ĐỀ

NGỮ LIỆU

TRANG

Trích bài Cái giá của khẩu trang, Bác sĩ Võ Xuân Sơn trên báo vnexpressnet, 5/2/2020

4

Theo: Truyện ngụ ngôn lừng danh thế giới

7

Theo Trần Hồng Thắng

10

Những mẩu chuyện thiếu nhi chọn lọc – NXB Kim Đồng, 2009

12

Thăm cõi Bác xưa – Tố Hữu

15

Quê hương – Đỗ Trung Quân

17

Nguồn Internet

21

Theo Từ điển văn học

23

“Nhớ con sông quê hương”, Tế Hanh

Theo Phạm Lữ Ân, “Nếu biết trăm năm là hữu hạn”, NXB Hội Nhà văn

27

Qùa tặng cuộc sống

29

Trích “Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa” - Nguyễn Duy, NXB Hội nhà văn, 2010

31

Theo Hạt giống tâm hồn, NXB Trẻ, TP. Hồ Chí Minh, 2004

36

Cổ tích về sự ra đời của người mẹ

39

Trích “Quà tặng cuộc sống”

43

Nghe thầy đọc thơ – Trần Đăng Khoa

46

Trích bài phát biểu của Vũ Quần Phương

49

Nguồn Internet

53

Trích Bài học đầu cho con- Đỗ Trung Quân

56

“Hoa hồng tặng mẹ” – Qùa tặng cuộc sống

60

“Hạt giống tâm hồn”, tập 4, nhiều tác giả. NXB tổng hợp TP Hồ Chí Minh

61

“Lục bát về cha"-Thích Nhuận Hạnh

65

Bản thân chúng ta là những giá trị có sẵn - Phạm Lữ Ân

68

Nguồn Internet

72

Nơi bắt đầu của tình bạn - Bùi Thị Hồng Ngọc

75

Một góc phù sa, Nguyễn Minh Khiêm, NXB Hội Nhà văn, 2007

77

26.

Tạ ơn cây, Vũ Quần Phương

80

27.

Kiệt tác của tình thương - Phạm Nguyễn Phương Dung

82

28.

Trích “Con có biết” - Nhã Nam tuyển chọn

83

29.

Cầm Thị Đào, “Khép”, Văn học và tuổi trẻ-số 5/2004, trang 49

85

STT

VĂN BẢN

ĐỀ

TRANG

HỌC KÌ I

Tôi đi học

1, 2, 3, 4

88

Trong lòng mẹ

5, 6, 7, 8, 9A,B

95

Tức nước vỡ bò

10, 11, 12, 13, 14, 15

102

Lão Hạc

16, 17, 18, 19

111

Cô bé bán diêm

20, 21, 22

117

Chiếc lá cuối cùng

23, 24

121

Ôn dịch thuốc lá

25, 16, 27

125

Hai cây phong

28, 29, 30, 31, 32

129

Thông tin về ngày trái đất năm 2000

33, 34

138

Đập đã ở Côn Lôn

35, 36

141

Vào nhà ngục quảng đông cảm tác

37

144

HỌC KÌ II

Nhớ rừng

1, 2, 3, 4, 5

147

Quê hương

6, 7, 8, 9, 10

152

Khi con tu hú

11, 12, 13

160

Ngắm trăng

14, 15

165

Tức cảnh Bác Pó

16, 17

169

Đi đường

18, 19

172

Chiếu dời đô

20, 21, 22

175

Hịch tướng sĩ

23, 24, 25

179

Nước Đại Việt ta

26, 27, 28

184

Bàn luận về phép học

29, 30, 31

187

Thuế máu

32, 33, 34

193

Đi bộ ngao du

35, 36, 37

197

Ông Giuốc-đanh mặc lễ phục

38, 39

201

Câu

Hướng dẫn chấm

I. Phần đọc - hiểu

1

Phương thức biểu đạt chính của văn bản là nghị luận

2

Xét kiểu câu theo phân chia mục đích nói, câu:“Tất cả các biện pháp đang được khuyến cáo như mang khẩu trang, rửa tay, tránh tiếp xúc... chỉ hạn chế khả năng virus này xâm nhập vào cơ thể ta” thuộc kiểu câu trần thuật

3

Theo tác giả muốn cho hệ miễn dịch khỏe mạnh:

- Cần ăn uống đủ chất, đủ vitamin

- Tập luyện thể thao.

- Đặc biệt, lối sống vui vẻ, lạc quan giúp hệ miễn dịch rất nhiều

Phần Tập làm văn

4

Trình bày suy nghĩ của mình về tinh thần tương thân tương ái trong phòng, chống COVID -19.

1. Yêu cầu về kĩ năng

- Viết được một đoạn văn nghị luận xã hội về một tư tưởng đạo lí theo yêu cầu. Kết cấu chặt chẽ, diễn đạt lưu loát; không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp.

- Dung lượng đoạn văn: khoảng 150 chữ

2. Yêu cầu về kiến thức

Học sinh đảm bảo được các nội dung cơ bản sau:

1. Mở đoạn

Giới thiệu được vấn đề nghị luận: tinh thần tương thân tương ái trong phòng, chống COVID -19.

2. Phát triển đoạn

a.Giải thích:

Tương thân tương ái: là mọi người cùng yêu thương, đùm bọc, sống hòa thuận, tình cảm với nhau bằng tình thương giữa con người với con người.

b.Bàn luận, chứng minh:

- Khẳng định: Tương thân tương ái là truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.

- Biểu hiện: Yêu thương, đùm bọc, cảm thông, chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau đặc biệt trong đợt dịch bệnh Covid 19.

- Vai trò

+ Phát huy bản sắc tinh thần đoàn kết, tương trợ giúp đỡ của ông cha ta từ xưa đến nay. Việc làm này xuất phát từ trái tim (dẫn chứng)

+ Khi quan tâm giúp đỡ người khác sẽ cảm thấy vui vẻ, hạnh phúc bởi đã chia sẻ giúp họ vượt qua được khó khăn.

+ Người nhận được sự giúp đỡ cũng nhận được tình thương của người xung quanh, …

c. Mở rộng, phản biện:

3. Kết đoạn

Nội dung

*Mở bài:

Giới thiệu hiện tượng nghiện game, một vấn đề đang được xã hội quan tâm hiện nay.

* Thân bài:

- Thực trạng: 

+ Xã hội ngày càng phát triển thì nhu cầu giải trí ngày càng cao, chính vì thế mà game online ngày càng phổ biến

+ Các quán internet lúc nào cũng chật người.

+ Tình trạng nghĩ học ở học sinh sinh viên ngày càng nhiều.

- Nguyên nhân: 

+ Là trò chơi hấp dẫn, phù hợp với tâm lí giới trẻ.

+ Nhưng nguyên nhân chính là do người chơikhông tự làm chủ, điều khiển được bản thân mình để sa đà vào game đến mức khôngthể dứt ra được.

+ GĐ chưa quản lí chặt chẽ con em mình, chưa quan tâm đúng cách, nhà trường chưa tạo được nhiều sân chơi cho học sinh, áp lực học tập nhiều.

+ Nhà nước chưa quản lý chặt chẽ hệ thống mạng internet.

- Hậu quả: 

+ Ảnh hưởng đến sức khỏe con người: khoa học đã chứng minh, nếu chúng ta tiếp xúc với máy tính nhiều sẽ rất ảnh hưởng đến cơ thể như: hại mắt, tổn thương đến hệ thần kinh,….

+ Khi chơi game thì dành ít thời gian học tập, đó cũng là nguyên nhân dẫn đến kết quả của chúng ta bị giảm sút.

+ Chơi game còn ảnh hưởng tới lối sống đạo đức, tác phong.

+ Là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến các tệ nạn xã hội như trộm cướp, móc túi…

 - Giải pháp: 

+ Nhà nước cần có các biện pháp đối với các nhà sản xuất game, chỉ sản xuất những game bổ ích, nghiêm cấm các game bạo lực

+ Phụ huynh cần quan tâm, chăm sóc con cái mình hơn

+ Nhà trường cần có biện pháp kỉ luật mạnh đối với trường hợp nghỉ học để chơi game

+ Tự bản thân mỗi học sinh cần phải có ý thức trong công việc và học tập

+ Tố cáo những học sinh vi phạm.

- Bài học nhận thức: Nhận thức được rằng chơi game online là không tốt nhưng biết tận dụng sẽ là trò chơi bổ ích giảm stress. Thấy được mặt trái của game cũng như hậu quả của việc nghiện game. Không sa đà để nghiện game…

* Kết bài:
- Khẳng định nghiện game sẽ mang lại nhiều hậu quả cho cá nhân, gia đình và xã hội….

PHẦN I: ĐỌC – HIỂU

1

Phương thức biểu đạt chính của đoạn văn trên?

- Phương thức biểu đạt chính của đoạn văn trên: tự sự.

2

Xác định các kiểu câu phân chia theo mục đích nói cho các câu trên.

- Câu (1): Trần thuật.

- Câu (2): Nghi vấn.

- Câu (3): Trần thuật.

- Câu (4): Cầu khiến.

3

Xác định cách thực hiện hành động nói của các câu trên?

Cách thực hiện hành động nói của các câu trên:

- Câu (2): Hỏi.

- Câu (4): Khuyên bảo.

4

Viết đoạn văn ngắn (khoảng 5 – 8 câu) nói lên bài học rút ra từ câu chuyện trên?

- Về kĩ năng:

+ Viết bài văn nghị luận về vấn đề tư tưởng, đạo lí.

+ Đoạn văn có lập luận thuyết phục, không mắc lỗi diễn đạt.

- Về kiến thức: Hiểu ý nghĩa câu chuyện và trình bày ý kiến một cách thuyết phục. Có thể tham khảo một số ý sau:

+ Ý nghĩa: Truyện giáo dục con người về thái độ sống đúng đắn qua các tình huống giả định mà con người thường gặp: cho và nhận, làm ơn và được giúp đỡ. Lời nói của nhà hiền triết có hai ý: nhắc nhở về sự biết ơn, nhận điều tốt từ người khác không thể không ghi nhớ; nhắc nhở khi làm ơn, làm điều tốt cho người khác thì phải trong sáng, vô tư, không vụ lợi.

+ Bàn bạc: Truyện nói rất chính xác bản chất của lòng biết ơn và làm điều tốt.

+ Bài học nhận thức và hành động: hướng đến những giá trị tốt đẹp trong cuộc sống; sẵn sàng giúp đỡ người không may và sống với thái độ biết ơn.

PHẦN II. TẬP LÀM VĂN

Viết bài văn nghị luận nói lên suy nghĩ của em về nạn bạo lực học đường hiện nay ở trường THCS.

I. Mở bài

- Giới thiệu vấn đề nghị luận: vấn nạn học đường ở trường THCS.

II. Thân bài: Nghị luận về bạo lực học đường

1. Thế nào là bạo lực học đường:

- Bạo lực học đường là những hành vi thô bạo, thiếu đạo đức với bạn mình.

- Cách cư xử thiếu văn minh, không có giáo dục của thế hệ học sinh.

- Xúc phạm đến tinh thần và thể xác người khác, gây ảnh hưởng nghiêm trọng.

- Hành vi này càng ngày càng phổ biến.

2. Hiện trạng của bạo lực học đường hiện nay:

- Lăng mạ, xúc phạm, chửi bậy đối với người khác.

- Làm tổn thương đến tinh thần bạn bè.

- Học sinh có thái độ không đúng với thầy cô.

- Thầy cô xúc phạm đến học sinh.

- Lập các bang nhóm đánh nhau ở học sinh.

3. Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng bạo lực học đường:

- Do ảnh hưởng của môi trường bạo lực, thiếu văn hóa.

- Chưa có sự quan tâm từ gia đình.

- Không có sự giáo dục đúng đắn của nhà trường.

- Xã hội dửng dưng trước những hành động bạo lực.

- Sự phát triển chưa toàn diện của học sinh.

4. Hậu quả của bạo lực học đường:

a. Với người bị bạo lực:

- Bị ảnh hưởng về tinh thần và thể chất.

- Làm cho gia đình họ bị đau thương.

- Làm cho xã hội bất ổn.

b. Với người gây ra bạo lực:

- Phát triển không toàn diện.

- Mọi người chê trách.

- Mất hết tương lai, sự nghiệp.

5. Giải pháp khắc phục nạn bạo lực học đường:

- Nhà trường cần nâng cao nhận thức và dạy bảo học sinh hiệu quả nhất.

- Cha mẹ nên chăm lo và quan tâm đến con cái.

- Tự bản thân có trách nhiệm xa lánh tình trạng bạo lực học đường.

6. Liên hệ với bản thân

- Đây là một vấn nạn nhức nhối ở học đường, em sẽ tránh xa và tuyên truyền bài trừ tệ nạn ra khỏi môi trường giáo dục.

III. Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em về bạo lực học đường.

- Đây là một hành vi không tốt.

- Em sẽ làm gì để ngăn chặn tình trạng này.

PHẦN I: ĐỌC – HIỂU

1

Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản trên. 

- Phương thức biểu đạt chính của văn bản trên: tự sự.

2

Cậu bé trong văn bản đã có hành động gì với cây si già? Hành động đó đúng hay sai? Vì sao? 

- Cậu bé trong văn bản đã có hành động: khắc tên mình trên cây si già.

- Hành động đó hoàn toàn sai trái. Vị cậu đang trực tiếp phá hoại tài sản thiên nhiên.

3

Xác định kiểu câu và chức năng của câu sau: Tên cậu là gì nhỉ? 

Tên cậu là gì nhỉ?

- Kiểu câu: câu nghi vấn.

- Chức năng: dùng để hỏi.

4

Đặt tiêu đề cho văn bản trên. 

- Tiêu đề: Cậu bé và cây si già; Điều không mong muốn… 

5

Từ hành động của cậu bé trong văn bản trên, em có suy nghĩ gì về sự vô cảm của một bộ phận học sinh hiện nay? Trả lời khoảng 3 – 5 dòng. 

- Về kiến thức: Từ hành động của cậu bé trong truyện, suy nghĩ và trình bày ý kiến về thói vô cảm của học sinh. Có thể tham khảo một số ý sau:

+ Ý nghĩa: Hành động của cậu bé là biểu hiện vô cảm của một bộ phận học sinh hiện nay: chỉ quan tâm đến niềm vui của mình và mặc kệ nỗi đau của người khác. Lời nói của cây si nhắc nhở chúng ta bài học đừng nên bắt người khác nhận lấy sự đau đớn mà họ không muốn để chỉ làm mình được hạnh phúc.

+ Bàn bạc: Thói vô cảm của học sinh đang để lại rất nhiều hệ lụy cho môi trường học đường và xã hội.

+ Bài học nhận thức và hành động: Hướng đến những giá trị tốt đẹp trong cuộc sống; luôn nghĩ đến cảm xúc của người khác trước khi làm bất cứ việc gì; đặt mình vào vị trí của người khác…

PHẦN II. TẬP LÀM VĂN

Nêu suy nghĩ về câu tục ngữ: “Học đi đôi với hành” (Bài văn nghị luận sử dụng yếu tố tự sự, miêu tả và biểu cảm).

I. Mở bài: 

- Giới thiệu về vấn đề cần bàn luận: lời dạy “Học đi đôi với hành”

II. Thân bài

1. Giải thích

a. Học là gì?

- Học là lĩnh hội, tiếp thu kiến thức từ những nguồn kiến thức như thầy cô, trường lớp,….

- Sự tiếp nhận các điều hay, hữu ích trong cuộc sống và xã hội.

- Học còn là nền tảng cho việc áp dụng áp dụng thực tế đạt hiệu quả.

- Học không chỉ là sự tiếp nhận kiến thức mà còn là việc học các lễ nghi, các điều hay lẽ phải của cuộc sống,….

- Những người không có kiến thức sẽ khó tồn tại trong xã hội.

b. Hành là gì?

- Hành là việc vận dụng những điều học được vào thực tế của cuộc sống.

- Hành còn là mục đích của việc học, để có đáp ứng nhu cầu của cuộc sống.

- Thực hành giúp ta nắm chắc kiến thức hơn, nhớ lâu hơn và hiểu sâu hơn những điều được học.

c. Tại sao học phải đi đôi với hành?

- Học mà không có hành sẽ không hiểu được vấn đề, gây lãng phí thời gian.

- Còn hành mà khong có học sẽ không có kết quả cao.

2. Lợi ích

- Hiệu quả trong học tập.

- Đào tạo nguồn nhân lực hiệu quả.

- Học sẽ không bị nhàm chán.

3. Phê phán lối học sai lầm

- Học chuộng hình thức

- Học cầu danh lợi

- Học theo xu hướng

- Học vì ép buộc

4. Bình luận

- Học đi đôi với hành là một phương pháp học đúng đắn

- Nêu cách học của mình

- Thường xuyên vận dụng cách học này

- Có những ý kiến để phát huy phương pháp học này

5. Liên hệ bản thân

- Bản thân sẽ thay đổi cách học theo hướng “học đi đôi với hành” để trau dồi bản thân và rèn luyện cho mình ngày một tiến bộ hơn.

III. Kết bài: 

- Nêu cảm nghĩ của e về “học đi đôi với hành”.

- Khẳng định học đi đôi với hành là một phương pháp học hiệu quả.

PHẦN I: ĐỌC – HIỂU

1

Em hãy cho biết nội dung chính của đoạn trích trên.

- Nội dung: Câu chuyện nhấn mạnh đến cách thức mà cua con “lớn lên và trưởng thành” – đó là “lột xác” từ đó hướng con người đến giá trị đích thực trong cuộc đời đó là muốn trưởng thành phải đương đầu với những khó khăn, thử thách.

2

Xác định kiểu câu và chức năng của câu sau đây: “Cá chép con dạo chơi trong hồ nước”.

- Kiểu câu: trần thuật.

- Chức năng: thông báo về hoạt động của sự vật cá chép con.

3

Theo câu chuyện, vì sao cua phải lột xác? Từ đó liên hệ đến con người, để trưởng thành, theo em cần phải làm gì? (Em hãy trả lời bằng vài câu văn)

*Cách giải:

- Cua phải lột xác để lớn lên. Dù quá trình lột xác rất đau đớn và thường gặp nguy hiểm nữa. Tuy nhiên, loài cua không thể lớn lên mà không lột xác.

- Liên hệ đến con người:

+ Sự sống là một sự phát triển liên tục mà ở đó cái mới thay thế cái cũ là điều tất yếu. Con người cần nhận thức được quy luật của sự phát triển ấy để thích ứng và làm chủ bản thân trong những thử thách và chông gai trên đường đời.

+ Mỗi cá nhân đều cần lột xác để trưởng thành, từ đó thúc đẩy sự phát triển đi lên của xã hội.

+ Con người cần biết dũng cảm đương đầu với khó khăn, trong phong ba bão táp, con người sẽ trưởng thành rất nhanh chóng và đạt đến những thành công trên đường đời.

PHẦN II. TẬP LÀM VĂN

Từ nội dung gợi dẫn trên, em hãy viết bài văn nêu suy nghĩ của em về tình yêu thương trong cuộc sống.

I. Mở bài

- Nêu vấn đề cần nghị luận: tình yêu thương trong cuộc sống được gợi dẫn từ câu chuyện trên.

II. Thân bài

1. Giải thích

- Tình yêu thương là một khái niệm chỉ một phẩm chất tình cảm, vẻ đẹp tâm hồn của con người. Đó là tình cảm thương yêu, chia sẻ và đùm bọc một cách thắm thiết.

2. Bàn luận

a) Biểu hiện của tình yêu thương:

- Trong gia đình:

+ Ông bà thương con cháu, cha mẹ thương con, con thương ba mẹ

+ Cha mẹ chấp nhận hi sinh, cực nhọc để làm việc vất vả và nuôi dạy con cái nên người

+ Con cái biết nghe lời, yêu thương cha mẹ là thể hiện tình yêu thương của mình đối với ba mẹ

+ Tình yêu thương còn thể hiện ở sự hòa thuận quý mến lẫn nhau giữa anh em với nhau.

- Trong xã hội: Câu chuyện trên như lời dạy tâm huyết của chúng ta về tình yêu thương đối với đồng loại.

+ Tình yêu thương thể hiện ở tình yêu đôi lứa

+ Tình thương dành cho những con người có số phận đau khổ, bất hạnh.

+ Quan tâm, chia sẻ vật chất cho những người sống khó khăn, thiếu thốn, cần sự giúp đỡ ở quanh mình.

+ Lên án, đấu tranh chống lại những thế lực đày đọa, bóc lột, ngược đãi con người.

b) Ý nghĩa của tình yêu thương:

- Sưởi ấm tâm hồn những con người cô đơn, đau khổ, bất hạnh, truyền cho họ sức mạnh, nghị lực để vượt lên hoàn cảnh.

- Tạo sức mạnh cảm hoá kì diệu đối với những người “lầm đường lạc lối”; mang lại niềm hạnh phúc, niềm tin và cơ hội để có cuộc sống tốt đẹp hơn;

- Là cơ sở xây dựng một xã hội tốt đẹp, có văn hóa.

3. Phản đề: Phê phán những người trong xã hội sống thiếu tình thương, vô cảm, dửng dưng trước nỗi đau chung của đồng loại; những kẻ ích kỉ, chỉ biết lo cho cuộc sống của bản thân mình mà không quan tâm đến bất cứ ai.

4. Bài học nhận thức và hành động

- Tình yêu thương có vai trò rất quan trọng trong cuộc sống

- Chúng ta hãy nâng niu hạnh phúc gia đình; hãy sống yêu thương, biết sẻ chia, đồng cảm với những cảnh ngộ trong cuộc đời.

III. Kết bài:

- Tổng kết, khẳng định lại vấn đề: Tình yêu thương có vai trò quan trọng trong cuộc sống con người, là lẽ sống của mỗi người

- Mỗi người chúng ta phải biết yêu thương lẫn nhau

PHẦN I: ĐỌC – HIỂU

1

Đoạn thơ trên gợi cho em nhớ đến bài thơ nào mà em đã học trong chương trình Ngữ văn 8 cũng nói về nếp sinh hoạt của Bác? Tác giả là ai?

- Bài thơ gợi em nhớ tới bài thơ: Tức cảnh Pác Bó – Hồ Chí Minh

2

Nêu nội dung chính của đoạn thơ trên.

- Nội dung: đoạn thơ nói về nếp sống thanh bạch, giản dị của Bác với những đồ dùng đơn sơ, mộc mạc trong căn nhà sàn nhỏ.

3

Đặt một câu cảm thán bày tỏ tình cảm của em đối với Bác Hồ.

- Bác đã ra đi hơn nửa thế kỉ rồi mà con dân Việt Nam vẫn nhớ Bác xiết bao!

4

Từ nội dung đoạn thơ trên, bản thân em sẽ làm gì để học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh (Nêu 2 hành động cụ thể).

Gợi ý: Để làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, chúng ta cần:

- Ra sức học tập và tu dưỡng đạo đức ngay từ bây giờ.

- Nhân ái, vị tha, khoan dung và luôn sẵn sàng giúp đỡ khi mọi người gặp khó khăn.

PHẦN II. TẬP LÀM VĂN

Trình bày suy nghĩ của em về hiện tượng học tủ, học vẹt của học sinh hiện nay.

I. Mở bài

- Dẫn dắt, nêu khái quát về vấn đề học vẹt và học tủ trong xã hội ngày nay.

- Sơ lược nhận định, ý kiến của em về vấn đề này.

II. Thân bài

1. Giải thích

- Học tủ: Chỉ học một hoặc một vài phần trong số những kiến thức, bài học cần thiết.

- Học vẹt: Học thuộc vanh vách câu từ nhưng không hiểu ý nghĩa bài học.

- Học tủ, học vẹt là cách học sai lầm, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng học tập.

2. Thực trạng:

- Cách học trở nên phổ biến, tràn lan, ít được quan tâm, kiểm soát,...(dẫn chứng một số ví dụ cụ thể).

3. Nguyên nhân dẫn đến học vẹt, học tủ:

- Tinh thần tự giác học tập của học sinh chưa cao (lười học bài, chờ may rủi nên chỉ học một phần).

- Học sinh chưa ý thức được tầm quan trọng của việc lí giải và vận dụng kiến thức.

- Nhiều trường hợp giáo viên nhồi nhét kiến thức, không tóm gọn trọng tâm bài học, cho ghi chép tràn lan khiến học sinh khó có thể vừa học thuộc vừa lí giải kĩ, tạo cảm giác mệt mỏi, chán học.

- Việc rèn luyện, thực hành, ứng dụng thực tế trong nhà trường chưa được chú trọng khiến học sinh không có cơ hội kiểm chứng kiến thức, tiếp thu kiến thức thụ động, khó làm chủ kiến thức.

...

4. Tác hại

- Học sinh mất hứng thú với việc học, dễ chán nản.

- Không làm chủ được kiến thức, không ứng dụng được kiến thức vào thực tế khiến việc học mất đi ý nghĩa của nó.

- Chất lượng giáo dục ngày càng đi xuống.

- Hiệu quả làm việc trong tương lai không lí tưởng.

- Xã hội ngày càng kém phát triển.

...

5. Biện pháp khắc phục:

- Tuyên truyền giúp học sinh cần nâng cao ý thức, điều chỉnh thái độ trong học tập và tiếp cận kiến thức.

- Học sinh xác định rõ mục tiêu học tập để có phương pháp học phù hợp.

- Cải cách, điều chỉnh phương thức giảng dạy kiến thức trong nhà trường (tăng số lượng và hiệu quả các tiết thực hành, tóm gọn kiến thức trọng tâm tránh cho học sinh ghi chép thừa quá nhiều, làm sinh động bài giảng,...).

...

III. Kết bài

Khẳng định lại quan điểm, ý kiến về vấn đề học tủ, học vẹt. Bàn luận mở rộng vấn đề.

PHẦN I: ĐỌC – HIỂU

1

Xác định thể thơ và phương thức biểu đạt của đoạn thơ?

- Thể thơ: 6 chữ.

- Phương thức biểu đạt của đoạn thơ trên: miêu tả, biểu cảm.

2

Chỉ ra các loại hoa được nhắc đến trong khổ thơ sau:

Quê hương là vàng hoa bí
Là hồng tím giậu mồng tơi
Là đỏ đôi bờ dâm bụt
Màu hoa sen trắng tinh khôi

- Các loại hoa được nhắc đến: hoa bí, hoa mồng tơi, hoa dâm bụt, hoa sen

3

Nêu nội dung chính của đoạn thơ.

- Nội dung chính của đoạn thơ: định nghĩa giản dị, gần gũi về quê hương và tình cảm thiêng liêng của tác giả dành cho quê hương mình.

4

Hãy đặt một câu cảm thán có nội dung nói về đoạn thơ trên và nêu chức năng của câu cảm thán?

Các em có thể đặt những câu sử dụng các từ ngữ cảm thán phù hợp với nội dung đoạn thơ.

- Gợi ý: Chao ôi, những định nghĩa của nhà thơ Đỗ Trung Quân về quê hương mới gần gũi mà đáng yêu, đáng nhớ làm sao!

- Chức năng câu cảm thán: dùng bộc lộ trực tiếp cảm xúc của người nói, người viết.

PHẦN II. TẬP LÀM VĂN

1

Quê hương luôn là tình cảm thiêng liêng trong trái tim của mỗi con người. Em hãy viết một đoạn văn (khoảng 10 đến 15 dòng) trình bày suy nghĩ của em về tình yêu quê hương.

- Về kĩ năng:

+ Viết bài văn nghị luận về vấn đề tư tưởng, đạo lí.

+ Đoạn văn khoảng 10 – 15 dòng, có lập luận thuyết phục, không mắc lỗi diễn đạt.

- Về kiến thức: Trình bày suy nghĩ về tình yêu quê hương. Có thể tham khảo một số ý sau:

+ Dẫn dắt, giới thiệu về tình yêu quê hương đất nước. Cảm nhận của em về vấn đề này (là tình cảm cần thiết, cao đẹp,...).

+ Giải thích khái niệm: Tình yêu quê hương đất nước: là tình cảm gắn bó sâu sắc, chân thành đối với những sự vật và con người nơi ta được sinh ra và lớn lên.

+ Biểu hiện:

./ Trước hết ngay trong tình cảm với người thân trong gia đình vì gia đình cũng là một phần của quê hương đất nước.

./ Trong tình làng nghĩa xóm.

./ Trong sự gắn bó với làng quê nơi mình sinh ra (bờ tre, ngọn dừa, triền đê, cánh đồng lúa chín,...).

./ Qua sự bảo vệ, gìn giữ các nét đẹp truyền thống của văn hóa dân tộc.

./ Qua quyết tâm chiến đấu bảo vệ đất nước của mỗi con người trong những lúc gian nguy.

+ Vai trò của tình yêu quê hương đất nước:

./ Giúp mỗi con người sống tốt hơn trong cuộc đời, không quên nguồn cội.

./ Thúc đẩy sự phấn đấu hoàn thiện bản thân và tinh thần cống hiến giúp đỡ cộng đồng của mỗi cá nhân.

+ Bàn luận: Tình yêu quê hương đất nước là yếu tố quan trọng không thể thiếu trong mỗi con người dù ở bất kỳ đất nước nào.

+ Bài học: Mỗi cá nhân nên xây dựng, bồi dưỡng cho mình tình yêu quê hương đất nước và có những hành động cụ thể để góp phần bảo vệ, xây dựng, làm đẹp cho quê hương.

2

Trình bày suy nghĩ của em về hiện tượng nghiện game trong một số học sinh hiện nay.

I. Mở bài

Dẫn dắt, giới thiệu hiện tượng nghiện game của học sinh trong xã hội hiện nay. Khái quát suy nghĩ, nhận định của bản thân về vấn đề này (nghiêm trọng, cấp thiết, mang tính xã hội,…).

II. Thân bài: Nghị luận về bạo lực học đường

1. Giải thích khái niệm:

- Game là gì? Cách gọi chung của các trò chơi điện tử có thể tìm thấy trên các thiết bị như máy tính, điện thoại di động,...được sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu giải trí của con người ngày nay.

- Nghiện là gì? Là trạng thái tâm lý tiêu cực gây ra do việc quá phụ thuộc hoặc sa đà quá mức vào một thứ gì đó có thể gây ảnh hưởng xấu đến người sử dụng hoặc thường xuyên tiếp xúc nó.

- Nghiện game là gì? Là hiện tượng đầu nhập quá mức vào trò chơi điện tử dẫn đến những tác hại không mong muốn.

2. Thực trạng:

- Nhiều học sinh, sinh viên dành trên 4 giờ mỗi ngày cho việc chơi game.

- Nhiều tiệm net vẫn hoạt động ngoài giờ cho phép do nhu cầu chơi game về đêm của học sinh.

- Ngày càng nhiều hậu quả tiêu cực xảy ra trong xã hội có liên quan đến nghiện game.

3. Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng nghiện game:

- Các trò chơi ngày càng đa dạng, phong phú và nhiều tính năng thu hút giới trẻ.

- Lứa tuổi học sinh chưa được trang bị tâm lý vững vàng, dễ bị lạc mình trong thế giới ảo.

- Nhu cầu chứng tỏ bản thân và ganh đua với bè bạn do tuổi nhỏ.

- Phụ huynh và nhà trường chưa quản lý học sinh chặt chẽ.

4. Hậu quả của nghiện game:

- Học sinh bỏ bê việc học, thành tích học tập giảm sút.

- Ảnh hưởng đến sức khỏe, hao tốn tiền của.

- Dễ bị lôi kéo vào tệ nạn xã hội.

5. Giải pháp khắc phục hiện tượng nghiện game:

- Bản thân học sinh nên tự xây dựng ý thức học tập tốt, giải trí vừa phải.

- Cần có biện pháp giáo dục, nâng cao ý cho học sinh đồng thời tuyên truyền tác hại của việc nghiện game trong nhà trường, gia đình và xã hội.

- Các cơ quan nên có biện pháp kiểm soát chặt chẽ vấn đề phát hành và phổ biến game.

III. Kết bài: 

Khẳng định lại vấn đề (tác hại của nghiện game online, vấn đề nghiêm trọng cần giải quyết kịp thời,...). Đúc kết bài học kinh nghiệm, đưa ra lời kêu gọi, nhắn nhủ.

PHẦN I: ĐỌC – HIỂU

1

Lời nhận xét viết về bài thơ nào? Tác giả là ai?

Bài thơ Nhớ rừng của tác giả Thế Lữ

2

Em hãy chép nguyên văn bốn câu thơ mà em thích trong bài thơ ấy?

Chép nguyên văn 4 câu thơ trong bài Nhớ rừng

3

“Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi!” thuộc kiểu câu gì? Nó được dùng để làm gì?

Kiểu câu: cảm thán

Chức năng: Bộc lộ cảm xúc

4

Vì sao nói bài thơ trên thể hiện được lòng yêu nước thầm kín của người dân mất nước thuở ấy? Theo em, thế hệ trẻ ngày nay phải làm gì để thể hiện lòng yêu nước của mình?

Vì: + tâm trạng ngột ngạt, uất ức, tù túng

      + nỗi chán ghét thực tại
      + niềm khát khao tự do

- HS thể hiện lòng yêu nước (bằng nhiều cách khác nhau): học tốt, tự hào dân tộc, bảo vệ chủ quyền của tổ quốc,..........

Tùy vào cách diễn đạt, trình bày của HS mà GV cho điểm phù hợp với khả năng các em

PHẦN II. TẬP LÀM VĂN

1

Hãy viết một văn bản nghị luận trình bày ý kiến của em về nội dung lời căn dặn của Bác.

* Mở bài:
- Giới thiệu khái quát nội dung vấn đề nghị luận ( vấn đề học tập quan trọng đối với cuộc đời của mỗi con người và của đất nước)
- Trích lại lời căn dặn của Bác
* Thân bài:
- Thế nào là học tập? (HS có thể trình bày một số khía cạnh của vấn đề học tập như: Mục đích của việc học tập? Nội dung học tập? Phương pháp học tập?....)
- Vì sao việc học tập của học sinh lại làm cho đất nước trở nên tươi đẹp?
      + Tuổi trẻ là mầm non của đất nước
      + Thế hệ trẻ là người lãnh đạo đất nước trong tương lai
      + Tuổi trẻ có nhiều nhiệt huyết và khát khao sáng tạo
      + Nêu một số tấm gương trẻ tuổi làm rạng danh đất nước như: giáo sư Ngô Bảo Châu, Ngô Quang Liêm, Nguyễn Ngọc Trường Sơn….
      + Phê phán một số người trẻ tuổi tự phụ, kiêu căng, ham muốn vật chất tầm thường, đua đòi…
* Kết bài:
 - Khẳng định vấn đề nghị luận
 - Nêu nhận thức, hành động bản thân

Câu

Đáp án

1

- Phương thức biểu đạt chính : Thuyết minh

- Chủ đề của phần trích : Đặc điểm của thể loại truyện ngắn

2

- Học sinh xác định đúng 4 từ trong số các từ sau của trường từ vựng truyện ngắn .

(Tự sự, nhân vật, cốt truyện, kết cấu, chủ đề, tác phẩm, thể loại)

3

Tác dụng của dấu câu:

+ Dấu hai chấm : Đánh dấu (báo trước) phần giải thích cho một phần trước đó.

+ Dấu ngoặc kép : Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt.

4

- Đoạn 2 và đoạn 3 trong phần trích được liên kết với nhau bằng việc sử dụng từ ngữ có tác dụng liên kết.

- Từ được dùng liên kết: truyện ngắn

5

- Yêu cầu về hình thức :

+ Đảm bảo cấu trúc của một đoạn văn

+ Đoạn văn khoảng 10 – 12 câu.

+ Không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu.

- Yêu cầu về nội dung:

Thông qua phần trích, học sinh biết lựa chọn một trong các đặc điểm của thể loại truyện ngắn để thuyết minh thông qua truyện ngắn Lão Hạc – Nam Cao. Cụ thể:

+ Về hình thức :

- Truyện ngắn có dung lượng nhỏ: truyện Lão Hạc dài khoảng 9 trang.

- Số nhân vật trong truyện ít : Lão Hạc, ông giáo, Binh Tư, vợ ông giáo, con trai Lão Hạc.

- Sự việc không nhiều: Lão Hạc trước khi bán chó

Lão Hạc sau khi bán chó.

Cái chết của Lão Hạc.

+ Về cốt truyện:

- Truyện ngắn diễn ra trong một thời gian, không gian hạn chế, không kể trọn vẹn một quá trình diễn biến một đời người mà chọn lấy những khoảnh khắc , những lát cắt của cuộc sống để thể hiện...

Cụ thể : Trong truyện Lão Hạc cốt truyện tập trung viết về cuộc đời nghèo khó, bất hạnh của một lão nông trước CMT8/1945. Vợ chết, con phẫn trí bỏ đi làm đồn điền cao su, lão Hạc sống cô đơn thui thủi dưới mái tranh siêu vẹo, chỉ có con chó vàng làm bạn sớm hôm. Để giữ cho con trai mảnh vườn và số tiền ít ỏi, lão Hạc đã lo liệu xong xuôi, lão tự chọn cái chết để giải thoát khỏi mọi nỗi đau.

+ Về kết cấu:

- Kết cấu của truyện ngắn thường là sự sắp đặt những đối chiếu, tương phản để làm nổi bật chủ đề.

- Sự đối lập trong truyện Lão Hạc thể hiện qua cuộc đời nghèo khổ, nhiều bất hạnh của lão Hạc với phẩm chất cao đẹp: lương thiện, giàu lòng tự trọng, giàu tình yêu thương...Qua đó thể hiện một cách chân thực, cảm động số phận đau thương và phẩm chất cao quý tiềm tàng của người nông dân trong xã hội cũ.

* Ngoài ra học sinh có thể thuyết minh về một số đặc điểm khác của truyện như : ngôn ngữ, chủ đề, tình huống truyện...

dung quá sơ sài, không bám sát yêu cầu của đề.

1. Về hình thức:

- Xác định đúng kiểu bài : Nghị luận chứng minh.

- Bài viết có bố cục rõ ràng, mạch lạc, lập luận chặt chẽ.

- Trình bày sạch đẹp, không sai chính tả, ngữ pháp.

- Bài viết có sự sáng tạo độc đáo phù hợp...

2. Về nội dung: Học sinh có thể có các cách lập ý và sắp xếp ý khác nhau nhưng cần tập trung làm rõ những nội dung sau:

2.1 Mở bài: Giới thiệu chung về truyện ngắn“Cô bé bán diêm” của An-đéc-xen và vấn đề cần nghị luận.

- Truyện Cô bé bán diêm mang lại nhiều niềm vui cho trẻ thơ.

+ Niềm vui được sưởi ấm trong những ngày đông giá lạnh.

+ Niềm vui được ăn ngon dưới mái ấm của gia đình.

+ Được vui chơi vào đêm giao thừa với những cây thông Nô-en trang trí lộng lẫy.

+ Được yêu thương trong vòng tay của người thân.

- Truyện Cô bé bán diêm còn chất chứa nhiều nỗi buồn .

+Buồn vì hoàn cảnh nghèo khổ, bất hạnh: Phải đi bán diêm để kiếm sống trong một thời điểm hết sức đặc biệt đêm giao thừa, trong một không gian giá rét tuyết rơi.

+ Buồn vì em bé phải sống cô đơn, thiếu tình yêu thương:

Trong gia đình: Mẹ mất; bà nội mất; người cha sẵn sàng đánh, mắng khi em không bán được bao diêm nào.

Xã hội: Người đời lạnh lùng, thờ ơ, vô cảm khi không ai bố thí cho em đồng nào lúc em đi bán diêm; khi chứng kiến cái chết của em.

+ Buồn vì niềm vui chỉ đến với em trong mộng tưởng. Khi những que diêm tắt em lại phải đối diện với thực tại phũ phàng.

b. Khái quát, mở rộng và nâng cao:

- Những niềm vui và nỗi buồn trong truyện Cô bé bán diêm đều thể hiện tình yêu thương con người sâu sắc của nhà văn :

- Qua đó tác giả lên án xã hội lạnh lùng, thờ ơ, vô cảm.

- Gửi bức thông điệp đến mọi người: Hãy sống yêu thương, chia sẻ...

- Bằng nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, đan xen giữa hiện thực và mộng tưởng, với các tình tiết diễn biến hợp lí, tác phẩm Cô bé bán diêm của An-đéc-xen truyền đến cho chúng ta lòng thương cảm sâu sắc với một em bé bất hạnh.

2.3. Kết bài:

- Khẳng định lại vấn đề cần chứng minh

- Liên hệ bản thân..

I. Đọc – hiểu

1

Câu chuyện có ý nghĩa gì?

Ý nghĩa của câu chuyện: Từ hạt cát bình thường để trở thành viên ngọc trai lung linh, quí giá phải trải qua một quá trình thử thách, trải qua những gian nan, vất vả, nhọc nhằn…Vì thế, mỗi chúng ta đừng nên ngại khó, ngại khổ mà hãy đương đầu với những chông gai, trắc trở trên đường đời…Chính những khổ đau, cay đắng của cuộc đời là điều kiện tôi luyện con người trở thành người hữu ích.

2

Phương thức biểu đạt nào được dùng trong câu chuyện trên?

Phương thức miêu tả, tự sự, biểu cảm được sử dụng trong câu chuyện trên.

3

Anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 10 câu) trình bày suy nghĩ của mình về kết thúc của câu chuyện.

Từ hạt cát bình thường để trở thành viên ngọc trai lung linh, quí giá phải trải qua một quá trình thử thách, trải qua những gian nan, vất vả, nhọc nhằn…Vì thế, mỗi chúng ta đừng nên ngại khó, ngại khổ mà hãy đương đầu với những chông gai, trắc trở trên đường đời…Chính những khổ đau, cay đắng của cuộc đời là điều kiện tôi luyện con người trở thành người hữu ích. Ngược lại nếu lười biếng, ngại khó sợ khổ và ở mãi trong cái vỏ bọc an toàn thì con người không thể tiến lên được và như vậy sẽ không thế đóng góp nhiều cho xã hội.

II. Làm văn

Hồ Chủ Tịch có dạy: “Học với hành phải đi đôi. Học mà không hành thì vô ích. Hành mà không học thì hành không trôi chảy”. Em hiểu lời dạy trên như thế nào?

I.Mở bài

- Giới thiệu câu nói

- Trong từ ấy có hai khái niệm rõ ràng học và hành.

II.Thân bài

1. Giải thích ý nghĩa

- Học là gì? Là tiếp thu kiến thức lí luận.

- Hành là gì? Là làm, là thực hành, ứng dụng kiến thức.

- Học với hành phải đi đôi là gắn bó với nhau làm một.

2. Trình bày các lí lẽ

- Học mà không hành là vô ích

+ Hành là mục đích và là phương pháp của học.

+ Chỉ học lí thuyết suông, không vận dụng vào thực tiễn chẳng để làm gì?

- Hành mà không học thì hành không trôi chảy

+ Hành mà không có lí luận chủ đạo, lí thuyết soi sáng, khái niệm, dẫn dắt thì lúng túng.

+ Hành mà không học chỉ là phá hoại.

3. Phương hướng vận dụng

- Học cái gì? Học như thế nào?

+ Học ở sách vở, học trong thực tế, học ở kinh nghiệm những người đi trước.

+ Học siêng năng, chăm chỉ, có thực hành.

- Hành cái gì? Hành như thế nào? Học khác với hành ra sao?

+ Vận dụng điều đã học vào thực tế cuộc sống.

+ Học để nắm vững lí thuyết, hành để kiểm nghiệm.

- Trong thực hành, kiến thức được củng cố và phát triển.

4. Dẫn một số tấm gương thành công, giúp ích cho nước nhà nhờ kết hợp học đi đôi với hành.

III. Kết bài

- Học với hành phải đi đôi là nguyên lí, là phương châm, là phương pháp học tập của chúng ta.

- Nêu quyết tâm của người Hs đối với vấn đề đó.

I. Đọc – hiểu

1

Chỉ ra phương thức biểu đạt chính của đoạn thơ trên.

Phương thức biểu đạt chính của đoạn thơ: phương thức biểu cảm.

2

Xác định 2 biện pháp tu từ được tác giả sử dụng trong bốn dòng đầu của đoạn thơ trên?

Hai biện pháp tu từ: lặp cấu trúc (ở hai dòng thơ: bao giờ cho tới…), nhân hóa (trong câu trái hồng trái bưởi đánh đu giữa rằm).

3

Cảm nhận của em vềnội dung chính của đoạn thơ?

Nội dung chính của đoạn thơ: Đoạn thơ thể hiện hồi tưởng của tác giả về thời ấu thơ bên mẹ với những náo nức, khát khao và niềm vui bé nhỏ, giản dị; đồng thời, cho thấy công lao của mẹ, ý nghĩa lời ru của mẹ và nhắn nhủ thế hệ sau phải ghi nhớ công lao ấy

II. Làm văn

1

Từ hai câu thơ : “Mẹ ru cái lẽ ở đời – sữa nuôi phần xác hát nuôi phần hồn”, hãy viết đoạn văn trình bày suy nghĩ của em về tình mẫu tử.

_{*Giải thích:}

_{- Hai câu thơ trên trích trong bài thơ “Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa” của Nguyễn Duy, nói về tình yêu và lòng biết ơn của con dành cho mẹ.}

_{- Hai câu thơ: Khẳng định công ơn to lớn của mẹ: Nuôi nấng, chăm sóc con bằng những điều tốt đẹp, tinh túy nhất “Sữa nuôi phần xác”; Dạy dỗ con về đạo lí làm người ngay từ thuở lọt lòng, cho con biết những điều hay lẽ phải, nuôi dưỡng tâm hồn con: “Mẹ ru cái lẽ ở đời” “hát nuôi phần hồn”.
=> Hai câu thơ ngắn gọn, vẻn vẹn 14 chữ nhưng đã nói lên tất cả lòng biết ơn của con dành cho mẹ. Đó là một biểu hiện cao quý của tình mẫu tử.
* Phân tích, bàn luận
1. Tại sao phải yêu thương, biết ơn mẹ?}

<sub>- Mẹ là người gắn bó với ta nhất từ khi ta còn là một giọt máu lớn lên từ trong lòng mẹ. Công đức sinh thành của mẹ với chín chữ cù lao không thể đong đếm hết.
- Mẹ luôn hi sinh, yêu thương, làm tất cả những gì tốt đẹp nhất cho con. Để con trưởng thành, lớn khôn, mẹ đã vất vả rất nhiều.
- Dù sóng gió cuộc đời có khắc nghiệt như thế nào, vòng tay mẹ vẫn luôn đón con trở về sau bao vấp ngã. Có mẹ là có hạnh phúc lớn nhất trong cuộc đời. Ngôi nhà có mẹ là ngôi nhà có tất cả yêu thương.
- Biết ơn mẹ để tự hứa làm những điều xứng đáng với tình yêu, sự quan tâm, chăm sóc, hi sinh của mẹ.
2. Yêu thương, biết ơn mẹ, chúng ta cần làm gì?</sub>

<sub>- Vâng lời mẹ, không có hành động sai trái, cãi lời làm cho mẹ buồn, lo lắng.
- Luôn quan tâm, chăm sóc mẹ từ những điều nhỏ nhất. Tình yêu thiết thực nhất là thể hiện bằng hành động, luôn miệng nói “con yêu mẹ” mà không chứng minh được thì chỉ là nói suông. Đơn giản như một cốc nước khi mẹ mệt cũng đủ cho mẹ cảm thấy ấm lòng, hạnh phúc.
- Thấu hiểu những hi sinh của mẹ dành cho con. Con có thể không nói ra nhưng con biết ơn những gì mẹ làm cho con, con phải học tập tốt để mẹ không buồn lòng.
- Con trở thành người có ích cho xã hội là thành công lớn nhất trong cuộc đời mẹ. Mẹ không cần con làm điều gì cho mẹ, mẹ chỉ cần con sống tốt, nhân cách tốt.
- Khi mẹ cha ốm yếu, khi tuổi già đến, con chăm sóc, nâng niu. “Trẻ cậy cha, già cậy con”, chăm sóc yêu thương mẹ với tất cả tình yêu thương như mẹ đã làm với ta trong cả cuộc đời.
3. Mở rộng:
- Ngoài tình yêu thương, biết ơn mẹ, chúng ta còn phải dành tình cảm đó cho cha, cho những người thân trong gia đình và mọi người.</sub>

_{- Phê phán những kẻ bất hiếu.
* Bài học & liên hệ bản thân}

_{- Yêu thương, trân trọng và biết ơn cha mẹ, em cần có những hành động cụ thể, tích cực và bắt đầu ngay từ hôm nay.}

2

Phân tích bài thơ “Đi đường” của Hồ Chí Minh.

*Mở bài_:

- Khái quát vài nét tiêu biểu về cuộc đời và tài năng của chủ tịch Hồ Chí Minh

- Khái quát về bài thơ “Đi đường”: khắc họa chân thực những gian khổ mà người tù gặp phải, đồng thời thể hiện thể hiện chân dung tinh thần người chiến sĩ cách mạng Hồ Chí Minh, nói lên ý nghĩa triết lí cao cả.

*Thân bài:

Câu 1

- “Tẩu lộ tài tri tẩu lộ nan”: Có đi đường mới biết đường khó đi: Đây không phải sự miêu tả con đường đơn thuần mà nhằm gợi lên những suy ngẫm sâu sắc

- Điệp từ “tẩu lộ” nhấn mạnh việc đi đường rất gian khổ, chỉ có người từng trải mới cảm nhận được hết sự vất vả đó

⇒ Đó chính là ẩn dụ chỉ con đường Cách mạng, con đường đầy gian nan thử thách

Câu 2

- Câu thơ khắc họa rõ nét những khó khăn gian khổ, những chông gai mà người tù phải trải qua “trùng san chi ngoại hựu trùng san”

- Câu thơ mang nghĩa có rất nhiều núi cao, hết núi cao này lại đến núi cao khác, khó khăn không giảm, không ngớt

- “hựu trùng san”: khẳng định khó khăn không những không giảm đi mà còn có sự tăng cấp

⇒ Điệp từ “trùng san” cộng thêm từ “hựu” càng làm tăng thêm sự gian truân, khó nhọc, hiện lên trước mắt người đọc những ngọn núi cao trọc trời

Câu 3

- “Trùng san đăng đáo cao phong hậu”: Diễn tả hoàn cảnh vượt mọi hoàn cảnh khó khăn gian khổ để “lên đến tận cùng”: Mọi gian khổ rồi sẽ kết thúc, mọi khó khăn sẽ lùi về sau

- Thấy rõ tứ thơ cổ điển “đăng cao” cùng phong hái ung dung chiếm lĩnh cảnh vật, hòa mình vào vũ trụ bao la, rộng lớn

- Con người như sánh ngang với thiên nhiên vũ trụ, ung dung giữa trời đất, ta không thấy ở đó bóng dáng của một người tù đang bị giam cầm trong thực tại mà chỉ thấy một tâm hồn tự do chiếm lĩnh

⇒ Có trải qua gian khổ thì mới tới đích, càng gian khổ thì càng gần tới đích hơn

Câu 4

- “Vạn lí dư đồ cố miện gian”: Lúc này người đi đường như một du khách ung dung say sưa ngắm nhìn lại khung cảnh thiên nhiên bao la, ngắm lại những gì mình đã trải qua => Con người làm chủ thiên nhiên, đất trời

⇒ Từ việc đi đường, bài thơ mang đến một chân lí đường đời đó là vượt qua được gian lao sẽ đi được tới thành công

*Kết bài

- Khái quát những nét chủ yếu về giá trị nội dung và nghệ thuật làm nên thành công của văn bản

- Tài năng và khí chất của chủ tịch Hồ Chí Minh xứng đáng là tấm gương cho thế hệ trẻ học tập và noi theo.

I. Đọc – hiểu

1

Văn bản trên có sự kết hợp những phương thức biểu đạt nào?

Các phương thức biểu đạt được sử dụng trong văn bản: tự sự, miêu tả, nghị luận.

2

Hạt lúa thứ nhất khiến em liên tưởng đến những người có cách sống như thế nào?

Hạt lúa thứ nhất khiến ta liên tưởng đến những người có lối sống ích kỉ, an phận, không phấn đấu, ngại khó khăn, gian khổ.

3

Văn bản trên gợi cho ta bài học gì?

-    Sống phải có trách nhiệm, không thể giữ cho mình một vỏ bọc khép kín.

-     Phải biết vươn lên chấp nhận thử thách, khó khăn để làm mới mình và đóng góp cho đời.

4

Viết bài văn nghị luận khoảng một trang giấy thi trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa của cấu văn: "Hạt lúa thứ hai dù nát tan trong đất nhưng từ thân nó lại mọc lên cây lúa vàng óng, trĩu hạt".

• Biết dùng lí lẽ, dẫn chứng thuyết phục cần làm nổi bật luận điểm. Đảm bảo cấu trúc của bài văn nghị luận xã hội. Các ý có sự liên kết chặt chẽ, diễn đạt trong sáng, không mắc lội chính tả, ngữ pháp.

• Trình bày được suy nghĩ của cá nhân về ý nghĩa của câu văn: sự hi sinh của hạt lúa (nát tan trong đất) lại đem đến sự hồi sinh, mang lại cho đời vô số những hạt lúa mới; từ đó có thể liên tưởng đến việc sống có trách nhiệm, biết dấn thân, chấp nhận gian khó, thử thách, dám sống và hành động vì mục đích cao cả, tốt đẹp. Có thể so sánh với hạt lúa thứ nhất để thấy rõ ý nghĩa sự hi sinh của hạt lúa thứ hai.

II. Làm văn

1

“Văn học và tình thương có mối liên hệ qua lại rất mật thiết. Văn học bồi đắp tình thương và tình thương trở thành nguồn gốc, động lực của văn học.”

Hãy viết một bài văn nghị luận có kết hợp yếu tố tự sự và biểu cảm trình bày suy nghĩ của em về vấn đề trên

1) Mở bài.

Mối quan hệ giữa văn học và tình thương trong lịch sử văn học.

2) Thân bài.

Tại sao văn học luôn gắn bó với tình thương?