Phát kiến địa lý là gì? Những cuộc phát kiến lớn về địa lý

Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn đọc các thông tin về phát kiến địa lý và những cuộc phát kiến lớn về địa lý. Mời quý bạn được cùng tìm hiểu thêm về chủ đề trên thông qua bài viết dưới đây của Trang tài liệu nhé!

Phát kiến địa lý là gì?

Khái niệm: Phát kiến địa lý là một thuật ngữ thường dùng có tính quy ước để chỉ những phát hiện mới của các nhà thám hiểm châu Âu ở thế kỉ 15 – 16. Ở giai đoạn này, nhu cầu tiêu thụ các đặc sản phương Đông như hương liệu, tơ lục, vàng bạc, đá quý… ngày càng tăng đã khiến cho những kẻ phiêu lưu, khao khát quyền lực và của cải ở Tây Âu muốn tìm ra những con đường mới để sang phương Đông mà không phải đi qua vịnh Ba Tư đã bị người Thổ Nhĩ Kỳ ngăn chặn.

Điều kiện của các cuộc phát kiến địa lý

– Sự phát triển nhanh chóng của lực lượng sản xuất đã làm cho nhu cầu về hương liệu, vàng bạc, thị trường ngày một tăng. Nhưng từ thế kỉ XV, con đường giao lưu buôn bán qua Tây Á và Địa Trung Hải lại do người Ả-rập độc chiếm.

Vấn đề cấp thiết đang được đặt ra là phải tìm con đường thương mại giữa phương Đông và châu Âu. Vào thời điểm đó, khoa học – kĩ thuật có những bước tiến quan trọng. Đây chính là tiền đề cho các cuộc phát kiến địa lí.

– Sự phát triển của kĩ thuật hàng hải và kĩ thuật đóng tàu.

– Kim chỉ nam (la bàn) do người Trung Quốc phát minh được sản xuất rộng rãi.

– Kiến thức địa lý về trái đất được mở rộng nhất là biết được trái đất hình tròn.

Nguyên nhân của những phát kiến địa lý

– Sự phát triển nhanh chóng của lực lượng sản xuất đã làm cho nhu cầu về hương liệu, vàng bạc, thị trường ngày một tăng. Nhưng từ thế kỉ XV, con đường giao lưu buôn bán qua Tây Á và Địa Trung Hải lại do người Ả-rập độc chiếm.

Vấn đề cấp thiết đang được đặt ra là phải tìm con đường thương mại giữa phương Đông và châu Âu. Vào thời điểm đó, khoa học – kĩ thuật có những bước tiến quan trọng. Đây chính là tiền đề cho các cuộc phát kiến địa lí.

– Sự phát triển của kĩ thuật hàng hải và kĩ thuật đóng tàu.

– Kim chỉ nam (la bàn) do người Trung Quốc phát minh được sản xuất rộng rãi.

– Kiến thức địa lý về trái đất được mở rộng nhất là biết được trái đất hình tròn.

Các cuộc phát kiến địa lý tiêu biểu

Trong số các quốc gia Tây Âu, Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha là những đất nước đi đầu trong việc tìm đường sang phương Đông và chính họ đã thu được những kết quả to lớn.

Tìm ra mũi Hảo Vọng

Từ đầu thế kỷ XV, người Bồ Đào NHa đã từng bước thám hiểm vùng bờ biển Tây châu Phi và đã phát hiện ra nhiều vùng đất mới. Năm 1486, Điaxơ nhận lệnh chỉ huy một chuyến hành trình vượt qua cực Nam châu Phi với hi vọng tới Ấn Độ. Đoàn thuyền của ông men theo bờ Tây Phi, ông vòng qua cực nam của châu Phi và đi một đoạn khá xa đến Kwaiihoek thuộc Nam Phi vào ngày 12 tháng 3 năm 1487. Điaxo muốn tiếp tục cuộc hành trình nhưng  thuỷ thủ đoàn bất bình từ chối. Khi quay lại, họ phát hiện ra mũi đất cực Nam châu Phi, nơi mà sau này được gọi là mũi Hảo Vọng. Con đường này mang đến hy vọng tới được Ấn Độ mở ra trước mắt người Bồ Đào Nha. 

Mười năm sau, vào năm 1497, Vaxco Đơ Gama được giao nhiệm vụ chỉ huy 4 thuyền với 168 thuỷ thủ đã vượt qua mũi Hảo Vọng và đến được Calicut ở Tây Nam Ấn Độ vào ngày  20 tháng 5 năm 1498. Sau khi tranh thủ vơ vét hết hương liệu và đồ trang sức với giá rẻ, ngày 31 tháng 8 năm 1948, Gama rời khỏi Ấn Độ và gần một năm sau, đoàn thám hiểm Gama với không đầy một nửa số thuỷ thủ về tới Lixbon. Từ đó, con đường biển do người Bồ Đào Nha phát hiện đã trở thành con đường thông thương chủ yếu giữa Tây Âu và Viễn Đông trong gần ba thế kỷ, cho đến năm 1869 kênh đào Xuy ê hoàn thành mới không sử dụng nữa.

Phát hiện ra châu Mỹ 

Người tình cờ phát hiện ra châu Mỹ là Colombo (1451 – 1506), là một nhà hàng hải người Ý. Từ lâu, ông đã ấp ủ kế hoạch đi sang phương Đông bằng hướng Tây vì ông cho rằng đây là con đường gần nhất. Mãi đến năm 1942, ông mới được quốc vương Phecdinan và nữ hoàng Ixabenla của Tây Ban Nha chấp nhận kế hoạch đó và cấp cho ông những phương tiện cần thiết cho cuộc hành trình. 

Ngày 3 tháng 8 năm 1492, đoàn thám hiểm của Colombo gồm ba chiếc thuyền với 9 thuỷ thủ rời Tây Ban Nha tiến thẳng về hướng Tây. Sau 70 ngày lênh đênh trên Đại Tây Dương, đoàn thám hiểm của Colombo đến một hòn đảo trong quần đảo Bahama mà ông gọi đó là đảo Xan Xanvado. Ông đi tiếp về hướng nam và phát hiện nhiều đảo nhỏ khác, đến cuối năm 1492 thì đặt chân lên đảo Cuba và đảo Haiti. Đầu năm 1493, Colombo trở về Tây Ban Nha.

Sau đó, Colombo còn tiến hành thêm 3 cuộc thám hiểm nữa vào các năm 1493 – 1496, 1498 – 1500, 1502 – 1504. Trong những lần thám hiểm này, ông đã phát hiện ra được nhiều đảo mới và đã thăm dò vùng bờ biển Trung Mỹ và phía Bắc của Nam Mỹ. Năm 1506, Colombo chết nhưng đến giờ phút cuối đời ông vẫn đinh ninh nơi mình tìm thấy là Ấn Độ, do vậy cư dân ở đó được gọi là người Anh Điêng.

Cũng trong khoảng thời gian đó, một người Ý khác là Amerigo Vexpuxi từ năm 1449 – 1504 dưới lá cờ của Bồ Đào Nha đã thám hiểm vùng bờ biển Nam Mỹ. Sau đó, ông nói rằng vùng đất này là một lục địa mợi. Do vậy, năm 1507 lục địa này với được gọi bằng tên của ông mà ta quen gọi là châu Mỹ.

Cuộc hành trình vòng quanh Trái Đất

Sau khi phát hiện ra châu Mỹ, người Tây Ban Nha vẫn tiếp tục muốn tìm đường sang Đông Á bằng hướng Tây. Năm 1519, một quý tộc Bồ Đào Nha là Magienlang (1480 – 1521) được vua Tây Ban Nha là Saclo v giúp đỡ kinh phí để thực hiện kế hoạch đó.

Ngày 20 tháng 9 năm 1519, với 5 chiếc thuyền và 237 thuỷ thủ, đoàn thám hiểm của Magienlang bắt đầu xuất phát. Mãi đến nagfy 20 thangd 11 năm 1520, Magienlang mới đến được eo biển cực Nam châu Mỹ. Sau khi vượt eo biển này, đoàn thuyền của ông tiến vào một đại dương mênh mông. Tuy nhiên, trong hơn ba tháng, đoàn thám hiểm đi trong cảnh trời êm biển lặng. Vì vậy, ông gọi đại dương này là Thái Bình Dương. Tháng 3 năm 1521, đoàn thám hiểm đến quần đảo Philippine, nhưng đến ngày 7 tháng 4 năm 1521, Magienlang bi giết chết trong một cuộc xung đột với dân bản xứ.

Sau đó, thuyền trưởng En Cano đã chỉ huy chiếc thuyền còn lại cuối cùng đi vòng quanh châu Phi, đến ngày 6 tháng 9 năm 1522 họ đã về đến Tây Ban Nha. Như vậy, trong gần 3 năm Magienlang và En Cano lần đầu tiên trong lịch sử loài người đã đi một vòng xung quanh Trái Đất. Bằng thực tế, cuộc hành trình đã chứng minh được thuyết Trái Đất hình cầu là hoàn toàn đúng đắn.

Ảnh hưởng của những cuộc phát kiến địa lý

Các khám phá địa lý đã có tác động kinh tế xã hội nghiêm trọng đối với người dân của cộng đồng bản địa cũng như những người đã tiến hành các cuộc thám hiểm.

Các nước châu Âu đã phát triển các phương pháp nông nghiệp mới và làm quen với các loại cây trồng như cà chua, khoai tây và ngô.

Những khám phá này cũng đã mở ra sự khám phá trong lĩnh vực tri thức về thực vật học và dân tộc học.

Các cuộc khám phá địa lý đã dẫn đến việc phát hiện ra các tuyến thương mại mới và thiết lập một hình thức thương mại tiêu chuẩn hóa để có thể áp dụng trên khắp các châu lục.

Những khám phá địa lý đã tác động đến sinh kế của người dân, liên quan đến thói quen ăn uống, thời trang cùng với các khía cạnh khác của cuộc sống hàng ngày.

Những khám phá đã có tác động mạnh mẽ đến cuộc sống của các cộng đồng bản địa mặc dù nó đã trở nên quen thuộc và dẫn đến các biện pháp cải cách liên quan đến các biện pháp phát triển hiện đại.

Những khám phá đã dẫn đến sự gia tăng cải cách giáo dục trong xã hội và sự phong phú về văn hóa của con người.

Việc phát hiện ra các khu vực địa lý đã dẫn đến một số tòa nhà khảo được lộ ra giúp khai sáng về nền văn minh đã mất từ ​​​​lâu và các nền văn hóa liên quan đã định hình thêm cho lịch sử của chúng ta.