20 Đề Thi HSG Địa 9 Cấp Huyện Có Đáp Án – Địa Lý 9

ĐỀ 1

ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI

Môn: ĐỊA LÍ – LỚP 9

Thời gian: 150 phút (Không kể thời gian phát đề)

Câu

Ý

Nội dung

Điểm

1 (4,5)

1

- Đặc điểm chung địa hình VN

+ Đồi núi là bộ phận quan trọng và chủ yếu là đồi núi thấp (dc)

+ Cấu trúc địa hình phức tạp: Núi già được tân kiến tạo làm trẻ lại, có tính phân bậc; Hướng nghiêng chủ yếu là TB-ĐN, cấu trúc địa hình gồm hai hướng chính là TB-ĐN (dc) và hướng vòng cung (dc)

+ Địa hình của miền nhiệt đới ẩm gió mùa với biểu hiện xâm thực mạnh ở vùng đồi núi và bồi tụ nhanh ở vùng đồng bằng hạ lưu sông (dc)

+ Địa hình chịu tác động của con người (phân tích tác động tích cực, tiêu cực....)

- Đồi núi là bộ phận quan trọng trong cấu trúc địa hình

Địa hình đồi núi chiếm phần lớn diện tích nhưng chủ yếu là đồi núi thấp: Đồi núi chiếm ¾ diện tích lãnh thổ, làm đồng bằng thu hẹp chỉ còn 1/4/ diện tích cả nước, ngay cả trong vùng đồng bằng cũng xuất hiện núi (ĐBSH còn nhiều đồi núi còn sót lại...., đồng bằng duyên hải thì có núi kề bên, ĐBSCL có núi xuất hiện ở Hà Tiên –Kiên Giang)

*. Đặc điểm nổi bật về địa hình của vùng núi Đông Bắc.

- Phạm vi: Nằm tả ngạn sông Hồng;

- Đặc điểm hình thái chung: vùng núi thập với độ cao trung bình từ 500m-1000m so với mực nước biển; Hướng nghiêng chung là TB-ĐN; hướng núi chủ đạo là hướng vòng cung .

- Các bộ phận địa hình gồm:

+ Vùng núi và cao nguyên cao giáp biên giới Việt Trung (Sơn nguyên Hà Giang, Đồng Văn... cao trên 1000m, có các đỉnh núi cao trên 2000m –d/c....)

+ Trung tâm là vùng đồi núi thấp với độ cao TB 500-600m so với mực nước biển, nổi bật với các cánh cung như......

+ Giáp ĐBSH là vùng trung du chuyển tueyens với các quả đồi, dãy đồi bát úp với độ cao 100-200m so với mực nước biển....

+ Xem kẽ các dãy núi là các sông cùng hướng như.....

2

1. Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam, xác định vùng có mức độ tập trung dân cư đông nhất nước ta và giải thích. Phân tích ảnh hưởng của dân số đông đến sự phát triển kinh tế - xã hội, tài nguyên của vùng.

- Vùng có mức độ dân cư tập trung cao: ĐBSH (nêu d/c: mật độ dân số Tb phổ biến ở mức cao......, so với mật độ ds tb cả nước gấp >5 lần, so với mật độ TB của Tây Nguyên....

- Nguyên nhân: Do ĐBSH hội tụ nhiều điều kiện thuận lợi cho sản xuất và cư trú

+ Kinh tế phát triển (nhấn mạnh đến hoạt động sản xuất nông nghiệp lâu đời, thâm canh lúa nước cần nhiều lao động......).

+ Lịch sử khai thác lãnh thổ lâu đời...

+ Điều kiện tự nhiên thuận lợi: Địa hình...., khí hậu..., đất đai....

- Ảnh hưởng của danh số đến phát triển kinh tế - xã hội

+ Làm chậm sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tăng trưởng kinh tế của vùng...

+ Gây khó khăn cho việc giải quyết việc làm trong vùng và phát triển các điều kiện phúc lợi xã hội...

+ Tác động mạnh mẽ lên các tài nguyên thiên nhiên, đặc biệt là tài nguyên đất (dc....), gây ô nhiễm môi trường....

Nhận xét cơ cấu và sự thay đổi cơ cấu dân số theo nhóm tuổi của nước ta

Trong giai đoạn 1989-2009, cơ cấu dân số phân theo nhóm tuổi nước ta có sự thay đổi:

- Tỉ lệ dân số thuộc nhóm tuổi 0-14 tuổi có xu hướng giảm...

- tỉ lệ dân số thuộc nhóm tuổi 15-60 tuổi tăng mạnh......

- Tỉ lệ dân .....

-> KL: Cơ cấu dân số nước ta đnag có xu hướng chuyển dịch từ kết cấu dân số trẻ sang kết cấu dân số già và hiện nước ta đnag có cơ cấu dân số vàng (tỉ lệ người phụ thuộc giảm...., tỉ lệ nguồn lao động cao...)

3

(4,0)

1

Tính cơ cấu giá trị sản xuất công nghiệp theo giá thực tế phân theo ngành của nước ta giai đoạn 2005 - 2012.

0,5

Bảng: Cơ cấu giá trị sản xuất công nghiệp theo giá thực tế phân theo ngành của nước ta giai đoạn 2005 - 2012 (Đơn vị: %)

2

Vẽ biểu đồ thích hợp nhất thể hiện cơ cấu giá trị sản xuất công nghiệp theo giá thực tế phân theo ngành của nước ta giai đoạn 2005 - 2012.

1,5

Yêu cầu: - Dạng biểu đồ: miền (biểu đồ khác không cho điểm)

- Chia khoảng cách năm chính xác, có tên biểu đồ, có chú giải, chia tỉ lệ hợp lí…

(Nếu thiếu 1-2 yêu cầu trừ 0,25đ)

3

Nhận xét và giải thích sự chuyển dịch cơ cấu giá trị sản xuất công nghiệp theo giá thực tế phân theo ngành của nước ta giai đoạn 2005 - 2012.

2,0

* Nhận xét:

- Cơ cấu giá trị SX phân theo nhóm ngành của nước ta có sự chuyển dịch tích cực:

+ Tỉ trọng giá trị ngành công nghiệp khai thác có xu hướng giảm (SL)

+ Tỉ trọng giá trị nhóm ngành công nghiệp chế biến có xu hướng tăng (SL)

+ Tỉ trọng giá trị nhóm ngành công nghiệp SX phân phối điện, khí đốt và nước có xu hướng giảm.

- Nhóm ngành công nghiệp chế biến chiếm tỉ trọng cao nhất (SL)

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

* Giải thích:

- Cơ cấu ngành công nghiệp nước ta đang có sự chuyển dịch rõ rệt nhằm thích nghi với tình hình mới để có thể hội nhập vào thị trường khu vực và thế giới.

- Nhóm ngành công nghiệp chế biến luôn chiếm tỉ trọng cao và có xu hướng tăng vì đây là nhóm ngành có cơ cấu ngành đa dạng, là ngành công nghiệp chủ chốt, có nhiều điều kiện thuận lợi (nguyên liệu, chính sách…)

0,5

0,25

Câu 4

1. Nhận xét tình hình phát triển và phân bố ngành thủy sản giai đoạn 2000 – 2007.

*. Tình hình phát triển ngành thủy sản giai đoạn 2000-2007

- Tổng sản lượng thủy sản cũng như sản lượng thủy sản khia thác và nuôi trồng đều tăng nhưng tốc độ tăng khác nhau:

+ Tổng slts tăng.....?lần

+ SLKHTS tăng.....? lần

+ SLNT TS tăng.....? lần

-> So sánh tốc độ phát triển của KTTS và NTTS

- So sánh về quy mô SLKT và SLNTTS

- NX về cơ cấu

-> Kết luận ngành nuôi trồng thủy sản phát triển mạnh.

*. Tình hình phân bố

- Không đều trên lãnh thổ có sự khác nhau giữa các vùng

- Phát triển mạnh nhất vùng ĐBSL: phát triển cả ngành đánh bắt và nuôi trồng (dẫn chứng: nền màu bản đồ, biểu đồ trên bản đồ....)

- Vùng DHNTB phát triển khá mạnh, chủ yếu là đnahs bắt thủy sản (d/c)

- Vùng BTB và ĐBSH phát triển vừa

- Kém phát triển nhất là vùng TN và TDMNBB ( phân tích)

Có thể trình bày sự phân bố theo ngành đánh bắt và nuôi trồng

Tại sao Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh là hai trung tâm dịch vụ lớn và đa dạng nhất nước ta?

- HN và Tp. HCM là hai TTDV đa dạng nhất (d/c theo sách GK: có đầy đủ các ngành dịch vụ....)

- Nguyên nhân:

+ Đây là hai trung tâm kinh tế phát triển mạnh nhất, đặc biệt là hai TTCN lớn nhất cả nước, cơ cấu ngành cN đa dạng-> thúc đẩy ngành dịch vụ sản xuất phát triển....

+ Đây là hai Tp có quy mô dân số đông nhất nước ta, chất lượng cuộc sống cao (dc trong atlat về quy mô dân số và GDP/người....)-> kích thích các hoạt động dịch vụ tiêu dùng phát triển.

+ La fhai trung tâm hành chính văn hóa phát triển hàng đầu cả nước...-> hoạt động dịch vụ công phát triển

Câu 5:

1. Phân tích điều kiện phát triển ngành kinh tế biển của Bắc Trung Bộ.

* Thuận lợi về điều kiện tự nhiên

- Vùng có 6 tỉnh giáp biển..... với vùng biển rộng, nhiều bãi tooam, bãi cá, nhiều cửa sông, bãi triều, đầm phá... thuận lợi đánh bắt và nuôi trồng thủy sản...

- Đường bờ biển của vùng dài khoảng 670km với nhiều bãi tắm đẹp, phong cảnh đẹp (dc từ atlta).... tạo điều kiện phát triển du lịch biển như.....

- Đường bờ biển bị chia cắt khá với nhiều cửa sông, vũng vịnh nước sâu (kể tên) tạo điều kiện xây ựng các cảng biển...

- Điề kiện KT-XH.....

* Khó khăn

- Tự nhiên: vùng có nhiều thiên tai...

- KT-XH.........

2. Kể tên các huyện giáp biển của tỉnh Nam Định? Cho biết tiềm năng và hiện trạng phát triển các ngành kinh tế biển của các huyện này.

- CÁc huyện giáp biển: Nghĩa Hưng, Hải Hậu, Giao Thủy.

- Tiềm năng và hiện trạng phát triển kinh tế biển:

+ Nuôi trồng thủy sản: vùng biển nông, rộng, nhiều bãi triều, cửa sông-> thuận lợi nuôi trồng thủy sản .....

Ngành nuôi trồng đã phát triển nhiều nơi như nuôi tôm, ngao, cá...

+ Du lịch: Thịnh long, Quất Lâm

+ GTVT: chưa phát triển mạnh vì cửa sông nông, phù sa nhiều

+ NGhề làm muối (giao thủy). nghề làm mắm (hải hậu)

ĐỀ 2

ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI

Môn: ĐỊA LÍ – LỚP 9

Thời gian: 150 phút (Không kể thời gian phát đề)

Câu

Ý

Hướng dẫn chấm

Điểm

Câu 1

(3,5đ)

1

(1,5đ)

Trình bày đặc điểm sông ngòi khu vực Bắc Bộ nước ta ?

Đặc điểm:

- Mật độ sông ngòi dày đặc, với nhiều sông lớn như sông Hồng, sông Thái Bình…

- Hướng chảy: chủ yếu là hướng Tây Bắc – Đông Nam.

- Hình dạng: chủ yếu các sông có hình nan quạt.

0,5

0,5

0,5

2

(2,0)

Kể tên các sông lớn chảy qua Nam Định. Nêu giá trị của chúng ?

- Các sông lớn chảy qua Nam Định: sông Hồng, sông Ninh Cơ, sông Đào…

(HS phải kể được tên 3 sông mới cho 0,5đ, nếu kể tên đc 2 sông cho 0,25)

- Giá trị:

+ Cung cấp nước cho sinh hoạt, tưới tiêu cho nông nghiệp, nước phục vụ cho sản xuất công nghiệp.

+ Nuôi trồng và khai thác thuỷ sản.

+ Giao thông vận tải thuỷ.

+ Khai thác cát.

+ Bồi đắp phù sa cho các đồng bằng.

0,5

0,5

0,25

0,25

0,25

0,25

Câu 2

(4,0)

1

(2,0)

Phân tích hậu quả của việc gia tăng nhanh dân số trong điều kiện kinh tế nước ta chậm phát triển ?

• Kinh tế

+ Kìm hãm tốc độ tăng trưởng kinh tế của nước ta.

+ Làm chậm quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành và theo lãnh thổ, tạo ra mâu thuẫn giữa cung và cầu.

• Xã hội

Tình trạng thất nghiệp gia tăng, đặc biệt là khu vực thành thị.

• Tài nguyên môi trường:

+ Nguồn tài nguyên bị cạn kiệt do khác thác quá mức, môi trường bị ô nhiễm.

+ Không gian cư trú chật hẹp.

• Chất lượng cuộc sống.

+ GDP/người thấp.

+ Chất lượng cuộc sống của người dân chậm được nâng cao / các vấn đề y tế, giáo dục, văn hoá… chậm được cải thiện.

0,5

0,5

0,5

0,5

2

(2đ)

Dựa vào Atlat địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, tính tỉ lệ dân thành thị nước ta giai đoạn 1989 đến năm 2007 và nhận xét về quá trình đô thị hóa nước ta. Cho biêt quá trình đô thị hóa nước ta đã và đang được thể hiện như thế nào?

Cong thuc:

- Bảng số liệu thể hiện tỉ lệ dân thành thị nước ta giai đoạn 1989 – 2007 (đơn vị %)

- Nhận xét: Số dân thành thị và tỉ lệ dân thành thị đều tăng

+ Tỉ lệ dân thành thị liên tục tăng (dc)

+ Tỉ lệ dân thành thị nước ta còn thấp (so với TB thế giới và khu vực)

-> Quá trình đô thị hóa đang phát triển nhưng còn chậm và trình độ đô thị hóa còn thấp.

- Quá trình đô thị hóa nước ta đã và đang được thể ở việc mở rộng quy mô các thành phố (dc) / và sự lan tỏa của lối sống thành thị trong dân cư.

0,75

0,75

0,5

Câu 3

(4,5đ)

1

(2,0đ)

Xác định vùng trọng điểm về trồng lúa ở nước ta và giải thích.

* Vùng trọng điểm về trồng lúa ở nước ta là vùng đồng bằng sông Cửu Long, vùng đồng bằng sông Hồng.

(nếu hs nêu đc vùng ĐB SCL được 0,5)

* Giải thích: 2 vùng có nhiều điều kiện thuận lợi

- ĐKTN:

+ 2 đồng bằng châu thổ có diện tích rộng lớn nhất nước ta.

+ Đất phù sa màu mỡ, khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm, nguôn nước dồi dào.

• Thuận lợi cho sự phát triển của cây lúa.

- ĐKKTXH.

+ Dân đông, nguồn lao động dồi dào, có nhiều kinh nghiệm trong trồng lúa nước.

+ Cơ sở vật chất kĩ thuật, cơ sở hạ tầng ngay càng hoàn thiện.

+ Nhà nước đã có nhiều chính sách để phát triển 2 vùng thành 2 vùng trọng điểm lương thực lớn nhất cả nước.

0,75

0,5

0,75

2

(2,5đ)

Trình bày tình hình phát triển và phân bố ngành công nghiệp điện ở nước ta ?

- Tình hình phát triển.

+ Vai trò: Là ngành công nghiệp trọng điểm của nước ta /, cung cấp điện cho sinh hoạt và sản xuất.

+ Sản lượng điện. cả nước qua các năm đều tăng, năm 2000 đạt 26,7 tỉ kwh, đến năm 2007 đạt 64,1 tỉ kwh.

+ Nguồn điện: thuỷ điện và nhiệt điện.

. Thuỷ điện. đã xây dựng các nhà máy thuỷ điện lớn trên 1000Mw (d/c); các nhà máy thuỷ điện dưới 1000Mw (d/c), các nhà máy thuỷ điện đang xây dựng (d/c)

. Nhiệt điện. các nhà máy chạy bằng than (d/c), nhà máy chạy bằng khí (d/c)

+ Trạm điện và đường dây tải điện phát triển rộng khắp cả nước /, đặc biệt là đường dây 500kw.

-Phân bố:

+ Nhà máy thuỷ điện phân bố chủ yếu ở tiểu vùng Tây Bắc của vùng TDMNBB và Tây Nguyên.

+ Các nhà máy nhiệt điện chạy bằng than phân bố gần vùng nguyên liệu như (d/c). Các nhà máy nhiệt điện chạy bằng khí phân bố chủ yếu ở khu vực phía Nam (d/c)

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

Câu 4

(4đ)

Nêu sự khác nhau về địa hình, khí hậu và thế mạnh phát triển kinh tế-xã hội giữa 2 tiểu của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.

1,0

1,0

2,0

Câu 5

(4,0)

1

(3đ)

1.

-Lập bảng xử lý số liệu

Bảng tốc độ tăng trưởng về sản lượng cao su, cà phê, chè và hồ tiêu ở nước ta giai đoạn 2010 — 2015 (%)

Coi năm 2010 là 100%

Vẽ biểu đồ đường biểu diễn: Chính xác tỉ lệ, khoảng cách năm; đầy đủ tên biểu đồ, chú giải, tên trục tung, trục hoành; đảm bảo tính thẩm mĩ...

(vẽ biểu đồ khác không cho điểm, thiếu mỗi yếu tố trừ 0,25đ)

Nhận xét. sản lượng cao su, cà phê, chè và hồ tiêu ở nước ta giai đoạn 2010 — 2015 đều tăng tuy nhiên tốc độ tăng khác nhau.

+ Sản lượng hồ tiêu tăng nhanh nhất (dc)

+ Sản lượng chè tăng chậm nhất (dc)

+ Sản lượng cao su và cà phê tăng vừa (dc)

1,0

2,0

0,25

0,25

0,25

0,25

Câu 1 + 2+ 3+4+5

20

ĐỀ 3

ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI

Môn: ĐỊA LÍ – LỚP 9

Thời gian: 150 phút (Không kể thời gian phát đề)

CÂU

NỘI DUNG

ĐIỂM

1

1. Chứng minh tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa của khí hậu nước ta

2,0

- Tính nhiệt đới:

+ Số giờ nắng đạt từ 1400-3000 giờ/năm.

+ Bình quân 1m² lãnh thổ nhận được trên 1 triệu kilo calo/năm.

+ Nhiệt độ trung bình năm của không khí trên cả nước đều vượt 21⁰C và tăng dần từ Bắc vào Nam.

+ Biên độ nhiệt trong năm nhỏ, 8⁰ – 10⁰C và giảm dần từ Bắc vào Nam.

- Tính gió mùa:

+ Mùa đông có gió mùa Đông Bắc (tháng 11 đến tháng 4 năm sau), tính chất lạnh, khô vào đầu mùa, nửa cuối mùa đông ẩm ướt.

+ Mùa hạ có gió mùa Tây Nam (tháng 5 – tháng 10), tính chất nóng ẩm và có mưa nhiều

- Tính ẩm:

+ Lượng mưa lớn 1500 - 2000 mm/năm, có nơi lên đến 3000 - 4000 mm/năm.

+ Độ ẩm không khí rất cao thường trên 80 %.

1,0

0,5

0,5

2, Vào mùa đông tỉnh Nam Định tính chất nhiệt đới bị giảm sút mạnh mẽ:

1,0

- Tỉnh HY nằm trong miền Bắc và Đông Bắc Bắc bộ.

0,25

0,25

0,5

2

1

Trình bày đặc điểm phân bố dân cư nước ta? Giải thích?

2,5

* Đặc điểm sự phân bố dân cư :

Dân cư phân bố không đồng đều:

+ Tập trung đông đồng bằng, ven biển (500-2000 người/km²); thưa thớt miền núi và cao nguyên (50 đến 100 người/km² ).

+ Tập trung quá nhiều ở nông thôn 73%, ít ở thành thị 27% (2007).

+ Tập trung đông ở miền Bắc, thưa thớt hơn ở miền Nam. (dẫn chứng)

+ Phân bố không đều ngay trong nội bộ vùng (ĐBSH: khu vực trung tâm đồng bằng mật độ dân số cao hơn khu vực rìa đồng bằng…)

* Giải thích :

- Các vùng đồng bằng, ven biển có nhiều điều kiện thuận lợi sinh sống và phát triển kinh tế: địa hình thuận lợi, đất đai màu mỡ, khí hậu thuận lợi, nguồn nước dồi dào nên dân cư tập trung đông ... Vùng núi, địa hình đi lại khó khăn, nguồn nước thiếu, điều kiện sinh hoạt và phát triển kinh tế hạn chế nên dân cư tập trung ít.

- Dân số thành thị còn ít do quy mô đô thị chủ yếu vừa và nhỏ, số việc làm ở đô thị còn chưa nhiều nên chưa thu hút được dân cư => tỉ lệ dân thành thị thấp. Do tập quán sản xuất lâu đời của nhân dân sản xuất nông nghiệp gắn bó với quần cư làng xóm nên dân số tập trung đông ở nông thôn.

- Do lịch sử định cư, miền Bắc có lịch sử định cư lâu đời, miền Nam muộn hơn.

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,5

0,5

0,25

2

Các biện pháp :

1,0

- Giảm tỉ lệ gia tăng tự nhiên.

- Nâng cao mức sống của người dân để ổn định dân cư.

- Phân công, phân bố lao động một cách hợp lí nhằm khai thác thế mạnh của từng vùng.

- Cải tạo, xây dựng nông thôn mới, thúc đẩy quá trình đô thị hoá nông thôn trên cơ sở phù hợp nhu cầu phát triển KT- XH.

0,25

0,25

0,25

0,25

3

1

Tính sản lượng lúa bình quân đầu người

1,0

Sản lượng lúa

Số dân

Sản lượng lúa bình quân đầu người =

* Kết quả:

1,0

2

* Nhận xét:

1,5

Giai đoạn 1981 – 2013, số dân, sản lượng lúa và bình quân lúa đầu người của nước ta liên tục tăng, tốc độ tăng khác nhau:

- Số dân tăng 34,9 triệu người, gấp 1,64 lần.

- Sản lượng lúa, tăng 31,6 triệu tấn, gấp 3,55 lần

- Bình quân lúa đầu người, tăng 264,1 kg/người, gấp 2,17 lần.

=> Tốc độ tăng nhanh nhất là sản lượng lúa, tiếp đến là bình quân lương thực đầu người và số dân (3,55 lần; 2,17 lần và 1,64 lần).

0,25

0,25

0,25

0,25

0,5

3

Vẽ biểu đồ:Đường biểu diễn: Chính xác tỉ lệ, khoảng cách năm; đầy đủ tên biểu đồ, chú giải, tên trục tung, trục hoành; đảm bảo tính thẩm mĩ...

2,0

4

1

Tình hình phát triển ngành công nghiệp chế biến LT TP

1,5

• Vai trò: là ngành công nghiệp trọng điểm của nước ta

• Giá trị sản xuất năm 2007 là 135,2 nghìn tỉ đồng, giai đoạn 2000 – 2007 liên tục tăng và tăng nhanh, tăng 85,8 nghìn tỉ đồng, gấp 2,7 lần.

• Chiếm tỉ trọng cao nhất trong cơ cấu ngành công nghiệp, 23,7% năm 2007.

• Cơ cấu ngành đa dạng gồm: chế biến lương thực; chè, cà phê, thuốc lá, hạt điều; rượu, bia, nước giải khát; đường, sữa, bánh kẹo; sản phẩm chăn nuôi; thủy hải sản.

• Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực: thủy sản; lương thực; thực phẩm đóng hộp; cà phê, chè...

• Các TTCN công nghiệp chế biến lương thực thực phẩm lớn của nước ta: Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, hải Phòng, Nha Trang, Biên Hòa, Thủ Dầu Một, Cần Thơ.

2

Nhận xét và nêu ý nghĩa

2,5

* Nhận xét:

Giai đoạn 1991 - 2014, cơ cấu GDP phân theo ngành kinh tế nước ta có sự chuyển dịch theo hướng:

• Tỉ trọng ngành nông - lâm - ngư nghiệp giảm mạnh, giảm 22,7%, thay đổi vị trí từ cao nhất xuống thấp nhất.

• Tỉ trọng ngành công nghiệp tăng mạnh, tăng 19,4%, từ thấp nhất lên vị trí cao nhất.

• Tỉ trọng ngành dịch vụ ở vị trí thứ hai, tăng nhẹ 3,3%

• Đây là sự chuyển dịch tích cực, phù hợp quá trình công nghiệp hóa đất nước.

* Ý nghĩa

+ Tỉ trọng N-L-NN giảm, tỉ trọng CN-XD tăng nhanh chứng tỏ nước ta đang chuyển từ một nền kinh tế nông nghiệp sang công nghiệp, phản ánh sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp trong giai đoạn CNH đất nước...

+ Dịch vụ tăng và chiếm tỉ trọng cao cho thấy hoạt động dịch vụ được mở rộng với nhiều ngành mới, có tính chất mũi nhọn, khẳng định được nước ta có khả năng hội nhập khu vực và quốc tế trong nền kinh tế thị trường.

1,5

0,5

0,5

5

1

So sánh tình hình sản xuất cây công nghiệp lâu năm của TD&MN BB và Tây Nguyên? Giải thích?

2,0

* So sánh:

+ Giống nhau:

- Cả hai vùng đều có diện tích lớn thuận lợi cho hình thành vùng chuyên canh cây công nghiệp.

- Có đất và khí hậu thuận lợi cho việc phát triển nhiều loại cây công nghiệp

- Lao động có nhiều kinh nghiệm trong trồng cây công nghiệp lâu năm

- Cả hai vùng đều trồng được chè và cà phê.

+ Khác nhau:

- Quy mô: Tây Nguyên có quy mô sản xuất lớn hơn TDMN BB

- Cơ cấu cây trồng: Tây Nguyên chủ yếu trồng các loại cây nhiệt đới: cà phê, cao su, điều, hồ tiêu...; TDMN BB chủ yếu trồng các cây có nguồn gốc cận nhiệt: chè, hồi, quế, sơn...

* Giải thích: Khác nhau chủ yếu do sự khác biệt về điều kiện tự nhiên

0,5

0,5

0,5

0,25

0,25

2

Những thuận lợi và khó khăn đối với phát triển ngư nghiệp ở DHNTB

2,5

• Thuận lợi:

+ ĐKTN:

• Có bờ biển dài, các tỉnh đều giáp biển, vùng biển rộng và ấm, có ngư trường lớn (Hoàng Sa, Trường Sa và Ninh Thuận - Bình Thuận), có vùng nước trồi với nguồn hải sản phong phú.

• Khí hậu có nhiều thuận lợi cho đánh bắt, nuôi trông thủy sản và làm muối.

+ ĐK KT –XH

• Người dân có nhiều kinh nghiệm trong đánh bắt, nuôi trồng thủy sản và làm muối.

• CN chế biến, cơ sở vật chất kĩ thuật cho ngành ngư nghiệp đang được đầu tư phát triển.

• Thị trường tiêu thụ trong và ngoài nước ngày càng rộng lớn.

• Chính sách NN ưu tiên, khuyến khích ngư nghiệp phát triển: vay vốn ưu đãi đoàn tàu thuyền đánh bắt xa bờ, hỗ trợ ngư dân...

• Khó khăn:

• Chịu ảnh hưởng của thiên tai (bão, lũ)

• Nguy cơ cạn kiệt nguồn lợi thủy sản gần bờ

• Thiếu vốn, phương tiện đánh bắt chưa hiện đại

• Công nghiệp chế biến vẫn hạn chế, thị trường tiêu thụ chưa ổn định.

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

ĐỀ 4

ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI

Môn: ĐỊA LÍ – LỚP 9

Thời gian: 150 phút (Không kể thời gian phát đề)

HƯỚNG DẪN CHẤM 

Câu

Ý

Nội dung

Điểm

1

a

Chọn các phương án đúng để điền vào chỗ trống sao cho phù hợp với đoạn viết sau:

1,0

1: D 2: B 3: F 4: C 5: E 6: A

2

Giải thích tại sao ở miền Bắc vào mùa đông lại có hiện tượng thời tiết như đã nêu

0,5

- Ở miền Bắc, mùa đông có thời tiết lạnh khô do chịu ảnh hưởng của gió mùa đông bắc xuất phát từ áp cao lục địa Bắc Bán cầu.

- Vào cuối đông, mùa xuân thường có mưa phùn do gió này đi qua biển mang theo hơi ẩm

0,25

0,25

2

1

Trình bày đặc điểm cơ cấu dân số theo giới ở nước ta. Tại sao có sự khác nhau về tỉ lệ giới tính giữa Đồng bằng sông Hồng và Đông Nam Bộ?

1,5

* Đặc điểm cơ cấu dân số theo giới của nước ta:

- Tỉ số giới tính của nước ta thấp (nữ ít hơn nam), hiện nay đang dần tiến tới cân bằng

- Tuy nhiên ở nhóm tuổi 0 – 14 tỉ số giới tính của nước ta lại khá cao

- Tỉ số giới tính có sự khác nhau giữa các địa phương.

* Giải thích

- ĐBSH là vùng có tỉ số giới tính thấp do nhiều năm có luồng di dân tới các địa phương nên tỉ lệ nam thấp

- ĐNB là vùng có tỉ lệ nhập cư cao nên tỉ số giới tính cao

0,5

0,25

0,25

0,25

0,25

3

a

Kể tên các bộ phận vùng biển nước ta theo công ước luật biển quốc tế 1982.

0,5

- Nội thuỷ - Đặc quyền kinh tế

- Lãnh hải - Thềm lục địa

- Tiếp giáp lãnh hải

b

Trình bày tiềm năng về tự nhiên và hiện trạng phát triển tổng hợp giao thông vận tải biển của Việt Nam.

1,5

* Tiềm năng về tự nhiên

- Vị trí gần tuyến hàng hải quốc tế quan trọng

- Đường bờ biển dài, ven biển có nhiều vũng, vịnh thuận lợi xây dựng cảng nước sâu, một số cửa sông có thể xây dựng cảng sông.

* Hiện trạng phát triển

- Số lượng cảng biển: 120 cảng

- Các cảng quan trọng: 2 cảng quốc tế là Hải Phòng, Sài Gòn, cảng nội địa quan trọng là Đà Nẵng

- Đội tàu biển quốc gia được tăng cường mạnh mẽ với nhiều loại tàu khác nhau (chở contenner, dầu, ..), công nghiệp đóng tàu phát triển

- Dịch vụ hàng hải phát triển toàn diện

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

4

a

Xác định trung tâm công nghiệp có quy mô lớn nhất của vùng Đông Nam Bộ và nêu cơ cấu ngành của trung tâm đó.

0,75

- Trung tâm CN quy mô lớn nhất: TP Hồ Chí Minh ( trên 120 nghìn tỉ đồng)

- Cơ cấu ngành: hoá chất, cơ khí, sản xuất ô tô, đóng tàu, điện tử, dệt may, VLXD, sản xuất xenluylo giấy, nhiệt điện từ khí, chế biến thực phẩm, luyện kim

0,25

0,5

b

Chứng minh rằng Đông Nam Bộ có ngành công nghiệp phát triển nhất cả nước. Tại sao trong quá trình phát triển công nghiệp của vùng cần chú ý đến vấn đề môi trường?

1,75

* Chứng minh

- Tỉ trọng ngành CN lớn nhất trong cơ cấu ngành công nghiệp cả nước (d/c)

- Mức độ tập trung CN cao: có 4 trung tâm CN nhưng quy mô lớn và rất lớn (d/c)

- Cơ cấu ngành đa dạng nhất, cân đối và tiến bộ: đa dạng, gồm CN nặng, CN nhẹ và chế biến lương thực thực phẩm. Một số ngành CN hiện đại đã hình thành và phát triển (d/c)

* Trong phát triển công nghiệp của vùng cần chú ý vấn đề môi trường vì:

- Thực trạng môi trường của vùng đã và đang bị ô nhiễm, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người dân…

- Trong cơ cấu ngành của vùng, có nhiều ngành dễ nguy cơ gây ô nhiễm môi trường(D/c)

- Việc thường xuyên liên kết với nước ngoài cần thận trọng do các công ty nước ngoài để giảm chi phí sản xuất thường sử dụng công nghệ cũ hoặc không xử lý chất thải ra môi trường.

0,25

0,25

0,5

0,25

0,25

0,25

a

vẽ biểu đồ thích hợp nhất thể hiện quy mô và cơ cấu diện tích các loại rừng của nước ta năm 2000 và 2015.

1,5

* Xử lý số liệu:

- Tỉ lệ bán kính: 1.07

- Bảng cơ cấu diện tích rừng các loại (đơn vị: %)

* Vẽ biểu đồ:

- Học sinh vẽ biểu đồ tròn có bán kinh khác nhau theo tỉ lệ đã xác định. CÁc biểu đồ khác không cho điểm

- Yêu cầu: đảm bảo đúng số liệu, tính thẩm mĩ, đầy đủ số liệu, tên biểu đồ, chú giải

0,5

1,0

Nhận xét sự thay đổi về quy mô và cơ cấu diện tích các loại rừng của nước ta qua 2 năm trên. Kể tên một số khu rừng đặc dụng của nước ta.

1,0

* Nhận xét:

- Quy mô tổng diện tích rừng và các loại rừng có sự thay đổi:

+ Tổng diện tích, rừng snar xuất, rừng đặc dụng có xu hướng tăng, tốc độ khác nhau (d/c)

+ Diện tích rừng phòng hộ giảm (d/c)

- Cơ cấu diện tích các loại rừng có sự thay đổi theo hướng giảm tỉ lệ diện tích rừng phòng hộ, tăng tỉ lệ diện tích các loại rừng còn lại.

* Kể tên:

Đó là các vườn quốc gia (kể tên) hoặc khu khu dự trữ thiên nhiên (kể tên)

0,25

0,25

0,25

0,25

ĐỀ 5

ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI

Môn: ĐỊA LÍ – LỚP 9

Thời gian: 150 phút (Không kể thời gian phát đề)

ĐỀ 6

ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI

Môn: ĐỊA LÍ – LỚP 9

Thời gian: 150 phút (Không kể thời gian phát đề)

Câu

Ý

Nội dung

Điểm

1

1

Nêu đặc điểm về sự phân bố dân cư không đồng đều

0,5

- Dân cư phân bố không đồng đều giữa các vùng (d/c)

- Dân cư phân bố không đồng đều ngay trong vùng đồng bằng hoặc miền núi (d/c)

- Dân cư phân bố không đồng đều giữa đồng bằng và miền núi (d/c)

Lưu ý: Học sinh làm được 2/3 ý vẫn cho điểm tối đa

2

Giải thích, phân tích

1,5

*. Giải thích sự phân bố dân cư không đều giữa đồng bằng và miền núi

- Đồng bằng: mật độ dân số cao do là nơi có nhiều thuận lợi về điều kiện sống, dễ dàng cho giao lưu, phát triển sản xuất (dẫn chứng)

- Miền núi: mật độ dân số thấp do là nơi có điều kiện sống và sản xuất còn nhiều khó khăn (dẫn chứng)

Lưu ý: Không có dẫn chứng chỉ cho 0,25đ

*. Phân tích hậu quả

- Ở đồng bằng: đất chật người đông gây sức ép đến các vấn đề giải quyết việc làm (tỉ lệ thiếu việc làm, thất nghiệp cao), ảnh hưởng đến năng suất lao động, gây cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường

- Ở miền núi giàu tài nguyên nhưng thiếu lao động, đặc biệt lao động có trình độ gây lãng phí tài nguyên hoặc khai thác, sử dụng tài nguyên không hiệu quả

0,25

0,25

0,5

0,5

2

1

So sánh về thực trạng ngành trồng lúa của Đồng bằng sông Hồng và Đồng bằng sông Cửu Long. Tại sao Đồng bằng sông Hồng có năng suất lúa cao nhất cả nước?

1,5

*. So sánh ngành trồng lúa 2 đồng bằng (ĐBSH và ĐBSCL)

- Giống nhau: đều là 2 vùng sản xuất lúa lớn nhất cả nước

- Khác nhau:

+ Diện tích: ĐBSH có diện tích trồng lúa ít hơn ĐBSCL

+ Sản lượng: ĐBSH có sản lượng lúa thấp hơn ĐBSCL

+ Năng suất: ĐBSH có năng suất lúa cao hơn ĐBSCL

*. Giải thích ĐBSH có năng suất lúa cao nhất cả nước

- Điều kiện tự nhiên thuận lợi (Đất, nước, khí hậu)

- Điều kiện kinh tế xã hội:

+ Trình độ thâm canh cao

+ Điều kiện khác (lao động, thị trường, cơ sở vật chất kĩ thuật...)

Lưu ý: Học sinh đưa ra 2 dẫn chứng hợp lý về điều kiện khác thưởng 0,25đ nếu điểm toàn ý chưa tối đa.

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

2

Dựa vào Atlat Địa lý Việt Nam trang 21, trang 22, hãy lập bảng cơ cấu giá trị sản xuất ngành công nghiệp nước ta giai đoạn 2000 – 2007 và xác định 2 khu vực tập trung công nghiệp lớn nhất của nước ta.

0,5

*. Lập bảng:

Bảng cơ cấu giá trị sản xuất ngành công nghiệp nước ta giai đoạn 2000 – 2007, đơn vị: %

Lưu ý: Nếu học sinh không có tên bảng vẫn cho điểm tối đa

*. Xác định 2 khu vực tập trung CN lớn nhất nước ta:

Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Hồng

0,25

0,25

3

1

Nguồn lợi sinh vật biển của nước ta để phát triển ngành khai thác, nuôi trồng và chế biến hải sản. Tại sao cần ưu tiên phát triển khai thác hải sản xa bờ? Những hành động cụ thể gì để bảo vệ tài nguyên và môi trường biển nước ta?

2,0

*. Nguồn lợi sinh vật biển của nước ta để phát triển ngành khai thác, nuôi trồng và chế biến hải sản

- Vùng biển nước ta có hơn 2000 loài cá, trong đó khoảng 110 loài có giá trị kinh tế

- Trong biển có hơn 100 loài tôm, nhiều loài đặc sản khác: hải sâm, bào ngư, sò huyết....

- Trữ lượng hải sản lớn, khoảng 4 triệu tấn, khả năng khai thác khoảng 1,9 triệu tấn/năm

Lưu ý: Học sinh làm được 2/3 ý vẫn cho điểm tối đa

*. Cần ưu tiên phát triển khai thác hải sản xa bờ vì

- Có hiệu quả kinh tế cao

- Bảo vệ tài nguyên sinh vật biển vùng bờ

- Khẳng định chủ quyền và góp phần bảo vệ vùng biển – đảo của nước ta

*. Là công dân VN cần có những hành động cụ thể gì để bảo vệ tài nguyên và môi trường biển nước ta

- Tích cực học tập, lao động sản xuất góp phần phát triển kinh tế, từ đó tạo ra sức mạnh kinh tế để bảo vệ tài nguyên và môi trường biển

- Tìm hiểu, nghiên cứu kiến thức, tuyên truyền cho nhân dân trong nước và bạn bè quốc tế các giải pháp để bảo vệ môi trường và tài nguyên biển nước ta

- Không xả rác bừa bãi, có ý thức bảo vệ những tài nguyên biển đang có nguy cơ cạn kiệt, tham gia các hoạt động bảo vệ tài nguyên và môi trường biển... (hoặc các ý khác)

0,5

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

2

Xác định các tuyến đường sắt, đường ô tô xuất phát từ thủ đô Hà Nội đi đến các tỉnh biên giới Việt - Trung và Việt – Lào thuộc vùng Trung du miền núi Bắc Bộ. Nêu ý nghĩa của các tuyến đường đó đối với phát triển kinh tế vùng?

1,0

*. Các tuyến đường sắt, đường ô tô xuất phát từ thủ đô Hà Nội đi đến các tỉnh biên giới Việt - Trung và Việt – Lào thuộc vùng Trung du miền núi Bắc Bộ

- Đường sắt: Biên giới Việt – Trung: Hà Nội – Lào Cai, Hà Nội – Lạng Sơn

- Đường ô tô:

+ Biên giới Việt – Trung: quốc lộ 1 (Hà Nội – Lạng Sơn), 3 (Hà Nội – Cao Bằng), 2 (Hà Nội – Hà Giang)

+ Biên giới Việt – Lào: 6 (Hà Nội – Sơn La – Điện Biên)

Lưu ý: Nếu học sinh chỉ kể được tuyến đường, không kể nơi xuất phát và nơi đến hoặc phần đường ô tô chỉ kể được ¾ số tuyến đường vẫn cho điểm tối đa

*. Ý nghĩa

- Thúc đẩy mối giao lưu thương mại lâu đời giữa Trung du miền núi Bắc Bộ và Đồng bằng sông Hồng và với các tỉnh phía Nam Trung Quốc, Thượng Lào

- Thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội vùng Trung du miền núi Bắc Bộ: kinh tế (khai thác hiệu quả tài nguyên, phát triển các ngành kinh tế, xây dựng cơ sở vật chất...), văn hoá xã hội (thu hút dân cư, nâng cao dân trí, phát triển y tế, giáo dục, văn hoá, cải thiện chất lượng cuộc sống...), góp phần đảm bảo an ninh quốc phòng vùng biên giới.

Lưu ý: Học sinh làm được 2/3 ý về kinh tế xã hội vẫn cho điểm tối đa

0,25

0,25

0,25

0,25

4

1

Vẽ biểu đồ

1,5

Dạng biểu đồ: biểu đồ kết hợp (cột + đường). Các loại biểu đồ khác không cho điểm

0,5

1,0

2

1,5

Nhận xét và giải thích về sự thay đổi diện tích và sản lượng cà phê nhân của nước ta giai đoạn 2005 – 2017

Nhận xét và giải thích về sự thay đổi diện tích và sản lượng cà phê nhân của nước ta giai đoạn 2005 – 2017

* Nhận xét: Giai đoạn 2005 – 2017, diện tích và sản lượng cà phê nhân của nước ta tăng liên tục nhưng mức độ tăng khác nhau

- Diện tích trồng cà phê tăng từ 497,4 nghìn ha lên 677,6 nghìn ha, tăng 180,2 nghìn ha, gấp 1,36 lần.

- Sản lượng cà phê nhân tăng từ 752,1 nghìn tấn lên 1577,2 nghìn tấn, tăng 825,1 nghìn tấn, gấp 2,09 lần.

* Giải thích

- Diện tích trồng cà phê tăng do thị trường tiêu thụ ngày càng mở rộng, khả năng mở rộng diện tích còn lớn.

- Sản lượng cà phê tăng do cả diện tích và năng suất đều tăng, trong đó chủ yếu là do tăng năng suất (áp dụng giống chất lượng cao, áp dụng tiến bộ khoa học kĩ thuật…)

0,75

0,75

0,25

0,25

0,25

ĐỀ 7

ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI

Môn: ĐỊA LÍ – LỚP 9

Thời gian: 150 phút (Không kể thời gian phát đề)

Năm

2000

2005

2008

2010

Cây lúa

7666

7329

7422

7489

Cây công nghiệp hàng năm

788

862

806

798

Cây công nghiệp lâu năm

1451

1634

1886

2011

Câu

Hướng dẫn chấm

Điểm

Câu I

1.Trình bày các nhân tố ảnh hướng đến sự thay đổi của nhiệt độ không khí. Giải thích vì sao mùa đông gần biển sẽ ấm hơn, mùa hạ sẽ mát hơn trong đất liền.

- Các nhân tố: vị trí gần hoặc xa biển, độ cao, vĩ độ

- Giải thích: do đăc tính hấp thụ nhiệt của đất và nước khác nhau

(Sự hấp thụ nhiệt ở mặt nước chậm hơn so với mặt đất -> mùa hạ gần biển sẽ mát hơn trong đất liền

Sự mất nhiệt của mặt nước chậm hơn ở mặt đất-> mùa đông gần biển sẽ ấm hơn)

1,0

0,5

0,5

2. Thế nào là ngành công nghiệp trọng điểm. Nêu các thế mạnh về tự nhiên để phát triển ngành công nghiệp điện lực nước ta.

- Khái niện CN trọng điểm: là ngành giữ vị trí quan trọng trong cơ cấu ngành công nghiệp , có thế manh lâu dài, đem lại hiệu quả cao về kinh tế- xã hội – môi trường đông thời có ảnh hưởng đến các ngành công nghiệp khác.

- Thế mạnh

+ Nguồn nguyên liệu dồi dào từ than và dầu khí (dẫn chứng)

+ Nguồn thuỷ năng dồi dào (d/c)

+ Các thế mạnh khác: sức gió, năng lượng Măt Trời

1,5

0,5

0,5

0,25

0,25

Câu II

Dựa vào Atlat Địa lí VN và kiến thức đã học, hãy

1.Phân tích tài nguyên khoáng sản, hải sản nước ở vung biển nước ta.

* Tài nguyên khoáng sản

- Khoáng sản có trữ lượng lớn và giá trị nhất là dầu khí. Dầu khí tập trung ở các bể trầm tích (Nam Côn Sơn, Cửu Long, Thổ Chu– Mã Lai và sông Hồng)

- Các bãi cát ven biển có trữ lượng lớn Titan – là nguyên liệu lớn cho các ngành công nghiệp.

- Vùng ven biển còn có thuận lợi cho nghề làm muối, nhất là ven biển Nam Trung Bộ (d/c)

* Tài nguyên hải sản.

- Trữ lượng lớn, năng suất sinh học cao (d/c)

- Có nhiêu loại có giá trị kinh tế cao và khả năng suất khẩu (d/c)

- Ven các đảo, nhất là quân đảo Hoàng Sa, Trường Sa có các rạn san hô và nhiều các loại sinh vật có giá trị khác.

1,5

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

2. Cho biết trong mùa gió Đông Bắc ở nước ta, thời tiết và khí hậu ở Bắc Bộ, Trung Bộ, Nam Bộ có giống nhau không ? vì sao?

1,5

0,75

0,75

Câu III

Vẽ biểu đồ thích hợp thể hiện tốc độ tăng trưởng diện tích một số loại cây trồng của nước ta giai đoạn 2000-2010

• Xử lí số liệu

Tốc độ tăng trưởng diện tích một số loại cây trồng của nước ta giai đoạn 2000-2010 (đơn vị: %)

• Vẽ biểu đồ đường (vẽ biểu đồ khác không cho điểm).

+ Vẽ chính xác.

+ Chú giải và đầy đủ tên BĐ

1,5

0,5

1,0

Nhận xét sự tăng trưởng diện tích một số cây trồng của nước ta giai đoạn trên

Diện tích các loại cây đều tăng nhưng tốc độ tăng khác nhau.

+ Diện tích cây công nghiệp lâu năm tăng nhanh (d/c)

+ Diện tích cây công nghiệp hàng năm tăng chậm sau đó lại giảm (d/c)

+ Diện tích cây lúa giảm sau đó lại tăng (d/c)

1,0

0,25

0,25

0,25

0,25

Câu IV

Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, hãy

1.Trình bày quy mô và cơ cấu của các trung tâm công nghiệp chính ở vùng Đông Nam Bộ.

- Các trung tâm công nghiệp chính: TP HCN, Biên Hoà, Vũng Tàu, Thủ Dầu Một.

- Quy mô

+ TTCN rất lớn (trên 120 tỉ đồng): TPHCM

+ TTCN có quy mô từ 40-120 nghìn tỉ đồng: Biên Hoà, Vũng Tàu, Thủ Dầu Một.

-Cơ cấu ngành đa dạng (d/c)

1,0

0,25

0,5

0,25

2.Tại sao ĐNB là vùng có tỉ trọng giá trị sản xuất công nghiệp lớn nhất nước ta hiện nay.

- Vị trí địa lí thuận lợi: Nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, có TP HCM là TTCN lớn nhất cả nước.

- Cơ sơ nguyên liệu phong phú (dầu khi (d/c) cây công nghiệp (d/c)

- Dân cư đông, có trình độ, thu hút được lao động từ các vùng khác.

- Cơ sở hạ tâng đồng bộ, thu hút được nhiều vốn đầu tư nước ngoài.

1,0

0,25

0,25

0,25

0,25

ĐỀ 8

ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI

Môn: ĐỊA LÍ – LỚP 9

Thời gian: 150 phút (Không kể thời gian phát đề)

Câu

Ý

Nội dung

Điểm

1

a

Tại sao tính địa đới của thảm thực vật trên bề mặt Trái Đất bị phá vỡ? Vì sao lượng mùa trong đất giảm ở các khu vực đất trống, đồi núi trọc?

2,0

*. Khái quát biểu hiện tính địa đới của thảm thực vật bị phá vỡ: Ranh giới các đới thực vật không trùng với các đường vĩ tuyến, mà ngay trong một đới có nhiều kiểu thảm thực vật khác nhau, ngay trong một đới thảm thực vật cũng có sự phân hóa theo đai cao...

*. Nguyên nhân:

- Do sự phát triển và phân bố của thảm thực vật phụ thuộc vào nhiều nhân tố...., mạnh mẽ nhất là các yếu tố khí hậu.

- Mà tính địa đới của khí hậu cũng bị phá vỡ bởi nhiều nhân tố khác nhau: vị trí gần hay xa biển, dòng biển, địa hình, frong, dải hội tụ nhiệt đới...

- Các nhân tố này tác động khác nhau trong từng đới và mối quan hệ giữa các nhân tố cũng rất khác nhau-> tính địa đới của khí hậu bị phá vỡ -> tính địa đới của sinh vật cũng bị phá vỡ:

+ Độ cao và hướng sườn của địa hình-> khí hậu khác nhau-> kiểu thảm thực vật khác nhau;

+ Khu vực ven biển có dòng biển nóng -> mưa nhiều thực vật phát triển

+ Khu vực ven biển có dòng biển lạnh-> hoang mạc-> thực vật không phát triển

+ Khu vực sâu trong nội địa-> tính ẩm giảm-> xavan, cây bụi, đồng cỏ....

-> Ngay trong một đới khí hậu xuất hiện nhiều kiểu thảm thực vật khác nhau.

0,5

0,25

0,25

1,0

b

Tại sao trong khu vực hoạt động của gió Mậu Dịch vẫn có các hoàn lưu gió mùa và gió địa phương hoạt động.

1,0

Gió MD hoạt động chủ yếu trong phạm vị vùng nội chí tuyến. Trong khu vực này ngoài hoạt động của gió MD còn có các hoàn lưu gió mùa và gió địa phương hoạt động.

Nguyên nhân: Do có các vành đai khí áp phân bố xen kẽ nhau dẫn đến xuất hiện các loại gió khác nhau:

- Sự phân bố xen kẽ giữa lục địa và đại dương. Sự hấp thụ và tỏa nhiệt của lục địa và địa dương khác nhau dẫn đến chế độ nhiệt khác nhau và kéo theo khí áp cùng thay đổi theo ngày đêm sinh ra gió đất, gió biển (gió địa phương).

- Ngoài ra khí áp trong khu vực này còn thay đổi chuyển động biểu kiến của MT (dẫn chứng: Mùa hạ khu vực lục địa Á Âu bị đốt nóng-> hình thành áp thấp Iran hoạt độ với cường độ mạnh, đồng thời lúc này ở lục địa Ôxtrâylia lạnh hình thành ap cao ..)-> xuất hiện gió mùa hoạt động.

- Ngoài ra còn do ảnh hưởng của địa hình-> gió núi, gió thung lũng.

0,25

0,25

0,25

0,25

2

a

Các nước phát triển chịu trách nhiệm chính về các hiện tượng ô nhiễm toàn cầu và cũng phải chịu trách nhiệm nhất định về việc làm trầm trọng thêm sự ô nhiễm môi trường.

1,5

- Các nước phát triển (nhất là cá nước Tây Âu, Hoa kì, NB...) là nguyên nhân chính gây ra các vấn đề lớn về ô nhiễm môi trường toàn cầu:

+ Đây là các nước có hoạt động CN phát triển mạnh mẽ, - được xem là trung tâm phát thải khí lớn của thế giới (những khí S0_2, C0_2, N0_x....) ra môi trường.

+ Là khu vực sử dụng nhiều năng lượng...

+ Khí thải của các phương tiện giao thông vận tải...

-> Các khí này là nguyên nhân chính gây ra các vấn đề môi trường toàn cầu như: hiệu ứng nhà kính, mưa axit, suy giảm tầng ô zôn....

- Các nước phát triển cũng đang làm trầm trọng thêm vấn đề môi trường thế giới:

+ Nhiều công ty TB các nước phát triển đã chuyển các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm sang các nước đang phát triển...

+ Trong những thập niên gần đây các nước phát triển lại đẩy mạnh đầu tư vào các nước ĐPT với những ngành cần nhiều nguyên liệu, nhiên liệu... dễ gây ô nhiễm môi trường...

1,0

0,5

b

Tại sao việc xác định đúng đắn, cơ cấu kinh tế của từng giai đoạn, cả hiện tại cũng như tương lai, có ý nghĩa quan trọng đối với mỗi quốc gia?

0,5

- Việc xác định đúng đắn cơ cấu kinh tế trong từng giai đoạn, cả hiện tại cũng như tương lai, có ý nghĩa quan trọng đối với mỗi quốc gia bởi điều này giúp các quốc gia huy động, khai thác tối đa, có hiệu quả và bền vững các nguồn lực trong và ngoài của đất nước mình.

- Việc xác định đúng đắn cơ cấu theo ngành, theo lãnh thổ và theo thành phần kinh tế có mối quan hệ hỗ trợ cho nhau và là tiền đề quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội ở mỗi quốc gia trong từng giai đoạn phát triển, phù hợp với xu thế chung của TG và khu vực, tạo điều kiện hội nhập, tránh tụt hậu...

0,25

0,25

3

a

Dựa vào Atlat và kiến thức đã học, nhận xét và giải thích đặc điểm khí hậu trong mùa đông ở nước ta?

2,0

*. Trong mùa đông (tháng 11- tháng 4)

khí hậu có đặc điểm:

- Chịu tác động của gió mùa Đông Bắc ở phần lãnh thổ phía Bắc và gió TPĐB thường xuyên ở phần phần lãnh thổ phía Nam, đôi khi gió mùa suy yếu thì TP hoạt động mạnh lên ở khu vực phía Bắc. Chính hoạt động của các hoàn lưu gió này đã làm cho khí hậu trong mùa đông của nước ta cũng khá phức tạp.

- Chế độ nhiệt trong mùa đông

+ Nhiệt độ TB trong các tháng mùa đông bị hạ thấp, đặc biệt phần lãnh thổ phía Bắc (dc: nhiệt độ Tb tháng 1 của HN là...)

+ Nhiệt độ TB T1 tăng mạnh từ B-N (dc)

+ Nguyên nhân: Do MB chịu tác động mạnh của GMĐB với t/c lạnh khô. MN không chịu t/đ..

- Chế độ mưa: nhìn chung ít mưa, đây là thời điểm mùa khô của cả nước với lượng mưa TB khoảng 400mm (chiếm khoảng 20% lượng mưa TB năm )....

Tuy nhiên, lượng mưa có sự phân hóa rất rõ:

+ Miền Bắc mưa ít (dc)

+ MT mưa nhiều nhất (dc)

+ TN, NB rất khô (dc)

- Khí hậu có sự phân hóa phức tạp:

+ Phân thành hai miền khí hậu: Miền Bắc với kiểu khí hậu: mùa đông lạnh ít mưa. Đầu mùa đông khí hậu lạnh khô, giữa và cuối mùa có kiểu thời tiết lạnh ẩm, có mưa phùn (dc qua trạm khí hậu Hà Nội); Miền Nam với kiểu khí hậu: nóng khô sâu sắc

+ Trong mỗi miền lại phân thành các vùng khí hậu với đặc điểm khác nhau

. Miền khí hậu phía Bắc gồm các vùng khí hậu: Vùng ĐB, T và NBB có mùa động lạnh, ít mưa; vùng TB mùa đông ấm, khô, đến muộn kết thúc sơm; BTB có mùa đông ấm, ẩm, mưa nhiều. (dc)

. Miền KH phía Nam gồm vùng khí NTB có kiểu khí hậu nóng, ẩm, có lượng mưa khá lớn (dc). TN và NB nóng, khô sâu sắc (dc)

0,5

0,5

0,5

0,5

b

Tại sao quá trình hình thành đất feralit là quá trình hình thành đất chủ yếu ở nước ta?

1,0

- Kn: Quá trình hình thành đất feralit là quá trình hình thành đất chủ yếu của miền nhiệt đới ẩm, trên địa hình chủ yếu là đồi núi.

- Do nước ta có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa với nền nhiệt độ cao, lượng mưa lớn, mưa tập trung theo mùa đã thúc đẩy mạnh mẽ quá tình phong hóa.

Mưa nhiều thúc đẩy quá trình rửa trôi các chất hòa tan như Ca, Mg, K... làm cho đất bị chua. Đồng thời có sự tích tụ các oxit sắt (Fe₂0₃₎ và oxit nhôm (Al₂O₃) làm cho đất có màu đỏ vàng, gọi là đất feralit.

- Hơn nữa địa hình nước ta chủ yếu là đồi núi, nên quá trình phong hóa, rửa trôi và tích tụ diễn ra mạnh.

0,25

0.5

0,25

4

a

Nhận xét và giải thích

2,0

• Tháng lũ có lưu lượng nước TB lớn hơn lưu lượng nước trung bình năm

*. Giống nhau: Mùa lũ kéo dài khoảng 5tháng, chiếm phần lớn lượng nước trong năm, trùng với mùa mưa.

*. Khác nhau:

- Thời gian lũ khác nhau:

+ S Hồng mùa lũ vào mùa hạ từ T6-T10, với tháng đỉnh lũ là tháng 8

+ S Ba mùa lũ ngắn hơn vào mùa thu đông từ T 9-T12, tháng đỉnh lũ là tháng 11

+ S. Đồng Nai mùa lũ cũng vào mùa từ tháng 7 – T11, tháng đỉnh lũ là T8

Nguyên nhân: Thời điểm mùa lũ chính là mùa mưa trên các hệ thống sông, tháng đỉnh lũ cũng thường là tháng mưa cực đại .

- Về lưu lượng nước và tỉ lệ lưu lượng nước trong mùa lũ so với tổng lượng nước năm.

+ S Hồng: có tổng lưu lượng nước trong mùa lũ lớn nhất với 24.250 m³/s, chiếm 72% tổng lưu lượng nước cả năm.

Nguyên nhân: Diện tích lưu vực sông lớn, mưa nhiều.

+ S. Ba có tổng lưu lượng nước trong mùa lũ nhỏ nhất chỉ có 2315 m³/s, chiếm 72% tổng lưu lượng nước cả năm.

Nguyên nhân: Sông có lưu lượng nước nhỏ do diện tích lưu vực nhỏ, mưa ít hơn.

+ S. Đồng Nai: Có lưu lượng nước trung bình với 5286 m³/s, song tập trung phần lớn lượng nước cả năm, chiếm tỉ lệ cao nhất trong 3 hệ thống sông (83,3%).

Nguyên nhân: Lượng mưa trên lưu vực sông khá lớn, song diện tích lưu vực sông nhỏ hơn S H nên có lưu lượng nước nhỏ hơn. Chế độ mưa theo mùa sâu sắc nhất nên sự phân hóa mùa lũ và mùa kiệt của S ĐN cũng rõ nét hơn cả.

(HS có thể diễn đạt theo cách khác song vẫn phân biệt được sự khác nhau về dặc điểm mùa lũ của 3 hệ thống sông trên vẫn cho điểm tối đa)

0,25

0,25

0,75

0,75

b

Giải thích

1,0

• Tính sự chênh lệch lưu lượng nước giữa tháng đỉnh lũ và tháng kiệt nhất:

+ Sông Hồng: là 8,7 lần

+ Sông Đồng Nai: 27,8 lần

-> Sự chênh lệch lưu lượng nước giữa tháng đỉnh lũ và tháng kiệt nhất của S ĐN lớn hơn rất nhiều so với SH.

- Giải thích: Chủ yếu do sự chênh lệch lượng nước giữa mùa mưa và mùa khô, đặc biệt giữa tháng mưa cực đại và tháng mưa cực tiểu trên lưu vực hai hệ thống sông này.

+ Sự phân hóa mùa mưa khô, sự chênh lệch lượng mưa giữa tháng mưa cực đại và cực tiểu trên lưu vực sông Hồng không sâu sắc như sông ĐN, do trong mùa khô trên lưu vực của hệ thống sông Hồng vẫn có lượng mưa tương đối và được tiếp nhận thêm nguồn nước từ bên ngoài lãnh thổ.(dẫn chứng từ tram Hà Nội)

+ Còn trên lưu vực của hệ thống sông Đồng Nai, sự phân hóa mùa mưa khô, chênh lệch giữa tháng mưa cực đại và cực tiểu rất lớn, trong mùa mưa lượng mưa chiếm >90% lượng nước mưa mưa cả năm, mùa khô rất sâu sắc.(dc từ Trạm Đà Lạt).. Hơn nữa, nguồn cung cấp nước cho hệ thống sông này hoàn toàn phụ thuộc vào chế độ mưa.

5

a

Ảnh hưởng của sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành và theo lãnh thổ đến vấn đề việc làm ở nước ta:

2,0

- Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành và theo lãnh thổ

+ Theo ngành: Cơ cấu kinh tế theo ngành có sự thay đổi theo hướng đẩy nhanh sự phát triển của công nghiệp, xây dựng và các ngành dịch vụ -> Đa dạng hóa sản xuất trong các ngành kinh tế (DC qua atlat)

+ Theo lãnh thổ: Hình thành các vùng chuyên canh, các khu công nghiệp, khu chế xuất, các trung tâm kinh tế mới -> Hình thành các vùng kinh tế phát triển năng động, các vùng kinh tế trọng điểm. (dc)

- Ảnh hưởng đến việc làm:

+ Cơ cấu lao động theo ngành kinh tế (việc làm theo khu vực kinh tế) thay đổi (dc atlat).

. Đa dạng hóa kinh tế nông thôn, đưa nông nghiệp từ tự cung tự cấp lên sản xuất hàng hóa, phát triển ngành nghề dịch vụ nông thôn… góp phần giải quyết việc làm ở nông thôn, tỉ lệ lao động thiếu việc làm có xu hướng giảm.

. Phát triển công nghiệp và dịch vụ, nhất là các ngành cần nhiều lao động ở thành thị, tạo ra nhiều việc làm mới cho thanh niên... Giảm tỉ lệ thất nghiệp

+ Chuyển dịch cơ cấu lãnh thổ song song với việc phân bố lại dân cư và nguồn lao động giữa các vùng, góp phần tạo việc làm và nâng cao năng suất lao động xã hội.

1,0

1,0

b

Tại sao ở khu vực thành thị tỉ lệ lao động thất nghiệp lại cao hơn ở nông thôn, còn ở khu vực nông thôn tỉ lệ lao động thiếu việc làm lại cao hơn ở thành thị?

1,0

-Ở khu vực thành thị tỉ lệ lao động thất nghiệp lại cao hơn ở nông thôn

Vì chức năng kinh tế chủ yếu của đô thị là hoạt động sản xuất công nghiệp và dịch vụ đòi hỏi nguồn lao động phải có chất lượng nhất định. Mà các hoạt động sản xuất này thường không có tính mùa vụ.->Sự phát triển của hoạt động CN và dịch vụ có ý nghĩa quyết định đến tỉ lệ thất nghiệp của lao động ở đây.

- Còn ở khu vực nông thôn, chức năng kinh tế chủ yếu là hoạt động sản xuất nông nghiệp đòi hỏi lao động chất lượng không cao bằng so với NN và CN (ai cũng có thể làm được dựa vào kinh nghiệm của bản thân). Mà hoạt động sản xuất nông nghiệp lại có tính mùa vụ (thời gian lao động ngắn hơn thời gian sản xuất) vì thế mà tỉ lệ lao động thiếu việc làm thường cao

0,5

0,5

6

a

Chứng minh và giải thích hoạt động du lịch nước ta có sự phân hóa về mặt lãnh thổ

2,0

*. Chứng minh

- Nước ta chia thành 3 vùng du lịch:

+ Vùng du lịch BB (Từ Hà Giang đến Hà Tĩnh) với thủ đô HN là TT, với các điểm du lịch tiêu biểu: Vịnh Hạ Long, Tam Đảo, Chùa Hương, Kim Liên- Nam Đàn...

+ Vùng du lịch Bắc Trung Bộ (Từ QBình đến Q Ngãi): với các điểm du lịch tiêu biểu là Động Phong Nha, cố đô Huế, phố Cổ Hội An, Đà Nẵng...

+ Vùng du lịch Nam Trung bộ và Nam Bộ gồm các tỉnh còn lại...

- Các khu vực phát triển du lịch hơn cả là:

+ Tam giác tăng trưởng du lịch HN-HP-QN thuộc vùng du lịch BB

+ Tam giác tăng trưởng du lịch Tp. HCM – NT- ĐL thuộc vùng du lịch NTB và NB

+ Dải ven biển kéo dài từ Móng Cái đến Hà Tiên, các đảo và quần đảo ven bờ.

- Các khu vực tiềm năng: Tây Bắc, Tây Nguyên, ...

- Hoạt động du lịch tập trung chủ yếu ở một số trung tâm:

+ Các trung tâm du lịch có ý nghĩa quốc gia...

+ Các trung tâm du lịch quan trọng khác, có ý nghĩa vùng....

*. Giải thích:

- Sự phân hóa lãnh thổ du lịch là kết quả tác động của nhiều nhân tố (tài nguyên du lịch, cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kĩ thuật phục vụ du lịch, đường lối, chính sách, lực lượng lao đông...).

- Các nhân tố trên có sự phân hóa về mặt lãnh thổ: Khu vực có mức độ tập trung, hội tụ các nhân tố thuận lợi ...(dc)

1,5

0,5

b

Ý nghĩa phát triển tổng hợp kinh tế biển đối với nền kinh tế và bảo vệ an ninh quốc phòng của đất nước.

1,0

- Hoạt động kinh tế biển rất đa dạng....Chỉ có khai thác tổng hợp mới đem lại hiệu quả kinh tế cao và bảo vệ môi trường.

- Đẩy mạnh phát triển các ngành kinh tế biển có ý nghĩa thúc đẩy sự phát triển của các ngành kinh tế khác như công nghiệp, thương mại...phát triển.

- Khai thác khoáng sản biển ( nhất là dầu khí) là một trong những ngành công nghiệp mũi nhọn nước ta, là động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế... GTVT biển, du lịch biển... đang phát triển mạnh góp phần giúp cho nước ta hội nhập vào nền kinh tế thế giới.

- Phát triển tổng hợp kinh tế biển góp phần giải quyết việc làm, cải thiện đới sống nhân dân, nhất là các vùng đảo, góp phần giảm thiểu khoảng cách chênh lệch về KT-XH giữa các đảo với đất liền. Góp phần bảo vệ và giữ vững chủ quyền vùng biển đảo đất nước.

7

a

So sánh thế mạnh về tự nhiên phát triển ngành công nghiệp năng lượng giữa vùng Đông Nam Bộ và Trung Du miền núi Bắc Bộ.

2,0

*. Giống:

- Đều có trữ lượng lớn về nguồn nhiên liệu (than, dầu mỏ)

- Đều có trữ năng thủy điện khá lớn

- Đều có nguồn năng lượng khác: địa nhiệt, thủy triều, năng lượng MT…

*. Khác

- TDMNBB có ưu thế hơn so với ĐNB về

+ Trữ lượng than lớn và có chất lượng cao hàng đầu cả nước (dc)

+ Tiềm năng thủy điện lớn nhất cả nước (dc)

+ Có nhiều điểm nước nóng (dc)-> tiềm năng để sản xuất điện từ địa nhiệt..

• ĐNB ưu thế hơn TDMNBB về:

+ Trữ năng dầu mỏ, khí đốt... (dc)

+ Nguồn năng lượng từ MT

+ Trữ năng thủy điện không nhiều bằng TD... những cũng là một thế mạnh để xây dựng và phát triển các nhà máy thủy điện...

0,5

0,75

0,75

b

Vì sao Đông Nam Bộ là vùng thu hút đầu tư nước ngoài lớn nhất nước ta?

1,0

- Vùng có vị trí địa lí thuận lợi: Phía Tây giáp CPC với các cửa khẩu quốc tế Mộc Bài, Xa Mát. Phía Đông giáp biển, gần với đường hàng hải quốc tế, với cụm cảng Sài Gòn- Vũng Tàu... Đây là cửa ngõ ra vào quan trọng cho vùng và các vùng lân cận.

- Vùng có nguồn tài nguyên thiên nhiên giàu có, tiêu biểu là nguồn dầu, khí với trữ lượng lớn nhất nước ta, đã và đang thu hút đầu tư nước ngoài trong khai thác, tương lai gần là chế biến dầu, khí.

- Dân cư, lao động dồi dào, với đội ngũ lao động lành nghề chiếm tỉ lệ cao so với các vùng khác trong cả nước, đáp ứng được cơ bản sự đầu tư cho các ngành CN, dịch vụ có trình độ kĩ thuật cao.

- ĐNB đã xây dựng được hệ thống cơ sở hạ tầng đồng bộ và hiện đại bậc nhất cả nước với Tp. HCM – trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước -> rất hấp dẫn các nhà đầu tư nước ngoài.

Điểm của bài là tổng điểm các ý thành phần không làm tròn điểm

ĐỀ 9

ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI

Môn: ĐỊA LÍ – LỚP 9

Thời gian: 150 phút (Không kể thời gian phát đề)

Nhận biết

Thông hiểu

Vận dụng

Vận dụng cao

Số điểm

Tỉ lệ %

Địa lí tự nhiên Việt Nam

Nhận biết được các dạng địa hình bờ biển của nước ta và ý nghĩa của các dạng địa hình đó

Số điểm

Tỉ lệ %

1.5 điểm

15%

1.5 điểm

15%

Dân cư

Xác định được vùng có mật độ dân số cao nhất và ảnh hưởng của chúng

Nhận xét được sự thay đổi trong chuyển dịch cơ cấu lao động đang làm việc phân theo khu vực kinh tế nước ta giai đoạn 1995-2007