Ethylene Oxide là gì/ Eo tác hại như thế nào đến bạn

Ethylene Oxide là một hợp chất được sử dụng làm sản phẩm khử trùng, hun trùng rất hiệu quả dành cho sản phẩm nông sản, thực phẩm. Tuy nhiên, thị trường các nước ở Châu Âu, Canada và Mỹ, thực phẩm được khử trùng bằng Ethylene Oxide là không được phép.

Ethylene Oxide là gì?

Khái niệm: Ethylene Oxide (EO) có công thức hóa học là C₂H₄O. Mã hàng hóa là CAS No: 75-21-8. EO là một hợp chất hữu cơ thường được tìm thấy ở dạng khí không màu và rất dễ cháy. Ethylene Oxide còn có các tên gọi khác như Alkene Oxide, DimEthylene Oxide, EO, ETO, Oxane, Dihydroxirene, Oxacyclopropane, Oxirane.

Nhờ có khả năng phá hủy DNA nên Ethylene Oxide được sử dụng phổ biến như một chất khử trùng hiệu quả. Ethylene Oxide có tính xuyên thấu tốt, thẩm thấu xuyên qua các chất liệu như giấy, nhựa, vải. Nhưng vì thế mà nó cũng có thể tiềm ẩn nguy cơ gây ung thư, đột biến gen khi tiếp xúc thường xuyên. Do nhiều lo ngại về vấn đề sức khỏe do Ethylene Oxide gây ra trên người, nên Cơ quan quản lý thực phẩm Mỹ và châu Âu cũng có nhiều khuyến cáo về chất này.

Ứng dụng và mục đích sử dụng của Ethylene Oxide

Ethylene Oxide trên thực tế vô cùng phổ biến, đặc biệt trong các ngành y tế và thực phẩm.

a. Sử dụng Ethylene Oxide để khử trùng

Trong số các ứng dụng của EtO thì ứng dụng làm chất tiệt trùng là phổ biến hơn cả.

Khí Ethylene Oxide (còn được gọi là EtO) có khả năng khử hầu như tất cả các virus, vi khuẩn và nấm, ngăn cản chúng tái tạo, được sử dụng rộng rãi như một tác nhân để tiệt trùng vật tư dụng cụ trong lĩnh vực y tế, chăm sóc sức khỏe, sản xuất dược phẩm và thú y.

Ngoài ra, EO còn được sử dụng làm sản phẩm khử trùng, hun trùng có hiệu quả cao, được phép sử dụng ở nhiều quốc gia cho mục đích kiểm soát côn trùng trong một số sản phẩm nông sản, khử khuẩn các nguyên liệu và sản phẩm thực phẩm cần được bảo quản, tích trữ lâu dài (đặc biệt cho gia vị và các loại thảo mộc như ớt bột, tiêu, quế… trước yêu cầu luôn cần kiểm tra thường xuyên vi khuẩn Salmonella).

b. Ethylene Oxide dùng để sản xuất hóa chất gia dụng, công nghiệp

EO được sử dụng chủ yếu làm hoá chất trung gian trong sản xuất ethylene glycol (chất chống đông), hàng dệt, chất tẩy rửa, bọt polyurethane, dung môi, thuốc, chất kết dính, nguyên liệu cho sản xuất nhựa Polyethylene terephthalate (PET).

Một lượng nhỏ của Ethylene Oxide được sử dụng trong thuốc trừ sâu diệt côn trùng.

Tính chất các dạng chuyển hoá từ EO

Với cấu trúc dạng vòng linh hoạt, sau khi tiếp xúc với thực phẩm, hợp chất EO dễ dàng tạo thành các chất chuyển hoá với sự có mặt của các phân tử nước, ion clorua và bromua như ethylene glycol, 2-chloroethanol (2-CE) và 2-bromoetanol tương ứng. Quá trình này có thể xảy ra ngay khi hun trùng hoặc trong quá trình suốt quá trình sản xuất và chế biến nguyên liệu hoặc.

Đối với 2-CE, sản phẩm phân huỷ của EO, hiện chưa có đủ bằng chứng nào về đặc điểm gây ung thư của 2-CE. Tuy nhiên, vẫn có nhiều thí nghiệm cho thấy khả năng gây độc ở gen. Theo Viện Đánh giá Rủi ro Liên bang Đức – BfR (Bund Institut für Risiko Bewertung), ngày 20 tháng 11 năm 2020, đưa ra quan điểm đánh giá rủi ro từ 2-CE tương đương từ EO nhằm xem đây như một biện pháp phòng ngừa. Thực phẩm cùng với đó cũng có thể được phân loại là không an toàn dựa trên kết quả của 2-CE.

Vì vậy ở châu Âu, EO được xếp loại là một sản phẩm thuốc trừ sâu bị cấm. Việc sử dụng EO để khử trùng thực phẩm là không được phép; EO được phân loại trong nhóm 1B tương ứng về khả năng gây ung thư gây đột biến và độc tính sinh sản, và ở loại 3 về độc tính cấp tính, theo quy định Reg. 1223/2009/EC của Hội đồng châu Âu

Con đường tiếp xúc với EtO

Có hai con đường tiếp xúc với EtO chủ yếu là qua đường không khí (hít vào) và ăn uống (thực phẩm, đồ uống). Ngoài ra, có thể tiếp xúc trực tiếp với khí EtO nếu là công nhân làm việc trực tiếp với loại khí này.

Vì Ethylene Oxide rất dễ nổ và dễ phản ứng, thiết bị được sử dụng để chế biến nó thường bao gồm các hệ thống khép kín và tự động hóa cao, giúp giảm nguy cơ phơi nhiễm nghề nghiệp. Bất chấp những biện pháp phòng ngừa này, công nhân và những người sống gần các cơ sở công nghiệp sản xuất hoặc sử dụng Ethylene Oxide có thể tiếp xúc với nó thông qua khí thải công nghiệp không được kiểm soát.

Người dân nói chung cũng có thể tiếp xúc với khói thuốc lá và sử dụng các sản phẩm đã được khử trùng bằng Ethylene Oxide như các sản phẩm y tế, mỹ phẩm, thực phẩm (hầu hết các thực phẩm dạng chế biến sẵn, các thực phẩm cần bảo quản lâu ngày, các thực phẩm không kiểm soát lượng thuốc trừ sâu, hóa chất sử dụng…)

Nhóm đối tượng dễ tiếp xúc với EtO nhất

Những người lao động có nguy cơ tiếp xúc với Ethylene Oxide bao gồm:

• Công nhân trong các nhà máy sử dụng EtO để sản xuất dung môi, chất chống đông, hàng dệt, chất tẩy rửa, keo bọt nở polyurethane.
• Công nhân nhà máy làm việc trong các nhà máy sản xuất EtO.
• Nông dân dùng Ethylene Oxide trong nông nghiệp để kiểm soát côn trùng, sâu bọ, hạn chế tối đa thiệt hại mùa màng.
• Nhân viên bệnh viện sử dụng EtO để khử trùng thiết bị và vật tư y tế.

Ethylene Oxide gây ra những tác hại đến sức khỏe

Theo FSAI, Ethylene Oxide được Cơ quan Hóa chất châu Âu (ECHA) phân loại là chất gây đột biến, chất gây ung thư và chất độc hại gây vô sinh. Cũng theo Foodwatch, không có định lượng mức độ nào của việc phơi nhiễm với Ethylene Oxide có thể gây nguy cơ với sức khỏe con người, cho nên cần cấm sử dụng hóa chất này trong thực phẩm ở bất kỳ nồng độ nào có thể phát hiện được.

Việc tiêu thụ thực phẩm có chứa Ethylene Oxide không gây nguy hiểm cấp tính cho sức khỏe nhưng sẽ làm tăng nguy cơ gây hại sức khỏe nếu tiêu thụ thực phẩm bị nhiễm Ethylene Oxide trong một thời gian dài. EPA Hoa Kỳ xếp Ethylene Oxide vào nhóm các chất có thể gây Ung thư nếu phơi nhiễm theo đường hít vào. Cũng theo cơ quan này, tiếp xúc lâu dài với EtO có thể gây ra một số bệnh lý, trong đó có ung thư.