Hoạt đông của GV - HS

HĐ1:

- PP: trực quan, vấn đáp, thảo luận nhóm

- KT: đặt câu hỏi, chia nhóm.

GV cho hs quan sát ảnh chụp các dân tộc Việt.

? Bằng hiểu biết của mình em hãy cho biết nước ta có bao nhiêu dân tộc ? Ngoài các dt cô vừa giới thiệu, em còn biết những dân tộc nào nữa?

HS phát biểu.

? Quan sát H1.1, cho biết dân tộc nào có số dân đông nhất? Ít nhất?

Gv chốt bảng.

*HS thảo luận cặp đôi:

? Nêu sự khác biệt của dt Kinh và dt ít người về ngôn ngữ, trang phục, ptục tập quán, kinh nghiệm sx?

• HS trình bày, nhận xét, bổ sung

Ngôn ngữ: có nhiều nhóm ngôn ngữ khác nhau (Atlat)

+Tạng-Miến: Hà Nhì, La Hủ...

+ Mông-Dao: Mông, Dao, ...

+ Hoa- Hán: Hoa, Ngái, Sán Dìu...

+ Tày-Thái: Ka Đai, Tày, Thái, Nùng, Sán chay, Giáy...

+ Ma Lay Ô- Pô Li Nê Diêng: Gia Rai, Ê Đê, Chăm,...

+ Môn-Kme: Khơ Me, Ba Na, Xơ đăng, Cơ Ho, Hơ Rê...

- Phong tục, tập quán: DT Thái ở nhà sàn. DT Mông ở nhà đất ...

- Trang phục: Người Kinh: áo dài khăn thếp; người Tày: áo chàm, Người Thái: nam mặc quần áo thổ cẩm màu chàm, phụ nữ mặc áo ngắn (xửa cỏm), áo dài (xửa chái, xửa luổng), váy (xỉn), khăn (piêu), thắt lưng (xải cỏm), nón (cúp), xà cạp (pa păn khạ), hoa tai, vòng cổ...

- Kinh nghiệm sx: Người Kinh giàu kn thâm canh lúa nước, làm đồ thủ công tinh xảo; các DT ít người có nhiều nghề thủ công truyền thống, trồng rừng,..

? Kể tên một số sản phẩm thủ công nổi tiếng của các dân tộc ít người mà em biết?

HS phát biểu: Dệt thổ cẩm, thêu thùa của ngư­ời Tày, ng­ười Thái; Làm gốm trồng bông dệt vải: Chăm; Khảm bạc: Khơme; Làm bàn ghế trúc: Tày,…

? Từ đó, em có nhận xét ntn về văn hóa của các dân tộc Việt Nam?

? E hãy nhận xét về trình độ phát triển kinh tế của DT Kinh và các DT ít người? Vai trò của các DT trong quá trình xây dựng và bảo vệ tổ quốc?

? Vậy có phải dân tộc ít người có vai trò thấp kém hơn đối với sự phát triển đất nước ko?

(HS lấy ví dụ cụ thể chứng minh – không đúng)

GV chốt bảng.

? Quan sát hình 1.2 (Lớp học vùng cao) em có nhận xét gì về đời sống vật chất và sinh hoạt tinh thần của họ?

HS quan sát, nx (còn khó khăn)

? Ý kiến trong sách giáo khoa: cộng đồng ngư­ời Việt Nam ở n­ước ngoài cũng là ng­ười Việt Nam - Em thấy nh­ư thế nào? (Có đúng không)

? Vì sao?

? Từ đó em thấy mối quan hệ của các dân tộc, các cộng đồng người Việt cả trong và ngoài nước ntn?

GV bổ sung: Bộ chính tri khẳng định: Là bộ phận không thể tích rời và là nguồn lực của cộng đồng VN

- 2.7 Tr ngư­òi /90 quồc gia;4/5 sống ở các n­ước PT

- 2008 l­ượng kiều hối gủi về: 8tỷ USD; tăng 1,3 tỷ so với 2007) Dù là dân tộc gi, dù SL nhiều hay ít: dù ở trong nứoc hay n­ước ngoài thì các DT VN vẫn cùng nhau gắn bó đoàn kết xây dựng và bvệ TQ.

HĐ 2:

- PP: vấn đáp, hoạt động nhóm

- KT: đặt câu hỏi, thảo luận nhóm, chia nhóm

- GV tổ chức cho hs TLN:

? Dựa vào hiểu biết của mình hãy cho biết dân tộc việt ( kinh ) phân bố chủ yếu ở đâu ?

? Dựa vào vốn hiểu biết và thực tế hãy cho biết các dân tộc ít người thường sinh sống ở đâu ?

- GV: Treo bản đồ phân bố dân cư yêu cầu hs xác định các khu vực tập trung đông dân tộc Việt.

- HS xác định vùng phân bố của các dt ít người trên bản đồ.

? Việc phân bố dân tộc như vậy có vai trò như thế nào đối với nền kinh tế, an ninh quốc phòng của đất nước ?

-> Có vai trò hết sức quan trọng vì đó là nơi đầu nguồn của các dòng sông, có nhiều TNTN và nằm trên các tuyến biên giới.

? Qsat bức tranh hình 1.2 sgk, em có nhận xét gì về cs của các bạn hs miền núi?

- GV: Mặc dù cs còn rất nhiều khó khăn do đk tự nhiên và csvc còn nhiều thiếu thốn nhưng, hiện nay sự phân bố các dân tộc đó có nhiều thay đổi. Đảng, NN và các tổ chức quốc tế, nd miền xuôi luôn dành cho đồng bào m.núi sự quan tâm đặc biệt -> thay đổi diện mạo cs của đồng bào m.núi.

? Gần đây, với sự quan tâm của Đảng và nhà nước, đời sống của các dân tộc ít ng­ười có sự thay đổi như­ thế nào?

HS phát biểu.

? Đánh giá về sự phân bố của các dân tộc ở nư­ớc ta?

- Kết luận toàn bài

Nội dung cần đạt

I. Các dân tộc ở Việt Nam(15p)

- Việt Nam có 54 dân tộc cùng chung sống, dân tộc Việt (Kinh) chiếm đa số 86,2%. Các dân tộc ít người chiếm 13,8% dân số.

- Mỗi dân tộc có nét văn hoá riêng, thể hiện trong trang phục, ngôn ngữ, phong tục tập quán….làm cho nền văn hóa Việt Nam phong phú giàu bản sắc.

+ Người Việt là dân tộc có nhiều kinh nghiệm trong thâm canh lúa nước, có nhiều nghề thủ công đạt mức tinh xảo. Là lực lượng đông đảo trong các ngành kinh tế và khoa học kĩ thuật.

+ Các dân tộc ít người có trình độ phát triển kinh tế khác nhau, mỗi dân tộc có kinh nghiệm riêng trong sản xuất và đời sống.

+ Người Việt định cư ở nước ngoài cũng là một bộ phận của cộng đồng các dân tộc Việt Nam.

- Các dân tộc có trình độ pt kinh tế khác nhau nhưng đều tích cực tham gia xây và bảo vệ đất nước.

- Các DT đoàn kết cùng nhau xây dựng và bảo vệ tổ quốc.

II. Sự phân bố các dân tộc(10p)

1. Dân tộc việt ( Kinh )

- Dân tộc việt sống trên khắp các vùng lãnh thổ, nhưng chủ yếu ở đồng bằng, trung du, ven biển.

2. Các dân tộc ít người

- Các dân tộc ít người cư trú chủ yếu ở vùng núi và trung du.

- TD&MN phía bắc là địa bàn cư trú của trên 30 dt ít người

- Trường Sơn-Tây Nguyên có trên 20 dân tộc it người

- Nam Trung Bộ và Nam Bộ có khoảng ba dt ít người sinh sống.

- Ổn định và phát triển cuộc sống: định canh, định cư­, xoá đói giảm nghèo, xây dựng cơ sở hạ tầng, khai thác du lịch…

=> Phân bố không đồng đều nên gây khó khăn trong phát triển kinh tế và bảo vệ ANQP.

Ghi nhớ sgk.

Hoạt động của thày – trò

Nội dung cần đạt

HĐ 1:

- PP: vấn đáp, trực quan

- KT: đặt câu hỏi

Y/c hs chú ý kênh chữ sgk mục I và H 2.1

? Hãy cho biết số dân n­ước ta năm 2002, 2003 ?

? Diện tích và dân số nư­ớc ta đứng thứ mấy thế giới và khu vực ?

? Từ đây, nxét ntn về số dân của nư­ớc ta?

? Lợi ích của một n­ước có số dân đông là gì?

HS phát biểu nhanh (KT động não)

HĐ 2:

- PP: vấn đáp, trực quan, hoạt động nhóm

- KT: đặt câu hỏi, chia nhóm, TL nhóm

- NL giao tiếp, hợp tác, giải quyết vấn đề, sử dụng bản đồ, tranh ảnh.

- Phẩm chất: tự tin, tự chủ, tự lập, yêu quê hương đất nước, trách nhiệm

- Treo Hình 2.1 phóng to.

? Hình 2.1 thể hiện những yếu tố nào?

Hs miêu tả biểu đồ hình 2.1

? Từ biểu đồ, hãy quan sát chiều cao của cột, nhận xét sự thay đổi số dân của n­ước ta qua các năm?

? Qua H2.1, nhận xét sự thay đổi tỉ lệ gia tăng tự nhiên của dân số nư­ớc ta?

? Tại sao lại có sự thay đổi đó?

? Trung bình mỗi năm dân số nư­ớc ta tăng thêm bao nhiêu ngư­ời?

*HS thảo luận cặp đôi:

? Tại sao tỉ lệ gia tăng tự nhiên giảm mà dân số vẫn tăng nhanh?

• HS trình bày, nhận xét

Do số dân đông, dân số trẻ, số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ nhiều, tỉ lệ sinh còn cao trên 1%.

GV: Từ 1954 đến 2009 tỉ lệ gia tăng tự nhiên giảm từ 3,9% -> 1,1%. Dân số VN vẫn tăng : năm 2009 tăng 9,47 triệu người so với năm 1999.

* Tích môi trư­ờng:

Thảo luận nhóm lớn:

? Hậu quả của vấn đề dân số đông và tăng nhanh đối với sự phát triển kinh tế, XH, môi tr­ường?

- HS các nhóm nghe hướng dẫn, tiến hành thảo luận (4p)

- Đại diện nhóm trình bày, nhóm khác nx, bs

- GV chuẩn xác theo sơ đồ sau

I. Số dân (5p)

- Năm 2002: 79,7 triệu ng­ời

- Năm 2003: 80,9 triệu ng­ời

-> Đứng thứ 3 ĐNA và thứ 14 TG (diện tích đứng thứ 58 TG)

 VN là một n­ước đông dân

- Lợi ích: là thị trư­ờng tiêu thụ lớn, tạo ra nguồn lao động dồi dào.

II. Gia tăng dân số(10p)

- DS n­ước ta tăng nhanh, liên tục dẫn đến

bùng nổ dân số (từ thập kỉ 50 của thế kỉ XX đến cuối thế kỉ XX)

- Gần đây có xu hư­ớng chậm lại.

+ 1954 - 1970: tăng giảm không ổn định (nhất là 1954 - 1960 tăng 4%)

+ 1976 - 2003: giảm dần, năm 2003 là 1,3%, thấp hơn mức trung bình của TG)

-> Tốc độ gia tăng tự nhiên thay đổi từng giai đoạn, tỉ lệ gia tăng DS tự nhiên có xu hướng giảm.

(Do thực hiện chính sách KHHGD, nhận thức của người dân ngày một cao hơn…)

- Mỗi năm d.số n­ước ta tăng thêm 1tr ngư­ời.

* Hậu quả

Bùng nổ dân số

Kinh tế

- Kìm hãm sự phát triển kinh tế

? Hãy lấy ví dụ về tác động tiêu cực của gia tăng dân số tới môi trư­ờng?

Hs: lấy ví dụ thực tế.

GV giáo dục ý thức bảo vệ môi trư­ờng.

Yêu cầu HS quan sát bảng 2.1

? Nhận xét về tỉ lệ gia tăng TN ở các vùng?

(Vùng cao nhất, thấp nhất, cao hơn mức TB cả nư­ớc)

Gv: tiểu kết

HĐ 3: cơ cấu dân số

- PP: vấn đáp, trực quan, hđ nhóm

- KT: chia nhóm, động não, TL nhóm

GV: y.c hs quan sát bảng 2.2 sgk/9: cơ cấu dân số theo nhóm tuổi và theo giới tính ở VN.

*HS thảo luận theo bàn:

? Hãy nhận xét:

Nhóm chẵn: tỉ lệ nam - nữ (1979-1999)

Nhóm lẻ: Cơ cấu ds theo nhóm tuổi (79-99)

Hs: thảo luận theo bàn, báo cáo theo chỉ đạo của GV. Các nhóm nhận xét, bổ sung.

? Tại sao có sự thay đổi cơ cấu DS theo giới tính như­ vậy?

? Từ đây em có nhận xét chung gì về cơ cấu dân số nư­ớc ta giai đoạn 1979 - 1999?

? Qua tìm hiểu bài, em hãy đ­a ra những nhận xét khái quát nhất về tình hình dân số và gia tăng dân số ở nư­ớc ta?

+ ở đồng bằng, đô thị: TG thấp

+ ở miền núi, nông thôn: TG cao

-> Tỉ lệ gia tăng TN giữa các vùng không đồng đều.

III. Cơ cấu dân số(7p)

* Theo độ tuổi:

- Tỉ lệ trẻ em cao -> có xu h­ớng giảm

- Tỉ lệ ng­ười già thấp -> có xu h­ớng tăng

- Tỉ lệ ng­` trong tuổi lđ cao nhất -> vẫn tăng

-> đặt ra các vấn đề cấp bách về văn hóa, y tế, giáo dục, việc làm...

* Theo giới tính:

- Tr­ước 1999: Nữ nhiều hơn nam

- Sau 1999: Nam nhiều hơn nữ

- NN: Hậu quả chiến tranh; do chính sách KHHGD -> sinh đẻ ít -> t­ư t­ưởng p/kiến

-> Nư­ớc ta có cơ cấu dân số trẻ, đang thay đổi theo chiều h­ướng tích cực

Ghi nhớ (sgk/9)

Chủ đề

Hiện trạng

Nguyên nhân

Hậu quả

Giải pháp

Học sinh cần phải làm gì ?

Tình trạng mang thai phá thai ở tuổi vị thành niên

Chủ đề

Hiện trạng

Nguyên nhân

Hậu quả

Giải pháp

Học sinh cần phải làm gì ?

Phòng tránh lây nhiễm HIV/AIDS

Chủ đề

Hiện trạng

Nguyên nhân

Hậu quả

Giải pháp

Học sinh cần phải làm gì ?

Tình trạng buôn bán trẻ em qua Việt Nam

Hoạt động của GV – HS

NỘI DUNG CẦN ĐẠT

Hoạt động 1 : Gv HD hs tìm hiểu Mật độ dân số và phân bố dân cư

-PP : DH nêu vấn đề, pp đàm thoại, pp dạy học hợp tác…

-KT: Lắng nghe và phản hồi tích cực

- Hình thức tổ chức dạy học: GV với cả lớp, cá nhân

- ĐHNL: NL tư duy theo LT; NL sd bản đồ, biểu đồ , NL tính toán ...

- Phẩm chất: Tự tin, tự lập, tự chủ

? Nhắc lại cách tính MDDS?

? Dựa vào hiểu biết và sgk cho biết đặc điểm MDDS nước ta?

? So sánh MDDS VN với MDDS thế giới, với Châu Á, các nước trong khu vực ĐNÁ?

+ MDDS nước ta thay đổi qua các năm như thế nào?

• Hs TL – HS khác nhận xét

• Gv chuẩn xác kiến thức, bổ sung: MDDS nước ta cao gấp 5 lần so với MDĐS trung bình của TG, gấp gần 2 lần so với TQ => VN là một quốc gia “ đất chật, người đông”

GV chiếu hình 3.1. HS quan sát

? Cho biết dân cư nước ta tập trung đông ở vùng nào? Thưa thớt ở vùng nào?

? Qua đó, em có nhận xét gì về tình hình phân bố dân cư nước ta?

? Em cho biết nguyên nhân nào dẫn đến sự phân bố dân cư nước ta có sự chênh lệch giữa các miền như vậy?

? Sự phân bố dân cư như vậy có ảnh hưởng gì đến sự phát triển KT – XH?

- Hs TL – HS khác nhận xét

- Gv chuẩn xác kiến thức, bổ sung:

+ Nơi tập trung đông dân cư, MDDS cao => sự quá tải về quỹ đất, cạn kiệt về TNTN, ô nhiễm môi trường

+ Nơi thưa dân, đất rộng, TNTN chưa khai thác hết.

? Chúng ta phải làm gì để khắc phục tình trạng đó?

- Hs TL – HS khác nhận xét

- Gv chuẩn xác kiến thức, bổ sung: Phân bố lại dân cư, phát triển kinh tế văn hóa đi đôi với xây dựng cơ sở hạ tầng, cơ cấu kịnh tế hợp lí gắn liền với bảo vệ MT

* Liên hệ: Chính sách phân bố lại dân cư của Nhà nước ta

I.Mật độ dân số và phân bố dân cư:

1.Mật độ dân số:

+ Nước ta có MDDS cao trên thế giới: 246 người / km² ( 2003 )

+ MDDS nước ta ngày một tăng

2. Sự phân bố dân cư

*Phân bố

+ Dân cư tập trung đông đúc ở đồng bằng, ven biển và các đô thị

+ Dân cư thưa thớt ở miền núi và cao nguyên

+ Khoảng 74% dân số sống ở nông thôn

- >Dân cư nước ta phân bố không đều giữa các miền, vùng:

*Nguyên nhân:

+ Dân cư tập trung đông đúc ở đồng bằng do dây là vùng có ĐKTN thuận lợi cho sự cư trú và họat động KT của con người. Đây cũng là vùng có lịch sử khai thác lãnh thổ lâu đời. Vùng ĐB tập trung nhiều đô thị, các họat động kinh tế đa dạng, CSHT tốt nên ngày càng thu hút đông dân cư

+ Dân cư thưa thớt ở miền núi vì ĐKTN và ĐKKTXH không thuận lợi cho cho SH và làm việc của con người. TRình độ phát triển KT còn thấp, CSHT yếu kém nên mặc dù nhiều tài nguyên nhưng MN và cao nguyên vẫn có MDDS thấp nhất nước ta

Hoạt động 2 : Gv HD hs tìm hiểu Các loại hình quần cư

• PP DH nêu vấn đề, pp đàm thoại, pp dạy học hợp tác, thảo luận nhóm…

• Kĩ thuật: dạy học tích cực: lắng nghe và phản hồi tích cực, chia nhóm

• Hình thức tổ chức dạy học: Nhóm, cá nhân, GV với cả lớp…

- ĐHNL: NL tư duy theo LT; , biểu đồ và số liệu thống kê, NL tính toán ...

• Phẩm chất: Tự tin, tự chủ yêu quê hương đất nước

*GV giao nhiệm vụ cho HS thảo luận nhóm về các loại hình quần cư.

• GV phát phiếu cho các nhóm bàn

  Đặc điểm	Quần cư nông thôn	Quần cư thành thị
  Mật độ
  Kiến trúc nhà ở
  Chức năng KT chủ yếu

• HS thực hiện nhiệm vụ

• Nhóm thảo luận

• Đại diện nhóm BC kết quả thảo luận

• Các nhóm khác nhận xét bổ sung, GV chốt kiến thức

• Sau đó GV chiếu clip hình ảnh về làng quê và một số đô thị.

II/ Các loại hình quần cư:

Hoạt động 3 : Gv HD hs tìm hiểu Đô thị hoá

• PP DH nêu vấn đề, pp đàm thoại, pp dạy học hợp tác…

• KT: Đặt câu hỏi, lắng nghe và phản hồi tích cực.

• Hình thức tổ chức dạy học: GV với cả lớp

• ĐHNL: NL TD theo lãnh thổ, NL sd số liệu TK

Hãy:

? Dựa vào bảng 3.1 hãy nhận xét về số dân thành thị và tỉ lệ dân thành thị của nước ta?

? Cho biết sự thay đổi tỉ lệ dân thành thị đã phản ánh quá trình đô thị hoá ở nước ta như thế nào?

? Quá trình đô thị hóa cao nhưng trình độ đo thị hóa thấp gây ra những khó khăn gì?

- Hs TL – HS khác nhận xét

- Gv chuẩn xác kiến thức, bổ sung: Quỹ đất sản xuất bị thu hẹp, thiếu việc làm, vấn đề xây dựng CSHT đường, trường,trạm, nước, hệ thống cống rãnh nước thải…chưa đáp ứng được yêu cầu => ô nhiễm môi trường, chất lượng cuộc sống chậm cải thiện

4? Hãy lấy VD minh họa về việc mở rộng quy mô các thành phố?

III/ Đô thị hoá:

- Số dân thành thị ít và tỉ lệ dân thành thị thấp,, đang có xu hướng tăng dần

- Quá trình đô thị hóa ở nước ta đang diễn ra với tốc dộ cao nhưng trình độ đô thị hóa còn thấp

- Phần lớn các đô thị thuộc loại vừa và nhỏ

A ( Vùng )

B ( Đặc điểm dân cư )

A – B

1/ Đồng bằng sông Hồng

2/ Đồng bằng sông Cửu Long

3/ Miền núi

a/ Nhà cửa đơn sơ, thoáng mát , trải dài theo kênh rạch

b /Nhà cửa thường cách xa

nhau, ở gần nguồn nước

c/ Nhà cửa kiên cố, tập trung

ở các vùng đất cao

1 -

2 -

3 -

Hoạt động của GV- HS

Nội dung cần đạt

* HĐ1: I- Nguồn lao động và sử dụng lao động.

1. Nguồn lao động.

- PP: vấn đáp, trực quan, hđ nhóm

- KT: TL nhóm, chia nhóm, đặt câu hỏi

? Từ những số liệu về số dân và tỉ lệ dân số trong độ tuổi lao động ở bài học trước, em có đánh giá gì về lực lượng lao động ở nước ta?

GV: Nước ta có khoảng 85,7 triệu người (2009) trong đó tỉ lệ người trong độ tuổi lao động là khoảng 58.4% vì thế nước ta có lực lượng lao động dồi dào với hơn 40 triệu lao động; Cùng với sự gia tăng dân số thì số người trong độ tuổi cũng tăng nhanh hay nói khác nguồn lao dông cũng tăng nhanh: Bình quân mỗi năm tăng 1,1 triệu người.

? Nguồn lao động nước ta có những mặt mạnh và hạn chế nào?

? Đ² nguồn lao động đem lại những thuận lợi và khăn gì?

-Gv giao nhiệm vụ cho các nhóm thảo luận:

HS quan sát H 4.1

- Nhóm chẵn: Nxét cơ cấu lực lượng lđ giữa thành thị và n.thôn? Gthích ng.nhân?

- Nhóm lẻ: Nxét chất lượng lđộng nước ta. Giải pháp nâng cao chất lượng l

động?

• HS thực hiện nhiệm vụ

• Nhóm thảo luận

• Đại diện nhóm BC kết quả thảo luận

• Các nhóm khác nhận xét bổ sung, GV chốt kiến thức

* Treo hình 4.2 phóng to

? Q.sát hình, nhận xét tình hình sử dụng lao động ở nước ta?

? Từ đây em có nxét chung nhất ntn về cơ cấu sd lđ của nước ta?

? Giải thích nguyên nhân?

- Nguồn LĐ dồi dào, tăng nhanh

- Ưu điểm:

+ Cần cù, thông minh; có khả năng tiếp thu KHKT; nhiều k/nghiệm sx N-L-NN, thủ CN.

- Hạn chế:

+ Về thể lực + trình độ chuyên môn

+ Tác phong nông nghiệp.

-> lđ dồi dào tạo lực cho pt kinh tế; song cũng là sức ép lớn đến vđề giải quyết việc làm và sử dụng lđ.

- Lao động tập trung chủ yếu ỏ nông thôn (75,8%- 2003)

NN: do nền KT thiên về sx nông nghiệp; do dân cư phân bố chủ yếu ở nông thôn.

- Chất lượng lao động còn thấp (78,8% không qua đào tạo)

-> Giải pháp: Cần có kế hoạch giáo dục đào tạo hợp lí; đầu tư mở rộng dạy nghề, đào tạo lđ hợp tác quốc tế.

2. Sử dụng lao động

- Giảm tỉ trọng lđ trong ngành N-L-NN.

- Tăng tỉ trọng lđ trong ngành CN và DV.

- Lđ trong N-L-NN vẫn chiếm tỉ trọng cao nhất.

-> Cơ cấu sử dụng lao động trong các ngành kinh tế đang thay đổi theo hướng tích cực.

* Với cs khuyến khích SX và quá trình đổi mới, nền ktế pt' => tạo việc làm nhưng do tốc độ tăng nguồn LĐ cao nên giải quyết việc làm vẫn là thách thức lớn.

*HĐ2 II- Vấn đề việc làm

- PP: vấn đáp, hoạt động nhóm, trực quan

- KT: phân tích BSL, chia nhóm, TL nhóm, động não

? Dựa vào hiểu biết thực tế, hãy cho biết thực trạng của giải quyết việc làm ở nước ta hiện nay?

HS phát biểu.

-Gv giao nhiệm vụ cho các nhóm thảo luận ặp đôi:

? GV cho HS quan sát BSL, yêu cầu nhận xét về số lđ đang làm việc và tỉ lệ thất nghiệp ở thành thị, thời gian thiếu việc làm ở nông thôn của nước ta gđ 1998 – 2009.

• HS thực hiện nhiệm vụ

• Nhóm thảo luận

• Đại diện nhóm BC kết quả thảo luận

• Các nhóm khác nhận xét bổ sung, GV chốt kiến thức

(Tỉ lệ thất nghiệp ở TT và thiếu việc làm ở NT của nước ta còn rất cao là nguyên nhân khiến cho vấn đề giải quyết việc làm ở nước ta trở nên gay gắt.)

? Tìm những nguyên nhân dẫn đến thực trạng này? (KT động não)

GV nhấn mạnh: nước ta dư thừa lđ phổ thông song rất thiếu lđ có trình độ kĩ thuật nhất là ở các cơ sở kinh doanh, các nhà máy xí nghiệp công nghệ cao.

? Để giải quyết vấn đề việc làm cần có những giải pháp nào?

Hs thảo luận theo bàn, trả lời

* Chuyển ý: VN xếp thứ 109/175 nước về chỉ số phát triển con người. Chất lượng cuộc sống ntn?

Lđ & v.làm ở nước ta giai đoạn 1998 - 2009

- Số lđ đang làm việc của nước ta tăng nhanh (mỗi năm tăng 1,1 tr lđ)

- Tỉ lệ thất nghiệp ở TT tương đối cao (khoảng 6%), có xu hướng giảm.

- Thời gian thiếu việc làm ở NT tuy có xu hướng giảm mạnh song vẫn còn cao (khoảng trên 20%).

-> Giải quyết việc làm cho người lao động ở VN đang gặp nhiều khó khăn, là vđ gay gắt.

*NN:

- Ở NT: do hoạt động sx NN mang tính chất mùa vụ, hoạt động kinh tế nông thôn thiếu tính đa dạng.

- Ở TT: do tốc độ ĐTH cao trong khi CN, DV chưa đáp ứng được, đồng thời còn do tình trạng di dân từ NT ra thành thị -> áp lực gqvl càng lớn

- Giải pháp:

+ Phân bố lại dân cư và lao động

+ Đa dạng hoạt động kinh tế ở nông thôn

+ Phát triển hoạt động CN, dịch vụ

+ Đa dạng hoá các loại hình đào tạo hướng nghiệp, dạy nghề

*HĐ3 III- Chất lượng cuộc sống:

- PP: vấn đáp, trực quan

- KT: đặt câu hỏi

? Nhận xét gì về CLCS ở nước ta?

? Nhận xét về những tiến bộ trong việc cải tạo, nâng cao chất lượng cuộc sống ở nước ta?

* Yêu cầu hs q.sát H4.3

HS quan sát, miêu tả H4.3

? So sánh về chất lượng cuộc sống giữa các vùng, các tầng lớp nd?

? Rút ra nhận xét khái quát về CLCS của nhân dân ta?

*THMT:

? Chúng ta cần phải gì để nâng cao chất lượng cuộc sống?

- HS liên hệ

Gv khái quát bài học

- Trước CM tháng 8 và trong chiến tranh: đói nghèo, bệnh tật, thu nhập thấp, mù chữ

- Ngày nay: Sau 20 năm đổi mới bộ mặt đời sống đã có nhiều thay đổi, người biết chữ đạt 90.3%, tuổi thọ bình quân đạt 67.5t (Nam) và 74t (Nữ), thu nhập trung bình đạt trên 400 USD/ năm, chiều cao thể trọng đều tăng...

-> Clcs thấp song đang dần được cải thiện.

- Vùng núi phía Bắc và Bắc TBắc, duyên hải NTB có GDP thấp nhất, ĐNB GDP cao nhất.

- Chênh lệch giữa nhóm thu nhập cao và thấp tới 8,1 lần.

- GDP bình quân đầu người VN 850 USD; Tgiới: 5.120 USD; các nước pt' 20.670 USD; đang phát triển: 1.230 USD; ĐNA 1.580 USD

-> Chất lượng cuộc sống còn chênh lệch giữa các vùng, các tầng lớp, các bộ phận nhân dân.

Ghi nhớ sgk.

Hoạt động của GV – HS

Nội dung cần đạt

*HĐ1 Bài tập 1

- PP: vấn đáp, trực quan, hđ nhóm

- KT: TL nhóm, chia nhóm, đặt câu hỏi

- GV giao nhiệm vụ cho học sinh thảo luận (4 nhóm)

- Phát phiếu học tập cho các nhóm

• HS thực hiện nhiệm vụ

• Nhóm thảo luận

• Đại diện nhóm BC kết quả thảo luận

• Các nhóm khác nhận xét bổ sung, GV chốt kiến thức

GV nhấn mạnh: Tỉ số phụ thuộc là tỉ số giữa người chưa đến tuổi lao động, số người quá tuổi lao động với những người đang trong tuổi lao động của dân cư một vùng, một nước. Tỉ số phụ thuộc của nước ta năm 1989 là 86 nghĩa là cứ 100 người trong độ tuổi lao động phải nuôi 86 người ở 2 nhóm tuổi kia

- GV chuẩn xác:

- GV giao nhiệm vụ cho học sinh thảo luận theo bàn

? Từ những phân tích và so sánh trên, nhận xét về sự thay đổi của cơ cấu dân số theo độ tuổi ở nước ta. Giải thích nguyên nhân.

• HS thực hiện nhiệm vụ

• Nhóm thảo luận

• Đại diện nhóm BC kết quả thảo luận

• Các nhóm khác nhận xét bổ sung, GV chốt kiến thức

- GV giao nhiệm vụ cho học sinh thảo luận theo nhóm:

? Cơ cấu dân số theo độ tuổi ở nước ta có thuận lợi và khó khăn gì cho sư phát triển kinh tế -xã hội? Chúng ta cần có những biện pháp nào để từng bước khắc phục những khó khăn này?

• HS thực hiện nhiệm vụ

• Nhóm thảo luận

• Đại diện nhóm BC kết quả thảo luận

• Các nhóm khác nhận xét bổ sung, GV chốt kiến thức

Bài tập 2: sự thay đổi cơ cấu dân số theo độ tuổi ở nước ta và nguyên nhân của sự thay đổi:

* Cơ cấu dân số theo độ tuổi đang thay đổi:

- Nhóm dưới tuổi lđ giảm: 39% -> 33,5%

- Nhóm trong tuổi lđ tăng: 53,8% -> 58,4%

- Nhó trên tuổi lđ tăng: 7,2% -> 8,1%

 Thay đổi theo chiều hướng tích cực nhưng còn chậm.

* Nguyên nhân:

- Thực hiện tốt cs dân số & KHHGĐ

- Trình độ dân trí ngày càng cao

-> Tỉ lệ sinh giảm

- Do kinh tế phát triển hơn, mức sống nâng cao nên chất lượng cuộc sống được cải thiện

- Đ/k y tế, vệ sinh chăm sóc sức khoẻ tốt hơn.

-> Nâng cao tuổi thọ

Bài tập 3: Cơ cấu dân số trẻ:

- Thuận lợi: Tạo ra nguồn lđ dồi dào, một thị trường tiêu thụ lớn, thu hút các nguồn lực bên ngoài.

- Khó khăn: Gây sức ép lên vấn đề y tế, giáo dục, giải quyết việc làm và nâng cao đời sống nhân dân.

- Biện pháp khắc phục:

+ Thực hiện tốt chính sách dân số – KHHGĐ để tiếp tục giảm tỉ lệ sinh.

+ Tuyên truyền vận động chính sách dân số, nâng cao nhận thức của người dân.

+ Tổ chức giáo dục đào tạo, dạy nghề hợp lý.

+ Đẩy mạnh phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Chủ đề

Hiện trạng

Nguyên nhân

Hậu quả

Giải pháp

Học sinh cần phải làm gì ?

Tình trạng mang thai phá thai ở tuổi vị thành niên

Chủ đề

Hiện trạng

Nguyên nhân

Hậu quả

Giải pháp

Học sinh cần phải làm gì ?

Phòng tránh lây nhiễm HIV/AIDS

Chủ đề

Hiện trạng

Nguyên nhân

Hậu quả

Giải pháp

Học sinh cần phải làm gì ?

Tình trạng buôn bán trẻ em qua Việt Nam

Họ và tên

Mức độ dóng góp

Nội dung

Mức độ

A

B

C

D

A

B

C

D

A

B

C

D

Hoạt động của GV – HS

Nội dung cần đạt

HĐ 1:

- PP: vấn đáp, trực quan, hđ nhóm

- KT: TL nhóm, chia nhóm, đặt câu hỏi

- Hình thức tổ chức dạy học: GV với cả lớp, cá nhân - ĐHNL: NL tư duy theo LT; NL sd bản đồ, biểu đồ , NL tính toán ... - Phẩm chất: Tự tin, tự lập, tự chủ

? VN tiến hành công cuộc đổi mới từ thời gian nào?

- GV bổ sung thông tin về ĐH Đảng VI: "Trong khi không ngừng chăm lo nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, Đảng và nhân dân ta tiếp tục đặt lên hàng đầu nhiệm vụ xây dựng CNXH, xây dựng chế độ làm chủ tập thể, nền kinh tế mới, nền văn hóa mới và con người mới xã hội chủ nghĩa".Những mục tiêu cụ thể là: sản xuất đủ tiêu dùng và ó tích lũy, tạo ra một cơ cấu kinh tế hợp lí nhằm phát triển sản xuất; xây dựng và hoàn thiện một bước quan hệ sản xuất mới; tạo ra chuyển biến tốt vế mặt xã hội; bảo đảm nhu cấu củng cố quốc phòng và an ninh.

? Kết quả đạt được của công cuộc đổi mới đất nước?

? Đặc trưng của quá trình đổi mới đất nước là gì?

II- Nền kinh tế nước ta trong thời kỳ đổi mới

- Đạt được nhiều thành tựu lớn.

- Đặc trưng của quá trình đổi mới đất nước là sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế.

1. Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế:

- Y/c hs giải thích: chuyển dịch CCKT.

-HS đọc thuật ngữ: chuyển dịch CCKT/152

?Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế nước ta thể hiện ở những mặt nào?

*GV giao nhiệm vụ cho 3 nhóm thảo luận

- Các nhóm phân công nhóm trưởng, thư kí, thảo luận theo yêu cầu.

Nhóm 1: Đọc hình 6.1 sgk, phân tích xu hướng chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế.

Nhóm 2: Đọc H6.2 sgk, cho biết lãnh thổ nước ta chia thành những vùng KT nào? Cả nước có ~ vùng KT trọng điểm nào?

Nhóm 3: Đọc kênh chữ, phân tích bảng 6.1 sgk/ 23, nhận xét cơ cấu thành phần kinh tế nước ta năm 2002 và cho biết sự chuyển dịch cơ cấu tp kinh tế?

• HS thực hiện nhiệm vụ

• Nhóm thảo luận

• Đại diện nhóm BC kết quả thảo luận

• Các nhóm khác nhận xét bổ sung, GV chốt kiến thức

- Gv giải thích thuật ngữ GDP: tổng sản phẩm nội địa, tức tổng sản phẩm quốc nội hay GDP là giá trị thị trường của tất cả hàng hóa và dịch vụ cuối cùng được sản xuất ra trong phạm vi một lãnh thổ quốc gia trong một thời kỳ nhất định (thường là một năm). GDP là một trong những chỉ số cơ bản để đánh giá sự phát triển kinh tế của một vùng lãnh thổ nào đó.

- Chốt kt bằng sơ đồ.

? Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế nuoc ta như vậy chứng tỏ điêu gì?

? Xu hướng này phù hợp mọi xu hướng chung của thế giới?

? Ảnh hưởng các vùng kinh tế trọng điểm đến sự pt' kinh tế XH?

? Kể tên các vùng KT giáp biển, ko giáp biển? - HS kể, chỉ trên lược đồ.

- GV thuyết trình về các vùng kết hợp ktế đất liền và ktế biển đảo.

? Mối quan hệ giữa sự chuyển dịch CCKT ngành, lãnh thổ và tp kinh tế?

? Nhận xét về nền kinh tế nước ta trong thời kỳ đổi mới?

- HS nghiên cứu phần kênh chữ sgk.

? Nền kinh tế nước ta đạt những thành tựu to lớn nào?

* GDMT:

? Trong quá trình đẩy mạnh phát triển nền KT đất nước, chúng ta đó tác động ntn đến tài nguyên, môi trường tự nhiên và xã hội?

GV mở rộng: tình hình TG với nhiều biến động (chiến sự ở Trung Đông, sự bành trướng của TQ, khủng hoảng KT, ...) cũng tác động mạnh mẽ đến VN, ảnh hưởng không nhỏ đến tốc độ pt kinh tế. Đó cũng là những thách thức lớn đối với VN trong quá trình hội nhập và phát triển.

? Trước những thách thức lớn lao ấy, Đảng, NN và nhân dân ta phải làm gì để phát triển kinh tế 1 cách hiệu quả và bền vững?

HS thảo luận theo cặp trả lời.

? Từ đây em có nhận xét chung ntn về những thành tựu và thách thức của VN trong quá trình pt kinh tế?

- 3 mặt: Chuyển dịch cơ cấu ngành + cơ cấu lónh thổ + cơ cấu thành phần kinh tế

* CC ngành: Giảm % của N-L-NN, tăng mạnh % của CN-XD, DV chiếm % cao, có xu hướng tăng, song có biến động.

* CC lãnh thổ: hình thành 7 vùng KT và 3 vùng KT trọng điểm.

* CC thành phần KT: chuyển dịch từ nền KT chủ yếu là tp nhà nước sang nền KT nhiều thành phần.

-> Chuyển dịch từ nền ktế nông nghiệp sang nền ktế CN, quá trình CNH- HĐH đang tiến triển.

-Các vùng KT trọng điểm thúc đẩy sự phát triển KT-XH của các tỉnh trong vùng, và các vùng lân cận

-> Sự chuyển dịch CCKT nước ta diễn ra ở cả 3 mặt: CC ngành, CC lãnh thổ, CC tp kinh tế -> cùng hỗ trợ nhau trong quá trình CNH, HĐH đất nước.

• Nền KT đang có sự chuyển dịch mạnh mẽ, tích cực.

2. Những thành tựu và thách thức

a. Thành tựu:

- Kinh tế tăng trưởng tương đối vững chắc.

- Kinh tế chuyển dịch theo hướng CNH.

- Ngoại thương phát triển, thu hút đầu tư nước ngoài.

- Dần hội nhập vào nền kinh tế khu vực và toàn cầu.

b. Thách thức:

- Tài nguyên bị cạn kiệt, MT bị ô nhiễm.

- Còn sự phân hoá giàu nghèo.

- Giải quyết các vấn đề việc làm, y tế, giáo dục...

 Cần đẩy nhanh quá trình chuyển dịch CCKT, nâng cao hiệu quả sx kinh doanh, chớp thời cơ và vượt qua thử thách. Đặc biệt, quan tam giải quyết vấn đề bảo vệ TNMT .

=> Thành tựu nhiều nhưng thách thức cũng không nhỏ

Hoạt động của GV – HS

Nội dung cần đạt

* HĐ1

- PP: vấn đáp, trực quan, hđ nhóm

- KT: chia nhóm, đặt câu hỏi, lắng nghe và phản hồi tích cực

- Hình thức tổ chức dạy học: GV với cả lớp, cá nhân ,hs-hs… - ĐHNL: NL tư duy theo LT; NL sd bản đồ, biểu đồ , NL tính toán ... - Phẩm chất: Tự tin, tự lập, tự chủ, trách nhiệm - GV giao nhiệm vụ cho hs thảo luận nhóm - Các nhóm quan sát bản đồ tự nhiên, bản đồ khí hậuN1,2: Tìm hiểu đặc điểm TN đất, thuận lợi và kk đối với sx NN. N3,4: Tìm hiểu đặc điểm TN khí hậu, thuận lợi và khó khăn đối với sx NN N5,6: Tìm hiểu đặc điểm TN nước, sinh vật, thuận lợi và khó khăn đối với sx NN.

• HS thực hiện nhiệm vụ

• Nhóm thảo luận

• Đại diện nhóm BC kết quả thảo luận

• Các nhóm khác nhận xét bổ sung, GV chốt kiến thức

I- Các nhân tố tự nhiên(20')

1.Tài nguyên đất

Phân bố ĐB sông Hồng

ĐB sông Cửu Long

D.tích

3 triệu ha

Cây trồng thích hợp Lúa nước

Hoa màu, cay CN hàng năm (mía, lạc, đậu tương,…)

Tài

nguyên đất

Phân bố: miền núi & trung du

Tập trung ch.yếu: Tây nguyên, ĐNB

Đất Feralit

Cây trồng thích hợp: Cây CN lâu năm: cây cao su, cà phê,…

1. Tài nguyên đất

? Đất với các đặc điểm trên có ý nghĩa gì đối với phát triển NN?

- GV bổ sung: Là tài nguyên vô cùng quý giá, là tư liệu SX NN không thể thay thế, cần phải sử dụng hợp lí kết hợp với bảo vệ, cải tạo.

=>

->Thuận lợi phát triển nền NN đa dạng về sản phẩm

2. Khí hậu

Khí hậu

Nhiệt đới gió mùa ẩm

(nguồn nhiệt, ẩm phong phú)

- Thuận lợi: Cây trồng pt' quanh năm, thâm canh tăng vụ, năng suất cao

- Khó khăn: Sâu bệnh, nấm mốc phát triển, bóo, gió tây khô nóng, lũ lụt, hạn hán,...

Phân hoá theo chiều B-N, theo độ cao, theo mùa

- Thuận lợi: SP cây - con đa dạng.

- Khó khăn: M.Bắc, vùng núi cao mùa đông rét đậm, rét hại, gió Lào.

Các thiên tai

Bão, lũ lụt, hạn hán

3. Tài nguyên nước

? Đặc điểm TN nước của nước ta?

? Khó khăn?

? Tại sao thuỷ lợi là biện pháp hàng đầu trong thâm canh nông nghiệp ở nước ta?

- HS thảo luận cặp đôi trả lời.

- Nguồn nước phong phú, sông hồ dày đặc, nước ngầm phong phú

- Khó khăn: Lũ lụt vào mùa mưa, hạn hán vào mùa khô.

- Làm tốt công tác thuỷ lợi sẽ chống úng, lụt mùa mưa bão, cung cấp nước tưới vào mùa khô, cải tạo đất, mở rộng S đất canh tác, tăng vụ, thay đổi cơ cấu mùa vụ & cây trồng => tăng năng suất, sản lượng.

4. Tài nguyên sinh vật

? Đặc điểm tài nguyên sinh vật? Tại sao có đặc điểm này?

? Thuận lợi?

* Tích môi trường:

? Đánh giá chung về ý nghĩa của các nhân tố tự nhiên?

? Qua thực tế, em thấy nước ta đó khai thác những TNTN này cho sx NN ntn?

HS: khai thác chưa hợp lí, chưa chú trọng vào việc khai thác đi đôi với bảo vệ và phát triển bền vững.

? Để tạo sự p.triển bền vững và lâu dài, các tài nguyên cần được s.dụng ntn?

- HS nêu ví dụ cụ thể

- Phong phú, đa dạng, nhiều giống cây trồng vật nuôi chất lượng tốt, thích nghi với môi trường.

-> Lai tạo nhiều giống cây con, phát triển nền nông nghệp nhiệt đới đa dạng

-> Các nhân tố tự nhiên tạo nhiều thuận lợi để phát triển NN.

-> Các tài nguyên cần được bảo vệ và sử dung hợp lý

*HĐ2

- PP: vấn đáp, trực quan

- KT: đặt câu hỏi, lắng nghe và phản hồi tích cực

- Hình thức tổ chức dạy học: GV với cả lớp, cá nhân ,hs-hs… - ĐHNL: NL tư duy theo LT; NL sd bản đồ, biểu đồ , NL tính toán ... - Phẩm chất: Tự tin, tự lập, tự chủ, trách nhiệm

? Đặc điểm dân cư và nguồn lđ nông thôn của nước ta?

? Đặc điểm dân cư và lđ nông thôn có tác động ntn đến NN?

II- Các nhân tố kinh tế- xã hội(15p)

1. Dân cư và lao động nông thôn

- Đ²: 70% dân số nông thôn, 60% lao động nông nghiệp, người nông dân giàu kinh nghiệm sx NN, cần cù, sáng tạo.

-> Lđ nông thôn dồi dào là động lực pt nền NN nước ta

2. Cơ sở vật chất kỹ thuật

- Yêu cầu hs quan sát H.7.2 sgk.

- Lấy VD 1 số cơ sở vật chất kĩ thuật minh hoạ cho sơ đồ?

? Cho biết đặc điểm csvc-kt trong NN của nước ta?

? Sự phát triển của ngành CN chế biến ảnh hưởng ntn đến sự pt' và phân bố nông nghiệp?

- Ngày càng hoàn thiện song chưa đồng bộ, chưa đáp ứng được yêu cầu cao về khả năng phục vụ.

- CN chế biến nông sản phát triển và phân bố rộng khắp.

- CNCB pt tác động tích cực đến sxNN:

+ Tăng giá trị và khả năng cạnh tranh nông sản

+ Nâng cao hiệu quả sản xuất NN.

+ Phát triển các vùng chuyên canh NN, đẩy mạnh phát triển nền NN hàng hóa, phục vụ XK.

3. Chính sách phát triển nông nghiệp

? Kể tên 1 số chính sách cụ thể?

? Vai trò của chính sách pt' nông nghiệp?

- Liên hệ thực tế việc thực hiện các chính sách NN ở địa phương em?

Hs liên hệ: chính sách pt kinh tế hộ gia đình, kt trang trại, NN hướng ra xuất khẩu (năm 2013, Mĩ chấp nhận cho VN thêm 1 mặt hàng XK mới: vải, nhãn) -> cơ hội lớn cho ngành trồng trọt HY.

- CS: Pt' kinh tế hộ gia đình, kinh tế trang trại, nông nghiệp hướng ra xuất khẩu,..

-> Là nhân tố trung tâm tác động lên các nhân tố khác, thúc đẩy NN phát triển

4. Thị trường trong và ngoài nước

- Đặc điểm thị trường?

? Nêu mqh giữa chính sách pt' nông nghiệp và các nhân tố kt-xh còn lại?

. Thảo luận bàn, trả lời, bổ sung:

- Được mở rộng

- Thị trường trong nước: sức mua chưa cao

- Thị trường thế giới biến động

- Chính sách phát triển N² Khơi dậy và phát huy những mặt mạnh về lao động

Hoàn thiện cơ sở vật chất kĩ thuật

Tạo ra các mô hình phát triển thích hợp

Mở rộng thị trường, ổn định đầu ra cho sản phẩm

? Vậy nhân tố KT - XH có vai trò ntn đối với sản xuất nông nghiệp ở nước ta?

* Nhân tố KT - XH quyết định đến những thành tựu to lớn trong NN

Nhóm đất

Phù sa

Feralit

Diện tích

Phân bố chủ yếu

Cây trồng thích hợp

Khí hậu

Nhiệt đới gió mùa ẩm

(nguồn nhiệt, ẩm phong phú)

- Thuận lợi: ...................................................................

.......................................................................................

- Khó khăn: ...................................................................

.......................................................................................

Phân hoá theo chiều B-N, theo độ cao, theo mùa

- Thuận lợi: ...................................................................

.......................................................................................

- Khó khăn: ...................................................................

.......................................................................................

Các thiên tai

Tài nguyên

Nước

Sinh vật

Đặc điểm

Thuận lợi

Khó khăn

Hoạt động của GV - HS

Nội dung cần đạt

HĐ 1: Tìm hiểu ngành trồng trọt.

GV : yêu cầu hs đọc bảng 8.1sgk/28

? Ngành trồng trọt gồm ~ nhóm cây nào ?

? Nhận xét sự thay đổi cơ cấu giá trị sx ngành trồng trọt giai đoạn 1990 – 2002 ?

? Sự thay đổi đó nói lên điều gì ?

* Sd: Bản đồ Nông nghiệp VN.

GV : Tổ chức cho hs TL nhóm tìm hiểu về sự phát triển của từng ngành trong ngành trồng trọt.

? Đọc kênh chữ sgk, quan sát kênh hình, hãy nêu cơ cấu, thành tựu và vùng trọng điểm của các cây : lương thực, cây CN, cây ăn quả và cây khác ?

HS: nhận phiếu HT, phân công nhóm trưởng, thư kí; tiến hành thảo luận theo sự hướng dẫn của GV (7 ph)

- Nhóm 1,2: cây lương thực

- Nhóm 3,4: Cây công nghiệp

- Nhóm 5,6: Cây ăn quả và cây khác.

HS: các nhóm báo cáo kết quả thảo luận, nộp phiếu học tập.

GV : thu phiếu ht, nxét, chốt kiến thức.

I- Ngành trồng trọt

* Cơ cấu: có sự thay đổi:

+ Tăng giá trị sx cây công nghiệp

+ Giảm giá trị sx cây lt, cây ăn quả,...

-> Phá thế độc canh cây lúa, chuyển dịch cơ cấu cây trồng, đẩy mạnh sx cây CN để đáp ứng nhu cầu trong nước và XK.

Ngành trồng trọt

1. Cây lương thực

2. Cây công nghiệp

3. Cây ăn quả

Cơ cấu

• cây lúa

• Cây hoa màu: ngô, khoai, sắn, ..

- Cây hàng năm: lạc, đậu, mía, đay,...

- Cây lâu năm: cà phê, cao su, điều, hồ tiêu, ...

- Đa dạng, phong phú: cây ôn đới, cây nhiệt đới, cây cận nhiệt

Thành tựu

- Ngày càng tăng: S, sản lượng, sản lượng lt bình quân đầu người.

- Lai tạo đc nhiều giống mới.

- Cơ cấu mựa vụ thay đổi.

- VN là 1 trong 3 nước XK gạo nhiều nhất TG.

- Tỉ trọng tăng từ 13,5% lần 22,7% -> phục vụ xk, là nguyên liệu cho CN chế biến, tận dụng TNTN, phá thế độc canh, bảo vệ TNMT.

- Ngày càng phát triển, đáp ứng nhu cầu trong nước và phát triển.

Vùng trọng điểm

- ĐBSCL, ĐBSH.

- ĐNB, Tây Nguyên, TDMN phía Bắc.

- ĐNB, ĐBSCL

? HS lên bảng xác định các vùng chuyên canh cây CN, cây ăn quả, vùng trọng điểm sx lttp.

? Giải thích về sự phân bố của cây lt, cây CN, cây ăn quả,... ?

HS: giải thích: phù hợp với điều kiện khí hậu, đất đai, cơ sở chế biến,...

? Sự phát triển CNCB ảnh hưởng ntn đến sự phát triển và phân bố NN ?

HS: Tăng giá trị và khả năng cạnh tranh của hàng nông sản; Nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp; Thúc đẩy sự phát triển các vùng chuyên canh, hướng đến pt nền NN hàng hóa, đẩy mạnh XK.

? Việc hình thành lên những vùng chuyên canh, vùng trọng điểm tạo ra ưu thế gì ?

GV : chính nhờ việc đẩy mạnh phát triển các vùng chuyên canh, vùng trọng điểm NN mà cho đến nay, VN đó có rất nhiều sp ngành trồng trọt có chỗ đứng trên ~ thị trường lớn của TG : gạo, cà phê, cao su, trái cây. (Liên hệ nhãn lồng Hưng Yên).

? Nhận xét chung về ngành trồng trọt ở nước ta ?

HĐ 2: Tìm hiểu ngành chăn nuôi.

GV: y/c HS qsat cơ cấu ngành NN năm 2001 và 2004.

? N.xét về tỉ trọng của ngành chăn nuôi trong cơ cấu của ngành NN nước ta?

? Qua thực tế, em thấy hiện nay hình thức chăn nuôi nào đang được áp dụng phổ biến ở nước ta?

HS quan sát bảng 8.4 sgk/33

? So sánh tỉ trọng giá trị sx của chăn nuôi gia súc với gia cầm?

? Nêu vai trò, tình hình phát triển và vùng phân bố chủ yếu của đàn trâu bò, đàn lợn, đàn gia cầm ở nước ta?

Hs: thảo luận nhóm (hình thức như làm với mục I- ngành trồng trọt, thời gian 3p)

GV: chốt kiến thức.

- Việc hình thành nên các vùng chuyên canh cây CN, cây ăn quả, vùng trọng điểm sx lương thực có ý nghĩa: tận dụng tối đa tài nguyên, giảm chi phí sx, nâng cao sản lượng, chất lượng cây trồng, giúp phần phân bố lại dân cư-lđ, thu hút đầu tư,...

* Ngành trồng trọt p.triển đa dạng, trong đó lúa là cây trồng chính; cây CN và cây ăn quả p.triển khá mạnh; nhiều sản phẩm trồng trọt được x.khẩu.

II- Ngành chăn nuôi

- Ngành chăn nuôi chiếm hơn 20 % trong cơ cấu ngành NN -> tỉ lệ nhỏ.

- Hình thức: chăn nuôi công nghiệp đang được mở rộng.

- Chăn nuôi gia súc chiếm tỉ trọng lớn trong cơ cấu giá trị sx ngành chăn nuôi. (Năm 2002: 62,8%)

Ngành chăn nuôi

Trâu, bò (Nhóm 1,2)

Lợn (Nhóm 3,4)

Gia cầm (Nhóm 5,6)

Vai trò

Lấy thịt, sức kéo, sữa.

Lấy thịt

Lấý thịt, trứng.

Số lượng

• Bò: 4 triệu con

• Trâu: 3 triệu con

- 23 triệu con

- Có xu hướng tăng

- Hơn 230 triệu con

Phân bố chủ yếu

- Trâu: TDMNBB, BTB

-Bò DHNTB

ĐBSH, ĐBSCL

- Đồng bằng

? Qua đây, em có nhận xét chung gì về ngành chăn nuôi ở nước ta?

? Theo em, bên cạnh những thuận lợi, những thành tựu đó đạt được, hiện nay, ngành NN nước ta còn đang gặp phải những khó khăn, thách thức gì?

GV: chốt kt.

* Chăn nuôi không phát triển mạnh bằng trồng trọt, song đang có sự tăng trưởng khỏ mạnh.

* Khó khăn: thiên tai, dịch bệnh; ÔNMT, sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế chưa cao,...

Ghi nhớ (sgk/32)

HĐộng của GV và HS

Nội dung

HĐ 1: tìm hiểu ngành lâm nghiệp

GV. Lâm nghiệp có vị trí đặc biệt trong phát triển KT- XH và giữ gìn môi trường sinh thái.

? Dựa vào bảng 9.1 và hình 9.2 kết hợp đọc kênh chữ (mục 1), cho biết độ che phủ rừng của nước ta? tỉ lệ này cao hay thấp? Vì sao?

GV giới thiệu công thức tính độ che phủ rừng: Độ che phủ rừng (%) = Diện tích rừng : diện tích tự nhiên (S tự nhiên của VN làm tròn là 33 triệu ha).

? Tỉ lệ này nói lên điều gì về thực trạng tài nguyên rừng nước ta?

? TN rừng nước ta đang bị cạn kệt dẫn tới những hậu quả gì?

- HS phát hiện nhanh (KT động não)

? Dựa vào bảng 9.1/sgk/34 cho biết rừng nước ta gồm có những loại nào?

- HS phát biểu.