Formaldehyde là gì? Ứng dụng và tác hại đối với sức khoẻ con người

Formaldehyde là gì? Formaldehyde có cấu tạo phân tử như thế nào? Tính chất lý hóa, nguồn gốc, cách điều chế của Formaldehyde và những ứng dụng nổi bật của nó trong công nghiệp cũng như ảnh hưởng của nó và cách phòng ngừa Formaldehyde như thế nào? Tất cả sẽ được Trang tài liệu giải đáp ngay tại bài viết dưới đây.

Formaldehyde là gì?

Khái niệm: Formaldehyde là một anđêhít đơn giản nhất, có nhiều tên gọi khác nhau như formol, fomanđêhit, methyl aldehyde, methylene oxide, metana…

Chúng là một hợp chất hữu cơ không màu, dễ bay hơi có công thức hóa học là H2CO. Ở điều kiện bình thường là một chất khí có mùi hăng khá mạnh.

Hiện nay, nhờ mang đến nhiều vai trò mà chúng được sử dụng đa dạng các lĩnh vực khác nhau của cuộc sống. 

Tính chất lý hoá học của Formaldehyde

Tính chất Vật lý

• Formaldehyde là chất dễ bay hơi và có khả năng chuyển sang thể khí ở điều kiện bình thường, không màu, mùi cay xốc, khó ngửi, tan nhiều trong nước.
• Độ hòa tan trong nước: > 100 g/100 ml (20 độ C)
• Điểm nóng chảy: -117 độ C (156 K)
• Điểm sôi: -19.3 độ C (253.9 K).

Tính chất hoá học

Formaldehyde có các thuộc tính hóa học chung của các anđêhít ( -CHO ) như:

• Phản ứng khử tạo thành alcol, hydrocacbon và amin hóa
• Phản ứng Oxy hóa tạo thành axit
• Phẩn ứng cộng hợp
• Phản ứng cannizzaro có xúc tác của bazơ để tạo thành axit formic và methanol.
• Các phản ứng hóa học có sự tham gia của liên kết -CH

Fomanđêhít là một chất có ái lực điện tử (electrophil). Nó có thể tham gia vào các phản ứng thế thơm ái lực điện tử với các hợp chất thơm và cũng có thể tham gia các phản ứng cộng ái lực điện tử với các anken.

Nguồn gốc của Formaldehyde

Formaldehyde có thể là nguồn gốc của những vật chất rắn cacbon hữu cơ trong hệ mặt trời và chúng được tìm thấy trong các chùm sao chổi cùng các tiểu hành tinh

• Ở dạng tự nhiên: nó tồn tại sẵn trong gỗ, táo, cà chua, khói động cơ, khói thuốc lá, khói đốt gỗ, dầu và khí hóa lỏng (gaz), …
• Đối với nhân tạo, thì ta có thể tìm thấy formaldehyde trong các sản phẩm đã qua chế biến như sơn và dầu bóng, gỗ ép, keo, vải, chất chống cháy, các chất bảo quản và chất cách ly…

Quy trình sản xuất Formaldehyde là gì?

Vì là hóa chất rất thông dụng nên nó được điều chế khá nhiều.

Trong công nghiệp, chất Formaldehyde được tạo ra bằng cách oxy hóa Methanol ở 250 độ C cùng với đó phải có điều kiện kèm theo chất xúc tác là bạc kim loại hay hẩu lốn của sắt oxit với molypden và vanađi.

Ta có phương trình hóa học điều chế như sau:

• CH3OH + ½ O2 → H2CO + H2O

Trong trường hợp nếu dùng chất xúc tác là gốc bạc thì quá trình tạo ra Formaldehyde sẽ trải qua hai gia đoạn vì gốc bạc hoạt động ở nhiệt độ cao hơn, khoảng 650 °C. Phản ứng hóa học tạo Hóa chất công nghiệp Formaldehyde diễn ra đồng thời với việc phản ứng đầu giống như phương trình nêu trên, còn phản ứng sau là phản ứng khử hiđrô

Ta có phương trình hóa học khử hidro như sau:

• CH3OH → H2CO + H2

Ở chừng độ sản xuất ít,  Formaldehyde có thể được sản xuất bằng nhiều cách thức khác bao gồm sự chuyển hóa từ Etanol thay vì nguồn nguyên liệu Metanol thường ngày. Tuy nhiên, các cách thức này không có giá trị thương nghiệp lớn.

Ứng dụng của Formaldehyde là gì?

CH2O ứng dụng trong công nghiệp sản xuất

• Keo dùng trong công nghiệp chế tạo gỗ được sản xuất từ Formaldehyde có tác dụng liên kết với các cellulose của gỗ để tạo độ bền. Bên cạnh đó còn kết dính mạnh tăng cường độ cứng và chống ăn mòn, chống mối mọt và giữ nguyên vẹn hình thái khiến tấm vãn chắc rắn hơn
• Ngoài ra CH2O còn được sử dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp, nhựa, chất déo, trong giấy, sơn, xây dựng, mỹ phẩm, thuốc nhuộm tóc, keo dán, thuốc nổ, các sản phẩm làm sạch, trong thuốc và sản phẩm nha, giấy than, mực máy photocopy…
• Nó được sử dụng để làm chất tuyệt trùng trong nông nghiệp và thủy sản vì bản chất Formaldehyde có tính khử trùng rất cao
• Formaldehyde cũng được tạo thành dạng bọt xốp để sản xuất vật liệu cách điện hay đúc thành các sản phẩm theo khuôn. Việc sản xuất nhựa từ Formaldehyde chiếm hơn một nửa sản lượng tiêu thụ Formaldehyde.

Trong công nghiệp bảo quản

• Formaldehyde kết hợp với các protein trong thực phẩm để tạo thành những hợp chất bền, không thối rữa, không ôi thiu để giúp kéo dài thời gian bảo quản của các thực phẩm. Ví dụ điển hình ta thường gặp như bánh phở, hủ tiếu, bún, bánh ướt…
• Ngoài ra, chúng còn có cả ở trong bia để giúp chống cặn vì giá thành thấp

​Trong y học

• Chúng còn là chất được sử dụng rất nhiều trong y khoa với rất nhiều tác dụng như diệt vi khuẩn, diệt trùng.
• Bên cạnh đó, còn là dung môi để giúp bảo vệ các mẫu thí nghiệm, các cơ quan trong cơ thể con người, ướp xác. 

Ảnh hưởng của Formaldehyde đến sức khoẻ con người

Formaldehyde được các tổ chức y tế cảnh báo và xếp hạng là hóa chất độc hại có ảnh hưởng đối với sức khỏe con người gây ra các bệnh hiểm nghèo như ung thư nếu sử dụng lâu dài. Dưới đây là một số ảnh hưởng của loại chất này:

• Nếu tiếp xúc trong thời gian ngắn như hít thở phải formaldehyde có thể gây ra kích thích mắt và màng nhầy, làm chảy nước mắt, đau đầu, cảm giác nóng trong cổ họng và khó thở.
• Nếu tiếp xúc bên ngoài trong thời gian dài thì Formaldehyde gây ra các tác hại nghiêm trọng cho da và hệ thống hô hấp, các bệnh về bạch cầu, …
• Formaldehyde đối với phụ nữ có thai có thể gây sai lệch và biến dị các nhiễm sắc thể ảnh hưởng đến sự phát triển của bào thai.
• Formaldehyde đã được chứng minh là có thể gây ung thư nếu đưa formaldehyde vào trong cơ thể. Vì vậy, từ lâu formaldehyde là chất cấm không được dùng trong chế biến thực phẩm. Nếu sử dụng thực phẩm chứa formaldehyde trong thời gian nào đó sẽ có nguy cơ rất lớn là nhiễm độc, đặc biệt có thể bị ung thư do formaldehyde gây ra.