Xuân Diệu)

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

Đọc

hiểu

1

Năm chữ

0.5

2

So sánh, Nhân hóa, Ẩn dụ

0.5

3

Những quả sấu non như những chiếc khuy lục, nhỏ xinh, ngây thơ

0.5

4

Vì chúng là “khuy lục” của áo trời mà trời thì rộng lớn.

0.5

5

Đùa

0.5

6

Ngạc nhiên và thích thú

0.5

7

Thể hiện những quả sấu còn non, nhỏ bé, xinh xắn, ngây thơ, vui nhộn

0.5

8

Miêu tả quả sấu non và sức sống kì diệu, mạnh mẽ của nó. Qua đó, tác giả cho người đọc hiểu được sức sống mạnh mẽ của dân tộc Việt Nam trước kẻ thù xâm lược.

0.5

9

- Xác định được biện pháp tu từ được sử dụng trong khổ thơ:

+ So sánh: Trái non như thách thức

+ Nhân hóa: Thách thức

+ Ẩn dụ: Trăm thứ giặc thứ sâu - chỉ kẻ thù xâm lược

- Tác dụng: Quả sấu non không sợ loài giặc loài sâu nào cứ lên, cứ trở thành ngon ngọt. Đó là sức sống kì diệu mạnh mẽ của nó. Qua đó, tác giả cho ta hiểu một chân lí lớn lao: không một loài sâu bọ, không một thứ giặc nào có thể hủy diệt hay chiến thắng sự sống. Mọi cuộc bắn phá rồi cũng sẽ thất bại, không thể phá được cuộc sống vĩ đại của con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam.

1.0

10

HS nêu được lời nhắn nhủ mà tác giả muốn gửi tới người đọc:

Qua hình ảnh quả sấu non, nhà thơ muốn giáo dục lòng yêu thiên nhiên say mê, khám phá những bí ẩn của tự nhiên xung quanh và lòng tự hào về sức sống mãnh liệt của dân tộc Việt Nam ta.

1.0

Phần

viết

a.Yêu cầu về hình thức:

- Bài viết có bố cục rõ ràng, không mắc lỗi chính tả, diễn đạt trôi chảy; văn phong trong sáng, có cảm xúc...

- Người kể xưng tôi ( Hùng Vương )

b. Yêu cầu nội dung: Đảm bảo một số vấn đề cơ bản sau:

+) Mở bài

- Hùng Vương tự giới thiệu về mình, về cha Lạc Long Quân và mẹ Âu Cơ.

+ Thân bài: Đảm bảo được các sự kiện.

- Cuộc gặp gỡ của cha Lạc Long Quân và mẹ Âu Cơ tại vùng đất Lạc Việt

- Sự ra đời kì lạ của bọc trăm trứng

- Cha mẹ chia con, năm mươi xuống biển, năm mươi lên non

- Việc lên ngôi của Hùng Vương

- Giải thích nguồn gốc dân tộc.

+) Kết bài

Hùng Vương tự hào về nòi giống Rồng Tiên của mình

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

Đọc

hiểu

1

Chớm hè

0.5

2

Một người khác không xuất hiện trong truyện

0.5

3

Sau trận mưa rào

0.5

4

Lòng yêu thương con người

0.5

5

Vì cậu đã chia sẻ một phần khoai nướng với cậu bé ăn mày

0.5

6

Nói quá

0.5

7

Vội vã, tất tưởi

0.5

8

Tôn trọng

0.5

9

- Nêu được cách cư xử của Mạnh: Cảm thông, chia sẻ và tôn trọng với những người bất hạnh, kém may mắn.

- Nếu là Mạnh thì em cũng sẽ làm như bạn ấy bởi chỉ có tình yêu thương mới làm rung động trái tim con người, từ trái tim mới chạm đến trái tim vì vậy hành động của Mạnh đã khiến cậu như lớn hơn, chững chạc hơn, tấm lòng bao dung, yêu thương con người của cậu vì thế mà rộng ra mãi.

1.0

10

Trình bày được một số ý sau:

- Tình yêu thương là sự đồng cảm, thấu hiểu, chia sẻ, gắn bó, quan tâm, giúp đỡ, yêu mến, trân trọng hòa hợp…giữa con người với nhau.

- Yêu thương được xem là một phẩm chất đẹp, cao quý và là giá trị sống cốt lõi của con người giúp con người gần nhau hơn. Chỉ cần một chút tình thương được cho đi, bạn sẽ mang đến cho người khác niềm hạnh phục, động lực để tiếp tục cuộc sống còn nhiều cơ cực và bản thân mình sẽ cảm thấy dễ chịu và hạnh phúc hơn. Tình yêu thương như một “sợi dây’ vô hình nào đó đang dần nối kết nối mọi người lại với nhau.

- Người đón nhận tình yêu thương có thêm niềm tin vào cuộc sống. Sự đồng cảm, chia sẻ mà bạn gửi đến cho người đang khó khăn sẽ là nguồn động lực để giúp họ có thêm niềm tin vào cuộc sống. Cái mà bạn cho đi không nhất thiết phải là tiền bạc, của cải đối với một số trường hợp, điều họ cần hơn hết chính là sự động viên, an ủi và người đồng hành về mặt tinh thần. Vì thế, bạn đừng ngại chia sẻ với những người đang gặp khó khăn. Vì thế, bạn hãy cứ yêu thương thật nhiều nhé.

- Thay đổi cái nhìn của mọi người trong xã hội:

Tuy nhiên, trong xã hội hiện nay, còn rất nhiều người vô cảm, không có thói quen chia sẻ và giúp đỡ người khác. Vậy tại sao bạn không phải là người khơi nguồn tình thương cho mọi người nhỉ? Chỉ những hành động nhỏ của bạn cũng có thể khiến mọi người chú ý quan sát, có cái nhìn mới mẻ hơn và sẽ cùng bạn tạo ra “ ngọn lửa” yêu thương ấm áp, lan tỏa khắp nơi

1.0

Phần

viết

a.Yêu cầu về hình thức:

- Bài viết có bố cục rõ ràng, không mắc lỗi chính tả, diễn đạt trôi chảy; văn phong trong sáng, có cảm xúc...

b. Yêu cầu nội dung: Đảm bảo một số vấn đề cơ bản sau:

+) Mở bài:

Giới thiệu tác giả, tác phẩm và cảm nhận chung về khổ thơ: Những lời thơ về quê hương đã theo năm tháng tuổi thơ đi vào tâm hồn mỗi người. Bài thơ “Quê hương” của Đỗ Trung Quân là một trong những giai điệu ngọt ngào và dịu dàng dành cho tuổi thơ êm đềm. Những gì gần gũi, bình dị và thiết tha nhất qua lời ngâm của bà, lời ru của mẹ – đó chính là quê hương.

+) Thân bài:

- Đỗ Trung Quân là nhà thơ viết nhiều, viết hay về quê hương, nhiều bài thơ của ông đã được phổ nhạc và trở thành giai điệu đi cùng năm tháng. Bài thơ “Quê hương” đã được nhạc sĩ Giáp Văn Thạch phổ nhạc thành bài hát khá quen thuộc: bài hát Quê hương.

- Đôi nét về hình ảnh quê hương trong thơ ca: quê hương luôn là hình ảnh đẹp được các nhà thơ thể hiện rất thành công. Trong ta ai cũng có một quê hương, một vùng đất để khi đi xa mà thương mà nhớ, một vùng đất để khi trưởng thành nhìn lại một thời của tuổi thơ với những kỷ niệm ngọt ngào...

- Quê hương là gì? Là những nỗi nhớ mong, là những điều giản dị mà ai đi xa cũng nhớ nhiều. Hình ảnh quê hương đẹp đẽ, lung linh, trọn vẹn và thiêng liêng qua những kỉ niệm bình dị và ngọt ngào với cầu tre nhỏ, với nón lá mẹ đội, với hoa cỏ đồng nội và với những giấc ngủ đêm hè.

+ Quê hương là những gì gắn bó, gần gũi, thân thuộc nhất với mỗi người, quê hương cho ta cảm xúc ngọt ngào, cho ta sự bình yên, thanh thảnh trong tâm hồn, cho ta sự yên ả, ấm êm như vòng tay ấm của bà, của mẹ để từ đó ta lớn lên, thành người. Quê hương là ánh trăng tỏ, là hình ảnh hoa cau rụng trắng thềm, là tất cả những gì thân thương, trìu mến khiến ai đi xa cũng nhớ về. Hơi thở ấm nồng của quê hương luôn bên ta, ru ta vào giấc ngủ bình yên, đem đến cho ta sự thanh thản, dịu êm:

“…Quê hương là vòng tay ấm

Con nằm ngủ giữa mưa đêm

Quê hương là đêm trăng tỏ

Hoa cau rụng trắng ngoài thềm.

+ Càng đẹp hơn, ý nghĩa hơn khi nhà thơ so sánh quê hương với mẹ và khẳng định:

Quê hương mỗi người chỉ một

Như là chỉ một mẹ thôi

Từ “”chỉ một” như muốn nhắc nhở chúng ta, quê hương là duy nhất, nếu ai không nhớ quê hương, người đó sẽ không thể “ lớn nổi thành người”, sẽ không thể lớn lên và trưởng thành bởi quê hương là gốc rễ, là nguồn cội yêu thương. Câu thơ như một lời nhắc nhở nhẹ nhàng – một hình ảnh so sánh mang ý nghĩa sâu sắc. Quê hương được so sánh với mẹ vì đó là nơi ta được sinh ra, được nuôi dưỡng cho lớn khôn, giống như người mẹ đã sinh thành nuôi ta khôn lớn trưởng thành. Vì vậy, nếu ai không yêu quê hương, không nhớ quê hương mình thì chưa phải là người có ích. Lời thơ nhắc nhở mỗi chúng ta hãy luôn sống và làm việc có ích, hãy biết yêu quê hương xứ sở, vì quê hương là mẹ và mẹ chính là quê hương, vì “Khi ta ở, chỉ là nơi đất ở – Khi ta đi, đất đã hoá tâm hồn” ( Chế Lan Viên)

- Quê hương trong thơ của Đỗ Trung Quân không chỉ đơn thuần là những hình ảnh của một vùng quê sông nước, không chỉ là những điều thân thuộc, những kỉ niệm dung dị và những ký ức giản đơn, là nơi chôn rau cắt rốn của mỗi người mà còn chất chứa tâm hồn của dân tộc.

Quê hương nếu ai không nhớ

Sẽ không lớn nổi thành người

- Dù có đi đâu xa, hơi thở của quê hương vẫn bên ta, để ta luôn có một góc nhỏ bình yên nơi tâm hồn. Khi ta lớn lên, ta ra đi, lặn lội trên đường đời, bao nhiêu mệt mỏi, bao nhiêu khó nhọc để rồi khi trở về nhìn thấy rặng tre đầu làng, con đê trước ngõ và nhận ra mái nhà thân quen của ta đâu đó trong xóm lòng ta chợt thấy bình yên, thấy lâng lâng một niềm hạnh phúc vô bờ bến.

- ) Đặc sắc nghệ thuật:

Những vần thơ giản dị, nhẹ nhàng cất lên nghe sao quá đỗi thân thương. Giàu nhạc điệu và cảm xúc, giọng thơ êm ái như lời hát ru, bài thơ đã được phổ nhạc thành bài hát quen thuộc. Mỗi người Việt Nam chúng ta thật xúc động khi nghe bài hát nhiều mến yêu này...

+) Kết bài:

Bộc lộ cảm xúc của bản thân: Khổ thơ nói riêng và bài thơ “ Quê hương” nói chung đã gieo vào lòng ta bao tình cảm mến yêu, đong đầy những kỉ niệm tuổi thơ và bồi dưỡng tâm hồn ta, làm ta thêm yêu, thêm trân quý nghĩa tình quê hương sâu nặng…

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

Đọc

hiểu

1

Thơ lục bát

0.5

2

Biểu cảm

0.5

3

Người con

0.5

4

Hình ảnh cha vóc dáng dần gầy gò, sọp đi, nhọc nhằn suốt đời, lo toan hi sinh tất cả vì con của mình.

0.5

5

Bài thơ thể hiện niềm xúc động, sự thấu hiểu, yêu kính, biết ơn cha sâu nặng. Đó cũng là truyện thống đạo lí của dân tộc Việt Nam về đạo làm con đối với đấng sinh thành. Ca ngợi tình phụ tử thiêng liêng cao quý, đáng trân trọng.

0.5

6

Không ổn định, lúc thịnh lúc suy trong cuộc đời.

0.5

7

Ca ngợi tình yêu thương và đức hi sinh, dành tất cả vì con của cha.

0.5

8

một dải ngân hà

0.5

9

Biện pháp tu từ so sánh: 

So sánh: Cha là một dải ngân hà

Con là giọt nước sinh ra từ nguồn

Tác dụng: Dải ngân hà rất rộng lớn và bao la. Giọt nước đối với dải ngân hà ngoài kia thì vô cùng nhỏ bé. Nhưng giọt nước cũng phải sinh ra từ nguồn. Con là giọt nước nhỏ bé mà tinh khiết được sinh ra từ nguồn cội sáng đẹp là cha. So sánh như vậy để khẳng định công lao to lớn, sự vất vả hi sinh của người cha. Qua đó cũng thể hiện tình yêu và sự biết ơn của con đối với người cha kính yêu của mình. Niềm tự hào, hạnh phúc vì là con của cha.

1.0

10

Cha là trụ cột gánh vác mọi trọng trách của gia đình ( Làm những việc nặng nhọc, lao động tạo ra của cải vật chất nuôi sống gia đình)

Cha là chỗ dựa vững chắc lớn lao về mặt tinh thần ( cứng cỏi, tâm hồn cao thượng..)

Cùng với mẹ, cha tạo ra mái ấm hạnh phúc mang đến sự hoà thuận trong gia đình

Con cần phải yêu kính, hiếu thuận với cha mẹ

1.0

a.Yêu cầu về hình thức:

- Bài viết có bố cục rõ ràng, không mắc lỗi chính tả, diễn đạt trôi chảy; văn phong trong sáng, có cảm xúc...

- Đảm bảo thể loại: Kể chuyện sáng tạo. Nhân vật là giọt nước, xưng tôi.

b. Yêu cầu nội dung: Đảm bảo một số vấn đề cơ bản sau:

+) Mở bài:

Giọt nước tự giới thiệu về nguồn gốc của mình: Ra đời từ đâu? Tự hào về nguồn gốc của mình như thế nào?

+) Thân bài:

- Cuộc phiêu lưu kì thú của giọt nước:

+ Bắt đầu từ nơi mình sinh ra, đi những đâu? Gặp những ai? gặp chuyện gì? Chuyện vui hay buồn? Có những trải nghiệm nào? Rút ra được bài học cuộc sống gì?

+ Kết thúc chuyến đi như thế nào? Ý nghĩa của chuyến phiêu lưu như thế nào?

+) Kết bài:

Tâm trạng, suy nghĩ của giọt nước khi được chu du khắp nơi và có nhiều trải nghiệm thú vị.

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

Đọc

hiểu

1

Tự sự

0.5

2

Ngôi thứ ba

0.5

3

Học bay

0.5

4

Kiếm thật nhiều lông chim, may cho mình đôi cánh, đi tìm thầy dạy bay

0.5

5

Đại Bàng

0.5

6

Nếu làm việc không đúng khả năng của mình thì sẽ nhận lấy hậu quả.

0.5

7

Quyết tâm

0.5

8

Nhân hoá và ẩn dụ

0.5

9

- Học sinh trình bày được ý nghĩa lời khuyên của Chim Sẻ.Có thể trình bày ý sau:

+ Hãy nhìn vào thực tế, khả năng của bản thân, đừng ảo tưởng sức mạnh.

1.0

10

- Trình bày bằng một đoạn văn (có độ dài khoảng 5-7 câu)

-Học sinh có thể trình bày nhiều bài học mà bản thân tâm đắc rút ra từ câu chuyện trên, tuy nhiên phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

Sau đây là một vài gợi ý: Bài học tâm đắc rút ra:

VD: Tài sản lớn nhất mà bạn có chính là năng lực thực tế của bản thân, chỉ có tự đi trên đôi chân của mình, chúng ta mới có thể vững vàng vượt qua sóng gió và đạt được thành công.

Hoặc: trong cuộc sống, thay vì mù quáng học theo những điều mà mình ngưỡng mộ từ người khác mà không phù hợp với khả năng của bản thân thì hãy phát huy hết sở trường, ưu thế của mình, tự đi trên con đường riêng của mình

Hoặc:

Cuộc sống muôn màu, mỗi người sinh ra mang một sắc màu khác nhau, một năng lực khác nhau hãy luôn cố gắng sống là chính mình, bước đi bằng chính đôi chân của mình, rồi thành công sẽ mỉm cười với bạn.

1.0

Phần

viết

* Yêu cầu về hình thức:

Đảm bảo bố cục ba phần đầy đủ - Bài viết có bố cục rõ ràng, không mắc lỗi chính tả, diễn đạt trôi chảy; văn phong trong sáng, có cảm xúc...

* Yêu cầu về nội dung : Đảm bảo được một số nội dung cơ bản sau:

+) Mở bài:

Giới thiệu tác giả, tác phẩm và nêu cảm nhận chung về bài thơ “ Ra vườn nhặt nắng”

+) Thân bài:

-) Những cảm nhận trong sáng và tình cảm yêu thương của cháu với người ông đã già, không còn minh mẫn của mình.

- Người ông chiều chiều tha thẩn đi dạo trong vườn trong ánh nắng cuối chiều của mùa thu, phải chăng khi con người ở vào cái tuổi “ xưa nay hiếm” thường hay lặng lẽ đón nhận tuổi già của mình cùng thiên nhiên?! Và nắng cuối chiều cũng là hình ảnh ẩn dụ cho tuổi của ông – cái tuổi không còn tinh anh nữa…

- Bằng cái nhìn trẻ thơ, trong veo, ăm ắp yêu thương của đứa cháu nhỏ, khổ thơ gợi hình ảnh người ông đã già thường góp nhặt niềm vui tuổi già vào mỗi buổi chiều nơi khu vườn nhỏ, hoà mình cùng thiên nhiên, cùng giọt nắng chiều nơi vườn nhà. Cuộc đời ông đã trải bao thăng trầm nhưng đến khi về già ông thanh thản, chẳng mấy bận tâm về chuyện đời, chuyện người. Tâm hồn ông giờ đây trong veo như giọt nắng thu nghiêng nghiêng mà ông gom lại cho tuổi già thêm niềm vui.

- Dù thời gian đã hằn in trên cuộc đời của ông, trí nhớ ông không còn minh mẫn nữa nhưng tình yêu thương trong ông không bao giờ vơi cạn, ông vẫn luôn dành cho con cháu tất cả yêu thương “Ông không còn trí nhớ/ Ông chỉ còn tình yêu ”: bao yêu thương đong đầy ông dành cả cho đứa cháu nhỏ bên ông.

- Khổ thơ gợi hình ảnh hai ông cháu một già một trẻ đang cùng cười vui, cùng nắm tay nhau đi dạo quanh khu vườn điều đó làm cho không gian thêm ấm áp, tình ông cháu thêm bền chặt.

- Với con mắt quan sát tinh tế, tâm hồn nhạy cảm đứa cháu nhỏ cảm nhận về không gian mùa thu đã chạm ngõ

Bé khẽ mang chiếc lá

…………………….

Quẫy nhẹ mùa thu sang

- Sắc vàng của lá hoà trong màu nắng tinh khôi làm nên vệt vàng lung linh, cả không gian như tràn ngập sắc vàng. Một chiếc lá vàng rụng xuống thật khẽ, thật nhẹ làm xao động không gian, xao động cả lòng trẻ thơ…

- Đứa cháu nhỏ như hiểu ý ông “ khẽ mang chiếc lá/ đặt vào vệt nắng vàng” để rồi “ Ông nhặt lên chiếc nắng”, cả hai ông cháu cùng đón nhận mùa thu sang. Thu sang thật êm dịu, không gian thu đang chuyển mình để rồi “ Quãy nhẹ” – âm thanh mùa thu, tiếng thu đang cựa quậy, chuyển mình, bước chuyển mùa cũng thật khẽ khàng và dịu êm.

-) Đánh giá, mở rộng:

- Bài thơ là giọt lòng của đứa cháu nhỏ dành cho người ông kính yêu của mình. Đó chính là giọt trong vắt của yêu thương. Chính phép màu của yêu thương đã thu niềm vui tuổi già của ông vào trong giọt nắng. Bởi yêu thương tạo ra mọi kì diệu cả trong cuộc đời và trong nghệ thuật. Bài thơ “ Ra vườn nhặt nắng” là sự cất tiếng của yêu thương để bồi đắp cái gốc yêu thương cho con người!

- Phải có tâm hồn tinh tế, yêu thiên nhiên tạo vật tha thiết nhà thơ mới có thể cảm nhận bước đi của thời gian, không gian thu tinh tế và chính xác đến vậy.

-) Đặc sắc nghệ thuật:

Ngôn ngữ giản dị - đó là ngôn ngữ ấu nhi thể hiện nét hồn nhiên, ngây thơ của trẻ nhỏ.

Lối viết hồn hậu, chân thật như lời tâm sự, thủ thỉ kể chuyện….

+) Kết bài:

- Khẳng định lại một lần nữa giá trị bài thơ

- Bài thơ lắng lại trong ta bao suy ngẫm:

+ Biết trân trọng, kính yêu người thân trong gia đình

+ Biết mở rộng tâm hồn để lắng nghe, cảm nhận những biến chuyển của thiên nhiên, đất trời.

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

Đọc

hiểu

1

Biểu cảm

0.5

2

Tự do

0.5

3

Cha mẹ dành cho con cái

0.5

4

Sự lao động vất vả, dãi nắng dầm sương của người làm nghề nông.

0.5

5

Ý chí quyết tâm vượt khó vươn lên của con người

0.5

6

Muốn có được quả ngon, ngọt thì cần phải trải qua những ngày tháng vất vả, chăm sóc cây mới có được thành quả. Muốn có quả ngọt, thành công, chúng ta cần có sự kiên trì, bền bỉ, quyết tâm để thực hiện lý tưởng, mục tiêu của mình.

0.5

7

Chỉ có ý chí,nghị lực, quyết tâm của con mới giúp con đạt được ước mơ, hoài bão.

0.5

8

So sánh

0.5

9

Hình thức: Câu thơ chỉ có ba tiếng ngắn ngọn, kết thúc bằng dấu chấm than thể hiện ý nghĩa cầu khiến.

Ý nghĩa: Câu thơ ngắn gọn, khác biệt, tạo ấn tượng và sự chú ý của người đọc

Là kết tinh những lời răn dạy về những điều tốt đẹp của cham mẹ bằng kinh nghiệm sống và tất cả tình yêu thương dành cho con, mong con khắc ghi và trưởng thành.

1.0

10

- Trình bày bằng một đoạn văn (có độ dài khoảng 5-7 câu)

- Có thể trình bày một số điều sau:

Qua những lời thơ nhẹ nhàng như một bài hát du dương, gợn chạm vào tâm hồn người đọc để qua đó cũng là những lời răn dạy con, nhẹ nhàng và sâu lắng của cha mẹ.

+ Cha mẹ khuyên con hãy rèn luyện đức tính kiên trì, bền bỉ, mạnh mẽ, quyết tâm, nghị lực… trong hành trình trưởng thành của mình. Có trải qua gian lao, khổ cực, thử thách mới có được thành công, cuộc sống sẽ mỉm cười với con, cho con “ qủa ngọt” nếu con chịu khó tôi luyện, vun trồng, chăm sóc.

+ Chính con là người tạo nên thành quả chứ thành quả không tự đến với con.

+ Bất cứ điều gì cũng cần thời gian, cần những sự cố gắng vun đắp nên từng chút một, thành công không đến trong phút chốc hay tự nhiên mà có được.

+ Lời khuyên, lời nhắn nhủ của cha mẹ chân thành, đúng đắn đã định hướng cho con những phẩm chất tốt đẹp. Qua đó ta thấy được tình yêu thương, lòng bao dung, ân cần, sự quan tâm của cha mẹ đối với con cái.

1.0