Cơ chế là gì? Khái niệm và các vấn đề liên quan đến cơ chế

Hiện nay, Việt nam đang trong quá trình hội nhập và phát triển kinh tế thị trường. Đây được xem là cột mốc quan trọng với nền kinh tế nước ta. Và người dân đang thực hiện theo một cơ chế quản lý kinh tế đặc biệt. Vậy cơ chế là gì? Bạn đọc cùng tham khảo bài viết dưới đây của Trang tài liệu để có thêm thông tin nhé.

Cơ chế là gì?

Cơ chế là khái niệm được dùng để chỉ một quy luật vận hành của một hệ thống hay bất cứ một sự vật hiện tượng. Hoặc một quy luật hoặc quá trình nào đó trong xã hội, tự nhiên. Nó còn là chỉ sự tương tác giữa các yếu tố với nhau kết thành nhờ hệ thống và nhờ vào việc tương tác đó mà hệ thống này hoạt động..

Cụm từ “cơ chế” được sử dụng phổ biến ở Việt Nam từ cuối những năm 1970. Thời điểm đó chúng ta bắt đầu có sự nghiên cứu về quản lý và kinh tế đang có sự thay đổi. Ví dụ như có các loại cơ chế sau đây: cơ chế mới, cơ chế hiện đại, cơ chế mở, cơ chế một cửa, cơ chế cải cách ,khác nhau. Qua đó có thể thấy nó được ứng dụng từ khoa học xã hội đến khoa học tự nhiên. Đối với ngành kinh tế học cơ chế cũng được sử dụng và nghiên cứu khác nhau tùy thuộc vào đối tượng và mục đích nghiên cứu của các nhánh kinh tế học khác nhau.

Qua tìm hiểu nhiều tài liệu và dựa trên các cơ sở chính đáng vừa nêu trên, mọi người có thể hiểu nôm na về thuật ngữ này với đại ý như sau:

Cơ chế là cụm từ được sử dụng nhằm chỉ đến quy luật vận hành của hệ thống. Nó nói về một quá trình, quy luật của sự vật hiện tượng trong tự nhiên hoặc xã hội. Chẳng những thế, cơ chế còn thể hiện rõ ràng mối quan hệ tương tác của các yếu tố trong hệ thống, làm cho cả hệ thống có thể diễn ra sự hoạt động.

Nhìn chung, cơ chế là một khái niệm rộng mở, được ứng dụng khá rộng rãi tại đa dạng các ngành khoa học khác nhau, từ tự nhiên cho tới xã hội, Đặc biệt, thuật ngữ này chủ yếu được dùng trong nền kinh tế. Bởi đây là ngành cũng rất đa dạng, mỗi lĩnh vực bên trong đó có những mục đích nghiên cứu khác nhau, sẽ sử dụng thuật ngữ cơ chế theo cách riêng.

Những khái niệm liên quan đến cơ chế

Mặc dù không có khái niệm chung về “cơ chế”, nhưng trong từ điển bách khoa Việt Nam – tập 1 đã đưa ra khái niệm của các cụm từ: “cơ chế kinh tế”; “cơ chế quản lý”; “cơ chế lập luận”; “cơ chế điều chỉnh pháp luật”,… Đây là những cơ chế về từng lĩnh vực cụ thể được sử dụng trong thực tiễn.

“Cơ chế kinh tế” được định nghĩa là “phương thức vận động của nền sản xuất xã hội được tổ chức và quản lý theo những quan hệ vốn có và được Nhà nước quy định. Nó phải phù hợp với yêu cầu của các quy luật kinh tế, với đặc điểm của chế độ xã hội theo từng giai đoạn phát triển của xã hội”. 

Trong lĩnh vực tin học, “cơ chế lập luận” được giải thích là “phần chương trình thuộc hệ chuyên gia có chức năng thực hiện tự động các lập luận logic để từ cơ sở tri thức của hệ chuyên gia rút ra các kết luận mới hoặc chứng minh một kết luận mong muốn”.

Trong khoa học pháp lý, “cơ chế điều chỉnh pháp luật” được hiểu là “hệ thống các biện pháp pháp luật tác động đến quan hệ xã hội, bao gồm toàn bộ những mối quan hệ tác động lẫn nhau giữa các bộ phận cấu thành: chủ thể pháp luật, quy phạm pháp luật và sự kiện pháp lý.

Trong lĩnh vực quản lý, “cơ chế quản lý” là sự tương tác giữa những hình thức quản lý, các biện pháp quản lý. Mục đích của cơ chế quản lý chính là thu lại kết quả như mong đợi, tìm thấy các biện pháp phát triển phù hợp và giảm thiếu đi những vấn đề tiêu cực. “Cơ chế quản lý” có thể tồn tại ở bất kì mô hình nào, dù đó là đơn vị nhà nước hay doanh nghiệp tư nhân. Vì chúng ta cần phải dựa vào cơ chế này để tạo ra sự phát triển ổn định, bền vững và ngày một mạnh mẽ, không chỉ riêng đối với kinh tế mà còn có giá trị với cả đời sống xã hội. Nhờ có việc thực hiện cơ chế quản lý tốt mà chất lượng cuộc sống cũng được nâng cao hơn, cuộc sống của mỗi người sẽ luôn đạt được sự hạnh phúc và yên bình.

Những ảnh hưởng khi không xây dựng cơ chế rõ ràng

Cơ chế quản lý được hiểu là sự tương tác qua lại lẫn nhau giữa các hình thức quản lý hay giữa các biện pháp quản lý với nhau. Những yếu tố cũng là nhân tố thúc đẩy mạnh mẽ đến đối tượng quản lý. Mục đích của cơ chế quản lý để nhằm thu lại những kết quả như mong muốn, đẩy lùi những tiêu cực và đưa ra được các biện pháp phù hợp cho sự phát triển đó.

Bất kể là nhà nước, đơn vị hay các doanh nghiệp đều phải cần có các cơ chế quản lý để tạo nên sự phát triển mạnh mẽ, bền vững không chỉ riêng về kinh tế mà còn đối với đời sống xã hội. Từ đó, giúp nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân được yên bình, ấm no hơn.

Như vậy, qua phân tích ở trên có thể hiểu ngắn gọn cơ chế quản lý chính là phương thức vận động, sắp xếp tổ chức để làm cơ sở, phương hướng cho sự vận động của sự vật hay hiện tượng trong tương lai