Đề thi HSG Ngữ Văn 8 Huyện Lục Ngạn 2022-2023 có kèm theo đáp án

PHÒNG GD & ĐT LỤC NGẠN

HƯỚNG DẪN CHẤM

ĐỀ THI THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN

NĂM HỌC 2022 - 2023

MÔN THI: NGỮ VĂN LỚP 8

(Hướng dẫn chấm gồm 03 trang)

Câu

Phần

Yêu cầu

Điểm

1

a

Các từ láy có trong đoạn thơ: Lung linh, mặn mòi, tất bật, ròng ròng

1,0

b

Vẻ đẹp của hạt muối được miêu tả qua các chi tiết, hình ảnh: Xòe trắng, lung linh trắng, trắng xóa, tan trong sự sống muôn loài.

1,0

c

- Biện pháp tu từ tương phản đối lập qua hình ảnh: đen da><muối trắng

- Tác dụng:
+ Tạo sự cân đối, nhịp nhàng cho hai dòng thơ.

+ Nhấn mạnh sự vất vả, lam lũ, cần cù của người lao động để tạo nên giá trị, thành quả.

+ Qua đó tác giả ngợi ca, trân trọng công sức lao động con người.

0,5

1,0

d

HS có thể nêu ra các thông điệp khác nhau nhưng phải đảm bảo sự phù hợp, gắn kết với nội dung văn bản, sự thuyết phục, hợp lý; trả lời ngắn gọn, thể hiện quan điểm của cá nhân. Đảm bảo trình bày được 2 ý cơ bản sau:

- Nêu ra thông điệp.

- Lý giải thuyết phục thông điệp.

Gợi ý một số thông điệp:

- Trân trọng những giá trị, thành quả lao động

- Trân trọng, biết ơn công sức của người lao động...

1,5

2

a. Về kỹ năng:

- Biết cách viết đoạn văn nghị luận xã hội.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận, văn phong trong sáng; lập luận chặt chẽ, sáng tạo…

b. Về nội dung: Học sinh có thể bày tỏ ý kiến đồng tình, đồng tình một phần hoặc không đồng tình với quan điểm nêu trên song cần có lí lẽ, căn cứ xác đáng, thuyết phục, có thái độ chân thành, nghiêm túc, phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

* Giải thích ý kiến: HS có thể giải thích các từ ngữ then chốt và rút ra nghĩa

- Chi chút: chắt chiu, dành dụm cẩn thận từng tí một

- Dành dụm: để dành từng tí một và tích góp lại

- Khoảnh khắc: khoảng thời gian ngắn ngủi

=>Ý kiến đã đề cập đến một quan niệm nhân sinh đúng đắn: sống là quá trình chắt chiu, tích góp từng khoảnh khắc ngắn ngủi mà có ý nghĩa của đời người.

* Bàn luận:

- Chi chút, dành dụm từng khoảnh khắc của sự sống sẽ giúp con người:

+ Biết trân quý từng khoảnh khắc được sống trên cõi đời này, giúp con người càng nhận thức rõ giá trị của những giây phút được sống, được tồn tại...

+ Nâng cao giá trị, ý nghĩa sự sống của con người: cho ta những trải nghiệm, làm phong phú thêm thế giới nội tâm của mình

+ Giúp con người trưởng thành hơn về trí tuệ, bồi đắp thêm tài năng, vốn sống, hoàn thiện nhân cách, cho ta thêm cơ hội, bản lĩnh để vượt qua ranh giới, chinh phục thử thách, vươn tới thành công, làm những điều tốt đẹp cho cuộc sống của chính mình và đóng góp tích cực cho cộng đồng xã hội.

- Nếu không chi chút, dành dụm từng khoảnh khắc của sự sống, ta sẽ vô tình để trôi mất những khoảnh khắc đẹp của cuộc đời, những điều nhỏ bé, giản dị đang diễn ra xung quanh mình, đôi khi con người sẽ phải hối tiếc vì cơ hội mình đã bỏ lỡ trong cuộc sống.

(HS lấy dẫn chứng phù hợp để chứng minh)

* Mở rộng, nâng cao:

+ Con người cần có suy nghĩ, xúc cảm và hành động hướng tới những điều tốt đẹp, nhân văn, bắt đầu từ những gì nhỏ bé, giản đơn và bình dị nhất.

+ Mỗi khoảnh khắc của sự sống đôi khi không chỉ có ý nghĩa với cuộc đời của một con người mà nó còn có ý nghĩa và giá trị đối với cả cộng đồng, quốc gia, dân tộc.

+ Chi chút, dành dụm từng khoảnh khắc của sự sống không phải là lối sống tủn mủn, vụn vặt, thu mình mà thực chất là sống sâu, sống thật có ý nghĩa với mỗi giây phút ngắn ngủi của thời gian sự sống.

* Rút ra bài học nhận thức, hành động

0,5

4,5

3

a.Yêu cầu về năng:

- Có kĩ năng làm kiểu bài nghị luận xã hội, lí lẽ rõ ràng, lập luận chặt chẽ, thuyết phục...

- Bài viết có bố cục rõ ràng, chặt chẽ, khoa học, diễn đạt trôi chảy, lưu loát, lời văn trong sáng, không mắc lỗi chính tả, ngữ pháp...

b. Yêu cầu về nội dung:

- Học sinh có thể đưa ra những ý kiến, trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần chính xác, hợp lí, rõ ràng, thuyết phục...Đảm bảo được các ý sau:

* Giải thích
- Truyện ngắn: Tác phẩm tự sụ cỡ nhỏ, nội dung thường chỉ xoay quanh một tình huống truyện chủ chốt nào đó, tình huống đó chính là hạt nhân cốt lõi của tác phẩm.

- Tình huống trong truyện có thể hiểu là sự kiện, hoàn cảnh, tình thế của câu chuyện từ đó giúp bộc lộ bản chất tính cánh nhân vật hoặc bộc lộ một tâm trạng.

=> Nhận định đã khẳng định vai trò, tầm quan trọng của tình huống truyện trong truyện ngắn.

* Bàn luận:

- Đặc trưng của truyện ngắn là dung lượng ngắn nhưng hàm súc trong nội dung biểu đạt. Mỗi truyện chỉ giống như một lát cắt của đời sống nhưng vẫn phản ánh đầy đủ hiện thực cuộc sống qua cách nhìn, cách khám phá, cách biểu hiện của nhà văn. Điều đó đòi hỏi người viết truyện ngắn phải sáng tạo được những tình huống độc đáo, những khoảnh khắc giàu ý nghĩa.

- Sáng tạo được những tình huống truyện ý nghĩa sẽ giúp nhà văn làm nổi bật được tính cách nhân vật, bản chất đời sống; đồng thời giúp nhà văn bộc lộ đầy đủ tư tưởng, chủ đề tác phẩm.

- Trong sáng tác truyện ngắn, sáng tạo tình huống có lẽ là một trong những khâu đầu tiên, quan trọng, có ý nghĩa khơi mở mạch truyện phát triển hợp lí ở phần sau; đồng thời đáp ứng mong muốn của người đọc khi tìm đến truyện ngắn: thấy được hiện thực của đời sống và tư tưởng sâu sắc của nhà văn qua một hình thức nghệ thuật ngắn gọn và súc tích.

* Phân tích một truyện ngắn để làm sáng tỏ quan điểm của bản thân.

(Học sinh có thể lựa chọn một truyện ngắn bất kì trong chương trình thuộc văn học Việt Nam hoặc văn học nước ngoài và phân tích theo định hướng lý luận như trên để làm rõ quan điểm của mình. Tránh phân tích lan man dài dòng không cần thiết hoặc diễn xuôi văn bản).

Ví dụ: Văn bản Lão Hạc.

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm

- Luận điểm 1: Đọc Lão Hạc, người đọc nhìn thấy Nam Cao đã đặt nhân vật của mình vào những tình thế bắt buộc phải lựa chọn.

+ Lựa chọn bán vườn hay không bán

+ Lựa chọn giữa việc nuôi hay bán cậu Vàng

+ Lựa chọn giữa sự sống và cái chết

- Luận điểm 2: Các tình thế truyện đã làm bật nổi vẻ đẹp đáng trọng trong tính cách và tâm trạng của người nông dân đáng kính.

+ Lão Hạc là người nông dân hiền lành, chất phác, thật thà.

+ Lão Hạc còn hiện lên với vẻ đẹp của một người giàu tình yêu thương, tình nghĩa, giàu lòng tự trọng.

+ Lão còn là người cha giàu đức hi sinh.

+ Một lão nông có thiên lương trong sáng, thà chết trong còn hơn sống đục.

* Đánh giá và mở rộng

- Khẳng định tính đúng đắn của nhận định, thành công trong sáng tạo tình huống của tác phẩm lựa chọn.

- Rút ra bài học phù hợp với người sáng tác và người tiếp nhận.

1,0

8,0

c. Sáng tạo: Có ý tưởng sáng tạo trong cách diễn đạt.

0,5

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ nghĩa tiếng Việt.

0,5