Cây cỏ xước chữa bệnh gì? 3 bài thuốc chứa bệnh hiệu quả từ cây cỏ xước
Cây cỏ xước hay còn gọi là ngưu tất nam, hoài ngưu tất, là một trong những vị thuốc có công dụng chữa được nhiều bệnh, đặc biệt bệnh khớp. Vậy cây cỏ xước chữa bệnh gì? Những bào thuốc dân gian từ cây cỏ xước có hiệu quả như thế nào? hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây của Trang tài liệu nhé!
Mục lục
Cây cỏ xước là cây gì?
Khái niệm: Cỏ xước là một trong những loại thực vật thường thấy ở đồng ruộng, bờ bụi, thân mảnh, hơi vuông, thường chỉ cao khoảng 1m, có khi cao tới 2m. Lá mọc đối có cuống, dài từ 5-12cm, rộng 2-4cm, phiến lá hình trứng, đầu nhọn, mép nguyên. Cụm hoa mọc thành bông ở đầu cành hoặc kẽ lá.
Quả nang có lá bắc còn lại tạo thành hình gai nhọn, dễ mắc vào sớ vải khi chạm phải. Vỏ quả mỏng, dính vào hạt, hạt hình trứng dài, dày 1mm. Mùa hoa quả thường vào tháng 7-12.
Cỏ xước còn có tên gọi khác như hoài ngưu tất, ngưu tất nam, nhả khanh ngù (Tày), Cỏ nhả lìn ngu (Thái), Hà ngù.
Tên khoa học: Achyranthes aspera L., Họ Rau dền – Amaranthaceae
Phân loại cây cỏ xước
Theo cuốn “từ điển thảo mộc dược học”, cỏ xước thường chia làm 4 loại
- Cỏ xước lông trắng – tên khoa học là achyranthes aspera var. argentea.
- Cỏ xước Ấn Độ – tên khoa học là achyranthes aspera var. indica.
- Cây cỏ xước xám đỏ – tên khoa học là achyranthes aspera var. rubrofusca.
- Cỏ xước nguyên chủng – tên khoa học là achyranthes aspera var. aspera.
Ở các vùng trồng hiện trồng giống ngưu tất di thực của Trung Quốc, có rễ to hơn cây cỏ xước mọc hoang hay còn gọi là ngưu tất Việt Nam.
Thành phần có trong cỏ xước
Trong thân cỏ xước có chứa:
- 81,9% nước
- 3,7% protid
- 9,2% glucid
- 2,9% xơ
- 2,3% tro
- 2,6% carotene
- 2,0% vitamin C
Trong rễ cỏ xước chứa:
- Acid oleanolic (sapogenin)
Trong hạt cỏ xước có:
- Hentriacontane và saponin 2%
- Acid oleanolic
- Saponin oligosaccharide
- Acid oleanolic 1,1%.
Cây cỏ xước có vị đắng, hơi chua, tính mát, không độc, quy vào 2 kinh can và thận
Cây cỏ xước chữa bệnh gì?
Theo y học cổ truyền
Vị đắng, chua, trung tính, không độc.
Kinh lạc đi vào kinh lạc thận và thận.
Công hiệu: Thanh nhiệt giải độc, bồi bổ cơ thể. Ngoài ra, Cỏ xước còn có khả năng tiêu viêm, bồi bổ khí huyết, giảm đau nhức xương khớp, chống xơ vữa động mạch…
Theo y học hiện đại
Tăng tổng hợp protein trong cơ thể.
Thí nghiệm trên ếch cho thấy dịch chiết cồn của cỏ xước ức chế tim ếch, làm giãn mạch, do đó có tác dụng hạ huyết áp. Ngoài ra, hoạt chất ecdysterone có trong châu chấu cũng thể hiện rõ đặc tính khử chất béo và glucose.
Hoạt chất saponin trong thuốc nam có tác dụng kích thích sự co bóp của cơ trơn tử cung.
Thành phần ecdysterone là chất chống thụ thai, ảnh hưởng đến sinh sản
Chống viêm, giảm đau, tăng cường hệ thống miễn dịch của con người.
Liều lượng và cách dùng Cỏ xước
Cỏ xước có thể được sử dụng theo nhiều cách khác nhau tùy theo mục đích sử dụng và từng loại thuốc. Thuốc thường được dùng dưới dạng thuốc hoặc tươi bôi ngoài da, ngâm rượu. Nó là một loại thuốc thảo dược không độc hại.
Liều dùng:
- Dạng đắp ngoài da: Không kể liều lượng.
- Dạng thuốc sắc: 12-40g.
Bài thuốc chữa bệnh từ Cỏ xước
Điều trị hỗ trợ bệnh thấp khớp:
Rễ cỏ tranh 40g, Hà thủ ô 28g, Thổ phục linh 20g, Cỏ nhọ nồi 16g, Ngải cứu 12g, Thương nhĩ tử 12g. Sắc đặc sắc uống ngày 1 thang, uống liên tục 7 – 10 ngày.
Hoặc Cỏ xước, Thân vòi voi, Kim ngân hoa, Địa linh phục sinh, Hy thiêm, Ké đầu ngựa, Bản cáo thiên niên kỷ, Cây xấu hổ, Cây đau xương và Cây gai. Được chế biến thành rượu cao cấp và rượu thuốc.
Hoặc lấy Rễ cỏ tranh 16g, Thanh bì 12g, Thương truật 12g. Viên nang chia 2 lần uống trong ngày.
Hỗ trợ kinh nguyệt không đều, huyết ứ:
20g Rễ đinh lăng, Bối mẫu, Ích mẫu, Nghệ xanh mỗi vị 16g, Xích thược, mỗi vị 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
Điều trị hỗ trợ sỏi niệu quản:
12g Rễ cỏ tranh, 50g Cỏ nhọ nồi, 30g hoa Anh thảo, lá dứa, 30g Thảo quyết minh, 20g Ngải cứu, 16g Vôi tôi, 16g cỏ nhọ nồi, đồ uống màu.
Cách ngâm rượu Cỏ xước:
Ngoài dùng dưới dạng thuốc sắc, rễ Cỏ tranh ngâm rượu còn có thể dùng để chữa đau nhức xương khớp. Ngâm 1kg củ khô với khoảng 5l rượu và ngâm trong 1 tháng.
Lưu ý khi sử dụng Cỏ xước
Không sử dụng cây cỏ xước để điều trị bệnh cho các đối tượng dị ứng hoặc mẫn cảm với thành phần có trong dược liệu này.
Thận trọng khi sử dụng cho các đối tượng có vấn đề về dạ dày, tiêu hóa, nếu sử dụng không đúng cách sẽ bị đau bụng, tiêu chảy.
Không sử dụng cho phụ nữ mang thai, bởi thuốc có thể gây ra quái thai. Phụ nữ cho con bú cần cân nhắc giữa việc cho con bú và sử dụng thuốc, bởi thuốc có thể truyền sang con thông qua đường cho bú.