CB là gì? Aptomat là gì? Nguyên lý hoạt động và cách chọn CB nhanh nhất

CB là gì, Aptomat là gì mà lại được sử dụng phổ biến trong hệ thống điện dân dụng và công nghiệp. Hãy để Trang tài liệu giải đáp đầy đủ cho bạn về loại thiết bị điện tử này. Đồng thời chỉ cho bạn đâu là loại Aptomat thường được sử dụng và nên lắp trong nhà hiện nay.

CB là gì? Aptomat là gì? Nguyên lý hoạt động

CB là gì?

CB là một công tắc tự động, được thiết kế để bảo vệ mạch điện. Nhằm ngăn chặn sự hư hỏng của các thiết bị điện khi xảy ra sự cố ngắn mạch hay quá tải.

CB (Circuit Breaker – Cầu dao) là một cầu đào tự động.

Aptomat là gì?

Vì sao có người gọi là CB, CB tép. Còn có người lại gọi là Aptomat. Vậy hai thiết bị này có giống nhau hay khác nhau ? Tại sao không thống nhất sử dụng một tên gọi chung cho dễ ?

• Về thiết kế:

Cầu dao (CB) được thiết kế đơn giản giúp người sử dụng linh hoạt trong việc vận hành. Còn Aptomat thì phức tạp hơn gồm nhiều pha, nhiều cực nên Aptomat cũng có nhiều kích thước khác nhau.

•  Về tính năng:

Cầu dao (CB) được lắp đặt đơn thuần để người sử dụng ngắt khi lắp đặt hệ thống điện; đi dây hoặc lắp đặt các thiết bị điện trong gia đình. Cầu dao (CB) không thể tự động ngắt điện khi có sự cố.

Aptomat có nhiều đặc điểm nổi bật hơn cầu dao. Aptomat được lắp đặt ở các công trình khác nhau để bảo vệ cho hệ thống dây dẫn điện. Aptomat có chức năng tự ngắt điện để bảo vệ cho hệ thống điện; các thiết bị điện khi xảy ra sự cố.

Nguyên lý hoạt động

Nguyên lý hoạt động của bộ ngắt mạch CB về cơ bản bao gồm các tiếp điểm cố định và di chuyển. Các tiếp điểm này chạm vào nhau và mang dòng điện ở điều kiện bình thường khi mạch điện đóng.

Trong điều kiện hoạt động bình thường, các cơ cấu truyền động của bộ ngắt mạch có thể được mở hoặc đóng để đóng cắt và bảo trì hệ thống.

Khi nào xảy ra lỗi trên bất kỳ bộ phận nào của hệ thống, cuộn dây hút của bộ ngắt sẽ được cung cấp năng lượng và các tiếp điểm chuyển động tách ra khỏi nhau theo một số cơ chế, do đó làm hở mạch.

Cấu tạo CB/Aptomat

Trong phần “CB là gì, Aptomat là gì” ở trên, chúng ta đã biết đấy chỉ là 2 tên gọi của 1 loại thiết bị. Do vậy, nó có cấu tạo là như nhau, bao gồm:

Tiếp điểm bên trong

Aptomat/CB thường có 2 cấp tiếp điểm là tiếp điểm chính và tiếp điểm hồ quang. Loại 3 tiếp điểm sẽ có thêm tiếp điểm phụ so với loại 2 tiếp điểm. 

Khi đóng mạch, tiếp điểm hồ quang sẽ đóng rồi đến tiếp điểm phụ, cuối cùng là tiếp điểm chính. Khi cắt mạch, tiếp điểm chính sẽ mở rồi đến tiếp điểm phụ và tiếp điểm hồ quang.

Buồng dập hồ quang

Buồng dập hồ quang bao gồm nhiều tấm thép xếp thành ngăn. Việc chia nhỏ cầu dao giúp dập điện nhanh chóng và tốt hơn. Có 2 loại buồng thông dụng là buồng dập kiểu hở và buồng dập kiểu nửa kín.

• Buồng dập kiểu hở dùng để cắt dòng điện từ 50kA hoặc điện áp trên 1000V.
• Buồng dập kiểu nửa kín có các lỗ thoát khí,chỉ dùng cho dòng điện dưới 50kA.

Khung

Bộ khung được thiết kế giúp CB duy trì độ bền ở mức ổn định. Nó giúp bảo vệ các bộ phần khác khỏi những sự cố ngoài mong muốn. Đặc biệt là quá trình ngắt mạch. Không chỉ vậy, khung có khả năng cách điện giúp người dùng giảm nguy cơ bị giật điện trong quá trình sử dụng. Hạn chế việc điện bị rò rỉ ra bên ngoài gây nguy hiểm tới tính mạng. Vì vậy, vỏ của bộ khung thường sử dụng được làm từ chất cách điện và tránh tác động vật lý bên ngoài. Đây là mục tin tức quan trọng mọi người cần lưu ý.

Cách chọn cầu dao tự động CB

Để xác định bộ ngắt mạch phù hợp cho nguồn cung cấp một pha, thì phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại tải, vật liệu cáp và nhiệt độ môi trường, …

Nhưng nguyên tắc chung là chọn bộ ngắt mạch phải bằng 125% cường độ của cáp và dây hoặc mạch phải được bảo vệ bởi CB. Hãy xem các ví dụ sau:

Giả sử, một dây dẫn 12 được sử dụng cho mạch chiếu sáng 20 ampe có nguồn một pha 220V. Kích thước tốt nhất của cầu dao đối với đoạn mạch 20 A đó là bao nhiêu?

Giải pháp:

Dòng điện: 12A

Kích thước bộ ngắt mạch:?

Kích thước CB phải bằng 125% dòng điện của mạch.

= 125% x 20A = 1,25 x 20A

Kích thước bộ ngắt mạch = 25A

Ví dụ 2:

Kích thước phù hợp của bộ ngắt mạch cho nguồn 2000W, 220V một pha là gì?

Giải pháp:

Tải: 2000W

Điện áp: 220V (Một pha)

Theo luật ohm,

I = P/U

I = 2000W/220V = 9.090 A.

Kích thước bộ ngắt mạch:

Đơn giản, Nhân 1.2 hoặc 1.25 với dòng tải.

= 1.2 x 9.090 A = 10.908

Kích thước bộ ngắt mạch = 12 A

Ví dụ 3:

Kích thước cầu dao phù hợp cho mạch một pha tải 230V, 1840kW là bao nhiêu?

Giải pháp:

Dòng = Công suất / Điện áp

I = 1840W / 230V

I = 8A

Định mức tối thiểu của bộ ngắt mạch phải là 8A.

Kích thước được đề nghị của bộ ngắt mạch phải là = 8A x 1,25 = 10 A

Ứng dụng của CB Aptomat trong đời sống

Tùy thuộc vào mỗi loại CB có các đặc điểm khác nhau sẽ mang lại ứng dụng khác nhau. Thông thường, CB có 2 ứng dụng chính như:

• MCB ACB, MCCB, MCB được sử dụng như các thiết bị đóng cắt ở các mạng điện hạ thế. Nó có đầy đủ các chức năng của một thiết bị đóng tắt và có thể lắp thêm các loại bảo vệ dòng điện, chống quá tải.
• RCCB, RCBO, ELCB là loại đã có sẵn đóng cắt và bảo vệ chống dòng rò. Nó tăng thêm tính an toàn cho người sử dụng, chống giật cho người, chống cháy nổ cho thiết bị.