Bộ Đề Đọc Hiểu Ngữ Văn 9 Theo Từng Chủ Đề Có Đáp Án – Ngữ Văn Lớp 9

STT

VĂN BẢN

Số đề

Trang

Chủ đề: Văn bản nhật dụng

Phong cách Hồ Chí Minh

5

3

Đấu tranh cho một thế giới hòa bình

4

11

Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em

3

17

Chủ đề: Truyện Hiện đại

Lặng lẽ Sa Pa

12

23

Làng

11

46

Chiếc lược ngà

6

68

Những ngôi sao xa xôi

13

80

Bến quê

3

103

Chủ đề: Thơ hiện đại

Đồng chí

4

109

Bài thơ về tiểu đội xe không kính

5

119

Đoàn thuyền đánh cá

8

131

Bếp lửa

7

150

Ánh trăng

7

164

Viếng lăng Bác

5

175

Mùa xuân nho nhỏ

5

185

Nói với con

12

197

Sang thu

8

214

Con cò

1

230

Chủ đề: Truyện thơ Trung đại

Chuyện người con gái Nam Xương

11

232

Hoàng Lê nhất thống chí

6

246

Truyện Kiều

8

255

Chủ đề: Văn bản nghị luận

Bàn về đọc sách

4

268

Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới

5

274

Tiếng nói của văn nghệ

3

279

Chủ đề: Văn học nước ngoài

Mây và sóng

2

283

1

Ở phần trích trên, tác giả đã cho thấy vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí Minh được kết hợp hài hòa bởi những yếu tố nào? Em hiểu được điều gì về tình cảm của tác giả dành cho Người?

Vẻ đẹp phong cách Hồ Chí Minh được kết hợp hài hòa giữa những ảnh hưởng văn hóa Quốc tế và gốc văn hóa dân tộc.

- Qua đó tác giả Lê Anh Trà thể hiện tình cảm kính trọng, ca ngợi Bác Hồ, tự hào về Người như một đại diện của một con người ưu tú Việt Nam.

2

Xác định hai danh từ được sử dụng như tính từ trong phần trích dẫn và cho biết hiệu quả nghệ thuật của cách dùng từ ấy.

Hai danh từ được sử dụng như tính từ: Việt Nam, Phương Đông. Cách dùng từ ấy có hiệu quả nghệ thuật cao

Tác giả nhấn mạnh bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam, bản sắc Phương Đông trong con người Bác.

3

Em hãy trình bày suy nghĩ (khoảng 2/3 trang giấy thi) về trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc trong thời kỳ hội nhập và phát triển.

Trách nhiệm thế hệ trẻ đối với việc giữ gìn văn hóa dân tộc trong thời kỳ hội nhập:

- Giải thích: thời kỳ hội nhập: các nền kinh tế thế giới mở cửa, hội nhập dẫn đến sự giao lưu, ảnh hưởng văn hóa giữa các nước.

- Trách nhiệm thế hệ trẻ:

+ Gìn giữ và phát huy những bản sắc văn hóa tốt đẹp của dân tộc;

+ Nêu cao tinh thần tự tôn dân tộc, niềm tự hào về những truyền thống văn hóa tốt đẹp: truyền thống yêu nước; Uống nước nhớ nguồn;  văn hóa lễ hội truyền thống; phong tục tập quán; di sản, di tích lịch sử,…

+ Tiếp tục những ảnh hưởng tích cực từ văn hóa nước ngoài đồng thời gạn lọc những ảnh hưởng tiêu cực từ văn hóa ngoại lai.

- Đánh giá: đây là PHIẾU SỐ quan trọng đòi hỏi ý thức và nhận thức của thế hệ trẻ cùng đồng lòng, chung tay góp sức.

1

Phương thức biểu đạt chính của đoạn văn trên là gì?

Phương thức biểu đạt chính của đoạn văn: nghị luận

2

Qua đoạn trích tác giả đã cho thấy vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí Minh được kết hợp hài hòa bởi các yếu tố nào?

Vẻ đẹp phong cách Hồ Chí Minh được kết hợp hài hòa giữa những ảnh hưởng văn hóa quốc tế với cái gốc văn hóa dân tộc; giữa sự bình dị rất Việt Nam, rất phương Đông với cái hiện đại và mới mẻ.

3

Kể tên các tác phẩm do Hồ Chí Minh viết được đưa vào chương trình SGK Ngữ văn THCS?

Kể tên các tác phẩm – Tác giả viết về Bác mà em đã học trong chương trình Ngữ văn THCS.

- Tác phẩm do Hồ Chí Minh viết:

+ Cảnh khuya – Rằm tháng giêng

+ Ngắm trăng – Tức cảnh Pác Bó – Đi đường

+ Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu (bút danh Nguyễn Ái Quốc)

+ Tinh thần yêu nước của nhân dân ta

+ Thuế máu

- Tác phẩm – tác giả viết về Hồ Chí Minh

+ Đức tính giản dị của Bác Hồ - Phạm Văn Đồng

+ Đêm nay Bác không ngủ - Minh Huệ

+ Phong cách Hồ Chí Minh – Lê Anh Trà

+ Viếng lăng Bác - Viễn Phương

4

Từ đoạn trích, em rút ra được bài học gì cho bản thân về cách học tập, tiếp thu văn hóa nhân loại?

HS có thể trình bày ý kiến theo nhiều cách, nhưng cần thể hiện được các ý:

+ Phải chăm chỉ rèn luyện, học tập, nắm vững kiến thức, học đi đôi với thực hành, vận dụng lí thuyết vào giải quyết vấn đề cuộc sống. Học hỏi, tìm hiểu, tiếp thu có chọn lọc những tinh hoa văn hóa nhân loại đồng thời phê phán những ảnh hưởng tiêu cực từ văn hóa ngoại lai.

+ Không ngừng học tập và làm theo tấm gương phong cách, tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh: sống giản dị, giữ gìn và phát huy những bản sắc văn hóa tốt đẹp của dân tộc. Tránh xa lối sống sính ngoại, chây lười ỉ lại, buông thả, chạy theo mốt mà quên đi những giá trị văn hóa tốt đẹp mang bản sắc dân tộc.

1

Câu văn trên trích trong văn bản nào? Tác giả là ai ? “di dưỡng tinh thần” được dùng ở đây có nghĩa là gì?

- Văn bản: Phong cách Hồ Chí Minh

- Tác giả: Lê Anh Trà

- “Di dưỡng tinh thần”: bồi bổ cho sảng khoái về tinh thần, giữ cho tinh thần vui khoẻ

2

Văn bản chứa câu văn trên đề cập đến chủ đề gì?

Hội nhập và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc

3

Lối sống rất bình dị, rất Việt Nam, rất phương Đông của Bác Hồ được biểu hiện như thế nào?

- Sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống văn hóa dân tộc với tinh hoa văn hóa thế giới nơi con người của Bác

- Lối sống của Bác, của một vị "vua", nhưng lại rất bình dị và rất

đỗi đời thường, như phong cách sống đạo đứa, giống với phong cách sống của những bậc hiền tiết ngày xưa: vua Nghiêu, vua Thuấn,...

4

Có bạn cho rằng, học tập theo lối sống cao đẹp của Bác, mỗi chúng ta cần nên ép mình vào cuộc sống khắc khổ. Em có đồng ý với suy nghĩ đó không? Vì sao?

Em vừa đồng tình, vừa không đồng tình với suy nghĩ đó

- Đồng tình vì chúng ta nên học tập theo lối sống giản dị, thanh cao của Bác. Đây là 1 lối sống đẹp

-  Không đồng tình với việc "mỗi chúng ta cần nên ép mình vào cuộc sống khắc khổ". Bởi cách sống của Bác là giản dị nhưng khác xa hoàn toàn với lối sống khổ sở, khắc khổ

5

Viết một văn bản ngắn (khoảng một trang giấy thi) trình bày suy nghĩ của em về một trong các bài học mà em rút ra được từ câu văn trên?

Câu văn tuy ngắn nhưng để ại nhiều bài học trong lòng người đọc. Một trong số đó lối sống giản dị và hiểu cho đúng về lối sống ấy. 

Trong xã hội hiện đại với các xu thế không ngừng thay đổi thì đức tính giản dị là điều cần thiết mà mỗi con người nên có. Đó là đức tính hướng về những thứ tự nhiên, không chú trọng vật chất bên ngoài, không cầu kì hay xa hoa, kiểu cách, sống chân phương phù hợp với hoàn cảnh của bản thân.  Đức tính giản dị mang lại những ý nghĩa to lớn đối với cuộc sống con người. Trước hết, con người sẽ dễ hòa nhập với cộng đồng, dễ được mọi người quan tâm, gần gũi, sẻ chia và giúp đỡ khi cần thiết. Chắc hẳn những người không cầu kì, kiểu cách sẽ mang lại thiện cảm đối với người đối diện nhiều hơn. Đồng thời nó còn tạo cho con người một tâm hồn thư thái, bình yên trong tâm hồn giữa xã hội ngày một xô bồ này. Con người sẽ không phải chạy theo đồng tiền, theo vật chất xa hoa, không sống quá thực dụng mà luôn trân trọng những thứ mình có. Giản dị không chỉ biểu hiện trong cuộc sống hàng ngày mà còn trong suy nghĩ, trong tiềm thức, trong phong cách sống của mỗi người. Bản thân chúng ta có thể học tập đức tính này ở Bác Hồ - một người nổi tiếng với lẽ sống giản dị trong cả sinh hoạt lẫn tác phong công việc. 

Tuy nhiên, giản dị cũng không đồng nghĩa với sự gò bó, lạc hậu, càng không đồng nghĩa với tiết kiệm 1 cách thái quá, hà tiện.

Vậy nên mối người cần nhận thức sao cho đúng về lối sống thanh cao, giản dị của Bác và học tập điều đó. 

1

Đoạn trích trên trích trong văn bản nào? Ai là tác giả?

- Trích trong văn bản: “Phong cách Hồ Chí Minh”

- Tác giả: Lê Anh Trà

2

Giải nghĩa cụm từ “phong cách” trong văn bản chứa đoạn trích trên?

- Giải nghĩa “phong cách”: lối sống, cách sinh hoạt, làm việc, ứng xử… tạo nên cái riêng của một người hay một tầng lớp người nào đó.

3

Vì sao có thể nói lối sống của Bác là sự kết hợp giữa giản dị và thanh cao?

- Lối sống của Bác là sự kết hợp giữa giản dị và thanh cao, bởi vì đó không phải là:

+ Cách tự thần thánh hóa

+ Tự làm cho khác đời, hơn đời.

- Mà đó là:

+ Cách di dưỡng tinh thần.

+ Một quan niệm thẩm mĩ về cuộc sống.

+ Có khả năng đem lại hạnh phúc thanh cao cho tầm hồn và thể xác.

4

Trong chương trình Ngữ văn THCS mà em đã học cũng có một tác phẩm nói về phẩm chất tốt đẹp của Bác Hồ. Đó là văn bản nào?

- Tác giả: Phạm Văn Đồng

- Tác phẩm: “Đức tính giản dị của Bác Hồ”.

1

Xác định nội dung đoạn văn. Đoạn văn trên gợi em nhớ đến văn bản nào đã học ở lớp 7?

- Nội dung: đức tính giản dị của Bác trong sinh hoạt

- Bài “Đức tính giản dị của Bác Hồ” – Phạm Văn Đồng.

2

Trong đoạn văn, tác giả đã dẫn lại lời một người khác. Xác định lời dẫn và cho biết cách dẫn mà tác giả sử dụng.

- Lời dẫn: Và chủ nhân chiếc nhà sàn này cùng trang phục hết sức giản dị, với bộ quần áo bà ba nâu, chiếc áo trấn thủ, đôi dép lốp thô sơ như của các chiến sĩ Trường Sơn đã được một tác giả phương Tây ca ngợi như một vật thần kì

- Cách dẫn: gián tiếp

3

Tác giả đã kết hợp yếu tố biểu cảm qua những câu văn nào trong đoạn? Qua đó, em hiểu nhà văn bộc lộ tình cảm gì đối với Bác?

- Câu văn kết hợp yếu tố biểu cảm:

- Tình cảm của tác giả: trân trọng, ngợi ca

4

Xác định và nêu tác dụng của các biện pháp tu từ được sử dụng  trong câu (4) (5).

- Biện pháp: so sánh (4) và liệt kê (5)

- Tác dụng:

+ Diễn đạt giàu hình ảnh, dễ hiểu

+ Khẳng định vẻ đẹp giản dị trong lối sống của Bác.

1

Câu văn trên trích từ văn bản nào? Tác giả là ai?

Câu văn trên trích từ văn bản “Đấu tranh cho một thế giới hòa bình”

Tác giả là G. Mác-két.

2

“Một biện pháp” mà tác giả đề cập đến trong câu văn trên là việc gì?

“Một biện pháp” mà tác giả đề cập đến trong câu văn trên là chiến tranh hạt nhân.

3

Tại sao tác giả lại cho rằng: “trí tuệ con người chẳng có gì để tự hào vì đã phát minh ra một biện pháp”ấy? Em hiểu thế nào về thái độ của tác giả về sự việc trên?

- Tác giả lại cho rằng: “trí tuệ con người chẳng có gì để tự hào vì đã phát minh ra một biện phá” ấy vì biện pháp hạt nhân mà con người phát minh ra là hiểm họa khôn lường và nó ảnh hưởng, đe dọa trực tiếp tới cuộc sống hòa bình của toàn thế giới.

- Tác giả thế hiện thái độ phản đối gay gắt đối với vấn đề này

4

Đất nước chúng ta đã trải qua những năm tháng chiến tranh đầy khốc liệt và đau thương. Ngày nay, chiến tranh đã đi qua, thế hệ thanh niên đang được sống trong hòa bình. Bằng hiểu biết về văn bản trên và kiến thức xã hội, em hãy viết một đoạn văn ngắn trình bày về ý nghĩa của cuộc sống hòa bình.

Yêu cầu về hình thức:

– Viết đúng hình thức đoạn văn (mở đoạn, thân đoạn, kết đoạn)

– Trình bày rõ ràng, mạch lạc.

Yêu cầu về nội dung

+ Giải thích khái niệm “hòa bình”: là sự bình đẳng, tự do, không có bạo động, không có chiến tranh và những xung đột về quân sự.

+ Ý nghĩa của cuộc sống hòa bình:

• Để dành được hòa bình, thế hệ cha anh đi trước – các anh hùng thương binh liệt sĩ đã chiến đấu hết mình, hi sinh xương máu.

• Trạng thái đối lập của hòa bình là chiến tranh. Sống trong chiến tranh, con người sẽ đối diện với những thảm họa về mất mát, đau thương.

• Sống trong hòa bình, con người sẽ được tận hưởng không khí của độc lập, tự do, yên bình và hạnh phúc.

+ Lật lại vấn đề:

Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một số tín đồ, đảng phái luôn sử dụng những chiêu trò công kích, kích thích, chống phá, gây ra bạo lực vũ trang,…

+ Bài học nhận thức và hành động:

• Nâng cao nhận thức về ý nghĩa của hòa bình.

• Cần tránh xa những thế lực gây ảnh hưởng đến nền hòa bình, đồng thời giữ gìn, bảo vệ hòa bình.

1

Thông điệp mà nhà văn muốn nhắn nhủ ở đoạn văn trên là gì?

Thông điệp mà nhà văn muốn nhắn nhủ ở đoạn văn trên là: chúng ta nên ngăn chặn cuộc chiến tranh hạt nhân, đấu tranh cho một thế giới hòa bình.

2

Đoạn văn trên câu văn nào vừa mang ý nghĩa là câu chuyển đoạn (chuyển luận điểm), vừa mang ý nghĩa là câu chủ đề của đoạn văn, của luận điểm.

Không những đi ngược lại lí trí con người mà con đi ngược lại cả lí trí tự nhiên nữa.

1

Ở đoạn trích trên, tác giả đã sử dụng những phương thức biểu đạt nào để thấy được nguy cơ của chiến tranh hạt nhân? Em hiểu thái độ của tác giả như thế nào khi viết về PHIẾU SỐ chiến tranh hạt nhân?

- PTPĐ: Nghị luận kết hợp với thuyết minh.

- Thái độ: Phê phán và kêu gọi mọi người cùng nhau đấu

tranh, ngăn chặn chiến tranh hạt nhân để bảo vệ cho một

thế giới hòa bình.

2

Ghi lại câu văn có sử dụng biện pháp tu từ so sánh trong đoạn văn trên và cho biết hiệu quả của cách dùng biện pháp tu từ đó.

- Câu văn có sử dụng BP so sánh: Nguy cơ ...hệ mặt trời.

- Hiệu quả: Nhấn mạnh tính chất nguy hiểm, sự hủy diệt ghê gớm của chiến tranh hạt nhân đang đe dọa toàn thể loài người và sự sống trên trái đất.

3

Em hãy trình bày suy nghĩ của em (khoảng nửa trang giấy thi) về ý nghĩa của cuộc sống hòa bình đối với chúng ta, đặc biệt là đối với trẻ em.

Hs cần đảm bảo một số ý cơ bản sau:

+ Cuộc sống hòa bình là gì?

+ Cuộc sống hòa bình mang đến những điều kiện tốt đẹp nào cho con người?

+ Đặc biệt gì đối với trẻ em?

+ Ý nghĩa?

+ Phản đề.

+ Liên hệ với vai trò trách nhiệm của bản thân.

1

Đoạn văn trên trích từ văn bản nào? Tác giả của văn bản đó là ai?

- Đoạn văn trên trích từ văn bản “Đấu tranh cho một thế giới hòa bình”.

- Tác giả của văn bản trên: Mác-két.

2

Văn bản chứa đoạn trích trên sáng tác trong hoàn cảnh nào?

Văn bản được trích từ tham luận của Mác-két khi ông được mời tham dự cuộc họp nguyên thủ 6 nước năm 1986 ở Mê –hi – cô.

3

Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên là gì?

- PTBĐ: Nghị luận

4

Nêu nội dung chính của đoạn trích trên?

- Nguy cơ chiến tranh hạt nhân đang đe dọa sự sống trên trái đất.

5

Nêu và chỉ rõ tác dụng của phép tu từ được sử dụng ở câu văn: "Nguy cơ ghê gớm đó đang đè nặng lên chúng ta như thanh gươm Đa-mô-clet, về lý thuyết có thể tiêu diệt tất cả các hành tinh đang xoay quanh mặt trời, cộng thêm bốn hành tinh nữa, và phá hủy thế thăng bằng của hệ mặt trời"?

- Nghệ thuật: Hs chọn một trong các phép tu từ:

+ So sánh"Nguy cơ ghê gớm đó đang đè nặng lên chúng ta như thanh gươm Đa-mô-clet;

+ Liệt kê : các hành tinh đang xoay quanh mặt trời, cộng thêm bốn hành tinh nữa, và phá hủy thế thăng bằng của hệ mặt trời" ?

- Tác dụng:

- Gây ấn tượng mạnh, làm cho người đọc thấy rõ nguy cơ khủng khiếp của chiến tranh hạt nhân đang đe dọa toàn thể loài người và sự sống trên trái đất.

- Thể hiện được thái độ quan tâm, lo lắng của tác giả trước tương lai, vận mệnh của thế giới.

6

Viết đoạn văn ngắn (6- 8 câu) trình bày suy nghĩ của em về PHIẾU SỐ được nêu ra trong đoạn trích.

- Mở đoạn:

+ Nguy cơ chiến tranh hạt nhân đang đe dọa toàn thể nhân loại

- Nội dung đoạn:

+ Chiến tranh và hoà bình luôn là mối quan tâm hàng đầu của toàn nhân loại bởi nó liên quan đến cuộc sống, sinh mệnh của hàng triệu con người và sự còn mất của mỗi quốc gia

+ Nguy cơ chiến tranh luôn đe doạ sự sống trên khắp hành tinh. Đặc biệt sự phát triển mạnh mẽ của vũ khí hạt nhân đã trở thành mối hiểm hoạ khủng khiếp nhất đe doạ toàn bộ sự sống, loài người trên Trái Đất.

+Thế giới cũng đã có những cố gắng để giảm bớt mối đe doạ này. Nhưng chiến tranh và hiểm hoạ hạt nhân vẫn luôn là mối đe doạ to lớn và thường xuyên đối với các dân tộc, các quốc gia và toàn thể loài người

+ Hành động cụ thể của mỗi công dân và mỗi quốc gia

- Kết đoạn:

+ Nhận thức đúng về nguy cơ chiến tranh và tham gia vào cuộc đấu tranh cho hoà bình là yêu cầu đặt ra cho mỗi công dân trên hành tinh.Thế giới không cần vũ khí hạt nhân

1

Đoạn trích trên đề cập đến đối tượng nào là chủ yếu?

Đoạn trích trên đề cập đến trẻ em trên thế giới là chủ yếu.

2

“Tất cả trẻ em trên thế giới đều trong trắng, dễ bị tổn thương và còn phụ thuộc. Đồng thời chúng hiểu biết, ham hoạt động và đầy ước vọng”. Từ ngữ nào được sử dụng để nối hai câu đã dẫn?

“Tất cả trẻ em trên thế giới đều trong trắng, dễ bị tổn thương và còn phụ thuộc. Đồng thời chúng hiểu biết, ham hoạt động và đầy ước vọng”. Từ ngữ được sử dụng để nối hai câu đã dẫn: “Đồng thời”.

3

“Chúng tôi tham dự Hội nghị cấp cao thế giới về trẻ em để cùng nhau cam kết và ra lời kêu gọi khẩn thiết với toàn nhân loại: Hãy đảm bảo cho tất cả trẻ em một tương lai tốt đẹp hơn”. Em hiểu thế nào về tình cảm và thái độ của “Chúng tôi”- những nhà lãnh đạo chính trị - trong câu văn này?

- Tình cảm của “Chúng tôi”- những nhà lãnh đạo chính trị - trong câu văn: Yêu thương trẻ em, quan tâm đến quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em.

- Thái độ của “Chúng tôi”- những nhà lãnh đạo chính trị - trong câu văn: cứng rắn, kiên quyết để cùng nhau cam kết và ra lời kêu gọi khẩn thiết với toàn nhân loại: Hãy đảm bảo cho tất cả trẻ em một tương lai tốt đẹp hơn.

4

So với thời thơ ấu của nhiều trẻ em trên thế giới được nêu trong bản tuyên bố, tuổi thơ của em như thế nào? Hãy viết về điều đó khoảng 3 đến 5 câu.

Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng phải bám sát yêu cầu của đề ra, sau đây là một số gợi ý: Tuổi thơ của em được sống trong gia đình ấm áp tình yêu thương; Được học hành đầy đủ; Được tham gia các hoạt động văn nghệ thể dục thể thao,…

1

Hãy cho biết nội dung của đoạn trích trên?

Cần tạo cho trẻ em cuộc sống tốt, sống có trách nhiệm.

2

Tìm ít nhất 4 từ mượn của tiếng Hán được sử dụng trong đoạn trích trên?

- Nguồn gốc, trách nhiệm, khuyến khích, văn hóa.

3

Có ý kiến cho rằng gia đình và những người thân chính là yếu tố quan trọng cho sự phát triển của trẻ em. Em có đồng ý với ý kiến đó hay không? Vì sao?

Gia đình luôn giữ vai trò hàng đầu, yếu tố quyết định đối với việc bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em. Quan hệ huyết thống và nuôi dưỡng chính là hai trong ba mối quan hệ cơ bản tạo nên gia đình. Cha mẹ và các thành viên trong gia đình là những người gần gũi mật thiết, thường xuyên bên cạnh trẻ em, nên việc chăm sóc con trẻ không chỉ là trách nhiệm mà còn là “bản năng” của họ. Trong gia đình, việc bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em cần được thực hiện một cách khoa học, với những kiến thức, kỹ năng phù hợp.

Chăm sóc phải gắn liền với bảo vệ, phải xác định gia đình chính là nơi an toàn nhất cho trẻ em. 
Bảo vệ trẻ em trước hết là đảm bảo cho trẻ em được thực hiện các quyền của mình; đồng thời phòng ngừa không để trẻ em bị thiệt thòi, không bị xâm hại đến các quyền đã được pháp luật thừa nhận.

4

Tại sao việc bảo vệ trẻ em lại là việc quan trọng?

Việc trẻ bảo vệ trẻ em là quan trọng vì:

- Trẻ em dễ bị tổn thương và còn phụ thuộc.

- Chưa đủ năng lực để tự bảo vệ mình

5

“Phải chuẩn bị để các em có thể sống một cuộc sống có trách nhiệm…” Viết một văn bản ngắn (khoảng 1 trang giấy thi) bàn luận về sống có trách nhiệm.

- Giới thiệu được vấn đề cần nghị luận.

- Giải thích được vấn đề cần nghị luận

- Khẳng định đây là cách sống tốt, đúng đắn:

+ ý nghĩa, tầm quan trọng của sống có trách nhiệm

+ trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội

(dẫn chứng thực tế để thấy những biểu hiện đó luôn là điều cần thiết trong cuộc sống)

- Phê phán những người thiếu trách nhiệm… -> hậu quả.

- Nêu phương hướng hành động của bản thân.

1

Mục đích chính của Hội nghị cấp cao thế giới về trẻ em được đưa ra trong văn bản “Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em là gì?

- Mục đích chính của Hội nghị là:

+ Đảm bảo cho tất cả trẻ em một tương lai tốt đẹp hơn.

+ Khẳng định quyền được sống, quyền được phát triển trong hòa bình, hạnh phúc của trẻ em.

2

Nêu những khó khăn cũng như thuận lợi cho việc thực hiện quyền trẻ em mà văn bản đã đưa ra. Tìm những số liệu năm 2019 thay cho số liệu năm 1990 mà văn bản dùng để thấy rõ tình hình thực hiện quyền trẻ em.

- Khó khăn:

+ Trẻ em trở thành nạn nhân của hiểm họa chiến tranh và bạo lực, của sự phân biệt chủng tộc, của sự xâm lược, chiếm đóng và thôn tính của nước ngoài.

+ Trẻ em là nạn nhân của đói nghèo và khủng hoảng kinh tế, của nạn vô gia cư, dịch bệnh, mù chữ, môi trường xuống cấp.

+ Trẻ em phải đối mặt trước tình trạng suy dinh dưỡng, bệnh tật và ma túy.

- Thuận lợi:

+ Sự hợp tác và đoàn kết quốc tế.

+ Công ước về quyền trẻ em ra đời.

+ Bầu không khí chính trị trên thế giới thay đổi từ đối đầu sang đối thoại.

3

Viết đoạn văn khoảng 12 câu với chủ đề: Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai.

- Học sinh đảm bảo một số ý sau:

+ Giải thích câu nói: Khẳng định tầm quan trọng của trẻ em, chủ nhân tương lai của thế giới.

+ Khẳng định tính đúng đăn, chứng minh.

+ Bình luận: Bày tỏ sự đau xót, lên án trước tình trạng một số khu vực chưa đảm bảo quyền trẻ em. Làm thế nào để chuẩn bị cho một thế hệ được tốt nhất.

+ Bài học nhận thức và hành động.

1

Đoạn văn có hình thức ngôn ngữ nào: Đối thoại hay độc thoại hay độc thoại nội tâm? Chỉ ra dấu hiệu giúp em nhận biết hình thức ngôn ngữ đó?

Đoạn văn sử dụng hình thức ngôn ngữ đối thoại.

Dấu hiệu giúp em nhận biết:

• Đây là cuộc trò chuyện giữa anh thanh niên với ông Họa sĩ.

• Lời nói phát thành tiếng.

• Có gạch ngang đầu dòng.

2

Chỉ ra câu có sử dụng khởi ngữ trong đoạn trên?

Có khởi ngữ: Còn người thì ai mà chả "thèm" hở bác? 

3

Trong tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa Nguyễn Thành Long đã để cho bác lái xe giới thiệu với ông họa sĩ, cô kĩ sư về anh thanh niên là "Người cô độc nhất thế gian". Em có đồng ý như vậy không? Cách giới thiệu như vậy có tác dụng gì?

Nếu xét trên phương diện nghĩa của từ: "Người cô độc" là con người cô đơn độc thân, sống một mình, không có ai bầu bạn thì Bác lái xe đúng.

Nhưng khi theo dõi câu chuyện ta hiểu rằng anh thanh niên không hề cô độc, không hề một mình. Ta hãy nghe anh thanh niên nói: khi ta việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được? Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em, đồng chí dưới kia.

Tác dụng: Nhà văn để Bác lái xe giới thiệu như vậy là một sự sáng tạo. Nó đem đến cho người đọc sự thú vị và gợi được trí tò mò của độc giả.

4

Lời tâm sự của nhân vật anh thanh niên gợi cho em những suy nghĩ gì? Về cách ứng xử với mọi người? Trình bày suy nghĩ của em bằng một đoạn văn khoảng ½ trang giấy thi.

Từ nhân vật Anh thanh niên ta học tập được cách giao tiếp ứng xử với mọi người. Giao tiếp ứng xử là sự chia sẻ thông tin và tạo quan hệ giữa con người với con người

Qua tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa ta thấy được

• Thái độ cởi mở chân thành khi trò chuyện tâm sự.

• Tính khiêm nhường khi tự nói về mình.

• Tình cảm gắn bó sự tôn trong dành cho mọi người của anh thanh niên. Anh thanh niên thể hiện một con người có lối sống đẹp, biết cách giao tiếp, ứng xử

• Từ hình tượng nhân vật anh thanh niên ta học tập được điều gì?

1

Nêu hoàn cảnh ra đời của truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” và nhận xét về tình huống truyện.

Hoàn cảnh sáng tác, tình huống truyện:

- Hoàn cảnh sáng tác: Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” là kết quả của chuyến đi lên Lào Cai mùa hè năm 1970 của Nguyễn Thành Long giữa lúc miền Bắc đang xây dựng CNXH, miền Nam bước vào giai đoạn đánh Mĩ ác liệt nhất.

- Tình huống truyện: Cuộc gặp gỡ giữa ông họa sĩ, cô kĩ sư, bác lái xe với anh thanh niên làm công tác khí tượng trên đỉnh Yên Sơn ở Sa Pa.

- Nhận xét về tình huống:

+ Tình cờ, nhẹ nhàng

• + Hoàn cảnh thuận lợi để tác giả khắc họa chân dung anh thanh niên, nhân vật chính, một cách khách quan, chân thực không chỉ qua hành động, việc làm của anh mà còn qua những cảm xúc, suy nghĩ của các nhân vật khác.

2

Phân tích ngữ pháp câu văn cuối của đoạn trích trên. Xét theo câu tạo ngữ pháp, đó là kiểu câu gì?

Phân tích cấu tạo câu: “Anh con trai, rất tự nhiên như với một người bạn đã quen thân, trao bó hoa đã cắt cho người con gái, và cũng rất tự nhiên, cô đỡ lấy”:

Câu trên thuộc kiểu câu ghép

3

Qua đoạn trích trên, em có cảm nhận gì về nhân vật anh thanh niên?

Nhân vật anh thanh niên trong đoạn trích:

- Anh thanh niên là người cởi mở, thân thiện, hiếu khách.

- Nhân vật anh thanh niên là người có nếp sống, phong cách sống đẹp -> Tinh thần lạc quan, yêu đời.

=> Lời văn thể hiện sự khâm phục, yêu quý, ngợi ca nhân vật.

4

Một bạn học sinh đã viết câu mở đầu đoạn văn như sau: “Trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long, có những nhân vật không xuất hiện trực tiếp mà chỉ được giới thiệu gián tiếp qua lời kể của anh thanh niên, nhưng cũng góp phần thể hiện chủ đề tác phẩm.”

Hãy viết khoảng 10 câu văn tiếp theo câu mở đầu ấy để tạo thành đoạn văn lập luận theo phương pháp Tổng - Phân - Hợp. Trong đoạn văn có sử dụng một câu phủ định và thành phần khởi ngữ (gạch dưới câu phủ định và thành phần khởi ngữ).

Viết đoạn văn làm rõ: Tình yêu công việc, tinh thần trách nhiệm cua các nhân vật:

- Trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long, có những nhân vật không xuất hiện trực tiếp mà chỉ được giới thiệu gián tiếp qua lời kể của anh thanh niên, nhưng cũng góp phần thể hiện chủ đề tác phẩm.

- Ông kĩ sư vườn rau Sa Pa: Ngồi một mình hàng ngày để nghiên cứu cách thụ phấn của ong để cốt tìm ra cái giống su hào ngọt, to hơn.

- Anh cán bộ nghiên cứu sét: Mười một năm ròng không một ngày rời cơ quan, không về quê thăm gia đình, không nghĩ đến chuyên vợ con, chỉ cốt nghiên cứu sét để tìm tài nguyên cho quê hương, đất nước.

- Anh bạn đồng nghiệp lặng lẽ cống hiến trên đỉnh Phan-xi-păng cao 3142 mét

• - Ông kĩ sư, anh cán bộ nghiên cứu sét cùng với anh thanh niên đều là những con người cống hiến âm thầm, lặng lẽ cho vùng đất Sa Pa, làm cho Sa Pa không hề lặng lẽ như tên gọi của nó mà luôn luôn sôi động với một nhịp sống khẩn trương của những con người hết mình hăng say lao động, cống hiến cho quê hương đất nước.

1

Những nhân vật nào trong truyện được tác giả nhắc tới là “Những con người làm việc và lo nghĩ như vậy cho đất nước”?

Nhân vật được nhắc tới là Anh thanh niên, ông kĩ sư vườn rau, anh nghiên cứu bản đồ sét.

2

Trong truyện, bác lái xe giới thiệu với ông họa sĩ, cô kĩ sư về anh thanh niên là"Người cô độc nhất thế gian". Em có đồng ý như vậy không? Cách giới thiệu như vậy có tác dụng gì?

- Bác lái xe gọi như vậy vì:

+ Anh thanh niên phải sống trên đỉnh núi, tách biệt với cuộc sống con người. Anh thèm người, cuộc sống chỉ gắn với công việc.

- Thế nhưng, anh thanh niên không thấy mình cô độc. Anh tìm thấy niềm vui trong công việc, việc đọc sách, trồng hoa, trong những lần lấy khúc gỗ chặn ngang đường để lấy cớ nói chuyện với mọi người… Anh thấy mình hạnh phúc với công việc, sống có ý nghĩa.

- Tác dụng: Anh thanh niên được khác họa qua điểm nhìn của nhân vật khác. Tạo sự khách quan, hấp dẫn, lôi cuốn người đọc.

3

Nghĩ về lối sống tử tế, nhà báo Nguyễn Lưu từng viết: "Người tử tế (…) luôn đặt lợi ích cộng đồng lên trên hết. Người tử tế luôn có những hành động xuất phát từ động cơ trong sáng, mọi suy nghĩ đều hướng đến sự lương thiện, vì cuộc sống chung, thậm chí còn biết hy sinh những quyền lợi cá nhân để hướng tới những điều tốt đẹp trọn vẹn cho cộng đồng."

Các nhân vật trong Lặng lẽ Sa Pa đều có lối sống tử tế, âm thầm cống hiến cho cuộc đời. Từ đó, em hãy viết đoạn văn (khoảng 2/3 trang giấy thi) nêu suy nghĩ về lối sống tử tế?

- Giải thích: Sống tử tế là sống đẹp, có văn hóa, văn minh, làm những điều có ý nghĩa, mang lại niềm vui cho người khác.

- Biểu hiện: Trung thực, thật thà vì lợi ích chung của tập thể; không vụ lợi, ích kỉ, nhỏ nhen, không làm hại người khác; biết giúp đỡ mọi người; lao động chân chính;…

- Lập luận ý nghĩa của sống tử tế:

+ Giups xã hội văn minh, tiến bộ, đẩy lùi cái ác,…

+ Người sống tử tế được mọi người yêu mến, kính trọng,…

- Mở rộng: Sống tử tế cần có bản lĩnh, lập trường, tránh bị lợi dung.

- Liên hệ thực tế:

+ Cần rèn luyện lối sống trung thực, thật thà, có trách nhiệm, biết yêu thương.

+ Phê phán lối sống thờ ơ, vô trách nhiệm.

1

Nội dung đoạn văn trên là gì?

Nội dung đoạn văn: Tình yêu nghề, say mê công việc của anh thanh niên.

2

Trong truyện “Lặng lẽ Sa Pa”, nhà văn Nguyễn Thành Long đã viết: “Nghĩ cho cùng, “Lặng lẽ Sa Pa” là một bức chân dung”. Theo em, đó là bức chân dung của ai, hiện ra trong cái nhìn và suy nghĩ của những nhân vật nào?

“Lặng lẽ Sa Pa” là bức chân dung:

- Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” là bức chân dung của nhân vật anh thanh niên

- Bức chân dung của anh thanh niên được hiện ra qua cái nhìn của bác lái xe, ông họa sĩ và cô kĩ sư.

3

“Lặng lẽ Sa Pa” là một truyện ngắn thành công của nhà văn Nguyễn Thành Long. Em hãy giới thiệu ngắn gọn (khoảng nửa trang giấy thi) về tác phẩm này.

- Giới thiệu ngắn gọn về nhà văn Nguyễn Thành Long và khẳng định Lặng lẽ Sa Pa là một truyện ngắn thành công của ông.

- Giới thiệu ngắn gọn xuất xứ của truyện: Được sáng tác trong dịp đi thực tế ở Lào Cai vào tháng 6 và 7 năm 1970 và được in trong tập Giữa trong xanh, xuất bản năm 1972.

- Giá trị nội dung của truyện được thể hiện ở sự khắc họa thành công hình ảnh những người lao động bình thường mà tiêu biểu là anh thanh niên làm công tác khí tượng ở một mình trên đỉnh núi cao. Đó là một thanh niên giàu nghị lực đã vượt qua hoàn cảnh bằng những suy nghĩ rất đẹp, giản dị mà sâu sắc; có những tính cách và phẩm chất đáng mến: hiếu khách, cởi mở và chân tình; khiêm tốn, thành thật; có đời sống tâm hồn trẻ trung, phong phú và lành mạnh. Đó là những người lao động khác: ông kỹ sư vườn rau Sa Pa, người cán bộ nghiên cứu về sét... Qua đó, truyện còn khẳng định vẻ đẹp của con người lao động và ý nghĩa của những công việc thầm lặng.

- Giá trị nghệ thuật của truyện được thể hiện trong tình huống truyện hợp lý, trong cách kể chuyện tự nhiên, trong nghệ thuật xây dựng nhân vật chân thật, sống động và trong sự kết hợp giữa tự sự, trữ tình và bình luận.

4

Trong nhan đề “Lặng lẽ Sa Pa” tác giả đã sắp xếp các từ khác với trật tự thông thường như thế nào? Cách sắp xếp ấy có dụng ý gì trong việc thể hiện chủ đề truyện ngắn?

Trong nhan đề Lặng lẽ Sa Pa, tác giả đã sắp xếp các từ khác với trật tự thông thường. Tác giả đã sử dụng biện pháp đảo ngữ (Lặng lẽ Sa Pa thay vì Sa Pa lặng lẽ) nhằm làm nổi bật tính chất lặng lẽ của Sa Pa và tinh thần lao động thầm lặng đáng quý cùa những con người trên vùng đất Sa Pa đúng với cảm hứng của nhà văn Nguyễn Thành Long khi sáng tác truyện: “Sa Pa không chỉ là một sự yên tĩnh. Bên dưới sự yên tĩnh ấy, người ta làm việc, hy sinh, yêu thương và mơ ước.”

5

Ghi lại một dẫn chứng ở một bài thơ đã học (nêu rõ tên tác phẩm) để thấy rằng cách sắp xếp đó được nhiều tác giả sử dụng trong sáng tác của mình.

Câu thơ có sử dụng biện pháp đảo ngữ:

“Một mùa xuân nho nhỏ,

Lặng lẽ dâng cho đời.”

(Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải)

“Lom khom dưới núi tiều vài chú,

Lác đác bên sông chợ mấy nhà.”

(Qua đèo Ngang - Bả Huyện Thanh Quan)

“Ung dung buồng lái ta ngồi,

Nhìn đất nhìn trời nhìn thẳng.”

(Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Phạm Tiến Duật)

- Điều này cho thấy đảo ngữ là một biện pháp tu từ được dùng phổ biến trong thơ văn.

6

Phẩm chất nổi bật nhất của nhân vật anh thanh niên trong truyện “Lặng lẽ Sa Pa” là tình yêu nghề, say mê với công việc. Từ phần văn bản, em hãy viết một đoạn văn theo kiểu quy nạp khoảng 12 câu trình bày suy nghĩ của em về đặc điểm trên của nhân vật anh thanh niên. Trong đoạn văn có dùng một khởi ngữ, một câu rút gọn (gạch chân và chỉ rõ).

- Anh thanh niên làm công tác khí tượng, kiêm vật lí địa cầu. Công việc cụ thể của anh là: “đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất, dựa vào cong việc báo trước thời tiết hàng ngày, phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu”.

- Tính chất của công việc đó là rất vất vả, cô đơn và rất “thèm người”.

- Anh thấy được ý nghĩa công việc mà anh làm:

+ Khi ta làm việc, ta với công việc là đôi sao gọi là một mình được

+ Công việc của anh gắn liền với bao anh em đồng chí dưới kia.

+ Công việc của anh góp phần vào dự báo thời tiết hàng ngày và sản xuất của bà con nông dân.

+ Tuy công việc gian khổ thế đấy nhưng cất nó đi thì anh “buồn đến chết mất”

+ Anh thấy thật hạnh phúc vì nhờ phát hiện được một đám mây khô mà bộ đội ta hạ được máy bay Mĩ trên cầu Hàm Rồng.

1

Trong đoạn trích trên, ông họa sĩ có nói: “Bây giờ có cả ba chúng ta ở đây”. Em hãy cho biết ba nhân vật ấy là những ai? Họ gặp nhau trong hoàn cảnh nào?

Ngôi kể, tác dụng của ngôi kể:

- Ngôi kể: Tác phẩm được kể ở ngôi thứ 3

- Tác dụng: Khiến cho câu chuyện trở nên khách quan hơn, lời kể linh hoạt hơn

2

Tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa sử dụng ngôi kể nào? Nêu tác dụng của ngôi kể đó.

Các nhân vật được nhắc tới và tình huống gặp gỡ:

- Ba nhân vật được nhắc tới ở đây là: ông họa sĩ, cô kĩ sư và anh thanh niên

- Tình huống gặp gỡ: Cuộc gặp gỡ tình cờ, nhẹ nhàng giữa ông họa sĩ, cô kĩ sư, bác lái xe với anh thanh niên làm công tác khí tượng trên đỉnh Yên Sơn ở Sa Pa.

3

Tìm câu văn có thành phần khởi ngữ trong đoạn trích trên?

Câu văn có thành phần khởi ngữ trong đoạn:

- Câu văn 1 : “Một mình thì anh bạn trên trạm đỉnh Phan-xi-păng ba nghìn một trăm bốn mươi hai mét kia mới một mình hơn cháu.”

- Câu văn 2: “Làm khí tượng, ở được cao thế mới là lí tưởng chứ.”

4

Hãy viết một đoạn vãn khoảng 15 câu làm rõ những phẩm chất nổi bật của anh thanh niên trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa”. Trong đoạn văn có sử dụng câu có thành phần tình thái và phép lặp để liên kết (gạch dưới thành phần tình thái và những từ ngữ dùng làm phép lặp). Chỉ ra kiểu lập luận của đoạn văn đó.

* Anh là người yêu và say mê vớỉ công việc của mình:

- Anh thường nghĩ cuộc sống của anh không cô đơn bởi anh với công việc là đôi.

- Làm việc một mình không người giám sát nhưng anh vẫn làm một cách nghiêm túc, với tinh thần trách nhiệm cao.

* Anh là người có lẽ sống đẹp;

- Anh “thèm” người tới mức lấy cây chặn đường để được làm quen.

-Tự sắp xếp cuộc sống của mình một cách ngăn nắp, khoa học.

- Luôn tìm cho mình một niềm vui ở nơi vắng vẻ, cô đơn: lấy sách để trò chuyện và trau dồi kiến thức.

* Anh là người cởi mở, chân thành và hiếu khách:

- Rất quý trọng tình cảm của mọi người, khao khát được gặp gỡ, được trò chuyện.

- Phải sống một mình nhưng anh vẫn luôn quan tâm tới người khác: gửi biếu vợ bác lái xe gói tam thất, tặng hoa, tặng quà cho cô gái và ông hoạ sĩ.

* Anh là người khiêm tốn và thành thực:

- Anh luôn cảm thấy công việc và đóng góp của mình là nhỏ bé.

- Khi ông hoạ sĩ muốn vẽ chân dung, anh đã từ chối và nhiệt tình giới thiệu nhưng người khác mà anh cho rằng đáng vẽ hơn anh.

1

Đoạn văn trên là lời của nhân vật nào, được nói ra trong hoàn cảnh nào? Những lời tâm sự đó giúp em hiểu gì về hoàn cảnh sống và làm việc của nhân vật? Ngoài khó khăn được nói đến trong đoạn trích trên, hoàn cảnh sống của nhân vật còn có điều gì đặc biệt?

- Đoạn văn là lời của nhân vật thanh niên, nhân vật chính trong truyện Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long kể về công việc làm của mình cho ông họa sĩ già và cô kỹ sư nông nghiệp trẻ, qua lời giới thiệu của bác lái xe, lên thăm nơi ở và làm việc của anh thành niên trên đỉnh Yên Sơn cao hai ngàn sáu trăm mét trong thời gian ba mươi phút.

- Những lời tâm sự đó giúp em hiểu: Nhân vật thanh niên đó sống một mình trên núi cao, quanh năm suốt tháng làm việc với cây và mây núi ở Sa Pa.

- Công việc của anh là đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất, dự báo trước thời tiết hàng ngày, phục vụ sản xuất, chiến đấu. Anh lấy những con số, mỗi ngày báo về “nhà” bằng báo bộ đàm bốn giờ, mười một giờ, bảy giờ tối và một giờ sáng. Công việc anh thanh niên kể trong đoạn văn là ghi báo về những con số lúc một giờ sáng trong hoàn cảnh thời tiết khắc nghiệt.

- Ngoài khó khăn được nói đến trong đoạn trích trên, hoàn cảnh sống và làm việc của nhân vật còn có điều đặc biệt là: Anh thanh niên mới có hai mươi bảy tuồi, cái tuổi đang hừng hực sức sống và sự bay nhảy. Thế mà, anh đã sống một mình trong suốt bốn năm trên đỉnh Yên Sơn. Trong bốn năm đó, ông họa sĩ và cô gái trẻ là đoàn khách thứ hai đến thăm nhà anh. Như vậy, cái gian khổ nhất đối với anh là phải vượt qua sự cô đơn, vắng vẻ, quanh năm suốt tháng chỉ có một mình trên đỉnh núi cao không một bóng người. Công việc của anh làm âm thầm, lặng lẽ một mình, báo về “ốp” đều đặn nhưng con số để phục vụ sản xuất, chiến đấu. Công việc ấy đòi hỏi phải tỉ mỉ, chính xác, có tính trách nhiệm cao.

2

Bằng hiểu biết của em về tác phẩm, hãy cho biết: Trong hoàn cảnh ấy, điều gì đã giúp nhân vật trên sống yêu đời và hoàn thành tốt nhiệm vụ?

- Trước hết, anh thanh niên rất yêu nghề. Anh có những suy nghĩ đúng và sâu sắc về công việc đối với cuộc sống con người: “...Khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được? Huống chi việc cùa cháu gắn liền với công viẹc của bao anh em, đồng chi dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất”.

- Anh thấy được công việc thầm lặng của mình có ích cho cuộc sống, cho mọi người. Anh đã thấy mình “thật hạnh phúc” khi được biết một lần do phát hiện kịp thời một đám mây khô mà anh đã góp phần vào chiển thắng của không quân ta bắn rơi nhiều máy bay Mĩ trên bầu trời Hàm Rồng.

- Cuộc sống của anh không cô đơn, buồn tẻ, anh không phải là “người cô độc nhất thế gian” như lời giới thiệu của bác lái xe. Vì anh có một nguồn vui khác nữa ngoài công việc: Đó là niềm vui đọc sách mà lúc nào anh thấy cùng như có người bạn để trò chuyện.

- Anh biết tổ chức sắp xếp cuộc sống của mình ở trạm khí tượng thật ngăn nắp, chủ động: Nuôi gà, trồng hoa, tự học và đọc sách ngoài giờ làm việc.

3

Chỉ ra một câu có sử dụng phép nhân hóa trong đoạn văn trên.

Chép một trong hai câu có sử dụng phép nhân hóa trong đoạn văn:

- Câu văn 1 ; “Xách đèn ra vườn, gió tuyết và lặng im ở bên ngoài như chỉ chực đợi mình ra là ào ào xô tới”.

- Câu văn 2: “Cái lặng im lúc đó mới thật dễ sợ: Nó như bị gió chặt ra từng khúc, mà gió thì giống như những nhát chổi lớn muốn quét đi tất cả ném vứt lung tung".

1

Lời tâm sự trên của ai? Nói với ai? Trong hoàn cảnh nào? Qua lời nói trên, em hiểu gì về vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật?

- Đoạn văn trên là lời của nhân vật anh thanh niên nói với ông họa sĩ.

- Hoàn cảnh nói: khi ông họa sĩ và cô kĩ sư lên thăm nơi ở và làm việc của anh thanh niên trên đỉnh Yên Sơn.

- Những lời tâm sự đó giúp em hiểu được anh thanh niên có những suy nghĩ đẹp về công việc, cuộc sống.

2

Tên truyện “Lặng lẽ Sa Pa” gợi ra cho em điều gì mà tác giả muốn gửi gắm trong truyện? Tại sao các nhân vật trong truyện đều không có tên riêng?

- Ý nghĩa nhan đề: Đặt tên truyện là “Lặng lẽ Sa Pa”, nhà văn muốn thông qua việc viết về một nơi yên tĩnh, nơi nghỉ mát nồi tiếng để ca ngợi sự cống hiến thầm lặng của những con người hết lòng vì cuộc sống mới. Sa Pa nhìn bề ngoài lặng lẽ, nhưng Sa Pa đang góp phần vào xây dựng cuộc sống mơi với nhịp sống sôi động và khẩn trương.

- Các nhân vật trong truyện đều không có tên riêng. Đây là dụng ý của tác giả, muốn nói về những con người vô danh lặng lẽ, say mê công hiến cho đất nước. Họ ở mọi lứa tuổi và nghề nghiệp, ở nhiều nơi trên đất nước, họ lặng lẽ dâng cho đời. Họ có cuộc sống âm thầm mà cao đẹp.

3

Dựa vào đoạn văn trên và những hiểu biết của em về truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa”, viết một đoạn văn khoảng 15 câu theo cách lập luận Tổng - Phân - Hợp trình bày cảm nhận của em về nhân vật chính của truyện. Trong đoạn văn có sử dụng một câu cảm thán và phép nối (gạch chân, chỉ rõ).

- Giới thiệu tên tuổi, vị trí của nhân vật chính trong tác phẩm

- Giới thiệu hoàn cảnh sống và làm việc: đặc biệt, nhiều gian khổ

-Trình bày được những đặc điểm, phẩm chất của nhân vật qua:

+ Những suy nghĩ về công việc và cuộc sống.

+ Hành động và nếp sống.

+ Quan hệ tình cảm với mọi người.

4

Truyện ngăn này gợi cho em nhớ tới một bài thơ nào gần gũi về tư tưởng chủ đề mà em đã học trong chương trình Ngữ văn 9? Ghi rõ tên tác giả.

Bài thơ có chủ đề tư tưởng gần với tác phẩm:

- Bài thơ: Đoàn thuyền đánh cá

- Tác giả: Huy Cận

1

Nêu tình huống cơ bản của truyện. Việc xây dựng tình huống truyện như vậy có ý nghĩa như thế nào trong việc thể hiện nhân vật?

Tình huống cơ bản của truyện:

- Tình huống truyện: Cuộc gặp gỡ bất ngờ giữa nhân vật anh thanh niên với ông họa sĩ và cô kỹ sư.

- Ý nghĩa: giới thiệu nhân vật chính thuận lợi, nhân vật hiện ra qua cái nhìn và ấn tượng của các nhân vật khác.

2

Chỉ ra một câu có sử dụng hàm ý trong đoạn trích.

Câu văn chứa hàm ý là: Tuổi già cần nước chè: ở Lào Cai đi sớm quá...

3

Viết một đoạn văn khoảng 12 câu theo cách lập luận Tồng hợp - Phân tích – Tổng hợp có sư dụng phép thế để liên kết và một câu bị động, làm rõ nhưng nét đẹp được thể hiện thông qua các việc làm cụ thể của người thanh niên trong tác phẩm trên (gạch dưới từ ngữ dùng làm phép thế và câu bị động).

Viết đoạn văn làm rõ “Những nét đẹp được thể hiện thông qua các việc làm cụ thể của người thanh niên”:

Biết bám vào cốt truyện, chi tiết là các việc làm cụ thể của nhân vật (không kể tới suy nghĩ, quan niệm...), nghệ thuật kể chuyện, miêu tả...; có dẫn chứng, lí lẽ để làm rõ những nét đẹp bộc lộ qua việc làm cụ thể:

- Tổ chức cuộc sống ngăn nắp, chủ động qua việc trồng hoa, nuôi gà, đọc sách...

- Sự cởi mở, chân thành, thái độ quan tâm ân cần, chu đáo (biếu tam thất, tặng hoa, tặng làn trứng...)

4

Thái độ “mừng quýnh” khi cầm cuốn sách của người con trai gợi cho em nhớ tới văn bản nào đã học trong chương trình Ngữ văn 9 cũng đề cập tới ý nghĩa, tầm quan trọng của sách? Ghi rõ tên tác giả.

Văn bản cũng khẳng định vai trò quan trọng của sách:

- Văn bản: Bàn về đọc sách

- Tác giả: Chu Quang Tiềm

1

Đoạn văn kể về cuộc chia tay của những, nhân vật nào? Theo em cuộc gặp gỡ trò chuyện giữa họ có gì đặc biệt để khi chia tay chủ nhân các vị khách lại lưu luyến đến vậy?

Đoạn văn kể về cuộc chia tay của những, nhân vật nào? Theo em cuộc gặp gỡ trò chuyện giữa họ có gì đặc biệt đê khi chia tay chủ nhân các vị khách lại lưu luyến đến vậy?

- Đó là cuộc chia tay của anh thanh niên làm công tác khí tượng trên đỉnh Yên Sơn với ông họa sĩ và cô kĩ sư.

- Hai vị khách lưu luyến vì:

+ Họ bắt gặp ở anh thanh niên những phẩm chất và đức tính tốt đẹp.

+ Anh đã khơi gợi trong họ nhiều cảm xúc: ông họa sỹ thấy yêu thêm mảnh đất và con người Sa Pa, tìm được cảm hứng sáng tạo nghệ thuật; cô kĩ sư thấy con dường mình lựa chọn lên miền núi công tác là đúng đắn, trong cô bừng dậy những tinh cảm lớn lao cao đẹp.

2

Tìm và ghi lại phần tình thái có trong đoạn văn trên?

Thành phần tình thái: Chắc chắn

3

Từ kiến thức về truyện ngắn trên kểt hợp hiểu biết xã hội hãy trình bày suy nghĩ của em (khoảng nửa trang giấy thi) về ý thức tự giác của mỗi người trong cuộc sống.

Viết đoạn văn trình bày suy nghĩ của em về ý thức tự giác của mỗi người trong cuộc sống:

- Nhận thức đúng về tự giác, vai trò vị trí của tự giác trong cuộc sống của mỗi người.

- Biết bao quát và trình bày được suy nghĩ về những biểu hiện khác nhau của tự giác từ đó thấy được trách nhiệm của bản thân, có những liên hệ cần thiết.

1

Nêu hoàn cảnh sáng tác của văn bản chứa đoạn trích trên.

Hoàn cảnh sáng tác của văn bản chứa đoạn trích: tác phẩm là kết quả của chuyến đi lên Lào Cai trong mùa hè 1970 của tác giả. Được rút ra từ tập: Giữa trong xanh (1972).

2

Chỉ ra và nêu hiệu quả nghệ thuật của một biện pháp tu từ được sử dụng trong câu văn sau: “Cái lặng im lúc đó mới thật dễ sợ: nó như bị gió chặt ra từng khúc, mà gió thì giống những nhát chổi lớn muốn quét đi tất cả, ném vứt lung tung…”

- Biện pháp nghệ thuật: so sánh: Không khí lặng im như bị gió chặt đứt ra từng khúc, gió lại giống như những nhát chổi lớn muốn quét đi tất cả, ném vứt lung tung.

- Tác dụng:

+ Biện pháp so sánh nêu lên cảm nhận của anh thanh niên về sự khắc nghiệt của thời tiết.

+ Khắc họa không gian núi rừng Sa Pa vào lúc 1 giờ sáng – giờ ốp của anh thanh niên: vắng lặng, giá rét…

+ Qua biện pháp so sánh cho thấy vẻ đẹp tâm hồn của anh thanh niên. Người con trai ấy vẫn miệt mài, nghiêm túc thực hiện công việc của mình theo đúng lịch trình dù không có ai theo dõi, dù điều kiện thời tiết khó khăn.

3

Viết một bài văn ngắn (khoảng 300 từ) trình bày cảm nhận của em về vẻ đẹp nhân vật anh thanh niên trong đoạn trích trên.

1. Mở bài: 

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm.

- Giới thiệu đoạn trích.

- Giới thiệu nhân vật anh thanh niên.

2. Thân bài

a. Công việc của anh thanh niên

- Đoạn văn là lời của nhân vật thanh niên, nhân vật chính trong truyện Lặng lẽ Sa Pa. Nhân vật thanh niên đó sống một mình trên núi cao, quanh năm suốt tháng làm việc với cây và mây núi ở Sa Pa.

- Công việc của anh là làm khí tượng kiêm vật lý địa cầu. Nhiệm vụ của anh là đo gió, đo mưa, đo gió, đo chấn động mặt đất và dự báo thời tiết hằng ngày phục vụ cho công việc chiến đấu và sản xuất.

- Công việc của anh làm âm thầm, lặng lẽ một mình, báo về “ốp” đều đặn những con số để phục vụ sản xuất, chíên đấu. Công việc ấy đòi hỏi phải tỉ mỉ, chính xác, có tính trách nhiệm cao.

=> Hoàn cảnh sống khắc nghiệt, công việc gian khổ, vất vả. Đó là thử thách rất lớn nhưng anh thiên niên đã vượt qua hoàn cảnh ấy bằng ý chí, nghị lực và những suy nghĩ rất đẹp.

b. Phẩm chất của anh thanh niên được thể hiện qua đoạn văn

- Trước hết, anh thanh niên rất yêu nghề. Anh giới thiệu chi tiết từng loại máy, từng dụng cụ của mình cho ông họa sĩ và cô kĩ sư.

- Là người có hành động đẹp: Một mình sống trên đỉnh Yên Sơn, không có ai đôn đốc, kiểm tra  nhưng anh vẫn vượt qua hoàn cảnh làm việc một cách nghiêm túc, tự giác với tinh thần trách nhiệm cao. Dù thời tiết khắc nghiệt mùa đông giá rét mà anh đều thức dậy thắp đèn đi “ốp” đúng giờ. Ngày nào cũng vậy anh làm việc một cách đều đặn, chính xác 4 lần trong ngày, âm thầm, bền bỉ trong nhiều năm trời.

- Người có phong cách sống đẹp: Anh có một phong cách sống khiến mọi người phải nể trọng. Tinh thần thái độ làm việc của anh thật nghiêm túc, chính xác, khoa học và nó đã trở thành phong cách sống của anh.

=> Anh thanh niên là đại diện tiêu biểu cho thanh niên Việt Nam, hăng say làm việc, hết mình cống hiến cho dân tộc, cho đất nước

3. Kết bài: Cảm nhận chung về anh thanh niên

1

Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn văn.

Phương thức biểu đạt chính của đoạn văn trên là tự sự

2

Phân tích cấu tạo ngữ pháp câu văn sau: Năm trước, cháu tưởng cháu đi xa lắm cơ đấy, hóa lại không.

Năm trước, cháu // tưởng cháu đi xa lắm cơ đấy, hóa lại không.

TN CN VN

3

Qua đoạn văn, theo em có thể giải thích vì sao anh thanh niên lại từ chối Không, không, đừng vẽ cháu! Để cháu giới thiệu với bác những người khác đáng cho bác vẽ hơn…

Anh thanh niên từ chối Không, không, đừng vẽ cháu! Để cháu giới thiệu với bác những người khác đáng cho bác vẽ hơn…  vì nghĩ công lao của mình nhỏ bé hơn những người đồng chí khác, mình không phải là đối tượng để được khắc họa chân dung ngợi ca. Qua đó thấy được tính cách khiêm tốn, thành thực của anh.

4

Viết đoạn văn nghị luận (không quá 5 câu) trình bày cảm nhận của em về đoạn văn trên.

Viết đoạn văn (không quá 5 câu). Đoạn văn đảm bảo các ý chính sau:

- Anh thanh niên thân thiện với mọi người, nói chuyện tự nhiên, cởi mở.

- Tâm hồn phong phú, thể hiện ở việc đọc sách.

- Khiêm tốn, thành thực: Khi ông họa sĩ muốn vẽ chân dung của anh, anh từ chối bởi thấy công việc và những đóng góp của mình còn nhỏ bé.

- Khát vọng cống hiến cho đất nước: thể hiện ở việc anh và bố cùng xin ra trận, tình cảm cha con càng sâu sắc hơn khi cùng thực hiện lí tưởng.                                       

1

Xác định những phương thức biểu đạt chính trong đoạn văn trên. 

- Phương thức Tự sự

2

Chỉ ra một lời dẫn trực tiếp có trong đoạn văn trên. 

- “Ồ”.

- “Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quét tước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn”.

3

Tìm 2 phép liên kết được sử dụng trong văn bản? 

- Phép thế (ông).

- Phép nối (còn).

4

Phân tích cấu tạo ngữ pháp và gọi tên kiểu câu (chia theo cấu tạo ngữ pháp) của câu văn sau: Anh con trai, rất tự nhiên như với một người bạn đã quen thân, trao bó hoa đã cắt cho người con gái, và cũng rất tự nhiên, cô đỡ lấy.

- Phân tích:

Anh con trai (CN1); trao bó hoa đã cắt cho người con gái (VN1)

Cô(CN2); đỡ lấy (VN2)

- Kiểu câu: Câu ghép.

1

Tâm trạng của nhân vật được nói đến trong đoạn trích trên là ai? “Cái cơ sự này” trong đoạn trích là điều gì?

Tâm trạng nhân vật được nói đến và ý nghĩa “Cái cơ sự này”:

-Tâm trạng của nhân vật được nói đến trong đoạn trích trên là: ông Hai.

- “Cái cơ sự này” trong đoạn trích là: cái tin làng Chợ Dầu theo giặc làm Việt gian.

2

Việc sử dụng liên tiếp các câu nghi vấn trong đoạn văn trên có tác dụng gì trong khi diễn tả những cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật?

Tác dụng việc sử dụng liên tiếp các câu nghi vấn:

Thể hiện tâm trạng băn khoăn, day dứt, dằn vặt, đau khổ... không nguôi của ông Hai khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc.

3

Bằng sự hiểu biết về truyện ngắn “Làng”, hay viết một đoạn văn nghị luận khoảng 12-15 câu theo theo phép lập luận Tổng hợp - Phân tích - Tổng hợp, phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật khi biết “cái cơ sự này”. Trong đoạn văn có sử dụng thành phần tình thái và khởi ngữ (gạch chân và chú thích rõ). 

Viết doạn phân tích diễn biến tâm trạng ông Hai khi nghe tin làng Việt gian:
- Tác giả đã đặt nhân vật ông Hai vào một tình huống gay cấn để bộc lộ sâu sắc tình cảm yêu làng, yêu nước của ông.

- Khi mới nghe tin xấu đó: ông sững sờ, chưa tin, nhưng khi người ta kể rành rọt, không tin không được, ông xấu hổ lảng ra vẻ, cúi gằm mặt xuống mà đi trong xấu hổ, đau đớn...

- Về đến nhà: nhìn thấy các con, càng nghĩ càng tủi hổ, giận những người ở lại làng...

- Ba bốn ngày sau: Không dám ra ngoài. Cái tin nhục nhã ấy choán hết tâm trí ông thành nỗi ám ảnh khủng khiếp...

- Tình cảm yêu nước vả yêu làng con thể hiện sâu sắc trong cuộc xung đột nội tâm gay gắt và sự lựa chọn “Làng thì yêu thật, nhưng làng theo Tây mất rồi thì phải thù”

- Tình cảm đối với kháng chiến, đối với cụ Hồ được bộc lộ một cách cảm động nhất khi ông trút nỗi lòng vào lời tâm sự với đứa con út ngây thơ...

=> Tóm lại, với nghệ thuật miêu tả diễn biến tâm trạng nhân vật tinh tế, Kim Lân đã thể hiện chân thực, cảm động tình yêu làng, yêu nước, tinh thần kháng chiến của ông Hai, của người nông dân Việt Nam buổi đầu chống Pháp.

4

Tại sao khi xây dựng hình tượng nhân vật chính luôn hướng về làng chợ Dầu, nhưng tác giả lại đặt tên tác phẩm của mình là “Làng” chứ không phải “Làng chợ Dầu”?

Tác giả dặt tên truyện là “Làng” chứ không phải là “Làng Chợ Dầu”:

- Nếu đặt tên là “Làng chợ Dầu” thì câu chuyện chỉ kể về cuộc sống và con người ở một làng quê cụ thể => Ý nghĩa tác phẩm sẽ hạn hẹp

- Đặt tên là “Làng” vì đây là tên gọi gần gũi, thân mật, cụ thể với bất kỳ ai

=> Ý nghĩa nhan đề có sức khái quát cao: Không phải chỉ có một làng là làng yêu nước như làng chợ Dầu và không chỉ có một người nông dân yêu nước như ông Hai mà trên đất nước Việt Nam có rất nhiều làng yêu nước như làng chợ Dầu và cũng có rất nhiều người nông dân yêu nước như nhân vật ông Hai

5

Trong chương trình Ngữ văn THCS cũng có một tác phẩm viết về người nông dân với nỗi đau sâu sắc bộc lộ qua cử chỉ, ngoại hình. Đó là tác phẩm nào? Tác giả là ai?

Tác phẩm viết về người nông dân với nỗi đau sâu sắc:

- Tác phẩm: Lão Hạc
-Tác giả: Nam Cao

1

Đoạn trích trên nằm trong tác phẩm nào? Tác giả là ai? 

Đoạn trích nằm trong truyện ngắn “Làng” của nhà văn Kim Lân    

2

Nêu ý nghĩa nhan đề của tác phẩm? 

Nhan đề đã thể hiện sâu sắc chủ để của tác phẩm là viết về lòng yêu nước của người nông dân, Làng là nơi gần gũi gắn bó với người nông dân, bởi người ta không thể yêu nước nếu không yêu làng.    

3

Tìm một câu rút gọn có trong đoạn văn và chỉ rõ cách rút gọn? 

- Câu rút gọn trong đoạn văn: Rồi đây biết làm ăn buôn bán ra sao?

- Bộ phận chủ ngữ được rút gọn .

4

Viết đoạn văn (khoảng 200 từ) trình bày cảm nhận của em về đoạn trích trên?

Học sinh viết được đoạn văn theo yêu cầu sau:

- Về hình thức: Đảm bảo kết cấu một đoạn văn, không mắc lỗi diễn đạt, dùng từ, ngữ pháp

- Về nội dung: Trình bày được cảm nhận về tâm trạng của nhân vật ông Hai, đó là sự nửa tin, nửa ngờ của ông Hai khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc. Buộc phải tin đó là sự thật nên ông Hai lo sợ cho tương lai của những người làng Chợ Dầu đang tản cư ở khắp nơi.

1

Đoạn trích trên trích trong tác phẩm nào? Do ai sáng tác?

Xuất xứ, tác giả:

-Tác phẩm: Làng

- Tác giả: Kim Lân

2

Chỉ ra những từ láy tượng thanh có trong đoạn trích. Những từ láy đó đã giúp bộc lộ tâm trạng của nhân vật ông Hai như thế nao? Tại sao ông Hai lại có tâm trạng đó?

Từ láy trong đoạn văn và tác dụng:

- Đoạn văn trên có 3 từ láy tượng thanh: “léo xéo, lào xào, thình thịch”.

- Tác dụng: bộc lộ tâm trạng ông Hai: căng thẳng, lo lắng, sợ hãi đến mức ám ảnh (tiếng động trong đêm càng tô đậm nỗi sợ trong lòng ông Hai).

=> Ông Hai rơi vào tâm trạng đó là do ông không muốn mụ chủ nhà biết chuyện làng Chợ Dầu của ông Việt gian.

3

Truyện ngắn “Làng” là một trong những tác phẩm tiêu biểu cùa nhà văn Kim Lân, đã tạo một dấu ấn riêng trong lòng người đọc. Em hãy viết đoạn văn khoảng nửa trang giấy thi giới thiệu về tác phẩm này.

Viết đoạn vãn thuyết minh về tác phẩm:

a. Mở đoạn:

Nêu tên tác phẩm Làng và tác giả Kim Lân, nêu ấn tượng của mình về tác giả, tác phẩm đó.

b. Thân đoạn:

- Giới thiệu ngắn gọn về tác giả, khẳng định tác phẩm định giới thiệu là một trong những thành công của tác giả đó.

- Giới thiệu xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác của tác phầm.

- Thuật lại (tóm tắt) ngắn gọn nội dung của tác phẩm (đoạn trích). Đối với thơ thì nêu nội dung chính.

- Trình bày giá trị nội dung của tác phẩm (đoạn trích)

+ Xây dựng thành công nhân vật

+ Thông qua vẻ đẹp của các nhân vật chủ yếu là nhân vật chính (đặc điểm, tính cách, lời nói, suy nghĩ và hành động) để thấy tác giả gửi gắm, ngợi ca điều gì.

- Giá trị nghệ thuật của tác phẩm (đoạn trích)

+ Tạo tình huống truyện

+ Xây dựng nhân vật

+ Ngôi kể, điểm nhìn nghệ thuật

+ Kết hợp phương thức biểu đạt.

c. Kết đoạn:

Thông qua ý nghĩa, chủ dề, tư tường của tác phẩm đưa ra đánh giá chung.

1

Dấu chấm lửng trong câu “Tôi thấy người ta đồn...” có tác dụng gì? Sự việc mà bà Hai nghe “người ta đồn” là sự việc nào?

Tác dụng dấu chấm lửng và sự việc “người ta đồn” là:

- Tác dụng của dấu chấm lửng: Diễn đạt lời nói bị ngắt quãng (Bà Hai bị ông Hai ngắt lời)

- Việc bà Hai nghe “người ta đồn”: Là việc làng Chợ Dầu Việt gian theo giặc.

2

Theo trình tự cốt truyện thì đoạn trích nằm ở tình huống nào? Ý nghĩa của tình huống này là gì?

Vị trí đoạn trích và ý nghĩa tình huống:

- Vị trí đoạn trích: Theo trình tự cốt truyện thì đoạn trích nằm ở tình huống sau khi ông Hai bất ngờ nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc.

- Ý nghĩa: Đặt nhân vật vào tình huống gay cấn để thử thách tình yêu làng, yêu nước sâu sắc ở ông Hai.

3

Trong cuộc đối thoại trên, có những phương châm hội thoại nào đã bị vi phạm? Theo em, việc tác giả để cho nhân vật vi phạm các phương châm hội thoại này nhằm mục đích gi?

Phương châm hội thoại bị vi phạm và tác dụng:

- Phương châm hội thoại bị vi phạm: phương châm về chất và phương châm lịch sự

- Mục đích: bộc lộ diễn biến tâm trạng nhân vật ông Hai: đau khổ, chán chường, thất vọng... --> khắc họa tình yêu làng, yêu nước sâu sắc của nhân vật.

4

Viết một đoạn văn khoảng 12 câu theo phép lập luận Tổng - Phân - Hợp phân tích tâm trạng ông Hai kể từ khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc. Trong đoạn văn có sử dụng một câu bị động và một phép nối liên kết.

Viết đoạn văn làm rõ tâm trạng ông Hai khi nghe tin làng Chợ Dầu Việt gian theo giặc:

- Phân tích ngôn ngữ đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm; cách sử dụng các kiểu câu, dấu câu để bộc lộ cảm xúc ... thông qua các dẫn chứng để thấy được diễn biến tâm trạng ông Hai sau khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc.

- Khi mới nghe tin: sốc, sững sờ.

- Khi về nhà: đau khổ, chán chường, thất vọng, tủi nhục, (chú ý các sự việc hợp lí)

- Khi buộc phải lựa chọn: tuyệt vọng, bế tắc.

=> Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện đặc sắc, nghệ thuật mỉêu tả tâm lí nhân vật và sự vận dụng linh hoạt các kiểu ngôn ngữ đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm đã khắc họa tình yêu làng, yêu nước sâu sắc ở nhân vật ông Hai.

5

Từ văn bản trên, với những hiểu biết xã hội, em hãy trình bày những suy nghĩ của mình trong khoảng nửa trang giấy thi về tình yêu Tổ quốc của thế hệ trẻ ngày nay.

Viết đoạn văn nghị luận xã hội về tình yêu Tổ quốc của thế hệ trẻ ngày nay:

- Khẳng định qua truyện ngắn Làng của Kim Lân ta thấy được tình yêu làng quê và tình yêu nước sâu sắc ở ông Hai. Đặt nhân vật vào tình huống gay cấn tác giả đã làm nổi bật cả hai tình cảm nói trên của nhân vật và cho thấy tình yêu nước rộng lớn đã bao trùm lên tình yêu làng, nó chi phối và thống nhất mọi tình cảm khác trong con người Việt Nam thời kháng chiến.

- Tuổi trẻ Việt Nam cần có nhận thức và hành động đúng về tình yêu Tổ quốc:

+ Lí giải vì sao thế hệ trè ngày nay cần phài có tình yêu với Tổ quốc.

+ Biểu hiện cụ thể của tình yêu Tồ quốc trong giai đoạn hiện nay

+ Phê phán hiện tượng tiêu cực

+ Thể hiện tình yêu Tổ quốc, thế hệ trẻ Việt Nam cần có nhận thức và hành động gì?

1

Tình huống cơ bản của truyện và ý nghĩa của tình huống truyện là gì? Đoạn văn trên nói lên tâm trạng như thế nào của nhân vật Ông Hai? Theo em tình huống nào trong truyện “Làng” đã khiến ông Hai có tâm trạng như vậy?

Tình huống cơ bản của truyện, ý nghĩa tình huống truyện. Tâm trạng của ông Hai trong đoạn văn và tình huống dẫn đến tâm trạng đó:

- Tình huống cơ bản của truyện: ông Hai nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc

- Ý nghĩa tình huống: Bộc lộ tình yêu làng, yêu nước của ông Hai

- Tâm trạng ông Hai trong đoạn trích trên: đau đớn, tủi hồ

- Tình huống dẫn đến tâm trạng ông Hai: Khi ông Hai nghe tin làng Dầu theo giặc từ miệng một người phụ nữ tản cư

2

Chỉ ra các câu nghi vấn trong đoạn trích trên. Việc sử dụng kiểu câu ấy đã góp phần tạo nên ngôn ngữ nhân vật độc đáo thế nào?

Chỉ ra câu nghi vấn và nêu tác dụng:
- 2 câu nghi vấn: “Chúng nó là trẻ con làng Việt gian đấy? Chúng nó bị người ta rẻ rúng hắt hủi đây?”

- Tác dụng: Tạo nên ngôn ngữ độc đáo của nhân vật. Tạo nên ngôn ngữ độc thoại nội tâm, bên cạnh ngôn ngữ đối thoại và ngôn ngữ độc thoại, góp phần thể hiện chiều sâu tâm trạng của nhân vật ông Hai.

3

Xây dựng hình tượng nhân vật ông Hai, luôn tự hào, luôn hướng về làng chợ Dầu nhưng vì sao Kim Lân lại đặt tên truyện ngắn của mình là “Làng” mà không phải làng chợ Dầu?

Ý nghĩa việc tác giả đặt tên truyện là “Làng”:

- Nếu đặt tên là “Làng chợ Dầu” thì câu chuyện chỉ kể về cuộc sống và con ngời ở một làng quê cụ thể => Ý nghĩa tác phẩm sẽ hạn hẹp

- Đặt tên là “Làng” vì đây là tên gọi gần gũi, thân mật, cụ thể với bất kỳ ai

=> Ý nghĩa nhan đề có sức khái quát cao: Không phải chỉ có một làng là làng yêu nước như làng chợ Dầu và không chỉ có một người nông dân yêu nước như ông Hai mà trên đất nước Việt Nam có rất nhiều làng yêu nước như làng chợ Dầu và cũng có rất nhiều người nông dân yêu nước như nhân vật ông Hai.

4

Đoạn văn “Nhìn lũ con...bằng ấy tuổi đầu” có sử dụng ngôn ngữ đối thoại, độc thoại hay độc thoại nội tâm? Kể tên một tác phẩm trong chương trình Ngữ văn 9 cũng có sử dụng kiểu ngôn ngữ ấy?

Ngôn ngữ và tác phẩm cũng sử dụng ngôn ngữ đó:

- Ngôn ngữ độc thoại nội tâm

- Tên văn bản cùng sử dụng kiểu ngôn ngữ đó: Những ngôi sao xa xôi

5

Hãy viết một đoạn văn khoảng 12 câu theo phép lập luận Tồng hợp - Phân tích - Tồng hợp, làm rõ tâm trạng của ông Hai khi nghe tin làng Dầu theo giặc. Trong đoạn có sử dụng một thanh phần biệt lập và phép nối.

Viết đoạn văn làm rõ tâm trạng ông Hai khi nghe tin làng Chợ Dầu Việt gian theo giặc:

- Phân tích ngôn ngữ đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm: cách sử dụng các kiểu câu, dấu câu để bộc lộ câm xúc... thông qua các dẫn chứng để thấy được diễn biến tâm trạng ông Hai sau khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc.

- Khi mới nghe tin: sốc, sững sờ.

- Khi về nhà: đau khổ, chán chường, thất vọng, tủi nhục, (chú ý các sự việc hợp lí)

- Khi buộc phải lựa chọn: tuyệt vọng, bế tắc.

=> Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện đặc sắc, nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật và sự vận dụng linh hoạt các kiểu ngôn ngữ đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm đã khắc họa tình yêu làng, yêu nước sâu sắc ở nhân vật ông Hai.

1

Xét theo kiểu câu chia theo mục đích nói, câu văn “Thế nhà con ờ đâu?” Thuộc kiểu câu gì? Vì sao em xác định được điều đó?

Xét mục đích nói của câu “Thế nhà con ở đâu?”:

- Xét theo mục đích nói đây là câu nghi vấn

- Căn cứ: Câu trên có từ để hỏi “đâu” , kết thúc câu dùng dấu chấm hỏi

2

Tóm tắt nội dung phần truyện trên bằng một câu văn. Qua những lời trò chuyện, em cảm nhận được điều gì về tấm lòng của ông Hai với làng quê, đất nước và kháng chiến?

Nội dung đoạn trích trên và tấm lòng của ông Hai:

- Nội dung đoạn hội thoại: Cuộc trò chuyện, tâm sự giữa ông Hai vả người con út tên là Húc.

- Qua lời trò chuyện, cảm nhận được:

+ Tình yêu sâu nặng của ông Hai với làng Chợ Dầu cùa ông. ông muốn đứa con nhỏ của mình ghi nhớ câu “Nhà ta ở làng Chợ Dầu”.

+ Tấm lòng thủy chung yới kháng chiến với cách mạng mà biểu tượng là cụ Hồ. Tình cảm ây sâu nặng, bền vững và thiêng liêng. Ông Hai nói để ngỏ lòng mình, như để mình lại minh oan cho mình nữa. Đó là tấm lòng thủy chung, trước sau gắn bó với quê hương, một lòng một dạ với đết nước với bác Hồ của ông.

3

Kể tên 2 tác phẩm văn xuôi Việt Nam đã học trong chương trình Ngữ văn trung học cơ sở viết về đề tài người nông dân, ghi rõ tên tác giả.

Tác phẩm viết về người nông dân:

- Tác phẩm “Tắt đèn” với đoạn trích ‘Tức nước vỡ bờ” cùa nhà văn Ngô Tất Tố.

- Truyện “Lão Hạc” của nhà văn Nam Cao.

4

Hồ Chí Minh là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam. Ở Bác có rất nhiều những đức tính tốt đẹp. Viết một đoạn văn (khoảng 1 trang giấy thi) trình bày suy nghĩ của em về một đức tính tốt đẹp của Bác.

Viết đoạn văn nghị luận một trong các đức tính tốt đẹp của Bác Hồ như: giản dị, khiêm tốn, cần cù, chăm chỉ, tiết kiệm.

- Giải thích được cách hiểu về một đức tính tốt đẹp của Bác.

- Biểu hiện của đức tính đó trong cuộc sống hàng ngày của Bác.

- Ý nghĩa, vai trò của đức tính đó với đời sống.

- Bài học rút ra cho bản thân và một số biện pháp để học tập và làm theo đức tính đó của Bác...

1

Đoạn văn trên được trích từ truyện ngắn nào? Của ai? Nêu hoàn cảnh ra đời của truyện ngắn này.

Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác:

- Đoạn văn trên trích từ truyện ngắn “Làng” của nhà văn Kim Lân.

- Hoàn cảnh ra đời: Truyện ngắn “Làng” được viết trong thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp và đăng lần đầu trên tạp chí Văn nghệ năm 1948.

2

Dòng cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật ông lão được thể hiện qua việc nhắc lại các từ, cụm từ nào trong đoạn trích? Trong dòng cảm xúc, suy nghĩ ấy có những kĩỉniệm nào của ông với làng kháng chiến?

Dòng cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật:

- Dòng cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật được thể hiện qua việc lặp lại các từ: “nghĩ”, "muốn”, “nhớ”.

- Những kỷ niệm trong dòng cảm xúc của nhân vật:

+ Kỷ niệm gắn với những con người ở làng: Những anh em cùng nhau làm việc, cùng đào đường, đắp ụ, xẻ hào, khuân đá... phục vụ kháng chiến.

+ Kỷ niệm về những hoạt động, về niềm vui say trong thời kì kháng chiến.

+ Kỹ niệm gắn liền những địa danh cụ thể ở làng kháng chiến: Cái chòi gác đang dựng, những đường hầm bí mật.

3

Xét về mục đích nói, câu văn “Không biết cái chòi gác ở đầu làng đã dựng xong chưa?” thuộc kiểu câu gì? Vì sao nỗi trăn trở của ông lão trong câu văn đó lại là một biểu hiện của tình cảm công dân.

Câu văn: “Không biết cái chòi gác ở đầu làng đã dựng xong chưa?”:

- Xét về mục đích nói, câu văn “Không biết cái chòi gác ờ đầu làng đã dựng xong chưa?” thuộc kiểu câu nghi vấn.

- Nỗi trăn trở của ông lão trong câu văn “Không biết cái chòi gác ở đầu làng đã dựng xong chưa?” lại là một biểu hiện của tình cảm công dân bởi nó không chỉ gắn với tình cảm về làng, mà đã hoà nhập với tình yêu cách mạng, yêu kháng chiến.

- Nhớ về ngôi làng không chỉ nhớ về những hình ảnh quen thuộc, bình yên từ ngàn đời, mà còn nhớ về hình ảnh cái chòi gác biểu tượng cho một làng kháng chiến, biểu tượng cho ý chí, cho quyết tâm đánh giặc của dân làng.

4

Với hiểu biết của em về truyện ngắn trên, hãy viết một đoạn văn quy nạp khoảng 12 câu, có sử dụng câu ghép và phép thế (gạch dưới cấu ghép và từ ngữ được dùng làm phép thế) để khẳng định: Truyện đã khắc họa thành công hình ảnh những người nông dân trong kháng chiến.

Viết đoạn văn khẳng định truyện đã khắc họa thành công hình ảnh người nông dân trong kháng chiến:

- Giới thiệu về tác giả, tác phẩm, nội dung chính: Khắc họa thành công hình tượng những ngườỉ nông dân trong kháng chiến.

- Hình tượng ngươi nông dân được thể hiện tập trung qua nhân vật ông Hai với nhưng phẩm chất tiêu biểu:

+ Người nông dân chất phác, nồng hậu, chân chất được thể hiện qua tình yêu làng tha thiết.

+ Đó cũng là những con người ý thức rõ về vai trò, trách nhiệm công dân của mình với đất nước, với kháng chiến. Tình yêu làng thống nhất với tình yêu nước.

+ Nghệ thuật miêu tả nhân vật của nhà văn đạt đến độ điển hình: Từ miêu tả ngôn ngữ, hành động đến tâm lí đều rất tiêu biểu cho hình ảnh người nông dân trong những ngày đầu kháng chiến.

1

Tâm trạng của nhân vật ông Hai trong đoạn trích trên nảy sinh từ tình huống nào? Nêu ý nghĩa của tình huống ấy.

Tâm trạng của ông Hai trong đoạn văn, ý nghĩa tình huống:

- Tâm trạng trên của ông Hai nảy sinh từ tình huống: ông Hai nghe tin làng Chợ Dầu Việt gian theo Tây.

- Ý nghĩa: Là tình huống thắt nút câu chuyện, thử thách tình yêu làng, yêu nước của ông Hai.

2

Hãy chỉ rõ các kiểu ngôn ngữ nhân vật có trong đoạn trích và nêu tác dụng của mỗi kiểu ngôn ngữ nhân vật ấy trong đoạn văn.

Các kiểu ngôn ngữ trong đoạn văn:

- Ngôn ngữ đối thoại: “Liệu có thật không hở bác? Hay là chỉ lại...”

=> Tác dụng: Thể hiện sự nghi ngờ của ông Hai vào cái tin dữ mà ông vừa nghe thấy.

- Ngôn ngữ độc thoại nội tâm: Những suy nghĩ của ông Hai khi nhìn những đứa con đang chơi với nhau: “Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu...”

=> Tác dụng: Thể hiện tâm trạng đau đớn, xót xa của ông Hai khi nhìn lũ con và nghĩ đến tương lai của chúng.

3

Viết đoạn văn khoảng 12 câu theo cách quy nạp phân tích tâm trạng của ông Hai trong tình huống em vừa xác định trên. Trong đoạn văn em sử dụng hợp lí một câu hỏi tu từ và câu bị động.

Viết đoạn văn làm rõ tâm trạng của ông Hai trong tình huống ông Hai nghe tin làng Chợ Dầu Việt gian theo Tây:

- Nỗi bất hạnh lớn đen thật bất ngờ khiến ông lão sững sờ, xấu hổ.

- Về đến nhà, ông lão nằm vật ra giường, buồn bã, nhục nhã, không dám bước ra khỏi nhà. Lúc nào ông cũng trong trạng thái nơm nớp lo sợ...

- Khi mụ chủ nhà có ý đuổi gia đình ông đi nơi khác, ông Hai rơi vào trạng thái tâm lí tuyệt vọng. Có lúc ông đã đau đớn mà xác định dứt khoát: “Làng thì yêu thật nhưng làng theo Tây mất rồi thì phải thù”.

- Bế tắc, ông Hai đã tâm sự với thẳng con út để có cớ mà nhắc đến làng Chợ Dầu thân yêu. Tâm sự với con nhưng cũng là tự nhủ với lòng mình, để khẳng định tấm lòng chung thủy của ổng với cách mạng, với kháng chiến; đề giải tỏa những tâm sự chất chứa trong lòng...

=> Tóm lại, nhà văn Kim Lân đã đặt nhân vật ông Hai vào một tình huống đầy mâu thuẫn để rồi từ đố bộc lộ sâu sắc tình yêu làng thống nhất với tình yêu nước của ông Hai và cũng là của những người nông dân Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Pháp.

4

Kể tên một tác phẩm văn học Việt Nam khác đã học trong chương trình Ngữ văn THCS cũng viết về đề tài tình yêu quê hương đất nước. (Ghi rõ tên tác giả của tác phẩm ấy).

Nêu đúng tên một tác phẩm, tác giả của tác phẩm viết về đề tài tình yêu quê hương đất nước:

- Tác phầm: Bài thơ Quê hương

- Tác giả: Tế Hanh

1

Nhân vật “ông lão” trong đoạn trích trên là ai? Bằng hiểu biết của em về tác phẩm, hãy giải thích vì sao khi bước ra khỏi phòng thông tin, “ông lão” ấy lại có tâm trạng “náo nức”, “bao nhiêu ý nghĩ vui thích chen chúc trong đầu óc”?

Nhân vật “ông lão” trong đoạn trích trên là ai? Vì sao khi bước ra khỏi phòng thông tin, “ông lão” ấy lại có tâm trạng “náo nức”, “bao nhiêu ý nghĩ vui thích chen chúc trong đầu óc”?

- Nhân vật “ông lão” trong đoạn trích trên là: ông Hai

- Bước ra khỏi phòng thông tin “ông lão" ấy có tâm trạng “náo nức”, “bao nhiêu ý nghĩ vui thích chen chúc trong đầu óc” bởi ông nhận được tin nhiều tin vui: em nhỏ trong ban tuyên truyền xung phong bơi ra giữa hồ Hoàn Kiếm cắm cờ quốc kì lên tháp rùa. Anh trung đội trưởng giết được bảy tên giặc, đội Trưng Trắc bắt được tên hai bốt...

2

Bên cạnh những chi tiết kể sự việc, kề tâm trạng nhân vật, nhà văn có đưa vào đoạn truyện những chi tiểt miêu tả thiên nhiên: “Dưới chân đồi, những thửa mộng xanh mượt, uốn quanh co dưới trời nắng, lấp loáng như một khúc sông. Có mấy cánh cò trắng bay dật dờ...”. Theo em, dụng ý của tác giả là gì? Chỉ ra một câu văn có sử dụng nghệ thuật so sánh trong đoạn trích trên.

Dụng ý của tác giả khi đưa vào các chi tiết tả thiên nhiên. Câu văn có sử dụng nghệ thuật so sánh trong đoạn trích trên:

- Bên cạnh những chi tiết kể sự việc, tâm trạng, tác giả còn đưa vào đoạn truyện những chi tiết miêu tả cảnh thiên nhiên đề làm nổi bật lên tâm trạng “náo nức” của ông Hai (nghệ thuật tả cảnh ngụ tình).

- “Dưới chân đồi, những thửa ruộng lúa xanh mượt, uốn quanh co dưới trời nắng, láp loáng như một khúc sông.”

3

Trò chuyện với tốp người tản cư mới ở dưới xuôi lên, ông lão bất ngờ nghe tin làng ông theo giặc. Từ phút ấy, ông lão trải qua một chuỗi tâm trạng vô cùng phức tạp.

Bằng một đoạn văn có kết cấu quy nạp khoảng 12 đến 15 câu, hãy phân tích diễn biến tâm trạng nhân vật ông lão để thấy được rằng: trong nỗi đau đớn, tủi hồ, bế tắc, tuyệt vọng của ông là tình yêu làng, yêu nước bền vững, sâu nặng thiêng liêng, trong đoạn văn có sử dụng câu phủ định, phép nối.

Diễn biến tâm trạng nhân vật ông lão để thấy: Trong nỗi đau đớn, tủi hồ, bế tắc, tuyệt vọng của ông là tình yêu làng, yêu nước bền vững, sâu nặng thiêng liêng:

- Tâm trạng sững sờ, bàng hoàng đau đớn, tủi hồ của ông Hai khi mới khi nghe tin làng chợ Dầu theo giặc.

- Tâm trạng sợ hãi, nghe ngóng trằn trọc thao thức của ông.

- Xung đột nội tâm...

=> Tình yêu làng, yêu nước, tinh thần kháng chiến trong ông Hai là bền chặt, sắt son.

1

Phần trích trên rút từ tác phẩm nào? Tác giả là ai? Trong tác phẩm đó, sự việc nào mang tính bước ngoặt làm thay đổi tâm trạng, cảm xúc của nhân vật ông lão từ “nhớ làng” đến quyết định “thù làng”?

Xuất xứ, tác giả. Sự việc nào mang tính bước ngoặt làm thay đổi tâm trạng, cảm xúc của nhân vật ông lão từ “nhớ làng” đến quyết định “thù làng” là:

- Tác phẩm: Làng

- Tác giả: Kim Lân

- Sự việc có tính bước ngoặt: Ở nơi tản cư, ông Hai nghe tin Làng Chợ Dầu theo giặc.

2

Xét về mục đích nói, câu văn: “Không biết cái chòi gác ở đầu làng đã dựng xong chưa?” thuộc kiểu câu gì? Câu văn ấy thực hiện hành động nói nào?

Xét về mục đích nói, câu văn: “Không biết cáỉ chòi gác ở đầu làng đã dựng xong chưa?” thuộc kiểu câu gì? Câu văn ấy thực hiện hành động nói nào?

- Kiểu câu: Nghi vấn

- Hành động nói: Bộc lộ cảm xúc (lo lắng cho ông việc kháng chiến của làng)

3

Phần trích trên giúp em cảm nhận được điều gì về tấm lòng của ông lão với làng quê, với đất nước vả cuộc kháng chiến. Hãy trình bày những cảm nhận của em bằng một đoạn văn viết theo phương pháp lập luận Tổng hợp - Phân tích - Tổng hơp, có độ dài khoảng 12 câu. Trong đoạn cố sử dụng phép lặp liên kết câu và thành phần phụ chú (gạch chân và chú thích rõ).

Viết đoạn văn nêu cảm nhận về tấm lòng của ông lão với làng quê, với đất nước và cuộc kháng chiến:

- Đoạn văn thể hiện tấm lòng (tình cảm) của ông Hai với làng quê, đất nước, và cuộc kháng chiến.

- Ông Hai luôn nhớ làng, muốn về làng, lo lắng cho công cuộc kháng chiến của làng

- Yêu làng nhưng quyết định đặt tình yêu nước lên trên tình yêu làng; ngỏ lòng mình với đưa con về nỗi nhớ làng Dầu...

=> Tình yêu làng luôn gắn liền với tình yêu đất nước, yêu kháng chiến.

- Nghệ thuật miêu tả nội tâm thông qua: Ngôn ngữ độc thoại nội tâm, ngôn ngữ đối thoại, các câu nghi vấn, câu đặc biệt...

4

Tình cảm của ông lão đối với làng quê gợi em nhớ đến đoạn thơ nào trong chương trình THCS bộc lộ trực tiếp nỗi nhớ quê hương của tác giả. Hãy chép chính xác những câu thơ đó và ghi rõ tên tác giả, tác phẩm.

Đoạn thơ trong chương trình THCS bộc lộ trực tiếp nỗi nhớ quê hương của tác giả:

- Bài thơ “Quê hương” của tác giả Tế Hanh

- Những câu thơ bộc lộ trực tiếp nỗi nhớ quê hương:

“Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ

Màu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi

Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi

Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá!”

1

Xác định các phương thức biểu đạt của đoạn trích?

- Đoạn trích sử dụng phương thức biểu đạt tự sự, biểu cảm.

2

Gọi tên, chỉ ra một biện pháp tu từ và nêu hiệu quả diễn đạt của biện pháp tu từ đó trong câu sau: “Ông lại muốn về làng, lại muốn được cùng anh em đào đường đắp ụ, xẻ hào, khuân đá,…”

- Chỉ ra một biện pháp tu từ: liệt kê: đào đường đắp ụ, xẻ hào, khuân đá.

- Tác dụng: nói lên ước muốn của ông Hai, mong được về làng để cùng anh em đồng chí tham gia công cuộc kháng chiến mà trước khi đi tản cư ông vẫn hay làm.

3

Trong đoan trích trên, câu nào là lời trần thuật của tác giả? Câu nào là lời độc thoại nội tâm của nhân vật? Nêu tác dụng của các lời độc thoại nội tâm trong việc biểu đạt nội dung.

- Trong đoạn trích trên, câu (1) là câu lời trần thuật của tác giả. Câu (2) (3) là lời độc thoại nội tâm của nhân vật.

- Tác dụng của các lời độc thoại nội tâm trong việc biểu đạt nội dung là: thể hiện nỗi nhớ làng của ông Hai khi ông phải đi tản cư. Trong lòng người nông dân yêu làng quê thê thiết này, mong muốn được trở về làng để tham gia kháng chiến. Tình yêu làng đó cũng là biểu hiện của tình yêu đất nước.

1

Nhân vật “anh” và “con bé” trong đoạn trích trên là những ai? Tại sao trong đoạn trích trên, nhân vật con bé còn “ngơ ngác, lạ lùng” nhưng đến phần sau của truyện lại có sự thay đổi “Nó hôn tóc, hôn cổ, hôn vai và hôn cả vết thẹo dài bên má của ba nó nữa”?

- Đoạn trích sử dụng phương thức biểu đạt tự sự, biểu cảm. Nhân vật “anh” và “con bé” trong đoạn trích trên là những ai? Tại sao trong đoạn trích trên, nhân vật con bé còn “ngơ ngác, lạ lùng” nhưng đến phần sau của truyện lại có sự thay đổi:

- Nhân vật “anh” và “con bé” trong đoạn trích trên là ông Sáu vá bé Thu.

- Vì:

+ Lúc đầu, bé Thu không nhận ra ba sau tám năm xa cách và do vết thẹo khiến ông Sáu khác với người ba trong ảnh.

+ Được bà ngoại giải thích, bé Thu nhận ra ba nên đó là biểu hiện của tình yêu dành cho ba cùa cô bé.

2

Xác định và gọi tên thành phần biệt lập có trong câu “Với lòng mong nhớ của anh, chắc anh nghĩ rằng, con anh sẽ chạy xô vào lòng anh, sẽ ôm chặt lấy cổ anh.”?

Thành phần biệt lập trong câu “Với lòng mong nhớ cua anh, chắc anh nghĩ rằng, con anh sẽ chạy xô vào lòng anh, sẽ ôm chặt lấy cả anh.”:

- Xác định và gọi tên một thành phân biệt lập có trong câu “chắc”

- Thành phần biệt lập tình thái.

3

Theo trình tự cốt truyện thì đoạn trích nằrn ở tình huống nào? Ý nghĩa của tình huống này là gì? Theo em, chi tiết “vết thẹo dài bên má phải” của nhân vật “anh” trong truyện ngắn này có ý nghĩa như thế nào trong việc xây dựng cốt truyện và bộc lộ chủ đề? 

Tình huống gắn với đoạn trích, ý nghĩa tình huống và chi tiết “vết thẹo dài bên má phải”:

- Theo trình tự cốt truyện thì đoạn trích nằm ờ tình huống thứ 1: ông Sáu trở về sau tám năm xa cách nhưng bé Thu lại không nhận ra ba, đến khi cô bé nhận ra thì là lúc ông Sáu phải lên đường.

- Ý nghĩa của tình huống: Bộc lộ tình yêu ba mãnh liệt của bé Thu.

- Ý nghĩa chi tiết “vết thẹo dái bên má phải” của nhân vật “anh”:

+ Chi tiết có vai trò rất quan trọng -> nếu không có thì cốt truyện sẽ không phát triển được hoặc phát triển theo chiều hứớng khác.

+ Là sự khẳng định tình yêu bé Thu dành cho cha, khẳng định tình cha con sâu nặng.

4

Viết một đoạn văn từ 10 -12 câu theo phép lập luận Tổng - Phân - Hợp nêu cảm nhận của em về tình cảm của nhân vật “con bé” dành cho ba trong truyện ngắn “Chiếc lược ngà”. Trong đoạn văn có sử dụng một câu mở rộng thành phần và một phép liên kết.

Viết đoạn văn về tình càm của nhân vật “con bé” dành cho ba trong truyện ngắn “Chiếc lược ngà”:

Khai thác nghệ thuật: xây dựng tình huống truyện, ngôi kể, miêu tả tâm lí trẻ em..., thông qua các dẫn chứng để thấy được tình cảm của bé Thu đối với ông Sáu.

-Trước khi nhận ra ông Sáu là ba: Cô bé bướng bỉnh, ương ngạnh và cứng đầu.

--> Tình cảm chân thật nhưng cũng thật dứt khoát, rạch ròi, chỉ yêu khi biết chắc đó là ba mình.

- Khi nhận ra ông Sáu là ba:

+ Trước lúc ông Sáu lên đường, thái độ và hành động của cô bé đột ngột thay đổi.

+ Hiểu lầm được gỡ bỏ -> sự ân hận giày vò -> tình yêu với ba bùng cháy mãnh liệt trong buổi chia tay.

=> Tình cảm dành cho ba sâu sắc, mạnh mẽ.

1

Trong truyện ngắn “Chiếc lược ngà”, những tình huống nào đã bộc lộ sâu sắc và cảm động tình cha con của ông Sáu và bé Thu?

Tình huống bộc lộ sâu sắc tình cha con:

- Hai cha con gặp nhau sau tám năm xa cách nhưng bé Thu không nhận ra cha, đến lúc bé nhận ra cha và biểu lộ tình cảm thắm thiết thì ông Sáu lại phải ra đi.

- Ở khu căn cứ, ông Sáu dồn tất cả tình yêu thương và mong nhớ con vào việc làm chiếc lược ngà để tặng con nhưng chưa kịp trao thì ông đã hi sinh.

2

Chỉ ra 2 lời dẫn trực tiếp trong đoạn trích trên và chuyển chúng thành những lời dẫn gián tiếp.

Hai câu dẫn trực tiếp:

- Thôi! Ba đi nghe con!

- Ba...a....a...ba!

3

Bằng hiểu biết của em về tác phẩm, em hãy cho biết hình ảnh chiếc lược ngà trong truyện có ý nghĩa như thế nào?

Ý nghĩa của hình ảnh chiếc lược ngà:

- Hình ảnh chiếc lược ngà là kết tinh của tình phụ tử sâu nặng giừữ ông Sáu vá bé Thu.

- Nó là biết bao tâm huyết của ông Sáu: ông cưa từng chiếc răng thận trọng, tỉ mỉ như người thợ bạc. Chiếc lược ấy đã trở thành một báu vật thiêng liêng chứa đựng bao niềm thương, nỗi nhớ của ông dành cho bé Thu. Mỗi lần ngắm chiếc lược thì nỗi nhớ con lại càng dâng trào trong ông Sáu nhưng cùng chính chiếc lược đã phần nào xoa dịu nỗi ân hận khi đã đánh con. Nhưng báu vật đó chưa được trao đến người con yêu thương của mình thì ông Sáu đã hi sinh. Trước lúc hi sinh, ông không còn đủ sức để trăn trối, chỉ chút hết tàn lực cuối cùng trao chiếc lược cho người đồng đội của mình. Và chính chiếc lược kì lạ ấy đã biến người đồng đội của ông Sáu thành một người ba - người ba thứ hai của bé Thu.

- Qua đó ta thấy rõ hình ảnh chiếc lược là tượng trưng cho tình cảm của ông Sáu dành cho đứa con thân yêu của mình và là hình ảnh của một tình phụ tử thiêng liêng bất diệt.

4

Viết một đoạn văn khoảng 12 câu theo cách lập luận diễn dịch làm rõ tình cảm cha con sâu nặng, câm động của ông Sáu và bé Thu trong cảnh chia tay, trong đó có sử dụng kiểu câu phủ định mang ý nghĩa khẳng định và phép lặp để liên kết (gạch dưới câu phủ định mang ý nghĩa khẳng định và các từ ngữ được sử dụng trong phép lặp).

Viết đoạn văn làm rõ “Tình cảm cha con sâu nặng, đầy cảm động của ông Sáu và bé Thu trong cảnh chia tay”:

- Tình huống éo le: ông Sáu phải vào chiến trường sau ba ngày phép, lúc này bé Thu mới nhận ra ba.

- Tình yêu thương mãnh liệt bé Thu dành cho ba thể hiện ở các chi tiết như tiếng gọi ba, cử chỉ, hành động dành cho ba...

- Tình yêu thương con sâu sắc ờ ông Sáu biểu lộ qua những chi tiết

- Diễn tả tâm trạng, cử chỉ, đặc biệt là ánh nhìn của ông dành cho con... Từ những cảm nhận trên, cằn khẳng định thành công của tác giả trong việc tạo tình huống, miêu tả tâm lí nhân vật nhằm làm nổi bật tình cha con sâu nặng và cao đẹp trong cảnh ngộ éo le của chiển tranh.

1

Đoạn trích trên được rút từ tác phẩm nào, của ai? Kề tên hai nhân vật được người kể chuyện nhắc tới trong đoạn trích.

Xuất xứ và nhân vật nhắc tới trong đoạn văn:

- Đoạn văn trên được rút từ tác phẩm “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng.

- Hai nhân vật được người kể chuyện nhắc tới trong đoạn trích là ông Sáu và bé Thu.

2

Xác định thành phần khởi ngữ trong câu: “Còn anh, anh đứng sững lại đó, nhìn theo con, nỗi đau đớn khiến mặt anh sầm lại trông thật đáng thương và hai tay buông xuống như bị gãy.”

Xác định thành phần khởi ngữ trong câu: “Còn anh, anh đứng sững lại đó, nhìn theo con, nỗi đau đớn khiến mặt anh sầm lại trông thật đáng thương và hai tay buông xuống như bị gãy.”:

Thành phần khởi ngữ: “Còn anh”

3

Lẽ ra, cuọc gặp mặt sau tám năm xa cách sẽ ngập tràn niềm vui và hạnh phúc nhưng trong câu chuyện, cuộc gặp ấy lại khiến nhân vật “anh” “đau đớn”. Vì sao vậy?

Lý do khiến nhân vật “anh” “đau đớn” trong cuộc gặp gỡ:

Lẽ ra, cuốc gặp mặt sau tám năm xa cách sẽ ngập tràn niềm vui và hạnh phúc nhưng trong câu chuyện, cuộc gặp ấy lại khiến nhân vật “anh” đau đớn. Bởi vì, khi người cha được về thăm nhà, khao khát đốt cháy lòng ông là được gặp con, được nghe con gọi tiếng “ba” để được ôm con vào lòng và sống những giây phút hạnh phúc bấy lâu ông mong đợi. Nhưng thật éo le, con bé không những không nhận mà còn tỏ thái độ rất sợ hãi

4

Hãy viết một đoạn văn nghị luận khoảng 12 câu theo phép lập luận quy nạp làm rõ tình cảm sâu nặng của người cha đối với con trong tác phẩm trên, trong đoạn văn có sử dụng oâu bị động và phép thế (gạch dưới câu bị động và những từ ngữ dùng làm phép thế).

Viết đoạn văn làm rõ tình cảm sâu nặng cùa người cha đối với con:

- Khi anh Sáu về thăm nhả:

+ Khao khát, nôn nóng muốn gặp con nên anh đau đớn khi thấy con sợ hãi bỏ chạy: “mặt anh sầm lại, trông thật đáng thương và hai tay buông xuống như bị gãy”

+ Suốt ba ngày ở nhà: “Anh chẳng đi đâu xa, lúc nào cũng vỗ về con” và khao khát “mong được nghe một tiếng ba của con bé”, nhưng con bé chẳng bao giờ chịu gọi.

+ Phải đến tận lúc ra đi anh mới hạnh phúc vì được sống trong tình yêu thương mãnh liệt của đứa con gái dành cho mình.

- Khi anh Sáu ở trong rừng tại khu căn cứ:

+ Sau khi chia tay với gia đình, anh Sáu luôn day dứt, ân hận về việc anh đã đánh con khi nóng giận. Nhớ lời dặn của con: “Ba về! Ba mua cho con một cây lược nghe ba!” đã thúc đẩy anh nghĩ tới việc làm một chiếc lược ngà cho con.

+ Anh đã vô cùng vui mừng, sung sướng, hớn hở như một đứa trẻ được quà khi kiếm được một mảnh ngà voi. Rồi anh dành hết tâm trí, công sức vào làm cây lược, anh cưa từng chiếc răng lược, thận trọng, tỉ mĩ và cố công như người thợ bạc. Trên sống lưng lược có khắc một hàng chữ nhỏ mà anh đã gò lưng, tẩn mẩn khắc từng nét: “Yêu nhớ tặng Thu con của ba”

+ Khi bị viên đạn của máy bay Mỹ bắn vào ngực, lúc không còn đủ sức trăn trối điều gì, anh đã đưa tay vào túi, móc cây lược” đưa cho bác Ba, nhìn bác Ba hồi lâu.

=> Cây lược ngà trở thành kỷ vật minh chứng cho tình yêu con thắm thiết, sâu nặng cùa anh Sáu, của người chiến sỹ Cách mạng với đứa con gái bẻ nhỏ trong hoàn cảnh chiến tranh đầy éo le, đau thương, mất mát. Anh Sáu hy sinh, nhưng tình cha con không bao giờ mất.

1

“Chiếc lược ngà” được viết năm nào? Ghi lại từ mang màu sắc Nam Bộ trong đoạn trích trên.

Năm sáng tác và các tử mang màu sắc Nam Bộ trong đoạn trích trên:

- “Chiếc lược ngà” được viết năm 1966 khi tác giả hoạt động tại chiến trường Nam Bộ và đựợc đưa vào tập truyện cùng tên.

- Các từ mang màu sắc Nam Bộ trong đoạn trích trên là: anh Sáu; chén; văng; mày; nó; cứng đầu.

2

Những biểu hiện của nhân vật bé Thu ở trên nói lên thái độ gì và qua đó bộc lộ tình cảm như thế nào đối với nhân vật ông Sáu? Lời kể in nghiêng trong đoạn trích trên giúp em nhận biết mục đích nói ở câu văn có hình thức nghi vấn sau đó là gì?

Thái độ của bé Thu, câu nghi vấn:

- Những biểu hiện của nhân vật bé Thu ở trên nói lên thái độ cương quyết không nhận anh Sáu là ba, không nhận sự chăm sóc và yêu thương của anh Sáu đối với nó. Vì đến lúc đó dù mẹ của bé Thu đã nói, bé Thu vẫn không tin anh Sáu là ba thật của nó vì trên khuôn mặt anh có vết thẹo không giống với chân dung anh trong tấm ảnh mà bé Thu biết.

- Câu văn in nghiêng trong đoạn trích giúp người đọc nhận biết được câu văn có hình thức nghi vấn ở sau đó không phải là một câu dùng với mục đích hỏi vốn có của kiểu câu nghi vấn mà mục đích nói thật sự của câu đó là biểu thị cảm xúc của anh Sáu đối với thái độ của bé Thu.

- Giận quá và không kịp suy nghĩ nên hành động của anh Sáu lúc đó không đúng với bản chất của mình: vung tay đánh vào mông nó và hét lên.

3

Viết một đoạn văn khoảng 15 câu theo phép lập luận quy nạp làm rõ tình cảm sâu nặng của bé Thu đối với cha trong truyện ngắn trên, ở đó có sử dụng câu có thành phần biệt lập và phép lặp để liên kết (gạch dưới thành phần biệt lập và từ ngữ sử dụng làm phép lặp).

Viết đoạn làm rõ tình cảm sâu nặng của bẻ Thu đối với cha:

- Khi anh Sáu được phép vể thăm nhà, trong suốt ba ngày đó, bé Thu vẫn nhát định không chịu gọi anh Sáu là ba. Anh Sáu nhẫn nhịn và cố gắng thể hiện tình cảm yêu thương của mình đối với nó.

-Trong bữa ăn anh đã gắp một cái trứng cá to vàng để vào chén nó. Vậy mà nó đã cương quyết từ chối.

- Khi mẹ nó la rầy vì thái độ bất kính đó, nó đã giận dỗi bỏ bữa ăn, xuống xuồng qua nhà ngoại.

- Anh Sáu phải từ giã mọi người để trở về đơn vị. Anh không dám đến với nó, mặc dù anh rất muốn ôm con, hôn con nhưng sợ nó giẫy lên rồi bỏ chạy. Anh chỉ đứng nhìn nó với đôi mắt trìu mến lẫn buồn rầu.

- Bé Thu đứng trong góc nhà với đôi mắt mênh mông, với tâm trạng xôn xao, bồn chồn. Ngay trong lúc bất ngờ nhất, lúc mọi người tưởng nó đứng yên, bé Thu đã kêu thét lên một tiếng “ba”, tiếng kêu như một tiếng xé, xé cả ruột gan mọi người, một tiếng ba mà nó cố đè nén trong bao nhiêu năm nay, tiếng ba như vỡ tung ra từ đáy lòng của nó. Nó vừa kêu vừa chạy tới, chạy thót lên, dang hai tay ôm chặt lấy cổ ba nó rồi nói trong tiếng khóc.

- Nó hôn ba nó cùng khắp: hôn tóc, hôn cổ, hôn vai và hôn cả vết thẹo dài bên má của ba nó nữa. ôi, tình cảm của bé Thu đối với ba sâu nặng biết bao.

4

Kể tên một tác phẩm khác của chương trình Ngữ văn 9, trong đó có nhân vật người cha vì chiến tranh mà chia cách, khi trở về đứa con trai cũng hoài nghi xa lánh. Nêu suy nghĩ của em về chiến tranh (không quá 5 dòng).

Tên tác phẩm khác ở chương trình Ngữ Văn 9, trong đó có nhân vật người cha, vì chiến tranh xa cách, khi trở về, đứa con trai cũng hoài nghi, xa lánh:

- Tác phẩm: Chuyện người con gái Nam Xương; tác giả Nguyễn Dữ.

- Tác phẩm có chi tiết nói về thái độ của bé Đản đối với Trương Sinh: Trương Sinh bế bé Đản đi thăm mộ của mẹ Trương Sinh, đứa bé không chịu, quấy khóc. Trương Sinh dỗ dành thì nó nói: ông cũng là cha tôi ư? Ông lại biết nói chứ không như cha tôi trước kia chỉ nín thin thít.

- Bi kịch nghiệt ngã mà con người phải hứng chịu vì chiến tranh. Người cha đã chịu mất mát, đau khổ khi chiến đấu, lúc trở về thì không được con chấp nhận. Có cố gắng biểu hiện yêu thương cũng bị từ chối. Chiến tranh mang đến nhiều mất mát, phi lí...ngay cả trong tình phụ tử thiêng liêng. Từ đó, chúng ta thấm thía hậu quả quá lớn lao và khốc liệt mà chiến tranh đã mang đến cho con người.

1

Vì sao khi chứng kiến giây phút nay, “bà con xung quanh” và nhân vật “tôi” lại có cảm xúc như vậy?

Cảm xúc nhân vật tôi và bà con khi chứng kiến giaay phút chia tay giữa ông Sáu và bé Thu:

- Hoàn cảnh trớ trêu, éo le và sự hi sinh mà ông Sáu phải chịu đựng

- Tình cảm mãnh liệt của bé Thu với người cha

2

Người kể chuyện ờ đây là ai? Cách chọn vai kể ấy góp phần như thế nào để tạo nên sự thành công của “Chiếc lược ngà”?

Người kể chuyện, tác dụng của vai kể đối với thành công của tác phẩm:

- Người kể chuyện là ông Ba, người bạn chiến đấu thân thiết của ông Sáu.

- Tác dụng của cách chọn vai kể:

+ Làm câu chuyện trở nên khách quan đáng tin cậy, người kể có thể đồng cảm, chia sẻ với các nhân vật.

+ Chủ động điều chỉnh nhịp kể và xen vào những suy nghĩ bình luận.

3

Kể tên hai tác phẩm khác viết về đề tài cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước của dân tộc ta mà em đã được học trong chương trình Ngữ Văn 9 và ghi rõ tên tác giả.

Hai tác phẩmviết cùng đề tài:

- Đồng chí - Chính Hữu

- Bài thơ và tiểu đội xe không kính - Phạm Tiến Duật

1

Xác định phép liên kết hình thức và từ ngữ liên kết trong các câu: “Ba nó bế nó lên. Nó hôn ba nó cùng khắp. Nó hôn tóc, hôn cổ, hôn vai và hôn cả vết thẹo dài bên má của ba nó nữa”

- Phép liên kết: Lặp từ ngữ

- Từ liên kết: Nó

2

Câu văn “Nó hôn ba nó cùng khắp. Nó hôn tóc, hôn cổ, hôn vai và hôn cả vết thẹo dài bên má của ba nó nữa” sử dụng phép tu từ gì?

- Biện pháp tu từ: liệt kê

3

Theo em, vì sao tác giả lại nhấn mạnh chi tiết bé Thu “hôn cả vết thẹo dài bên má của ba nó nữa”?

Nhấn mạnh chi tiết bé Thu hôn lên vết thẹo dài trên mặt ba, nhằm: Bé Thu được nghe bà ngoại giảng giải, Thu hiểu vết thẹo trên mặt ba là chứng tích tội ác của kẻ thù. Sự nghi ngờ được giải tỏa, nó cảm thấy ân hận, hối tiếc. Tình cảm dành cho cha trào dâng trong phút chia tay. Con bé cuống quýt, hối hận, ăn năn hôn lên cả vết thẹo. Với con bé, tất cả những gì thuộc về ba, nó đều yêu thương tha thiết.

4

Em có nhận xét gì về tình cảm bé Thu đối với ông Sáu được thể hiện qua đoạn trích trên?

Bé Thu là người có tình yêu thương cha tha thiết, mãnh liệt. Khi những băn khoăn được giải tỏa tình yêu đó được bùng cháy mạnh mẽ, mãnh liệt.

1

Nhân vật “tôi” trong đoạn trích trên là ai? Trong đoạn trích, tác giả miêu tả nhân vật ấy đang làm công việc gì? Qua công việc đó, nhân vật đã bộc lộ những vẻ đẹp phẩm chất nào?

Công vỉệc và phẩm chất của nhân vật “tôi” trong đoạn văn:

- Nhân vật “tôi” là Phương Định

- Tác giả miêu tả nhân vật đang chuẩn bị và phá bom trên cao điểm.

- Vẻ đẹp phẩm chất: gan dạ, dũng cảm, bình tĩnh, tự tin.

2

Nhận xét về cách sử dụng các kiểu câu trong đoạn trích và nêu hiệu quả sử dụng các kiểu câu này trong việc biểu đạt nội dung?

Câu trần thuật và hiệu quả sử dụng:

- Sử dụng các kiểu câu trần thuật ngắn, câu rút gọn

- Hiệu quả (tác dụng): tạo nhịp nhanh, làm nổi bật: không khí căng thẳng nơi chiến trường, tâm trạng hồi hộp, lo lắng của Phương Định, phẩm chất dùng cảm, tinh thần trách nhiệm cao trong công việc.

3

Nhân vật “tôi” trong đoạn trích trên khiến em xác định ngôi kể là ai? Tác dụng của ngôi kể ấy?

Nhân vật “tôi” và tác dụng cùa ngôi kể thứ nhất:

- Nhân vật tôi trong đoạn trích trên là Phương Định.

- Tác dụng ngôi kể:

+ Tạo điều kiện thuận lợi để tác giả miêu tả nội tâm nhân vật

+ Tạo điểm nhìn phù hợp để miêu tả hiện thực cuộc chiến đấu tại một trong điểm trên tuyến đường Trường Sơn.

+ Kể ở ngôi thứ nhất câu chuyện trở nên đáng tin cậy hơn.

+ Làm hiện lên vẻ đẹp của các cô gái thanh niên xung phong.

4

Viết một đoạn văn khoảng 10 câu theo phép lập luận Tổng - Phân - Hợp phân tích nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật “tôi” trong lần đi làm nhiệm vụ được nhắc đến qua đoạn trích trên. Trong đoạn văn có sử dụng một câu ghép chính phụ.

Viết đoạn văn phân tích nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật “tôi” trong lần đi làm nhiệm vụ được nhắc đến qua đoạn trích trên:

* Phân tích diễn biến tâm lí nhản vật khi làm nhiệm vụ:

- Căng thẳng, lo lắng khi tới gần quả bom.

- Can đảm, dũng cảm, bình tĩnh, bàn lĩnh vững vàng và hành động dứt khoát khi châm mìn phá bom.

- Hồi hộp, lo lắng nhưng đầy tinh thần trách nhiệm khi chờ bom nổ

* Nhận xét về nghệ thuật miêu tà tâm lí nhân vật của tác giả:

- Miêu tả tâm lí nhân vật qua suy nghĩ, hành động tinh tế.

- Sử dụng nhiều câu trần thuật ngắn, câu rút gọn ...

- Nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác

- Ngôi kể thứ nhất và ngôn ngữ độc thoại nội tâm

=> Diễn tả tính chất công việc nguy hiểm, không khí căng thẳng nơi cao điểm.

=> Phẩm chất anh hùng trong chiến đấu của cô gái trẻ.

5

Kể tên một tác phẳm trong chương trình Ngữ văn 9 cùng đề tài với truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi”? Ghi rõ tên tác giả.

Tác phẩm cùng đề tài:

- Tác phẩm cùng đề tài: Bài thơ về tiểu đội xe không kính

-Tác giả: Phạm Tiến Duật

1

Đoan văn trên và tác phẩm được kể bằng lời của nhân vật nào? Nêu hiệu quả của cách chọn vai kể ấy.

Nhân vật kể và hiệu quả của việc chọn vai kể:

- Lời kể của nhân vật: Phương Định - nhân vật chính của truyện

- Tác dụng:

+ Tạo điểm nhìn phù hợp để miêu tả chân thực cuộc sống, chiến đấu trên tuyến đường Trường Sơn.

+ Tạo điều kiện thuạn lợi để tác giả miêu tả sinh động thế giới nội tâm của nhân vật.

2

Chỉ ra một câu ghép và nêu rõ cấu tạo ngữ pháp của câu ghép đó.

Câu ghép và cấu tạo của câu ghép:

- Câu ghép đẳng lập: “Chị Thao vấp ngã, tôi đỡ chị.”

- Cấu tạo: Học sinh tự xác định CN và VN của hai vế câu.

3

Trong không khí cả nước hân hoan kỉ niệm 40 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, càng trân trọng, ngưỡng mộ thế hệ trẻ Việt Nam thời chống Mĩ - những con người đã không tiếc máu xương để đem lại nền hòa bình cho nước nhà, ta càng không khỏi giật mình trước lối sống thờ ơ, vô cảm của một bộ phận lớp trẻ hiện nay. Bằng một đoạn văn khoảng nửa trang giấy thi, em hãy nêu suy nghĩ của mình về PHIẾU SỐ này.

a. Giải thích kliái niệm:

- Bệnh vô cảm là thái độ sống thờ ơ, với những gì xung quanh, những thứ không liên quan tới quyền lợi, hay lợi ích cua mình thì không quan tâm, không tham gia, không bận lòng.

- Bệnh vô tâm, không phải là bệnh gây ảnh hưởng tới sức khỏe của con người. Nhưng nó làm con người trở nên chai lì, mất đi cảm xúc tâm hồn, thờ ơ với thời cuộc.

b. Thực trạng:

- Căn bệnh này xuất hiện nhiều ở rất nhiều học sinh, thanh niên: những con người này sống ích kỉ, ham chơi, chỉ biết đòi hỏi, hường thụ không có trách nhiệm với gia đình, xã hội.

- Thậm chí có học sinh tìm đến cái chết chỉ vì cha mẹ không đáp ứng các yêu cầu cá nhân của mình...

- Biểu hiện: Không sẵn sàng giúp người nghèo khổ, đói khát hơn mình; không giúp đỡ người tản tật khi đi trên đường

c. Nguyên nhân:

- Do xã hội phát triển nhiều loại hình vui chơi giải trí. Do sự phát triển của cơ chế thị trường tác động đến đạo đức, đến truyền thống dân tộc, con người sống thực dụng hơn

- Do phụ huynh nuông chiều con cái...

- Do ảnh hưởng của khoa học công nghệ đến con người

- Sự ích kỉ trong lòng người, sợ vạ lây, mất thời gian. Sự thiếu tình yêu thương từ trái tim.

d. Hậu quả:

- Làm cho xã hội của chúng ta ngày càng phức tạp, hỗn loạn, thiếu an toàn. Tội phạm thì ngày càng manh động chúng ra tay tàn ác hơn, còn người tốt thì không dám lên tiếng.

- Chính thái độ vô cảm của chúng ta, khiến cho cái tốt ngày càng bị thui chột, cái xấu ngày càng gia tăng. Chúng ta đang giết chết chúng ta bởi căn bệnh vô cảm này.

e. Bài học, liên hệ:

- Trở thành căn bệnh trầm cảm vô phương cứu chữa nếu như chúng ta không lên tiếng ngăn chặn nó, loại bỏ nó ra khỏi cuộc sống hiện tại của chúng ta.

- Mỗi cá nhân cần phải tự rèn luyện đạo đức của mình biết phân biệt đúng, sai, đạo lý, lễ nghĩa. Phải có tinh thần chống lại cái xấu cái ác, không im lặng, thờ ơ để cho chúng phát triển.

- Chỉ khi con người chúng ta đoàn kết nhau lại thì căn bệnh vô cảm sẽ đươc loại bỏ vĩnh viễn.

1

Đoạn văn trên là lời kể của nhân vật nào trong tác phẩm? Viết về việc gì trong câu chuyện?

Đoạn văn trên là lời kể của nhân vật nào trong tác phẩm? Viết về việc gì trong câu chuyện?

- Đoạn văn trên là lời kể của nhân vật phương Định, nhân vật chính trong truyện.

- Những câu văn trên viết về việc các cô gái phân công nhau phá bom nổ chậm.

2

Nếu các câu trên viết là: “Tôi phá một quả bom trên đồi. Nho phá hai quả dưới lòng đường. Chị Thao phá một quả dưới chân cái hầm ba-ri-e cũ.” thì cấu trúc ngữ pháp của câu thay đổi như thế nào? Vậy, cách đặt câu như trong tác phẩm có tác dụng đối với việc diễn tả ý và gợi cảm xúc như thế nao?

Nếu các câu trên viết là: “Tôi phá một quả bom trên đồi. Nho phá hai quả dưới lòng đường. Chị Thao phá một quả dưới chân cái hầm ba-ri-e cũ.” thì cấu trúc ngữ pháp của câu thay đổi như thế nào? Vậy, cách đặt câu như trong tác phẩm có tác dụng đối vớí việc diễn tả ý và gợi cảm xúc như thế nào?

- Hai cách đặt câu đó khác nhau về cấu trúc ngữ pháp là:

+ Các câu được viết phải có đủ hai thành phân chủ ngữ và vị ngữ.

+ Đặt câu theo nguyên bản thì những câu văn đó đặc điểm rút gọn thành phần vị ngữ.

- Tác dụng:

+ Cách đặt câu như vậy sẽ có giá trị biểu cảm cao hơn: thể hiện được tốc độ khẩn trương của công việc cũng như sự chủ động của họ trước thử thách.

+ Đồng thời sự hiểm nguy đối với họ cũng rõ ràng hơn: giữa mỗi cô gái và những quả bom họ phá khoảng cách thật mong manh; do đó, sự can đảm của họ cũng hiện lên thật lớn lao.

3

Ba cô gái được giới thiệu trong đoạn văn trên họ là những con người dũng cảm tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam anh hùng. Hãy viết một đoan văn khoảng 12 câu nêu suy nghĩ của em về lòng dũng cảm của tuổi trẻ hiện nay.

a. Giải thích khái niệm:

Dũng cảm là không sợ nguy hiểm, khó khăn. Người có lòng dũng cảm là người không run sợ, không hèn nhát, dám đứng lên đâu tranh chống lại cái xấu, cái ác, các thế lực tàn bạo để bảo vệ công lí, chính nghĩa.

b. Biểu hiện:

Dũng cảm là phẩm chất tốt đẹp của con người ở mọi thời đại:

-Trong lịch sử đấu tranh chống giặc ngoại xâm của dân tộc Việt Nam (nêu dẫn chứng)

- Ngày nay: trên mặt trận lao động sản xuất, đấu tranh phòng chống tội phạm (nếu một vài tấm gương tiêu biểu của chiến sĩ cảnh sát, bộ đội...)

- Trong cuộc sống hàng ngằy: cứu người bị hại, gặp nạn

- Liên hệ tình hình biển Đông hiện nay, lòng dũng cảm của các chiến sĩ cảnh sát biển, đang ngày đêm bám biển bảo vệ chủ quyền của dân tộc.

c. Bàn bạc mở rộng:

- Những người nhầm tưởng lòng dũng cảm với hành động liều lĩnh, mù quáng, bất chấp công lý.

- Phê phan những nqười hèn nhát, bạc nhược không dám đấu tranh, không dám đương đầu với khó khăn thử thách để vươn lên trong cuộc sống.

d. Liên hệ thực tế và bản thân:

- Trách nhiệm cùa tuổi trẻ trong việc rèn luyện lòng dũng cảm, phát huy truyền thống quý báu của dân tộc.

- Rèn luyện tinh thần dũng cảm từ việc làm nhỏ nhất trong cuộc sống hàng ngày nơi gia đình, nhà trường như dám nhận lỗi khi mắc lỗi, dũng cảm chỉ khuyết điểm của bạn.

- Liên hệ bân thân đã dũng cảm trong những việc gì...

1

Đoạn trích trên là lời kể của nhân vật nào?