Thể loại

Đặc điểm

Truyện đồng

thoại

Là thể loại văn học dành cho thiếu nhi. Nhân vật trong truyện đồng thoại thường là loài vật hoặc đồ vật được nhân hóa. Vì thế, chúng vừa phản ánh đặc

điểm sinh hoạt của loài vật vừa thể hiện đặc điểm của con người.

Kí

Là thể loại văn học coi trọng sự thật và những trải nghiệm, chứng kiến của chính người viết. Trong kí, có những tác phẩm thiên về kể sự việc (tự sự), có những tác phẩm thiên về biểu cảm (trữ tình). Thể kí gồm có hồi kí và du kí.

- Hồi kí chủ yếu kế lại những sự việc mà người viết đã từng tham dự hoặc chứng kiến trong quá khứ. Các sự việc trong hồi kí thường được kể theo trình tự thời gian, gắn với một hoặc nhiều giai đoạn trong cuộc đời của tác giả.

- Du kí chủ yếu kế về những sự việc mới diễn ra hoặc đang diễn ra gắn với các chặng đường trong hành trình tìm hiểu những vùng đất nước kì thú của Việt Nam và thế giới.

- Nhân vật xưng “tôi” trong hồi kí và du kí là hình ảnh của tác giả.

đêm”

trích

“Xóm Bờ Giậu”

(Trần Đức Tiến)

trọ ở xóm Bờ Giậu của Bọ Dừa và những âm thanh, hình ảnh của cuộc sống xóm Bờ Giậu trong

đêm thanh vắng đã gợi nhắc Bọ Dừa nhớ về quê hương và quyết định về thăm quê.

thoại Tự sự

thứ ba

yêu quê hương, hiểu được giá trị của gia đình, của yêu hương.

b)Các nhân vật khác

- Thằn Lằn rất gần gũi, chân tình và chu đáo.

- Cụ giáo Cóc vị trưởng thôn rất am hiểu về thế giới xung quanh và là người có nội

tâm sâu sắc.

trọng những giá trị trong cuộc sống, dù là những điều nhỏ nhất.

cuộc sống

bận rộn khiến chúng ta quên đi những điều thân thuộc, gần gũi với chính mình. Hãy biết

trân trọng

những thứ

mình đang

có: quê hương, gia đình, người thân, bạn bè.

Bài

Tên VB

Thể

loại

PTBĐ

chính

Ngôi kể

Nội dung chính

Chủ đề

5

“Lao xao

Kí

Tự sự

Ngôi thứ

- Bức tranh thiên

Thể hiện tình yêu

ngày hè”

(Hồi

nhất

nhiên ngày hè ở làng

thiên nhiên, cuộc

trích “Tuổi

kí)

quê tươi vui, sinh

sống ngày hè qua

Trò

thơ im lặng”

động, tràn đầy sức

chuỗi hồi ức của

chuyện

(Duy khán)

sống... Bộc lộ tình yêu

tác giả.

cùng

thiên nhiên, yêu quê

thiên

hương...

nhiên

- Kí ức tuổi thơ êm

đềm của nhân vật tôi –

người kể chuyện.

“Thương nhớ

Kí

Tự sự

Ngôi thứ

Hồi ức của nhân vật

«tôi» về những đõ ong của gia đình mình khi còn nhỏ và nỗi buồn, luyến tiếc khi chúng rời xa.

Những vật vô tri

bầy ong”

(Hồi

nhất

vô giác đều có

trích

kí)

một linh hồn, nó

“Song đôi”

vương vấn với

(Huy Cận)

hồn ta và khiến ta

yêu mến.

Đặc điểm

Tác dụng

Ví dụ

Phép

So

Là đối chiếu sự

Tăng sức gợi

Hoa móng rồng bụ bẫm thơm như

tu từ

sánh

vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng.

hình, gợi cảm cho sự diễn đạt; biểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc.

mùi mít chín ở góc vườn ông Tuyên.

“Lao xao ngày hè”

 Gợi tả vẻ đẹp, nét đáng yêu của hoa móng rồng.

Nhân hóa

Là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật,… bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả con người.

Làm cho thế giới loài vật, cây cối, đồ vật,… trở nên gần gũi với con người, biểu thị được những suy nghĩ, tình cảm

của con người

Choắt quẹo xương sống lăn ra kêu váng. Núp tận đấy đất mà tôi cũng kiếp, nằm im thin thít.

“Bài học đường đời đầu tiên”

 Sự đau đớn của Dế Choắt và nỗi khiếp sợ của Dế Mèn.

Điệp ngữ

Khi nói hoặc viết, ta có thể dùng biệp pháp lặp lại từ ngữ (hoặc câu).

Để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh. .

Ai ơi về miệt Tháp Mười

Cá tôm sẵn bắt, lúa trời sẵn ăn.

(Ca dao)

 Nhấn mạnh sự trù phú về sản vật mà thiên nhiên đã hào phóng ban tặng cho vùng Đồng Tháp

Mười

Ẩn dụ

Là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương dồng.

Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt;

Lần này nó chửa kịp ăn, những mũi tên đen, mang hình đuôi cá từ đâu bay tới.

“Bài học đường đời đầu tiên”

 Hình ảnh ẩn dụ là những mũi tên đen nhằm nói tới những chú chèo bẻo. Hình ảnh đó gợi ra cho người đọc hình dung về chú chim chèo bẻo lao nhanh xuống để kịp cứu gà con đang bị diều hâu tha

đi.

Mở rộng thành phần chính của câu bằng cụm

từ

Cụm từ

- Cụm từ do 2 từ trở lên kết hợp với

nhau nhưng chưa tạo thành câu trọn vẹn về nghĩa.

Các cụm từ

- Cụm danh từ có danh từ làm thành phần chính.

- Cụm động từ có động từ làm thành phần chính.

- Cụm tính từ có tính từ làm thành

phần chính.

- Cụm danh từ (những chú chim sẻ)

- Cụm động từ (đang ăn cơm)

- Cụm tính từ (rất tốt bụng)

Cách

- Biến chủ ngữ

Làm câu văn trở

- Hoa nở.

mở rộng thành phần chính của câu bằng cụm từ.

hoặc vị ngữ của câu từ một từ thành một cụm từ, có thể là cụm danh từ, cụm động hoặc cụm tính từ.

- Biến chủ ngữ, vị ngữ của câu từ cụm từ có thông tin đơn giản thành cụm từ có thông tin cụ thể, chi tiết hơn.

- Có thể mở rộng cả chủ ngữ hoặc vị ngữ, hoặc mở rộng cả chủ ngữ lẫn vị

ngữ của câu.

nên chi tiết, rõ ràng hơn.

- Những bông hoa cúc nở vàng rực cả khu vườn.

 Câu 2 cung cấp thông tin cụ thể, chi tiết về chủ thể (hoa) và trạng thái của nó (nở).