Tỷ lê gia tăng dân số tự nhiên là gì?

Gia tăng dân số là thách thức lớn đối với một quốc gia. Việt Nam trước đây là một quốc gia đông dân, cơ cấu dân số trẻ. Hiện nay, do thực hiện tốt các chính sách về dân số mà tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên đã giảm và cơ cấu dân số đang ở thời kỳ vàng. Vậy tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên là gì? Cùng Trang tài liệu làm rõ câu trả lời thông qua bài viết dưới đây nhé!

Dân số là gì?

Khái niệm: Dân số là tổng số người sống trên một lãnh thổ nhất định được tính vào một thời điểm nhất định. Thường thường, sau một thời gian định kì, người ta lại điều tra toàn bộ dân số của một nước để tìm hiểu các mặt dân số (thành phần, tỉ lệ gia tăng, cấu trúc, tuổi) nhằm có kế hoạch chính xác phát triển xã hội và kinh tế. Đó là tổng điều tra dân số.

Gia tăng dân số là gì?

Gia tăng dân số được hiểu là việc dân số tăng lên một cách tự nhiên. Hiện nay, vấn đề dân số vẫn đang là chủ đề nóng được cả thế giới quan tâm. Dân số thế giới đã tăng rất nhanh và đột ngột từ thập niên 1950, khi các nước thuộc địa Châu Á, Châu Phi và Mĩ Latin giành được độc lập, đời sống được cải thiện và sự tiến bộ về y tế làm giảm nhanh tỷ lệ tử vong trong khi tỷ lệ sinh vẫn còn tăng cao. 

Gia tăng dân số bằng tổng số của tỉ suất gia tăng tự nhiên và tỉ suất gia tăng cơ học. (đơn vị phần trăm: %).

Theo đó, gia tăng dân số tự nhiên là mức chênh lệch giữa tỉ suất sinh thô (Tương quan giữa số trẻ em được sinh ra trong năm so với số dân trung bình ở cùng thời điểm) và tỉ suất tử thô (Tương quan giữa số người chết trong năm so với số dân trung bình cùng thời điểm), và được coi là động lực phát triển dân số. Còn gia tăng cơ học là sự chênh lệch giữa số người xuất cư và nhập cư, nó có ý nghĩa quan trọng đối với từng khu vực, từng quốc gia, trên phạm vi toàn thế giới, không ảnh hưởng đến quy mô dân số.

Tỷ lệ gia tăng dân số là thước đo phản ánh trung thực, đầy đủ tình hình biến động dân số của một quốc gia hay khu vực.

Tỷ lệ gia tăng dân số là gì?

Định nghĩa tỷ lệ gia tăng tự nhiên:

Tỷ lệ gia tăng tự nhiên hay tỉ suất gia tăng tự nhiên đã đề cập đến sự khác biệt hay sự chênh lệch giữa tỷ lệ sinh thô và tỷ lệ tử vong thô của một dân số nhất định.

Sự gia tăng dân số tự nhiên được hiểu cơ bản là quá trình tái sản xuất dân cư, thế hệ già được thay thế bằng thế hệ trẻ. tỷ lệ gia tăng dân số tự nhiên cũng chính là số chênh lệch giữa tỷ lệ sinh và tử trong một khoảng thời gian thông thường sẽ là một năm trên một lãnh thổ nhất định, tính bằng phần trăm (%).

Tỷ lệ gia tăng tự nhiên trong tiếng Anh là Rate Of Natural Increase, viết tắt là NIR.

Nguyên nhân gia tăng dân số quá nhanh

Việc gia tăng dân số quá nhanh để lại nhiều hậu quả, vậy nguyên nhân gia tăng dân số là gì? Có khá nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, có thể kể đến một số lí do như sau:

Chênh lệch tỉ lệ sinh tử:

Gia tăng dân số quá nhanh về bản chất được hiểu là chênh lệch lớn giữa tỉ lệ sinh và tỷ lệ tử. Dân số sẽ tăng khi số người được sinh ra nhiều hơn số người mất đi.

Diện tích trái đất dường như sẽ không thay đổi nhưng điều kiện sống của con người thì ngày càng được cải thiện, nhiều người sống thọ hơn. Trong khi đó, tỉ lệ sinh vẫn giữ nguyên, thậm chí tăng lên dẫn đến tình trạng gia tăng dân số nhanh.

Do nhu cầu lao động:

Từ nhu cầu lao động trong phạm vi gia đình, mọi người đã có tâm lý sinh nhiều con để nhằm đáp ứng các nhu cầu về việc làm, lao động trong gia đình. Ví dụ như ở các vùng điều kiện kinh tế chưa phát triển, các gia đình thường sinh con với mục đích để có người làm, đỡ đần kinh tế.

Nếu ở một quốc gia, tình trạng này phổ biến thì dân số gia tăng nhanh cũng là một điều dễ hiểu.

Quan niệm:

Nguyên nhân gia tăng dân số tiếp theo chính là do quan niệm văn hóa phương Đông. Người phương Đông có tư tưởng sinh nhiều con thì sẽ có lộc, con cháu đề huề, những người đi trước vẫn giữ quan niệm “Đông con nhiều của”, quan niệm này sẽ chính xác khi ở khoảng thời gian về trước nhưng ở điểm hiện tại thì quan niệm này chưa thật sự chính xác. Chính quan niệm này một phần dẫn đến việc gia tăng dân số. Nhất là khi nó lại được lưu truyền từ đời này qua đời khác.

Chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình:

Hầu hết các quốc gia đều thực hiện chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình. Một trong những mục đích của việc này là để giảm tỉ lệ sinh. Tuy nhiên, ở nhiều nơi, người dân chưa được tiếp cận đến và chưa có đủ nhận thức về vấn đề này. Mặt khác, ở nhiều khu vực chính sách cũng chưa được thực hiện một cách triệt để.

Việc thực hiện tốt chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình sẽ là phương tiện đắc lực kiểm soát tình trạng gia tăng dân số hiện nay.