Phản ứng oxi hóa khử là gì? Cho ví dụ

Phản ứng oxi hóa khử là gì? Ví dụ về phản ứng oxi hóa khử lớp 10? Đây là hai câu hỏi mà các bạn học sinh gửi về cho Trang tài liệu nhiều nhất trong tuần vừa qua. Chính vì thế, ngày hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu xoay quanh chủ đề phản ứng oxi hóa khử trong bài viết dưới đây.

[Toc]

1. Phản ứng oxi hóa khử là gì?

Khái niệm: Phản ứng oxi hóa khử là một phản ứng hóa học có sự chuyển  electron giữa các chất tham gia vào phản ứng. Hiểu một cách đơn giản, đây là phản ứng khiến một số nguyên tố thay đổi số oxi hóa.

Chất khử, chất oxi hóa trong phản ứng oxi hóa – khử

Phản ứng này gồm có những chất sau:

• Chất khử (nhường electron)
• Chất oxy hóa
• Quá trình nhường electron (oxi hóa)
• Quá trình nhận electron (khử)

Ví dụ phản ứng oxi hóa sau: Fe + CuSO₄ -> Cu + FeSO₄

Quá trình thay đổi số oxi hóa:  Fe⁰ → Fe²⁺ + 2e, FCu²⁺ + 2e → Cu⁰

Trong phản ứng này, các chất đóng vai trò như sau:

• Nguyên tử sắt là chất khử (sự oxi hóa nguyên tử sắt)
• Số oxi hóa của đồng giảm từ +2 xuống 0 (ion đồng là chất oxi hóa)

=> Kết luận: Phản ứng này được gọi là phản ứng oxi hóa – khử vì tồn tại đồng thời về sự oxi hóa và sự khử.

Dấu hiệu nhận biết phản ứng oxi hóa khử là gì?

Phản ứng oxi hóa khử trong đời sống được thể hiện thông qua quá trình hô hấp của thực vật. Chúng hấp thụ khí cacbonic, giải phóng oxi và hàng loạt các quá trình trao đổi khác.

Sự đốt cháy nhiên liệu trong các động cơ, các quá trình điện phân, các phản ứng xảy ra trong pin đều là quá trình oxi hóa khử

Ngoài ra, hàng loạt các quá trình sản xuất luyện kim, chất dẻo, dược phẩm, phân bón hóa học,.. đều là biểu hiện của sự oxi hoá khử

Ví dụ

– Nguyên tử sắt là chất khử. Sự làm tăng số oxi hóa của sắt được gọi là sự oxi hóa nguyên tử sát.

– Nguyên tử sắt nhường electron là chất khử. Sự nhường electron của nguyên tử sắt được gọi là sự oxi hóa nguyên tử sắt.

Cu + 2e → Cu

– Số oxi hóa của đồng giảm từ +2 xuống 0. Ion đồng là chất oxi hóa. Sự làm giảm số oxi hóa của ion đồng được gọi là sự khử ion đồng.

– Ion đồng nhận electron là chất oxi hóa. Sự nhận electron của ion đồng được gọi là sự khử ion đồng.

⇒ Phản ứng của sắt với dung dịch đồng sunfat cũng là phản ứng oxi hóa – khử vì tồn tại đồng thời sự oxi hóa và sự khử.

Các phản ứng oxi hóa khử

– Phản ứng oxi hóa – khử thông thường: phản ứng oxi hóa sẽ tồn tại ở hai phân tử các chất khác nhau

C + 4 HNO3 đặc → CO2 + 4 NO2 + 2 H2O

Cu + 2 H2SO4 đặc → CuSO4 + SO2 + 2 H2O

– Phản ứng oxi hóa – khử nội phân: phản ứng mà các chất khử và chất oxi hóa thuộc cùng 1 phân tử nhưng nguyên tử khác nhau

AgNO3 → Ag + NO2 + O2 

Cu(NO3)2 → CuO + NO2 + O2

– Phản ứng oxi hóa – khử tự nhiên: phản ứng này chất khử cũng đồng thời là chất oxi hóa

Cl2 + 2 KOH → KCl + KClO + H2O

4 KClO3 → 3 KClO4 + KCl