Giáo Án Môn Văn 6 Bài 4: Văn Bản Nghị Luận Lớp 6 Sách Cánh Diều

Nội dung chính phần 1

Nội dung chính phần 2

Nội dung chính phần 3

Hình thức

Nội dung

Mục đích của tác giả

I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả

a. Mục tiêu: Giúp HS tìm hiểu được những thông tin chính về nhà phê bình Nguyễn Đăng Mạnh

b. Nội dung:

- HS tìm hiểu thông tin trước ở nhà và trình bày tại lớp

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS

d. Tổ chức thực hiện

Hoạt động của GV & HS

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

? Nêu những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Đăng Mạnh.

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV hướng dẫn HS sắp xếp lại thông tin đã tìm hiểu

HS chuẩn bị lại các nội dung đã chuẩn bị

B3: Báo cáo, thảo luận

GV yêu cầu HS trình bày

HS trả lời câu hỏi của GV.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

Nhận xét câu trả lời của HS và và chốt kiến thức lên màn hình.

- Nguyễn Đăng Mạnh ( 1930-2018)

- Quê: Hà Nội

- Là nhà nghiên cứu phê bình văn học nổi tiếng của Việt Nam.

2. Tác phẩm

a. Mục tiêu: Giúp HS

- Biết được những nét chung của văn bản ( Đặc điểm về thể loại, mục đích sử dụng…)

b. Nội dung:

- GV sử dụng một số kĩ thuật dạy học phù hợp giúp hs khám phá tri thức

- HS suy nghĩ cá nhân để trả lời, làm việc nhóm để hoàn thành nhiệm vụ.

c. Sản phẩm: Câu trả lời và phiếu học tập đã hoàn thành của HS

d. Tổ chức thực hiện

Hoạt động của GV & HS

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Hướng dẫn cách đọc & yêu cầu HS đọc.

- Chú ý quan sát các ô chỉ dẫn bên phải để dễ dàng hiểu nội dung văn bản hơn

- Chia nhóm lớp, phát phiếu học tập số 1, giao nhiệm vụ:

?Văn bản “Nguyên Hồng nhà văn của những người cùng khổ” thuộc thể loại nào? Dựa vào đâu em nhận ra điều đó?

? Văn bản gồm 3 phần. Nêu nội dung của từng phần?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS:

- Đọc văn bản

- Làm việc cá nhân 2’, nhóm 5’

+ 2 phút đầu, hs trình bày ra phiếu cá nhân ( tự chuẩn bị )

+ 5 phút tiếp theo, HS làm việc nhóm, thảo luận và ghi kết quả vào ô giữa của phiếu học tập, dán phiếu cá nhân ở vị trí có tên mình.

GV:

- Chỉnh cách đọc cho HS (nếu cần).

- Theo dõi, hỗ trợ HS trong hoạt động nhóm.

B3: Báo cáo, thảo luận

HS: Trình bày sản phẩm của nhóm mình. Theo dõi, nhận xét, bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

GV:

- Nhận xét cách đọc của và định hướng cách đọc phù hợp cho HS.

- Hướng dẫn HS trình bày bằng cách nhắc lại từng câu hỏi

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét về thái độ học tập & sản phẩm học tập của HS.

- Chốt kiến thức và chuyển dẫn vào mục sau .

a. Đọc và tìm hiểu chú thích

b. Thể loại: Văn bản nghị luận

- Hệ thống các lí lẽ, bằng chứng, quan điểm, ý kiến của người viết

c. Bố cục

+ P1: Nguyên Hồng rất dễ xúc động, rất dễ khóc.

+ P2: Tuổi thơ Nguyên Hồng thiếu tình yêu thương

+ P3: Phong cách riêng của nhà văn Nguyên Hồng

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT

a. Mục tiêu:

+ Gv hướng dẫn Hs đọc và tìm hiểu cụ thể nội dung và các đặc điểm nghệ thuật của văn bản từ đó thấy được đặc điểm của văn bản nghị luận văn học

+ Hs nắm được nội dung và nghệ thuật của từng phần trong văn bản.

b. Nội dung: Hướng dẫn học sinh khám phá , phát hiện những dấu hiệu đặc trưng của một văn bản nghị luận văn học thông qua văn bản cụ thể bằng hệ thống câu hỏi, phiếu bài tập.

c. Sản phẩm: câu trả lời của HS, sản phẩm của nhóm

d. Tổ chức thực hiện

Hoạt động của GV & HS

Sản phẩm dự kiến

Nội dung 1

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Yêu cầu Hs hoạt động theo cặp đôi cùng bàn

- Tác giả nêu những bằng chứng nào để khẳng định Nguyên Hồng rất dễ xúc động, rất dễ khóc.

B2: Thực hiện nhiệm vụ

Hs

- Trao đổi thảo luận theo bàn, ghi kết quả ra phiếu

GV hướng dẫn HS thảo luận (nếu cần).

trao đổi để hoàn thành những nhiệm vụ còn lại.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV:

- Yêu cầu đại diện hs lên trình bày.

- Hướng dẫn HS trình bày (nếu cần).

HS:

- Đại diện 1 nhóm lên bày sản phẩm.

- Các nhóm khác theo dõi, quan sát, nhận xét, bổ sung (nếu cần) cho nhóm bạn.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét thái độ và kết quả làm việc của từng nhóm, chỉ ra những ưu điểm và hạn chế trong HĐ nhóm của HS.

- Chốt kiến thức & chuyển dẫn sang mục 2

1. Nguyên Hồng “rất dễ xúc động, rất dễ khóc”.

- Bằng chứng:

+ Khóc khi nhớ đến bạn bè, đồng chí…

+ Khóc khi nghĩ đến đời sống khổ cực của nhân dân

+ Khóc khi nói đến công ơn Tổ Quốc…

+ Khóc khi kể lại khổ đau, oan trái của những nhân vật do mình tạo ra.

=> Dẫn chứng được liệt kê cụ thể, tỉ mỉ, toàn diện

- Ý kiến tác giả:

+ Ai biết được Nguyên Hồng đã khóc bao nhiêu lần…

+ Mỗi dòng chữ ông viết ra là một dòng nước mắt _ so sánh

=> Ý kiến , lí lẽ, dẫn chứng thuyết phục =>Đặc điểm của văn bản nghị luận

Nội dung 2

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Yêu cầu Hs đọc lại phần 2

- Nêu những bằng chứng mà tác giả đưa ra để chứng minh Nguyên Hồng là một người thiếu tình thương từ nhỏ.

- Những bằng chứng đó do tác giả tự tưởng tượng ra hay có nguồn gốc từ đâu?

? Theo em tác giả đưa ra những câu trong hồi kí của Nguyên Hồng là bằng chứng cho ý kiến nào?

- Nhận xét về tính thuyết phục của các bằng chứng đó.

B2: Thực hiện nhiệm vụ

- Gv hướng dẫn hs đọc lại phần 2 chú ý vào các ô bên phải chỉ dẫn, định hướng nội dung

- Hs Hoạt động theo cặp đôi để phát hiện những bằng chứng, lí lẽ mà tác giả nêu ra.

B3. Báo cáo, thảo luận

GV: Yêu cầu hs trả lời và hướng dẫn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét thái độ và kết quả làm việc của từng cặp đôi , chỉ ra những ưu điểm và hạn chế trong HĐ nhóm của HS.

- Chốt kiến thức & chuyển dẫn sang mục 3

2. Nguyên Hồng là người thiếu tình thương từ nhỏ

- Nguyên Hồng thiếu tình thương từ nhỏ nên luôn khao khát tình thương và dễ thông cảm với người bất hạnh

* Bằng chứng

- Mồ côi cha khi 12 tuổi

- Mẹ lấy chồng khác, thường đi làm ăn xa

- “Giá ai cho tôi một xu nhỉ? Chỉ một xu thôi!...” ( Những ngày thơ ấu)

=> Bằng chứng lấy từ thực tế cuộc đời nhà văn Nguyên Hồng, từ tập hồi kí Những ngày thơ ấu

=> Các bằng chứng, lí lẽ rất rõ ràng, thuyết phục người nghe, người đọc

Nội dung 3

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Yêu cầu Hs đọc lại phần 3

- Những bằng chứng đó do tác giả tự tưởng tượng ra hay có nguồn gốc từ đâu?

? Theo em tác giả đưa ra những câu trong hồi kí của Nguyên Hồng là bằng chứng cho ý kiến nào?

- Nhận xét về tính thuyết phục của các bằng chứng đó.

- Cảm nhận của em về tình cảm của người viết dành cho nhà văn Nguyên Hồng?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

-Hs đọc lại phần 3 chú ý vào các ô bên phải chỉ dẫn, định hướng nội dung

- Hs Hoạt động theo cặp đôi để phát hiện những bằng chứng, lí lẽ mà tác giả nêu ra.

B3. Báo cáo, thảo luận

GV: Yêu cầu hs trả lời và hướng dẫn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

• Hs bổ sung ý kiến

• Gv nhận xét, chốt kiến thức

3. Phong cách riêng của nhà văn Nguyên Hồng

- Nguyên Hồng vất vả từ nhỏ

- Bằng chứng:

+ “ Ngay từ tuổi cắp sách đến trường…con cá, lá rau”

+ Năm 16 tuổi đến thành phố Hải Phòng sinh sống

=> Chất dân nghèo, chất lao động thấm sâu vào văn chương và cung cách sinh hoạt thường ngày:

+ Giản dị trong thói quen ăn mặc, đi đứng, nói năng, thái độ giao tiếp…

+ Lời nói của bà Nguyên Hồng. Chất dân nghèo thấm sâu vào văn chương nghệ thuật của Nguyên Hồng

=> Thái độ tôn trọng, ngưỡng mộ, ngợi ca tài năng và phẩm chất tốt đẹp của nhà văn Nguyên Hồng.

III. Tổng kết

a. Mục tiêu: Hs nắm được đặc điểm của văn bản nghị luận ( Nghị luận văn học)

b. Nội dung: Hướng dẫn học sinh trả lời câu hỏi tổng kết văn bản để củng cố khắc sâu kiến thức về bài nghị luận văn học

c. Sản phẩm: Các câu trả lời của học sinh

d. Tổ chức thực hiện

B1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:

GV giao nhiệm vụ cho HS thông qua hệ thống câu hỏi

- Trình bày khái quát nội dung và những đặc sắc về nghệ thuật của văn bản.

- Hãy nêu những đặc điểm của kiểu văn bản nghị luận và nghị luận văn học

B 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

- Học sinh làm việc cá nhân, suy nghĩ, trả lời.

- Giáo viên: Quan sát, theo dõi quá trình học sinh thực hiện, gợi ý nếu cần

B 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

-Học sinh trình bày cá nhân:

+ Văn bản nghị luận là loại văn bản nhằm thuyết phục người đọc, người nghe về một vấn đề nào đó

+ Nghị luận văn học là văn bản nghị luận bàn về các vấ đề văn học

B 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- Yêu cầu học sinh nhận xét câu trả lời.

- Gv sửa chữa, đánh giá, chốt kiến thức.

1. Nghệ thuật:

- Các bằng chứng đa dạng, cụ thể, sinh động, phong phú, thuyết phục

- Hệ thống lí lẽ, ý kiến nêu ra vừa có tình vừa có lí bộc lộ cảm xúc, thái độ trân trọng của người viết.

2. Nội dung

- Nguyên Hồng có tuổi thơ cay đắng , bất hạnh và đó là tiền đề tạo nên một nhà văn Nguyên Hồng rất giàu cảm xúc và dạt dào tình yêu thương.

3. Hoạt động 3: Luyện tập

a) Mục tiêu: Học sinh biết vận dụng kiến thức vừa học giải quyết bài tập cụ thể.

b) Nội dung: GV hướng dẫn cho HS làm bài tập thông qua phiếu bài tập.

c) Sản phẩm: Câu trả lời học sinh

d) Tổ chức thực hiện:

B 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

*GV phát phiếu học tập cho học sinh thảo luận cặp đôi

Viết một đoạn văn ( khoảng 10 dòng) thể hiện cảm ngĩ của em về nhà văn Nguyên Hồng

- Học sinh tiếp nhận, hiểu rõ yêu cầu của nhiệm vụ học tập

B2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS:

• Suy nghĩ cá nhân và ghi ra giấy.

• Làm việc nhóm (trao đổi, chia sẻ và đi đến thống nhất để hoàn thành phiếu học tập).

GV hướng theo dõi, quan sát HS thảo luận nhóm, hỗ trợ (nếu HS gặp khó khăn).

B3: Báo cáo kết quả và thảo luận

HS: Đại diện lên báo cáo kết quả thảo luận nhóm, HS nhóm khác theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần) cho nhóm bạn.

B4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh nhận xét câu trả lời.

- Gv sửa chữa, đánh giá, chốt kiến thức.

IV. Luyện tập

Nguyên Hồng là nhà văn có tuổi thơ bất hạnh. Bố mất sớm, mẹ phải đi làm nơi xa khiến cho nhà văn luôn khao khát có được tình yêu thương. Điều đó thể hiện rất rõ trong tập hồi kí Những ngày thơ ấu của ông. Chính tuổi thơ cơ cực ấy đã khiến cho Nguyên Hồng có một tâm hồn vô cùng nhạy cảm và rất dễ cảm thông với những kiếp người bất hạnh. Hoàn cảnh sống cơ cực vất vả ấy khiến Nguyên Hồng được tiếp xúc với đủ hạng người trong xã hội từ đó càng khiến ông thấu hiểu hơn cuộc sống của họ. Vượt lên chính mình, vượt qua hoàn cảnh Nguyên Hồng đã trở thành nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam.

Nội dung

Hình thức

Đặc điểm của ca dao

Hoạt động 1: Xác định vấn đề

a. Mục tiêu: Giúp học sinh huy động kiến thức cũ để trả lời câu hỏi

b. Nội dung: Giáo viên yêu cầu hs nêu lại những đặc điểm tiêu biểu của kiểu bài nghị luận đã được học

c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh

d. Tổ chức thực hiện:

Hoạt động của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:

• Gv giao nhiệm vụ cho học sinh thông qua câu hỏi

1. Nêu đặc điểm của kiểu bài nghị luận , nghị luận văn học

B2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

- Học sinh làm việc theo cặp đôi: trao đổi, thống nhất ý kiến

B3: Báo cáo kết quả và thảo luận

• Hs trả lời các câu hỏi của giáo viên.

• GV quan sát, động viên khích lệ và hỗ trợ học sinh nếu cần

B4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

• Hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của các cặp đôi

• Gv nhận xét, định hướng, chốt kiến thức kiến thức, dẫn dắt sang nội dung bài học

- Văn bản nghị luận viết ra nhằm thuyết phục người đọc, người nghe về quan điểm, tư tưởng của người viết.

- Nghị luận văn học là văn bản nghị luận bàn về các vấn đề văn học

- Các yếu tố: ý kiến, lí lẽ, bằng chứng có mối quan hệ mật thiết với nhau

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu chung

a)Mục tiêu: Thông tin khái quát về tác giả Hoàng Tiến Tựu. Đọc văn bản và nhận biết nội dung khái quát của văn bản

b) Nội dung: Giáo viên hướng dẫn học sinh trình bày thông tin về tác giả trên cơ sở đã tìm hiểu trước ở nhà.

c) Sản phẩm: Ý kiến trình bày của các nhóm

d) Tổ chức thực hiện

Hoạt động của GV và HS

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ

Nhóm 1: Thông tin về tác giả, đọc thuộc bài ca dao được trích trong văn bản

Nhóm 2: Điều hành phần đọc văn bản.

Nhóm 3: Xác định vấn đề nghị luận của văn bản.

Nhóm 4: Ghi chép, nhận xét các nội dung làm việc của nhóm 1,2,3

B 2: Thực hiện nhiệm vụ

- Các nhóm thực hiện theo hướng dẫn của giáo viên. Trình bày ý kiến ra phiếu

- Gv quan sát, hỗ trợ học sinh nếu cần

B3: Báo cáo kết quả và thảo luận

• Các nhóm cử đại diện trình bày nội dung đã chuẩn bị

B4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- Nhóm 4 tổng hợp nhận xét nhóm 1, nhóm 2 và 3

- Giáo viên sửa chữa, đánh giá, rút kinh nghiệm, chốt kiến thức.

- Gv tiến hành đọc mẫu 1 đoạn của văn bản để định hướng cách đọc phù hợp cho hs

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

- Hoàng Tiến Tựu (1933 - 1998)

- Quê quán: Thanh Hóa

- Là nhà nghiên cứu hàng đầu về chuyên ngành Văn học dân gian

2. Văn bản

a. Đọc

b. Thể loại : Nghị luận văn

c. Vấn đề nghị luận: Vẻ đẹp của một bài ca dao

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới

Nhiệm vụ 2: Đọc - hiểu văn bản

a. Mục tiêu:

+ Gv hướng dẫn Hs tìm hiểu cụ thể nội dung, nghệ thuật của văn bản.

+ Nhận biết những yếu tố để thấy được đây là một văn bản nghị luận văn học

+ Cảm nhận được tình cảm của tác giả đối với bài ca dao

b. Nội dung: Hướng dẫn học sinh khám phá nội dung, nghệ thuật của văn bản bằng hệ thống câu hỏi, phiếu bài tập theo đúng đặc trưng thể loại của một văn bản nghị luận

c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh, sản phẩm hoạt động nhóm

d. Tổ chức thực hiện:

Nội dung 1:

B1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:

- GV giao nhiệm vụ cho HS thông qua câu hỏi

1. Nội dung chính của văn bản Vẻ đẹp của một bài ca dao là gì? Nhan đề đã khái quát được nội dung chính của văn bản hay chưa?

2. Theo tác giả, bài ca dao có những vẻ đẹp gì? Vẻ đẹp nào được tác giả chú ý phân tích nhiều hơn?

3. Bản thân em đã từng được trải nghiệm nhìn ngắm cánh đồng lúa quê hương chưa? Đó là thời điểm lúa đang ở giai đoạn nào? Nêu một vài cảm nghĩ của em về cánh đồng lúa.

B2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS:

- Làm việc theo cặp đôi, theo nhóm

- Đại diện cặp đôi lên báo cáo kết quả thảo luận, HS nhóm khác theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần) cho nhóm bạn.

GV: theo dõi, quan sát HS thảo luận, hướng dẫn, hỗ trợ học sinh nếu cần

B 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

GV:- Yêu cầu HS báo cáo, nhận xét, đánh giá.

HS:- Đại diện lên báo cáo sản phẩm của nhóm mình. +Nội dung chính của văn bản là phân tích vẻ đẹp và bố cục của bài cao dao Đứng bên ni đồng… Nhan đề đã khái quát được nội dung chính của văn bản

+ Theo tác giả, bài ca dao trên có 2 vẻ đẹp: vẻ đẹp cánh đồng và vẻ đẹp của cô gái ngắm cánh đồng.

- Vẻ đẹp ấy được nêu khái quát ở phần 1 của văn bản.

- Vẻ đẹp của cô gái (chẽn lúa đòng đòng) trên cánh đồng được tác giả chú ý phân tích hơn

- Nhóm khác theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần) cho nhóm bạn.

B4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- Yêu cầu học sinh nhận xét câu trả lời.

- Gv sửa chữa, đánh giá, chốt kiến thức.

II. Đọc hiểu văn bản

1. Vẻ đẹp của bài ca dao

- Mở đầu trích dẫn bài ca dao

=> Cách vào đề trực tiếp

+ Hai cái đẹp: cánh đồng và cô gái thăm đồng. => Được miêu tả ấn tượng

+ Cái hay: độc đáo, riêng biệt không thấy ở những bài ca dao khác

- Từ ngữ, hình ảnh: mênh mông bát ngát, bát ngát mênh mông, chẽn lúa, ngọn nắng hồng ban mai.

=> Khẳng định bài ca dao mang vẻ đẹp và cái hay riêng.

Nội dung 2:

B1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:

- GV giao nhiệm vụ cho HS thông qua hệ thống câu hỏi

1.Tác giả lần lượt trình bày ý kiến của mình về hai câu đầu và hai câu cuối của bài ca dao như thế nào?

2. Nêu một số từ ngữ, cụm từ có tác dụng làm tăng tính thuyết phục cho ý kiến tác giả nêu ra.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

B2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS:

- Làm việc nhóm 5’ (trao đổi, chia sẻ và đi đến thống nhất để hoàn thành câu trả lời).

- Đại diện lên báo cáo kết quả thảo luận nhóm, HS nhóm khác theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần) cho nhóm bạn.

GV: Hướng theo dõi, quan sát HS thảo luận nhóm, hỗ trợ (nếu HS gặp khó khăn).

B3: Báo cáo kết quả và thảo luận

GV:

- Yêu cầu HS báo cáo, nhận xét, đánh giá.

- Hướng dẫn HS trình bày ( nếu cần).

HS:

- Đại diện lên báo cáo sản phẩm của nhóm mình.

- Nhóm khác theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần) cho nhóm bạn.

B4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- Yêu cầu học sinh nhận xét câu trả lời.

- Gv sửa chữa, đánh giá, chốt kiến thức.

2. Cảm nhận, đánh giá bài ca dao

a. Hai câu đầu

 - Không có chủ ngữ. 

=> Người nghe cảm thấy như đang được đi thăm cánh đồng mênh mông, rộng lớn cùng cô gái

b. Hai câu cuối

- Dẫn dắt bằng kiểu kết cấu “ nếu như hai câu đầu…thì ở hai câu cuối…”=>rất tự nhiên , thuyết phục

- Tập trung ngắm nhìn , đặc tả "chẽn lúa đòng đòng" đang phất phơ dưới "ngọn nắng hồng ban mai".

- Tả "chẽn lúa đòng đòng" trong mối liên hệ so sánh với bản thân.

=> Cô gái đến tuổi dậy thì, căng đầy sức sống.

Nhiệm vụ 3: Tổng kết

a. Mục tiêu: Hs nắm được những đặc sắc về nội dung nghệ thuật từ đó có những hiểu biết đầy đủ, cụ thể hơn về đặc điểm của văn bản nghị luận

b. Nội dung: Hướng dẫn học sinh nêu ý kiến để khái quát lại những thành công về nghệ thuật, nội dung.

c. Sản phẩm: Các câu trả lời của học sinh

d. Tổ chức thực hiện

B1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:

GV giao nhiệm vụ cho HS thông qua hệ thống câu hỏi

1. Nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của văn bản?

2. Tóm tắt lại nội dung chính của các phần

3. Đọc thuộc 1 bài ca dao mà em đã học

B2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

- Học sinh làm việc cá nhân, suy nghĩ, trả lời.

- Giáo viên: theo dõi, định hướng, hỗ trợ học sinh (nếu cần)

B3: Báo cáo kết quả và thảo luận

-Học sinh trình bày cá nhân

- Hoạt động theo cặp đôi, đại diện trình bày

III. Tổng kết

1. Nghệ thuật:

- Ý kiến nêu ra rõ ràng, chân thực, trình bày có hệ thống

- Lí lẽ ngắn gọn, thuyết phục, giàu cảm xúc

=> Bộc lộ tình cảm yêu mến, trân trọng của tác giả với bài ca dao

2. Nội dung

Qua Vẻ đẹp của một bài ca dao, Hoàng Tiến Tựu đã nêu lên ý kiến của mình về vẻ đẹp cũng như cách khai thác nội dung của một bài ca dao cụ thể. Từ đó khơi gợi được sự đồng cảm và tình yêu đối với ca dao ở bạn đọc

3. Hoạt động 3: Luyện tập

a) Mục tiêu: Học sinh biết vận dụng kiến thức vừa học giải quyết bài tập cụ thể.

b) Nội dung: GV hướng dẫn cho HS làm bài tập.

c) Sản phẩm: Câu trả lời học sinh

d) Tổ chức thực hiện:

B1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

*GV phát phiếu học tập cho học sinh

1.Hãy chỉ ra những dấu hiệu về hình thức, nội dung để cho ta thấy văn bản Vẻ đẹp của một bài ca dao là văn bản nghị luận.

2. Kết hợp với kiến thức đã học ở bài 2, hãy nêu những hiểu biết của em về nội dung và hình thức của ca dao.

B2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

- Học sinh tiếp nhận: Nắm được yêu cầu, thực hiện nhiệm vụ.

B3: Báo cáo kết quả và thảo luận

- Học sinh phát biểu tuỳ theo cảm nhận của từng cá nhân.

- Giáo viên: Quan sát, theo dõi quá trình học sinh thực hiện, gợi ý nếu cần

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

-Học sinh nhận xét câu trả lời.

- Giáo viên nhận xét, chốt kiến thức

IV. Luyện tập

1.Vẻ đẹp của một bài ca dao

2. + Nội dung: Ca dao, dân ca  là những bài thơ dân gian do nhân dân lao động sáng tác và thuộc thể loại trữ tình đã diễn tả một cách sinh động và sâu sắc đời sống tâm hồn, tình cảm, tư tưởng của người lao động.

+ Hình thức: Thể thơ gồm những loại chính như: các thể vãn, thể lục bát, thể song thất và song thất lục bát, thể hỗn hợp (hợp thể)

4. Hoạt động 4: Vận dụng

a) Mục tiêu: HS vận dụng những kiến thức đã học để thực hiện theo định hướng của giáo viên

b) Nội dung: Nêu ý kiến của em về một bài ca dao đã được học

d) Tổ chức thực hiện:

B1 Chuyển giao nhiệm vụ học tập

*GV giao bài tập Trình bày ngắn gọn ý kiến của em về một bài ca dao đã được học

B2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

- Học sinh trả lời câu hỏi

- Giáo viên: quan sát, động viện, khích lệ

B3: Báo cáo kết quả và thảo luận

Học sinh thảo luận theo bàn ,cử đại diện trình bày.

- Giáo viên: Quan sát, theo dõi quá trình học sinh thực hiện, gợi ý nếu cần

B4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

Học sinh nhận xét câu trả lời

-Giáo viên sửa chữa, đánh giá, chốt kiến thức.

Mục tiêu: HS kết nối kiến thức trong cuộc sống vào nội dung của bài học.

Nội dung: GV tổ chức cho HS chơi trò chơi: Nhìn hình đoán chữ

Tổ chức thực hiện

Dự kiến sản phẩm

GV giao nhiệm vụ cho HS thông qua trò chơi: “Nhìn hình đoán chữ”

Luật chơi:

HS quan sát các hình ảnh minh họa trên MC

(1) Đoán các từ trái nghĩa.

(2) Tìm các cụm từ thông dụng được tạo lên từ các cặp từ trái nghĩa vừa tìm mà em thường gặp trong cuộc sống?

+Giáo viên gọi tinh thần xung phong để học sinh thể hiện sự tự tin của mình.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

- Giáo viên: hướng dẫn học sinh đoán từ, gợi ý nếu cần

- Học sinh làm việc cá nhân, suy nghĩ, trả lời.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

- Học sinh lần lượt trả lời.

- Giáo viên: Quan sát, theo dõi quá trình học sinh thực hiện, gợi ý nếu cần

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá, dẫn dắt vào bài: các cụm từ các em vừa tìm được được gọi là Thành ngữ và bài học hôm nay sẽ giúp các em tìm hiểu về kiến thức này cũng như giới thiệu đến các em công dụng của một dấu câu nữa: dấu chấm phẩy.

Nhắm –Mở Khóc – Cười

Mắt nhắm mắt mở

Đầu – Đuôi Nhanh – Chậm

Đầu voi – đuôi chuột

1. Thành ngữ

Mục tiêu: Giúp HS

- Hiểu được thế nào là Thành ngữ

-Giải thích được nghĩa của một số thành ngữ thông dụng

-Biết tìm thành ngữ theo yêu cầu

Nội dung:

- GV đặt câu hỏi cho HS thảo luận và hướng dẫn học sinh làm các bài tập

- HS làm việc cá nhân, làm việc nhóm để hoàn thiện nhiệm vụ.

- HS trình bày sản phẩm, theo dõi, nhận xét và bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

Tổ chức thực hiện

Sản phẩm

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- GV yêu cầu HS đọc phần kiến thức Ngữ văn và trả lời các câu hỏi.

? Thế nào là Thành ngữ

? Cho ví dụ.

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS: HS quan sát, suy nghĩ trả lời câu hỏi

- Đọc phần kiến thức ngữ văn SGK trang 73

GV: Hướng dẫn HS hoàn thành nhiệm vụ.

B3: Báo cáo, thảo luận

HS: Trả lời câu hỏi

- Nhận xét và bổ sung cho bạn (nếu cần)

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Chốt kiến thức lên màn hình

- Chuyển dẫn sang câu hỏi phần bài tập

a) Kiến thức cơ bản

- Thành ngữ là những cụm từ cố định quen dùng, thường ngắn gọn, có hình ảnh

Ví dụ: khỏe như voi, chậm như rùa,trên đe dưới búa, một cổ hai tròng…

-Việc sử dụng thành ngữ giúp cho lời ăn tiếng nói sinh động, có tính biểu cảm cao.

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Yêu cầu HS xác định yêu cầu của bài tập 1, 2, 3, 4 SGK trang 78- 79.

- Chia lớp thành 4 nhóm thảo luận

B2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS đọc bài tập trong SGK và xác định yêu cầu của đề bài.

- Suy nghĩ cá nhân và viết ra giấy kết quả, trao đổi trong nhóm

- GV hướng dẫn HS bám sát yêu cầu của đề bài.

B3: Báo cáo, thảo luận

- GV yêu cầu và hướng dẫn HS báo cáo.

- HS báo cáo sản phẩm thảo luận nhóm.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét và chốt kiến thức, chuyển dẫn sang đề mục sau.

b) Luyện tập

Bài tập 1:

a.Lớn nhanh như thổi: chỉ người hoặc sự việc lớn rất nhanh

b. Hôi như cú: chỉ cơ thể có mùi hôi khó chịu

c. Cá chậu chim lồng: chỉ tình cảnh bị giam giữ, tù túng, mất tự do.

d. Bể cạn non mòn: nói về sự thay đổi của thiên nhiên, của trời đất

e. Buôn thúng bán bưng: chỉ nhưng người nghèo khổ, có ít vốn liếng buôn bán vặt vãnh, tần tảo.

Bài tập 2

Bài tập 3

Bài tập 4

1– e 4 - c

2– d 5 - a

3– b

->Biện pháo tu từ: tương phản ( sử dụng từ ngữ đối lập) và biện pháp ẩn dụ.

2. Dấu chấm phẩy

Mục tiêu: Giúp HS:

- Hiểu được vai trò của dấu chấm phẩy

- Biết sử dụng dấu chấm phẩy trong tạo lập văn bản.

Nội dung:

- GV chia nhóm, đưa ra yêu cầu cho HS

- HS làm việc thảo luận nhóm thống nhất ý kiến đưa ra đáp án

Tổ chức thực hiện

Sản phẩm

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

CHUYỆN VUI VỀ DẤU CÂU

Có một người chẳng may đánh mất dấu phẩy. Anh ta trở nên sợ những câu phức tạp…Sau đó, không may, anh lại làm mất dấu chấm than. Anh bắt đầu nói khe khẽ, đều đều, không ngữ điệu. Anh không cảm thán không suýt xoa…Kế đó, anh ta đánh mất dấu chấm hỏi và chẳng bao giờ hỏi ai điều gì nữa. Mọi sự kiện xảy ra ở đâu, dù trong vũ trụ hay trên mặt đất hay ngay trong nhà mình mà anh ta không biết, anh ta đánh mất khả năng học hỏi…Một vài tháng sau anh ta đánh mất dấu hai chấm. Từ đó anh ta không liệt kê được, không giải thích được hành vi của mình…Cứ mất dần các dấu cuối cùng anh ta chỉ còn dấu ngoặc kép mà thôi. Anh ta không phát biểu được một ý kiến nào của riêng mình nữa, lúc nào cũng chỉ trích dẫn lời của người khác…Cứ như vậy anh ta đi đến dấu chấm hết.

…

(Lược trích trên Báo Hoa học trò)

\\\

? Câu chuyện nhắc đến các dấu câu nào em đã được học.

? Theo em dấu câu có quan trọng không?? Từ phần Kiến thức ngữ văn SGK trang 74 em hiểu gì về dấu chấm phẩy?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS đọc Chuyện vui về dấu câu và Kiến thức ngữ văn

- Trả lời câu hỏi

B3: Báo cáo, thảo luận

- GV yêu cầu và hướng dẫn HS báo cáo.

- HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ .

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét và chốt kiến thức, chuyển dẫn sang đề mục sau.

a) Kiến thức cơ bản

- Dấu chấm phẩy dùng để đánh dấu ranh giới giữa các bộ phận trong một phép liệt kê phức tạp.

VD: “Những bí quyết để sống lâu: từ: nhân đức, phúc hậu; kiệm: chừng mực; hòa: vui vẻ, khoan dung; tĩnh: điềm đạm, không nóng nảy”(Ngạn ngữ phương Đông).

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Yêu cầu HS xác định yêu cầu của bài tập 5 SGK trang 79.

- GV chia nhóm cho HS thảo luận

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS đọc SGK ,tìm dấu và xác định tác dụng của dấu chấm phẩy

GV hướng dẫn HS thực hiện nhiệm vụ

B3: Báo cáo, thảo luận

HS báo cáo sản phẩm thảo luận nhóm.

GV yêu cầu và hướng dẫn HS báo cáo.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét thái độ và kết quả làm việc của HS, chuyển dẫn vào HĐ sau.

b) Luyện tập

Bài tập 5

1. Tác dụng: Đánh dấu ranh giới các bộ phận trong phép liệt kê phức tạp.

2. Tác dụng:Đánh dấu ranh giới các bộ phận trong phép liệt kê phức tạp.

3. HĐ 3: Luyện tập

a) Mục tiêu:Vận dụng kiến thức của bài học vào việc làm bài tập cụ thể

b) Nội dung:HS suy nghĩ cá nhân làm bài tập của GV giao

c) Sản phẩm: Đáp án đúng của bài tập

d) Tổ chức thực hiện

B1: Chuyển giao nhiệm vụ: Giáo viên giao bài tập cho HS

Bài tập Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 5-7 dòng) về một tác phẩm, tác giả hoặc nhân vật trong những tác phẩm văn học em đã học trong đoạn văn có sử dụng biện pháp tu từ so sánh như trong câu sau: Có thể nói mỗi dòng chữ ông viết ra là một dòng nước mắt nóng bỏng tình xót thương ép thẳng ra từ trái timvoo cùng nhạy cảm của mình. (Nguyễn Đăng Mạnh).

(Khuyến khích sử dụng thành ngữ hoặc dấu chấm phẩy)

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV hướng dẫn HS: đúng hình thức, đúng chủ đề

+ Một đoạn văn, không xuống dòng, tách đoạn, có liên kết câu chặt chẽ.

+ Đúng chủ đề, có sử dụng câu chủ đề trong đoạn văn.

HS : Làm bài theo yêu cầu của GV

B3: Báo cáo, thảo luận:

- GV yêu cầu HS trình bày sản phẩm của mình.

- HS trình bày, theo dõi, nhận xét, đánh giá và bổ sung cho bài của bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định:GV đánh giá bài làm của HS bằng điểm số.

Sản phẩm dự kiến : Thực hành viết đoạn văn

Nhân vật Hồng trong đoạn trích Trong lòng mẹ là một nhân vật bất hạnh nhưng kiên cường. Hồng được sinh ra trong một gia đình đặc biệt: cha nghiện ngập mất sớm, mẹ vì túng quẫn quá nên phải đi tha hương cầu thực. Thiếu vắng tình thương gia đình, ngay cả đến tình thương của người thân, họ hàng em cũng không được trải nghiệm khi mọi người đều ghét bỏ, lạnh lùng với em. Cả nhà, mà nổi bật nhất là nhân vật bà cô, luôn cố tình gieo rắc những ý nghĩ xấu xa, thù hằn về mẹ trong em. Tuy nhiên, với sự trưởng thành, thông minh và lòng yêu thương mẹ vô bờ, chú bé Hồng không bao giờ mất niềm tin cũng như sự thương cảm của mình với người mẹ. Bé Hồng luôn ước những cổ tục giống như hòn đá hay cục thủy tinh để nhai, để nghiến cho vụn nát mới thôi. Qua văn bản, Nguyên Hồng đã kể lại thuở thơ ấu tủi khổ của mình, đồng thời thể hiện tình mẫu tử thiêng liêng, cao cả.  

4. HĐ 4: Vận dụng

a) Mục tiêu: Củng cố kiến thức, liên hệ thực tiễn

Phát triển năng lực sử dụng CNTT trong học tập.

b) Nội dung: GV giao nhiệm vụ, HS thực hiện nhiệm vụ.

c) Sản phẩm: Sản phẩm của HS sau khi đã được chỉnh sửa (nếu cần).

d) Tổ chứcthực hiện

B1: Chuyển giao nhiệm vụ: (GV giao nhiệm vụ)

(1) Tổ chức Trò chơi: “Ai nhanh hơn” (Tại lớp)

-Nội dung: HS xem một đoạn phim hoạt hình Tom and Jerry. Từ các hình ảnh trong đoạn phim hãy tìm các thành ngữ có hình ảnh “con chuột”

-Hình thức trò chơi: Tiếp sức

-Thời gian: 3’

-Kết thúc: Đội nào tìm được thành ngữ chính xác, nhiều nhất sẽ là đội thắng cuộc

(2) Sưu tầm thành ngữ có hình ảnh “con mèo” và giải nghĩa thành ngữ đó.

(Làm ở nhà)

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS:(1) Xem phim hoạt hình, xác định yêu cầu của bài tập và thi đua tìm thành ngữ.

(2) Tìm kiếm tư liệu trên mạng internet.

GV hướng dẫn HS xác định nhiệm vụ và cách tìm kiếm tư liệu trên nhiều nguồn cách nộp sản phẩm qua zalo, hoặc gmail

B3: Báo cáo, thảo luận

HS (1) Tham gia trò chơi tiếp sức

(2) Nộp sản phẩm cho GV qua hệ thống CNTT mà GV hướng dẫn.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét ý thức tham gia trò chơi của HS và kết quả trò chơi.

- Dặn dò HS những nội dung cần học ở nhà và chuẩn bị cho bài mới.

Sản phẩm:

-Đầu voi đuôi chuột

-Cháy nhà ra mặt chuột

-Chuột sa chĩnh gạo

-Chuột chạy cùng sào

-Chuột gặm chân mèo…

1. HĐ 1: Xác định vấn đề

Mục tiêu: HS kết nối kiến thức đã học vào nội dung của bài học.

Nội dung:

- GV hỏi, HS trả lời.

Tổ chức thực hiện

Dự kiến sản phẩm

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

-GV cho HS quan sát tranh minh họa và trả lời các câu hỏi:

?Hình ảnh minh họa cho truyện nào đã học?

?Kể lại các sự kiện chính trong truyện?

?Nêu ấn tượng của em về một sự kiện mà em thấy ấn tượng nhất? Lí giải vì sao

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS: Quan sát tranh minh họa, suy nghĩ cá nhân, trả lời câu hỏi

GV: Quan sát HS, khuyến khích, hỗ trợ (nếu cần)

B3: Báo cáo, thảo luận

- Yêu cầu 2 – 3 HS trả lời

- Học sinh trả lời câu hỏi

B4: Kết luận, nhận định (GV)

• GV nhận xét, dẫn vào bài.

* Hình ảnh minh họa cho truyền thuyết Thánh Gióng

* Các sự kiện chính

- Sự ra đời của Thánh Gióng

- Thánh Gióng biết nói và nhận trách nhiệm đánh giặc

- Thánh Gióng lớn nhanh như thổi

- Thánh Gióng vươn vai thành tráng sĩ cưỡi ngựa sắt đi đánh giặc và đánh tan giặc.

- Vua phong là Phù Đổng Thiên Vương và những dấu tích còn lại của Thánh Gióng.

(HS lựa chọn 1 sự kiện trong truyện bản thân ấn tượng nhất và lí giải)

2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức

I. TÌM HIỂU CHUNG

Mục tiêu: Giúp HS

- Nêu được những nét chung về tác giả Bùi Mạnh Nhị và văn bản Thánh Gióng – tượng đài bất tử về lòng yêu nước (Thể loại, xuất xứ, bố cục…)

Nội dung:

- Hs đọc, quan sát SGK và tìm thông tin, suy nghĩ cá nhân để trả lời, làm việc nhóm để hoàn thành nhiệm vụ.

- GV hướng dẫn HS đọc văn bản và sử dụng KT đặt câu hỏi

Tổ chức thực hiện

Sản phẩm

B 1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

(Chuyển giao phiếu học tập số 1 cho HS chuẩn bị ở nhà)

-Yêu cầu HS tạo nhóm cặp, sưu tầm tư liệu, trả lời câu hỏi trong phiếu học tập

số 1

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS trao đổi, thống nhất các nội dung trong phiếu học tập.

GV hỗ trợ HS (nếu cần)

B3: Báo cáo, thảo luận

-2 HS báo cáo trước lớp

-HS các nhóm khác theo dõi, nhận xét bổ sung,…

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét câu trả lời của HS.

- Chốt kiến thức lên MC và chuyển dẫn vào mục sau.

1.Tác giả

Bùi Mạnh Nhị (1955)

- Quê quán: Xã Thành Lợi, Huyện Vụ Bản, Nam Định.

- Vị trí: Là Nhà giáo Ưu tú; Từng được trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhất.

2.Tác phẩm

a) Xuất xứ: Trích Phân tích tác phẩm văn học dân gian trong nhà trường (2012).

b) Thể loại

- Văn nghị luận văn học

c) Bố cục

- 5 phần

+ Phần 1: Đoạn 1

-> Nêu vấn đề: Thánh Gióng - bức tượng đài bất tử về lòng yêu nước

+Phần 2: Đoạn 2

=>Gióng ra đời kì là

+ Phần 3: Đoạn 3

->Gióng lớn lên cũng kì lạ

Phần 4: Đoạn 4

=>Gióng vươn vai ra trận đánh giặc.

Phần 5: Đoạn 5

=>Gióng bay lên trời và dấu xưa còn lại .

II. TÌM HIỂU VĂN BẢN

1. Vấn đề nghị luận

Mục tiêu: Giúp HS

- Tìm ra được ý kiến, vấn đề nghị luận trong bài

Nội dung:

- Hs đọc SGK, trả lời các câu hỏi trong phiếu học tập

- GV hướng dẫn HS (nếu cần)

Tổ chức thực hiện

Sản phẩm

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

? Ở bài trước các em đã được học hai văn bản nghị luận văn học. Theo các em khi đọc hiểu một văn bản nghị luận văn học ta cần trang bị cho mình những kiến thức cơ bản nào?

-GV : Giao phiếu học tập số 2 cho HS chuẩn bị trước ở nhà. Cho HS thảo luận thống nhất ý kiến. (2’)

B2: Thực hiện nhiệm vụ

-HS thảo luận thống nhất câu trả lời

B3: Báo cáo, thảo luận

-2 HS trong nhóm đôi cùng báo cáo trước lớp