TUẦN 19

Ngày soạn: /01/2021

Ngày dạy: /01/2021

Tiết

Bài dạy

Ghi chú

73

• Những vấn đề chung về chủ đề

• Nhớ rừng

74

75

Ông đồ

76

Câu nghi vấn

77

Câu nghi vấn ( tiếp)

78

Luyện tập - đánh giá chủ đề

NHẬN BIẾT

THÔNG HIỂU

VẬN DỤNG

Vận dụng thấp

Vận dụng cao

- Khái niệm thơ mới.

- Sơ giản về cuộc đời và sự nghiệp của Thế Lữ và Vũ Đình Liên.

-Tìm hiểu bố cục văn bản và mạch cảm xúc của bài thơ.

- Nắm được được những nét chính về nội dung và nghệ thuật hai bài thơ.

-Học thuộc lòng các đoạn thơ hay.

- HS nhận biết được đặc điểm hình thức và chức năng của câu nghi vấn.

- Phát hiện được câu nghi vấn dùng với chức năng chính và chức năng khác.

-Đọc lại bài thơ Nhớ rừng và chỉ ra những câu nghi vấn trong bài thơ. Dấu hiệu nào về mặt hình thức cho biết đó là câu nghi vấn?

- Chỉ ra sự khác biệt giữa thơ mới và thơ Đường. Thấy được đặc điểm của các bài thơ được học.

- Hiểu, cảm nhận được giá trị hai tác phẩm được học.

- Hiểu được bút pháp tương phản, đối lập giữa các hình ảnh thơ trong « Nhớ rừng » và « Ông đồ ».

- Hiểu ý nghĩa một số hình ảnh đặc sắc và có ý nghĩa sâu sắc.

- Hiểu được chức năng của câu hỏi tu từ trong các tác phẩm văn học.

-Hiểu được tư tưởng, tình cảm của các tác giả gửi gắm trong tác phẩm.

-Qua cảnh tượng vườn bách thú và cảnh núi rừng đại ngàn , chỉ ra những tâm sự của con hổ ở vườn bách thú...?

- Vận dụng kiến thức, kĩ năng viết đoạn văn bảm nhận về ngữ liệu từ văn bản có sử dụng câu nghi vấn.

-Xây dựng đoạn hội thoại tuyên truyền phòng chống Covid- 19 có sử dụng câu nghi vấn.

-Việc mượn “lời con hổ trong vườn bách thú” có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện niềm khao khát tự do mãnh liệt và lòng yêu nước kín đáo của nhà thơ?

-Sự đối lập trên gợi cho người đọc cảm xúc gì về nhân vật ông đồ và tâm sự của nhà thơ?

- Viết đoạn văn có sử dụng câu nghi vấn về chủ đề cho trước.

-Nghe các tác phẩm thơ mới được ngâm và được phổ nhạc.

-Đóng vai con hổ trong bài thơ nhớ rừng và thuật lại tâm trạng tiếc nuối quá khứ.

- Hiện nay, tình trạng săn bắt thú rừng quý hiếm (trong đó có loài hổ) đang ở mức báo động... Nêu được giải pháp hạn chế tình trạng đó.

-Từ tình cảnh và tâm trạng của con hổ trong bài thơ cũng như của người dân Việt Nam đầu thế kỉ XX, em có suy nghĩ gì về cuộc sống hòa bình tự do ngày nay ...

- Tìm hiểu thêm về một số tác giả tác phẩm trong phong trào thơ mới (1930-1945).

Tiết

Ngày soạn: /01/2021

Ngày dạy: /01/2021

Hoạt động của thầy và trò

Chuẩn KTKN cần đạt

Hoạt động 1 : I. Giới thiệu chung

a. Mục tiêu:

-Nắm được tiểu sử của tác giả Thế Lữ

-Nắm được hoàn cảnh sáng tác,thể loại của bài thơ

-Rèn cho hs kĩ năng làm việc cá nhân, cách đọc diễn cảm thơ

b. Nội dung: kiến thức tác giả, tác phẩm

d. Tổ chức thực hiện:

*Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên yêu cầu

? Nêu những nét hiểu biết của mình về tác giả?

? Nêu vị trí của bài thơ “Nhớ rừng” trong sự nghiệp của Thế Lữ ?

? Em có hiểu biết gì về bài thơ?

? Khi mượn lời con hổ ở vườn bách thú, nhà thơ muốn ta liên tưởng đến điều gì về con người?

? Nêu bố cục của bài thơ?

- Học sinh tiếp nhận

*Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: trả lời, đọc.

- Giáo viên: hướng dẫn đọc, đọc mẫu.

* Dự kiến sản phẩm:

- Tên thật: Nguyễn Thứ Lễ

- Bút danh: Thế Lữ

- Quê: Bắc Ninh (Gia Lâm- Hà Nội)

- Thế Lữ là một trong những nhà thơ mới đầu tiên góp phần làm nên chiến thắng cho phong trào Thơ mới.

- Ngoài sáng tác thơ, còn viết truyện trinh thám, kinh dị…

- Trước cách mạng ông viết báo, sáng tác thơ, văn, biễu diễn kịch. Sau cách mạng ông chuyển sang hoạt động sân khấu và trở thành một trong những người xây dung nền kịch nói hiện đại Việt Nam.

- Được nhà nước tặng giải thưởng HCM về VHNT: 2003.

- Tác phẩm chính : Mấy vần thơ (1935) Vàng và máu (1934)…

Gv: Sử dụng ảnh chân dung để giới thiệu về tác giả

“ Độ ấy Thơ mới vừa xuất hiện. Thế Lữ như vầng sao đột hiện ánh sáng chói khắp cả trời thơ Việt Nam. Dẫu sau này danh vọng Thế Lữ có mờ đi ít nhiều nhưng người ta không thể không nhìn nhận cái công Thế Lữ đã dựng thành nền thơ mới ở xứ này. Trong “ TNVN” Hoài Thanh viết: Thế Lữ không bàn về thơ mới, không bênh vực thơ mới, không bút chiến, không diễn thuyết. Thế Lữ chỉ điềm nhiên bước những bước vững vàng mà trong khoảnh khắc hàng ngũ thơ xưa phải tan vỡ. Bởi vì không có gì khiến người ta tin ở thơ mới hơn là đọc những bài thơ mới hay.

- “Thơ mới” lúc đầu dùng để gọi tên một thể thơ: thơ tự do. Khoảng sau năm 1930 một loạt thi sĩ trẻ xuất thân “Tây học” lên án “thơ cũ” (chủ yếu là thơ Đường Luật ) là khuôn sáo, trói buộc. Họ đòi đổi mới thơ ca và đã sáng tác những bài thơ khá tự do, số câu số chữ trong bài không có hạn định gọi đó là “Thơ mới”. Nhưng rồi “Thơ mới” không chỉ để gọi thể thơ tự do mà chủ yếu dùng để gọi một phong trào thơ có tính chất lãng mạn tiểu tư sản bột phát năm 1932 và kết thúc vào năm 1945 gắn liền với tên tuổi của Thế Lữ, Lưu Trọng Lư, Huy Cận….Phong trào Thơ mới ra đời và phát triển mạnh mẽ rồi đi vào bế tắc trong vòng 15 năm. Trong Thơ mới số thơ tự do không nhiều mà chủ yếu là thơ bảy chữ, lục bát, tám chữ không còn bị ràng buộc bởi những quy tắc nghiệt ngã của thi pháp cổ điển.

- Bài thơ “Nhớ rừng” in trong tập “Mấy vần thơ”, năm 1935. Đó là thời kì đất nước ta đang trong cảnh bị thực dân Pháp đô hộ, nhân dân chịu cảnh lầm than, khi tình hình cách mạng Việt Nam sau Xô Viết Nghệ Tĩnh đang tạm thời thoái trà.

- “Nhớ rừng” là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của Thế Lữ, in trong tập “ Mấy vần thơ” và được đánh giá là tác phẩm mở đường cho sự chiến thắng của thơ mới

“Nhớ rừng” là “lời con hổ trong v­ườn bách thú”. Tác giả mượn lời con hổ bị nhốt trong vườn bách thú để tiện nói lên một cách đầy đủ, sâu sắc tâm sự u uất của một lớp ng­ười lúc bấy giờ. Đó là tâm sự của “Thế hệ 1930”, những thanh niên trí thức “Tây học” vừa thức tỉnh ý thức cá nhân, cảm thấy bất hòa sâu sắc với thực tại xã hội tù túng, ngột ngạt đ­ương thời. Đây cũng là tâm sự chung của mọi người dân Việt Nam trong cảnh mất nước bấy giờ.

- “Nhớ rừng” đã có sự đồng cảm đặc biệt rộng rãi, có tiếng vang lớn. Về mặt nào đó có thể coi đây là một áng thơ yêu nước, tiếp nối mạch thơ trữ tình yêu n­ước trong văn thơ hợp pháp đầu thế kỉ XX. Tuy nhiên cảm hứng chủ yếu của bài thơ vẫn là cảm hứng lãng mạn.

- Thể thơ: Tự do

Gv: giới thiệu thể thơ tự do.

+ Mỗi dòng thường có 8 tiếng.

+ Nhịp ngắt tự do.

+ Vần không cố định.

+ Giọng thơ ào ạt, phóng khoáng.

- Bố cục của bài thơ:

+ Đoạn 1+4: con hổ ở trong cũi sắt.

+ Đoạn 2+3: con hổ trong chốn giang sơn hùng vĩ.

+ Đoạn 5: Khao khát giấc mộng ngàn.

*Báo cáo kết quả: trình bày cá nhân.

*Đánh giá kết quả:

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng.

Hoạt động 2: Đọc-hiểu văn bản:

a. Mục tiêu: Hiểu được tâm trạng chấn ghét thực tại và niềm khát khao tự do cháy bỏng của hổ

b. Nội dung: cảm nhận về bài thơ

c. Sản phẩm: học sinh trả lời ra giấy nháp

d. Tổ chức thực hiện

Nhiệm vụ 1:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên: Yêu cầu

GV: treo bảng phụ Đ1

? Gọi h/s đọc đoạn 1?

Hs đọc đoạn 1.

? Hãy tìm những từ ngữ diễn tả hoàn cảnh và tâm trạng của con hổ ?

? Em hiểu ntn về từ “gậm” và từ “khối” (nghĩa và loại từ)? Có thể thay thế chúng bằng những từ ngữ khác được không ?

? Tư thế “nằm dài trông ngày tháng dần qua” nói lên tình thế gì của con hổ?

? Như vậy ở đây tác giả sử dụng nghệ thuật gì? Âm điệu của hai câu thơ mở đầu ntn?

? Từ đó ta thấy hoàn cảnh và tâm trạng của con hổ như thế nào?

? Khi bị nhốt trong cũi sắt ở vườn bách thú, con hổ tỏ thái độ ntn với con người và những con vật khác xung quanh? Thái độ đó thể hiện qua những từ ngữ nào?

? Tại sao con hổ lại có tâm trạng như vậy?

*Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: trả lời

- Giáo viên: nhận xét

* Dự kiến sản phẩm:

Hs đọc đoạn 1.

? Hãy tìm những từ ngữ diễn tả hoàn cảnh và tâm trạng của con hổ ?

- Hoàn cảnh: trong cũi sắt, nằm dài trông ngày tháng dần qua.

- Tâm trạng: gậm, khối căm hờn.

? Em hiểu ntn về từ “gậm” và từ “khối” (nghĩa và loại từ)? Có thể thay thế chúng bằng những từ ngữ khác được không ?

- Gậm: động từ, dùng răng, miệng mà ăn dần, cắn dần từng chút một cách chậm chạp.

=> Sự gặm nhấm đầy uất ức và bất lực của con hổ khi bị mất tự do.

- “Khối căm hờn” gợi cho ta có cảm giác như trông thấy sự căm hờn có hình khối rõ ràng. Căm hờn, uất ức vì bị mất tự do đã kết tụ lại thành khối, thành tảng, cứng như những chấn song sắt lạnh lùng kia.

- Gậm: ĐT, Khối: danh từ

- Gậm= ngậm:

Khối= mối-> mức độ biểu cảm kém đi

? Tư thế “nằm dài trông ngày tháng dần qua” nói lên tình thế gì của con hổ?

- Tình thế buông xuôi bất lực, ngày đêm gậm nhấm nỗi căm hờn.

? Như vậy ở đây tác giả sử dụng nghệ thuật gì? Âm điệu của hai câu thơ mở đầu ntn?

? Từ đó ta thấy hoàn cảnh và tâm trạng của con hổ ntn?

Tác giả đã sử dụng thủ pháp đối lập, câu thơ đầu 8 tiếng thì 5 tiếng là thanh trắc, câu thơ thứ hai 8 tiếng thì 7 tiếng là thanh bằng, giọng điệu chán trường, u uất, một loạt từ ngữ liệt kê liên tiếp cách ngắt nhịp dồn dập, lúc kéo dài như một tiếng thở dài ngao ngán. Đặc biệt là việc sử dụng từ ngữ rất gợi cảm : “gậm”… giúp ta cảm nhận được nổi căm uất, tuyệt vọng cứ gặm nhấm dần để huỷ hoại tư tưởng của con hổ.

? Khi bị nhốt trong cũi sắt ở vườn bách thú, con hổ tỏ thái độ ntn với con người và những con vật khác xung quanh? Thái độ đó thể hiện qua những từ ngữ nào?

- Khinh ghét con người gọi họ là lũ “ngạo mạn, ngẩn ngơ”.

- Nỗi nhục bị biến thành trò chơi lạ mắt tầm thường (Giương mắt bé giễu…)

- Bất bình vì bị ở chung cùng “bọn gấu dở hơi, cặp báo vô tư lự”

? Tại sao con hổ lại có tâm trạng như vậy?

- Vì hổ là chúa sơn lâm, chúa tể của muôn loài, giờ bị xem thường như những kẻ thấp kém địa vị, song quan trọng hơn nó đau xót cho lũ gấu, báo không biết được nỗi nhục nhằn tù hãm.

=> Nó khinh lũ người nhỏ bé bên ngoài, nó cảm thấy nhục nhã phải hạ mình ngang hàng với bọn gấu, báo. Lúc này hổ thấm thía thân phận “Hùm thiêng khi đã sa cơ cùng hèn”.

*Báo cáo kết quả: trình bày.

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng.

Nhiệm vụ 2:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên:

Yêu cầu h/s đọc tiếp đoạn 4.

? Dưới con mắt của con hổ cảnh vườn bách thú hiện ra qua những chi tiết nào? Đó là cảnh ntn?

? Cảnh tượng ấy đã gây nên phản ứng nào trong tình cảm của con hổ? Qua đó em hiểu “niềm uất hận ngàn thâu” ntn?

? Em có nhận xét gì về giọng điệu đoạn thơ, cách sử dụng từ ngữ? Cho ta thấy tâm trạng con hổ như thế nào?

? Qua việc phân tích hai đoạn thơ giúp em hiểu gì về tâm trạng của con hổ ở vườn bách thú?

? Nếu ta đặt bài thơ trong hoàn cảnh sáng tác của nó thì tâm trạng ấy còn là của ai?

- Học sinh tiếp nhận.

* Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: trả lời cá nhân, cặp đôi.

- Giáo viên: nhận xét.

* Dự kiến sản phẩm:

Hs đọc

? Dưới con mắt của con hổ cảnh vườn bách thú hiện ra qua những chi tiết nào? Đó là cảnh ntn?

- Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng.

Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòng.

Len dưới nách những mô gò thấp kém.

Dăm vừng lá không bí hiểm.

-> Tất cả chỉ là đơn điệu, nhàm tẻ, chỉ là nhân tạo do bàn tay sửa sang, tỉa tót của con người nên rất “tầm thường”, giả dối chứ không phải là thế giới tự nhiên to lớn mạnh mẽ, bí hiểm.

? Cảnh tượng ấy đã gây nên phản ứng nào trong tình cảm của con hổ? Qua đó em hiểu “niềm uất hận ngàn thâu” ntn?

- Gây nên phản ứng đó là niềm uất hận. Đó là trạng thái bực bội, u uất kéo dài vì phảo sống chung với mọi sự tầm thường giả dối.

? Em có nhận xét gì về giọng điệu đoạn thơ, cách sử dụng từ ngữ? Cho ta thấy tâm trạng con hổ như thế nào?

- Giọng giễu nhại, cách ngắn nhịp ngắn, dồn dập, từ ngữ liệt kê liên tiếp.

-> Tâm trạng bực bội, chán chường, khinh ghét với thực tại, phủ nhận thực tại, khao khát sự cao cả, phi thường.

? Qua việc phân tích hai đoạn thơ giúp em hiểu gì về tâm trạng của con hổ ở vườn bách thú?

- Đó là tâm trạng chán ghét cuộc sống thực tại tù túng, tầm thường, giả dối.

- Khao khát được sống tự do, chân thực.

THẢO LUẬN CẶP ĐÔI (2P)

? Nếu ta đặt bài thơ trong hoàn cảnh sáng tác của nó thì tâm trạng ấy còn là của ai?

- Thái độ ngao ngán, chán ghét cuộc sống thực tại tầm thường, tù túng. Đó chính là tiếng lòng, là nỗi ngao ngán của người dân nô lệ trong cảnh đời tối tăm, u buồn.

Gv: Điều đó giúp cho bài thơ có tiếng vang rộng rãi và ít nhiều có tác dụng khơi dậy tình cảm yêu nước, khát khao độc lập tự do của người dân VN khi đó.

*Báo cáo kết quả: HS trả lời

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

I. Giới thiệu chung:

1. Tác giả:

- Thế Lữ (1907–1989), tên thật là Nguyễn Thứ Lễ.

- Quê: Bắc Ninh.

- Ông là nhà thơ tiêu biểu cho phong trào Thơ mới chặng đầu (1932 – 1935).

2. Văn bản:

a, Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác, thể loại:

- Hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ: sáng tác năm 1934, in trong tập “Mấy vần thơ”

- Thể thơ: Tự do

b, Đọc, chú thích, bố cục:

II. Đọc-hiểu văn bản:

1. Con hổ ở vườn bách thú.

- NT: đối lập giọng điệu chán chường, sử dụng ĐT mạnh, danh từ hóa tính từ

=>

- Hoàn cảnh: bị giam cầm trong cũi sắt.

- Tâm trạng: uất ức, sự buông xuôi, bất lực.

Thấy khinh ghét, nhục nhã, đau xót.

- Giọng giễu nhại, cách ngắn nhịp ngắn, dồn dập, từ ngữ liệt kê liên tiếp.

=> + Cảnh vườn bách thú: đơn điệu, nhàm tẻ, tầm thường, giả dối, tù túng.

+ Sự khinh ghét, chán chường thực tại đến mức cao độ.

Tiết 74

Ngày soạn: /01/2021

Ngày dạy: /01/2021

Hoạt động của thầy và trò

Chuẩn KTKN cần đạt

Hoạt động 1: Nỗi nhớ thời oanh liệt

a. Mục tiêu:

-Thấy được sự oai linh, dũng mãnh đầy uy quyền của hổ trong quá khứ

- Hiểu tâm trạng nhớ tiếc quá khứ tốt đẹp của hổ hay cũng chính là tâm trạng của người dân mất nước

b. Nội dung: Hoạt động cá nhân, nhóm để tìm hiểu đoạn thơ

c. Sản phẩm: học sinh trả lời ra giấy nháp

d. Tổ chức thực hiện

Nhiệm vụ 1:

* Chuyển giao nhiệm vụ

Gọi HS đọc đoạn 2

? Trong hoàn cảnh bị nhốt ở vườn bách thú, con hổ nhớ tới điều gì?

? Cảnh sơn lâm được gợi tả qua những chi tiết nào?

? Em có nhận xét gì về cách dùng từ ngữ và nghệ thuật của tác giả? Tác dụng của nghệ thuật (Cảnh thiên nhiên hiện lên ntn)?

? Giữa không gian hoang vu, hùng vĩ ấy hình ảnh chúa tể của muôn loài hiện lên ntn?

? Em hiểu từ “quắc” như thế nào? (từ lọai, tác dụng)

? Em có nhận xét gì về nghệ thuật và cách sử dụng từ ngữ, giọng điệu của khổ thơ?

- Học sinh tiếp nhận.

* Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: trả lời cá nhân, nhóm cặp đôi- nhận xét.

- Giáo viên: nhận xét.

* Dự kiến sản phẩm:

Đọc- nghe

? Trong hoàn cảnh bị nhốt ở vườn bách thú, con hổ nhớ tới điều gì?

- Hổ nhớ tới những ngày oanh liệt trong chốn giang sơn hùng vĩ của nó.

? Cảnh sơn lâm được gợi tả qua những chi tiết nào?

- Bóng cả, cây già, tiếng gió gào ngàn, giọng nguồn hét núi, khúc trường ca dữ dội…

? Em có nhận xét gì về cách dùng từ ngữ và nghệ thuật của tác giả? Tác dụng của nghệ thuật (Cảnh thiên nhiên hiện lên ntn)?

- Điệp từ “với”, các động từ chỉ đặc điểm của hành động “gào, thét”, những DT, TT phong phú => Cảnh đại ngàn xưa kia lớn lao, phi thường, mạnh mẽ và hoang vu, bí ẩn.

? Giữa không gian hoang vu, hùng vĩ ấy hình ảnh chúa tể của muôn loài hiện lên ntn?

- Bước chân dõng dạc, đường hoàng.

Lượn tấm thân như sóng cuộn.

mắt thần đã quắc, mọi vật im lìm.

Ta biết ta chúa tể cả muôn loài.

=>Tư thế dõng dạc, đường hoàng, oai phong, lẫm liệt với tâm trạng hài lòng.

? Em hiểu từ “quắc” như thế nào? (từ lọai, tác dụng)

- ĐT: cực tả ánh mắt dữ dội đủ sức chế ngự muôn loài của chúa sơn lâm.

? Em có nhận xét gì về nghệ thuật và cách sử dụng từ ngữ, giọng điệu của khổ thơ?

- Nghệ thuật so sánh: tấm thân của chúa sơn lâm với sóng biển

(liên tưởng độc đáo và rất đẹp) làm nổi bật vẻ đẹp và sức mạnh của con hổ

- Sử dụng các từ ngữ gợi tả hình dáng.

- Nhịp thơ ngắn, uyển chuyển, giọng điệu hùng tráng, dữ dội.

=> Những câu thơ sống động, giàu chất tạo hình, diễn tả chính xác vẻ đẹp uy nghi, dũng mãnh mềm mại, uyển chuyển của chúa tể sơn lâm.

Gv bổ sung: Trên cái phông nền núi rừng hùng vĩ đó, hình ảnh con hổ hiện ra nổi bật với một vẻ đẹp oai phong lẫm liệt, với tư thế dõng …

Trái ngược hẳn với cảnh giả tạo, tầm thường nơi vườn bách thú, thiên nhiên trong trí nhớ của chúa sơn lâm thật lớn lao, mạnh mẽ, phi thường. Và trong cái phông nền ấy, chúa sơn lâm từ từ xuất hiện đúng vào lúc thiên nhiên đang ở đỉnh cao dữ dội. Đầu tiên là bàn chân “dõng…”. Câu thơ như đoạn phim cận cảnh quay chi tiết, thu hút sự chú ý của khán giả. Sau bàn chân là “tấm thân” xuất hiện. Chiều dài của tấm thân to lớn trải ra theo chiều dài câu thơ, một sự mềm mại tích chứa sức mạnh: “Lượn…”.

Đoạn thơ dựng lên chân dung của chúa sơn lâm chỉ với ba chi tiết: bàn chân, tấm thân và ánh mắt nhưng đã làm rõ cái oai hùng chế ngự cả cảnh vật của chúa sơn lâm khi đi qua “Khiến …”. Hổ nhận thức đầy kiêu hãnh về sức mạnh của mình; “Ta… /… tuổi”?

*Báo cáo kết quả

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Nhiệm vụ 2:

* Chuyển giao nhiệm vụ

Gọi HS đọc đoạn 2

Yêu cầu h/s theo dõi khổ 3.

? Ở đoạn thơ này con hổ nhớ lại những kỉ niệm gì về chốn rừng xưa ?

THẢO LUẬN NHÓM (5P)

? Có ý kiến cho rằng đoạn thơ như “bộ tranh tứ bình độc đáo” về chúa sơn lâm? Ý kiến của em ntn?

? Tìm và phân tích tác dụng của các biện pháp nghệ thuật sử dụng trong khổ thơ?

? Các biện pháp nghệ thuật đó góp phần diễn tả tâm trạng của con hổ ntn?

- Học sinh tiếp nhận.

* Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: thảo luận nhóm, đại diện nhóm trả lời - nhận xét.

- Giáo viên: nhận xét.

* Dự kiến sản phẩm:

? Ở đoạn thơ này con hổ nhớ lại những kỉ niệm gì về chốn rừng xưa ?

Những đêm vàng bên bờ ......

Ngày mưa chuyển bốn …

Bình minh cây xanh nắng .....

Những chiều lênh láng máu...

? Có ý kiến cho rằng đoạn thơ như “bộ tranh tứ bình độc đáo” về chúa sơn lâm? Ý kiến của em ntn?

- Đoạn 3: có thể coi như một bộ tranh tứ bình đẹp lộng lẫy. Bối cảnh là cảnh núi rừng hùng vĩ, tráng lệ với con hổ uy nghi làm chúa tể.

+ Đó là cảnh “đêm vàng bên bờ suối” hết sức diễm ảo với hình ảnh con hổ “say mồi đứng tan”đầy lãng mạn, diễm ảo.

+ Đó là cảnh “ngày mưa chuyển…” với hình ảnh con hổ mang dáng dấp đế vương đang yên lặng ngắm giang sơn của mình.

+ Đó là cảnh “bình minh cây xanh nắng gội” tưng bừng, chan hòa ánh sáng, rộn rã tiếng chim đang ca hát cho chúa sơn lâm ngủ.

+ Đó là hình ảnh chúa sơn lâm đang khao khát chờ đợi bóng đêm để mặc sức tung hoành nơi vương quốc rộng lớn, đầy bí ẩn của mình.

? Em có nhận xét gì về những cảnh trên?

- Cảnh nào núi rừng cũng mang vẻ đẹp hùng vĩ thơ mộng và con hổ nổi bật lên với tư thế lẫm liệt, kiêu hùng của một chúa sơn lâm đầy uy lực.

Gv bổ sung: Ở cảnh nào núi rừng cũng mang vẻ đẹp hùng vĩ thơ mộng và con hổ nổi bật lên với tư thế lẫm liệt, kiêu hùng, đúng là một chúa sơn lâm đầy uy lực. Các màu vàng, xanh, đỏ hòa quện với nhau tạo cho bộ tứ bình thêm lộng lẫy, mạnh mẽ, đầy ấn tượng. Ta biết Thế Lữ từng học trường Cao đẳng Mĩ Thuật Đông Dương cho nên ông đã vận dụng kiến thức hội họa để tăng cường hiệu lực diễn tả của văn chương.

Cảnh thiên nhiên có những chi tiết, những nét đậm rõ, có màu sắc, có âm thanh, khi tưng bừng tươi sáng, khi câm lặng bí ẩn- sự im lặng thiêng liêng nhưng có phần ghê rợn, kì ảo, quyến rũ. Tác giả nâng uy quyền của chúa sơn lâm bằng cách để nó đối diện với thiên nhiên tạo hóa… Cả 4 cảnh con hổ đều ở tư thế chế ngự: say mồi, đứng uống, lặng ngắm giang sơn, đợi chết mảnh…, để chiếm lấy.

Trong đó, đẹp nhất, dữ dội nhất, bi tráng nhất là cảnh hoàng hôn. Bức tranh rực rỡ gam đỏ: đỏ của màu máu lênh láng, đỏ của mặt trời gay gắt. Tác giả dùng từ “ mảnh” để gọi mặt trời, tưởng như mặt trời cũng bé đi trong mắt nhìn loài hổ. Không khí chết chóc bao trùm… chỉ chút nữa thôi vũ trụ sẽ chìm trong bóng tối, chỉ còn oai linh loài hổ. Đây là điểm cao trào nhất của quyền lực gần như bất tử. Nhưng từ đỉnh cao huy hoàng của sự hồi tưởng hổ đã sực tỉnh thân tù: “Than ôi…”

? Tìm và phân tích tác dụng của các biện pháp nghệ thuật sử dụng trong khổ thơ?

- Điệp từ “ta” thể hiện khí phách ngang tàng làm chủ.

- Điệp từ “nào đâu, đâu những” câu cảm thán, câu hỏi tu từ cuối bài diễn tả nỗi nhớ tiếc qúa khứ khôn nguôi.

- Hình ảnh ẩn dụ “đêm vàng”: đêm trăng sáng mọi vật như được nhuốm màu vàng, ánh trăng như tan chảy trong không gian.

? Các biện pháp nghệ thuật đó góp phần diễn tả tâm trạng của con hổ ntn?

- Tiếc nối cuộc sống thơ mộng, tự do giữa chốn sơn lâm.

*Báo cáo kết quả: HS trả lời

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Hoạt động 3: Niềm khao khát giấc mộng ngàn của hổ (

a. Mục tiêu:

-Hiểu được niềm khao khát tự do cháy bỏng của hổ

b. Nội dung: Tìm hiểu khổ 5

c. Sản phẩm: học sinh trả lời ra giấy nháp

d. Tổ chức thực hiện

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên: Yêu cầu hs đọc đoạn 4, 5

Theo dõi đoạn 4:

? Tìm chi tiết miêu tả tâm trạng con hổ ? Vì sao hổ lại có tâm trạng như vậy

? Đoạn cuối con hổ nhắn gửi tới ai

? Qua lời nhắn gửi em hiểu được điều gì về mãnh hổ

- Học sinh tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ

Học sinh:làm việc cá nhân, sau đó thảo luận nhóm

Giáo viên:quan sát các nhóm làm việc

* Dự kiến sản phẩm

+Tâm trạng uất hận, ghét

-Vì có sự đối lập giữa cảnh hiện tại và cảnh trong quá khứ -

+Hoa chăm cỏ chen lối phẳng cây trồng >< bóng cả cây già

+Dải nước đen giả suối >< giọng nguồn hét núi….

=>Thái độ ngao ngán, chán trường ở con hổ cũng chính là thái độ củangười dân đối với xã hội

*Báo cáo kết quả: HS trình bày

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Hoạt động 4: Tổng kết

a. Mục tiêu:

-Nắm được những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của văn bản

b. Nội dung: Giá trị tác phẩm

c. Sản phẩm: hs trả lời ra giấy nháp

d. Tổ chức thực hiện:

*Chuyển giao nhiệm vụ

? Khái quát nghệ thuật đặc sắc

? Nội dung tư tưởng bài thơ

*Thực hiện nhiệm vụ

Học sinh: suy nghĩ trả lời

Giáo viên:quan sát,gọi ý hs trả lời

* Dự kiến sản phẩm:

- Cảm hứng lãng mạn phong phú, mãnh liệt.

- Sử dụng hệ thống hình ảnh thơ giàu chất tạo hình: mang đường nét, hình khối, màu sắc rõ ràng.

- Ngôn ngữ, nhạc điệu, tiết tấu cực kì phong phú, rõ ràng, gợi cảm.

(Ghi nhớ sgk)

*Báo cáo kết quả: HS trả lời

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

I. Giới thiệu chung:

II. Đọc hiểu văn bản:

1. Con hổ ở vườn bách thú.

2. Nỗi nhớ tiếc quá khứ của hổ.

a. Nhớ giang sơn hùng vĩ.

- Sử dụng: động từ, tính từ, danh từ, điệp ngữ “với”

=> Cảnh đại ngàn xưa kia lớn lao, phi thường, mạnh mẽ và hoang vu, bí ẩn.

- NT: so sánh, từ ngữ gợi tả hả, nhịp thơ…, động từ mạnh.

-> Chúa sơn lâm oai phong, lẫm liệt.

b.Nhớ những khoảnh khắc đẹp:

+ Đêm vàng: Một chàng trai, một thi sĩ mơ màng.

+ Ngày mưa chuyển bốn phương ngàn: Một đế vương oai phong đang lặng ngắm giang sơn.

+ Bình minh : Một chúa rừng đang ru mình trong giấc ngủ.

+ Hoàng hôn : Một vị chúa khao khát chờ đợi bóng đêm để tung hoành.

- Giọng điệu hùng tráng, tha thiết, dồn dập. Điệp ngữ: “Đâu”, “nào đâu”, “ta”; ẩn dụ, câu hỏi tu từ

=> Diễn tả thấm thía nỗi nuối tiếcquá khứ vàng son.

3. Niềm khao khát giấc mộng ngàn của hổ.

- Mở đầu và kết thúc bằng hai câu cảm thán, bắt đầu bằng từ “hỡi”.

-> Bộc lộ trực tiếp nỗi tiếc nhớ cuộc sống chân thật, tự do. Đó là một bi kịch lớn.

=> Thể hiện khát vọng được sống chân thật cuộc sống của mình, trong xứ sở của mình. Đó là khát vọng giải phóng, khát vọng tự do.

III. Tổng kết.

1. Nghệ thuật:

- Cảm hứng lãng mạn phong phú, mãnh liệt.

- Sử dụng hệ thống hình ảnh thơ giàu chất tạo hình: mang đường nét, hình khối, màu sắc rõ ràng.

- Ngôn ngữ, nhạc điệu, tiết tấu cực kì phong phú, rõ ràng, gợi cảm.

2. Nội dung:

* Ghi nhớ: ( SGK/7).

Hiện tại (Đoạn 1-4)

Quá khứ (Đoạn 2-3)

- Vườn bách thú : bị giam cầm

- Thực tại tầm thường,nhân tạo

=>Thái độ căm ghét

- Núi non hùng vĩ, tự do vẫy vùng

- Gắn với mộng tưởng về thế giới đẹp đẽ của thiên tạo

=>Khao khát ước mơ

Tiết

Ngày soạn: /01/2021

Ngày dạy: /01/2021

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung ghi bảng

Hoạt động 1: I. Giới thiệu chung

a. Mục tiêu:

-Nắm được tiểu sử của tác giả Vũ Đình Liên

-Nắm được hoàn cảnh sáng tác,thể loại của bài thơ

-Rèn cho hs kĩ năng làm việc cá nhân, cách đọc diễn cảm thơ

b. Nội dung: kiến thức tác giả, tác phẩm

d. Tổ chức thực hiện:

*Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên gọi HS đọc chú thích (Sgk/tr5 (tập 2)

GV chiếu chân dung nhà thơ

*Thực hiện nhiệm vụ

- HS quan sát chân dung tác giả, hình ảnh sách…

- HS đọc thông tin về tác giả, văn bản.

- GV phát phiếu bài tập số 1, yêu cầu HS làm việc nhóm để điền thông tin vào phiếu bài tập.

* Dự kiến sản phẩm: Đọc diễn cảm thể hiện đúng tâm trạng của hổ

*Báo cáo kết quả: Hs đọc to trước lớp

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Phiếu bài tập số 1:

- HĐ chung: Đọc văn bản:

Cần đọc bài thơ với giọng điệu như thế nào?

+ Giáo viên đọc mẫu

+ HS nghe và đọc văn bản

Tìm hiểu chú thích:

+ Giáo viên hướng dẫn HS tìm hiểu các chú thích SGK.

*Thực hiện nhiệm vụ

+ HS trao đổi với bạn bên cạnh về những từ ngữ mình không hiểu hoặc hiểu chưa rõ ràng bằng cách dự đoán nghĩa của từ trong ngữ cảnh

- Dựa vào các ý hãy chia bố cục cho bài thơ?

I. Giới thiệu chung

1. Tác giả: Vũ Đình Liên (1913-1996 )

- Là một trong những nhà thơ lớp đầu tiên của phong trào Thơ mới.

- Thơ ông thường mang nặng lòng thương người và niềm hoài cổ.

2. Văn bản:

- Được sáng tác năm 1936, đăng trên tạp chí Tinh Hoa.

- Phương thức biểu đạt : biểu cảm kết hợp với miêu tả và tự sự.

* Đọc và tìm hiểu chú thích

* Bố cục văn bản

- Bố cục: 3 phần:

+ Phần 1: Ông đồ thời vàng son (Hai khổ thơ đầu)

+ Phần 2: Ông đồ thời thất thế (Hai khổ thơ tiếp theo)

+ Phần 3: Ông đồ vắng bóng và nỗi lòng của nhà thơ (Khổ thơ cuối)

a. Mục tiêu: Hiểu được ông Đồ trong qua khứ.

b. Nội dung: cảm nhận về 2 khổ thơ đầu

c. Sản phẩm: học sinh hoàn thiện phiếu học tập

d. Tổ chức thực hiện

*Chuyển giao nhiệm vụ

GV chiếu 2 khổ thơ đầu và câu hỏi thảo luận nhóm:

Phương pháp thảo luận nhóm, kĩ thuật công đoạn (lần 1: 3’, lần 2: 2 phút)

Nhóm 1,2: hoàn thành phiếu bài tập:

Nhóm 3,4: hoàn thành phiếu bài tập:

Sau thời gian 5’ thảo luận nhóm lần 1, các nhóm thảo luận lần 2 bằng cách đổi chéo kết quả để bổ sung(3’)

- Học sinh tiếp nhận

*Thực hiện nhiệm vụ

HS thảo luận nhóm, gv quan sát giúp đỡ hs thảo luận

*Báo cáo kết quả: Đại diện nhóm trình bày, nhóm khác nhận xét.

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

* Dự kiến trả lời:

Nhóm 1,2:

GV chốt kiến thức lên bảng

Gv liên hệ, khắc sâu :

? Em hiểu gì về tục treo câu đối ngày Tết trong nhà ?

- Tục treo câu đối trong nhà vào dịp tết cổ truyền là một nét văn hóa của người dân VN. Câu đối được viết bằng mực tàu đen nhánh trên nền giấy đỏ tươi thường được treo trong nhà, dán lên cột hai bên bàn thờ gia tiên vừa để trang trí, vừa thể hiện niềm mong ước những điều tốt lành của nhân dân ta khi năm mới đến.

GV : Đó là lí do mà ông đồ xuất hiện bên phố phường nhộn nhịp. Ông đồ xuất hiện vào thời điểm “ hoa đào nở”- khi tết đến xuân về. Hình ảnh hoa đào và ông đồ sóng đôi nhau đồng hiện như một lẽ tất yếu của mùa xuân.

Bình : Những câu thơ bằng ngôn ngữ kể, tả, xinh xắn, gọn gàng mà gợi lên cả một bức tranh mùa xuân nơi góc phố đông vui nhiều người lại qua. Ông đồ với mực tàu giấy đỏ như góp vào cái đông vui, rực rỡ của phố phường ngày tết một nét đẹp văn hóa, làm nên một mùa xuân thiêng liêng và ấm cúng.

NHóm 3,4 :

Gv nhận xét, chốt :

GV giảng: Chữ “ hoa tay” đi liền với chữ “ thảo” cho chúng ta một hình dung: dường như ẩn trong từng nét chữ, người viết như muốn thổi hồn vào trong đó. Bàn tay của ông đồ đưa đến đâu mà như gấm như hoa nở ra đến đó. Ở mỗi con chữ, mỗi câu đối hiện ra dưới nét bút của ông đồ đều thể hiện khát khao hoàn thiện của kẻ trao người nhận. Vì vậy mà mỗi nét chữ là kết tinh của tài hoa, trí tuệ và tâm hồn của người viết, rất mực thước song cũng rất phóng khoáng.

( Thảo luận theo nhóm bàn(2’))

* Dự kiến trả lời:

- Ông đồ là trung tâm của sự chú ý, là đối tượng ngưỡng mộ của mọi người.

Vì ông đồ xuất hiện giữa mùa đẹp nhất, là trung tâm của bức tranh, được mọi người yêu quý, ngưỡng mộ.

GV: Ông đồ là trung tâm của sự chú ý, là đối tượng ngưỡng mộ của mọi người. Ở đây, ta thấy sự hòa hợp giữa hoa đào - ông đồ - công chúng cũng chính là sự hòa hợp giữa thiên nhiên - con người - thời thế. Ở đây ta thấy có sự gặp gỡ giao cảm đồng điệu giữa người thuê viết và người viết thuê. Họ cùng tự nguyện tham gia một trò chơi văn hóa. Người viết thuê thỏa thuê trong cái thú chơi chữ, viết như một cuộc chơi, như một nhu cầu giao cảm với con người và trời đất mỗi độ xuân về. Cả người viết và người thuê viết đều biết coi trọng cõi tinh thần, biết hướng đời sống vào những vẻ đẹp thanh cao

? Em cảm nhận như thế nào về tình cảm của tác giả dành cho ông đồ ở thời điểm này?

- Tác giả quý trọng ông đồ, quý trọng những tài năng và nét đẹp văn hóa của dân tộc.

GV: Những câu thơ mang tính chất ghi chép đơn thuần mà làm sống dậy cái thời nghệ thuật thư pháp đang ở đỉnh cao. Ông đồ chính là hiện thân cho nền văn hóa truyền thống lâu đời của dân tộc khi nền Nho học đang thịnh hành.

GV chuyển: Tuy nhiên câu chuyện về ông đồ chưa dừng lại ở đó. Hình ảnh ông đồ có còn được trọng dụng nữa hay không, chúng ta cùng sang phần 2

II. Tìm hiểu chi tiết.

a. Ông đồ thời vàng son.

- Thời gian: hoa đào nở -> báo hiệu Tết đến, xuân về

- Không gian: bên hè phố, đông người qua lại.

-> Ông có mặt vào giữa mùa đẹp, vui nhất, hạnh phúc nhất của con người, trong khung cảnh tấp nập, đông vui khi Tết đến, xuân về.

*Ông đồ : Bày mực tàu, giấy đỏ...->viết câu đối.

* Phong tục chơi câu đối trong ngày Tết ở nước ta

xưa kia:

=> Sự tồn tại của ông đồ trong xã hội là không thể thiếu, rất quen thuộc với mọi người và góp phần làm nên nét đẹp văn hoá truyền thống dân tộc.

* Tài năng của ông đồ:

Bao nhiêu ... rồng bay.

- > Nghệ thuật: Hoán dụ, so sánh, thành ngữ.

=> làm nổi bật vẻ đẹp trong nét chữ của ông: Nét chữ rất đẹp, bay bướm, uốn lượn, vừa phóng khoáng, bay bổng, song lại cao quý, oai phong, sống động, có hồn.

-> Hình ảnh ông đồ trở nên thân quen, không thể thiếu trong mỗi dịp tết đến xuân về.

a. Mục tiêu: Hiểu được ông Đồ trong hiện tại.

b. Nội dung: cảm nhận về 2 khổ thơ tiếp

c. Sản phẩm: học sinh hoàn thiện phiếu học tập

d. Tổ chức thực hiện

*Chuyển giao nhiệm vụ

Gv chiếu khổ 3, 4

? Theo dõi khổ 3,4, cho biết hoàn cảnh xuất hiện của ông đồ có gì giống với mùa xuân năm trước?

- Xuất hiện vào mùa xuân, bên phố với công việc quen thuộc.

Có điều gì thay đổi trong lần xuất hiện này của ông đồ? Để thấy được điều đó, các em hãy cùng thảo luận theo nhóm bàn và điền vào phiếu học tập theo theo những yêu cầu sau:

GV giao nhiệm vụ

GV cho HS thảo luận nhóm nhỏ:

? Em hãy chỉ ra yếu tố nghệ thuật( cách ngắt nhịp, cách sử dụng từ ngữ và biện pháp tu từ) và nêu tác dụng ở 2 khổ thơ 3,4?

*Thực hiện nhiệm vụ

Hs suy nghĩ làm việc cá nhân, HS thảo luận nhóm, gv quan sát giúp đỡ hs thảo luận

*Báo cáo kết quả: Đại diện nhóm trình bày, nhóm khác nhận xét.

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Dự kiến sản phẩm

*GV nhận xét, và hỏi:

? Qua sự phân tích, em thấy tình cảnh của ông đồ lúc này như thế nào?

- Ông đồ cô đơn, lạc lõng, bị gạt ra bên lề cuộc sống.

GV: Lúc này ông đồ rơi vào tình cảnh một nghệ sĩ hết công chúng, một cô gái hết duyên. Nỗi buồn của ông không chỉ thấm vào nghiên mực, giấy đỏ mà còn cộng hưởng, lan tỏa khắp không gian và và thời gian, khiến bức tranh xuân năm ấy mang gam màu xám lạnh, u buồn. Ông đồ từ chỗ là trung tâm của bức tranh cuộc sống được mọi người ngưỡng mộ đã bị gạt ra bên lề của cuộc đời rồi dần chìm vào quên lãng.

2. Ông đồ thời thất thế.

- Ông đồ cô đơn, lạc lõng, bị mọi người lãng quên.

GV nêu câu hỏi thảo luận nhóm: Nêu lên sự tương phản của phần một và phần hai. Qua sự tương phản đó thấy được điều gì?

GV bổ sung thêm: Nghệ thuật tương phản là một trong những thủ pháp nghệ thuật tiêu biểu của Thơ mới. Sự tương phản góp phần bộc lộ nỗi buồn, nỗi sầu của cái Tôi Thơ mới.

GV chuyển: Rồi thời gian trôi qua, một mùa xuân nữa lại về. Liệu ông đồ có còn ngồi bên hè phố, và nỗi lòng của nhà thơ thể hiện như thế nào, mời các em cùng tìm hiểu khổ thơ cuối.

a. Mục tiêu: Hiểu được ông Đồ trong hiện tại.

b. Nội dung: cảm nhận về khổ thơ cuối

c. Sản phẩm: học sinh hoàn thiện phiếu học tập

d. Tổ chức thực hiện

*Chuyển giao nhiệm vụ

Gv chiếu khổ thơ cuối

? Đọc diễn cảm khổ cuối( giọng chậm, buồn bâng khuâng, thảng thốt)

GV giao nhiệm vụ

Thảo luận nhóm bàn(5’)

*Thực hiện nhiệm vụ

Hs suy nghĩ làm việc cá nhân, HS thảo luận nhóm, gv quan sát giúp đỡ hs thảo luận

Dự kiến trả lời:

1.

+ Khổ đầu và khổ cuối đều nhắc đến hoa đào và ông đồ( kết cấu đầu cuối tương ứng).

+ Hoa đào vẫn nở, mùa xuân lại đến > < ông đồ không còn nữa( tương phản).

 TN vẫn tuần hoàn nhưng con người thì có thể trở thành xưa cũ và biến mất theo thời gian.

2.

- Ông đồ xưa không phải là cụm từ thay thế ông đồ già. Già là khái niệm về tuổi tác, xưa là khái niệm về thời gian. Giữa hai tên gọi đó là cả một khoảng cách về thời đại.

3. Là những ông đồ, một lớp nhà nho đã lùi vào dĩ vãng. Hồn: linh hồn, tinh hoa văn hóa dân tộc.

4. Tác giả ngậm ngùi, nuối tiếc, xót xa.

*Báo cáo kết quả: Đại diện nhóm trình bày, nhóm khác nhận xét.

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

GV giảng, bình:

Nếu như ở 2 khổ thơ đầu ta thấy niềm vui, hào hứng của tác giả được bộc lộ gián tiếp khi chứng kiến cảnh ông đồ trong vòng vây của mọi người, buồn tủi khi ông đồ bị lãng quên ở khổ 3,4, thì đến đây là tâm trạng ngậm ngùi, tiếc nhớ đối với những lớp người xưa cũ, đối với nét văn hóa truyền thống đang dần bị mai một, lãng quên.

Câu thơ kết vang lên chứa đầycảm xúc: Nuối tiếc, xót xa, tìm kiếm…đó cũng là khát khao gọi về những giá trị tinh thần đã bị bỏ quên. Đó cũng chính là tinh thần dân tộc và tấm lòng yêu nước kín đáo

3. Ông đồ vắng bóng và nỗi lòng của nhà thơ.

- Thiên nhiên vẫn tuần hoàn nhưng con người thì vắng bóng.

- Tác giả ngậm ngùi, nuối tiếc, xót xa.

a. Mục tiêu:

-Nắm được những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của văn bản

b. Nội dung: Giá trị tác phẩm

c. Sản phẩm: hs trả lời miệng

d. Tổ chức thực hiện:

*Chuyển giao nhiệm vụ

? Khái quát nghệ thuật đặc sắc

? Nội dung tư tưởng bài thơ

*Thực hiện nhiệm vụ

Học sinh:đọc thầm

Giáo viên: quan sát hs làm việc

* Dự kiến sản phẩm: Đọc diễn cảm thể hiện đúng tâm trạng của hổ

*Báo cáo kết quả: HS trả lời miệng.

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

III. Tổng kết

1. Nghệ thuật

- Thể thơ ngũ ngôn

- Kết cấu giản dị mà chặt chẽ, có nghệ thuật.

- Ngôn ngữ thơ rất trong sáng, bình dị, được chắt lọc và tinh luyện nên hàm súc, dư ba.

- Nghệ thuật: nhân hóa, tương phản…

2. Nội dung

- Niềm cảm thương chân thành với một lớp người đang tàn tạ (thương người).

- Tiếc thương những giá trị tình thần đẹp đẽ bị lãng quên ( hoài cổ).

 Giá trị nhân văn, tấm lòng yêu nước và tinh thần dân tộc.

* Ghi nhớ ( sgk)

a. Mục tiêu: Học sinh vận dụng kiến thức đã học vào giải bài tập

b. Nội dung:

- HS luyện đọc kĩ một đoạn trích trong văn bản “Ông đồ” và thực hiện các nhiệm vụ/trả lời các câu hỏi, bài tập để rèn kĩ năng đọc hiểu văn bản.

- HS tập làm viết đoạn văn nghị luận và cảm thụ văn học.

c. Sản phẩm:

- Câu trả lời của các câu hỏi, bài tập.

- Các đoạn văn đã viết.

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV phát phiếu bài tập.

* Thực hiện nhiệm vụ:

HS thảo luận cặp đôi bài tập

* Dự kiến sản phẩm:

- Ông đồ có niềm vui: được sáng tạo, có ích với đời, được mọi người ngưỡng mộ.

- Thế nhưng vị trí của ông đồ là ở trường học, dạy học. Nay ông phải ra đường để bán chữ là một việc bất đắc dĩ. Mặc dù ông chưa bị thờ ơ ghẻ lạnh nhưng đã rất cô đơn. Chữ đã thành hàng hoá để bán mua bán, vì nghề dạy chữ nho đã lụi tàn "Mười người theo học chín người thôi” (Tú Xương).

Gợi ý :

- "Những người muôn năm cũ" là những ông đồ, những nhà nho, những trí thức dân tộc đã làm nên nền văn hoá phong kiến lực rỡ.

- Từ hồn làm cho câu thơ trở nên trang trọng, thiêng liêng, gợi tâm hồn, nhân cách, tài hoa và những giá trị tinh thần mà các nhà nho xưa sáng tạo.

- Lòng xót xa, thương cảm cho ông đồ, cho các nhà nho - một lớp người tài hoa danh giá một thời nay đã bị lỗi thời, bị quên lãng do cuộc đời thay đổi; thương xót cho những gì đã từng là giá trị nay trở nên tàn tạ; thương xót nét đẹp văn hoá truyền thống của dân tộc bị mai một, lãng quên.

* Báo cáo kết quả:

- GV gọi bất kì cá nhân nào trình bày kết quả.

* Kết luận đánh giá:

- HS, GV đánh giá, nhận xét.

IV. Luyện tập

1, Đọc hai khổ thơ đầu bài thơ Ông đồ của Vũ Đình Liên, có người bảo đây là những ngày huy hoàng của ông đồ. Có người bảo ngay từ đầu bài thơ ta đã thấy những ngày tàn của nho học và thân phận buồn của ông đồ. Em nghiêng về ý kiến nào ? Vì sao ?

2, Em hiểu hai câu thơ cuối bài thơ Ông đồ như thế nào ?

Tiết

Ngày soạn: /01/2021

Ngày dạy: /01/2021

Hoạt động của thầy và trò

Chuẩn KTKN cần đạt

a. Mục tiêu: Nắm được đặc điểm hình thức và chức năng chính của câu nghi vấn

b. Nội dung: Tìm hiểu VD để rút ra kiến thức.

c. Sản phẩm: Trình bày miệng

d. Tổ chức thực hiện:

*Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên:

Yêu cầu hs đọc ví dụ phần I.

? Trong đoạn trích trên câu nào là câu nghi vấn.

? Những đặc điểm hình thức nào cho biết đó là câu nghi vấn

? Các câu nghi vấn đó dùng để làm gì.

? Những câu vừa xét là câu nghi vấn. Vậy em cho biết đặc điểm và chức năng của câu nghi vấn là gì.

*Thực hiện nhiệm vụ

Học sinh:tiếp nhận và thức hiện nhiêm vụ

Giáo viên: quan sát hs làm việc

* Dự kiến sản phẩm

- Các câu nghi vấn:

+ Sáng ngày người ta đấm u có đau lắm không?

+ Thế làm sao u cứ khóc mãi mà không ăn khoai?

+ Hay là u thương chúng con đói quá?

- Đặc điểm hình thức:

+Có chứa từ ngữ dùng để hỏi: “Không”, “làm sao”, “hay”...

+ Cuối câu có dấu (?)

- Chức năng: dùng để hỏi.

*Báo cáo kết quả

Gv: gọi hs trả lời

-Hs:trả lời

*Đánh giá kết quả

- Học sinh khác nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá, yêu cầu hs đọc ghi nhớ (SGK)

I. Đặc điểm hình thức và chức năng chính:

1. Ví dụ:

2. Nhận xét:

- Hình thức: có những từ nghi vấn và dấu chấm hỏi cuối câu.

- Chức năng chính: dùng để hỏi.

3. Ghi nhớ: sgk/ 11

a. Mục tiêu:

-Vân dụng kiến thức vừa học vào làm các bài tập

b. Nội dung: làm bài tập SGK

c. Sản phẩm: Làm vào vở bài tập

d. Tổ chức thực hiện:

*Chuyển giao nhiệm vụ : yêu cầu hs mở vở bài tập ra để làm các bài tập

*Thực hiện nhiệm vụ

Bài tập 1: Hoạt động cá nhân

Học sinh: làm việc cá nhân

Giáo viên:quan sát hs làm

* Dự kiến sản phẩm:

Các câu nghi vấn:

a. Chị khất tiền sưu đến mai phải không?

b. Tại sao con người lại phải khiêm tốn như thế?

c.Văn là gì? Chương là gì?

d. Chú mình muốn cùng tớ đùa vui không?

- Đùa trò gì?

- Hừ...Hừ...Cái gì thế?

- Chị Cốc béo xù đứng trước nhà ta đấy hả?

Bài tập 2: Hoạt động cặp đôi

Học sinh: làm việc cá nhân, trao đổi với bạn bên cạnh

Giáo viên:quan sát hs làm

* Dự kiến sản phẩm:

- Căn cứ vào đặc điểm hình thức.

Chứa từ “hay” chỉ quan hệ lựa chọn.

Cuối câu có dấu (?)

- Căn cứ vào chứng năng: dùng để hỏi.

- Không thể thay từ “hay” bằng từ “hoặc” bởi từ “hoặc” chỉ quan hệ lựa chọn nhưng không mang rõ chức năng hỏi.

Bài tập 3: : Hoạt động cá nhân

Học sinh: làm việc cá nhân

Giáo viên:quan sát hs làm

* Dự kiến sản phẩm:

- Không thể

- Vì đó không phải là câu nghi vấn.

Bài tập 4: Hoạt động nhóm theo bàn

Học sinh: làm việc cá nhân, trao đổi trong nhóm

Giáo viên:quan sát hs làm

* Dự kiến sản phẩm:

- Hình thức

+ giống: cùng sử dụng dấu ? cuối câu

+ khác nhau: cặp từ nghi vấn dùng để hỏi đã chưa không.

- ý nghĩa:

a. hỏi thăm sức khỏe của thời hiện tại, không biết trước đó tình trạng sức khỏe của người được hỏi như thế nào.

b. hỏi thăm sức khỏe hiện tại nhưng người hỏi biết rõ trước đó người được hỏi có tình trạng sức khỏe không tốt

Bài tập 5,6: Hoạt động cá nhân

Học sinh: làm việc cá nhân

Giáo viên:quan sát hs làm

* Dự kiến sản phẩm:

Bài 5:

a. Bao giờ anh đi Hà Nội?

Bao giờ đứng ở đầu câu: hỏi về thời điểm sẽ thực hiện hành động đi.

b. Anh đi Hà Nội bao giờ?

Bao giờ đứng ở cuối câu: hỏi về thời gian đã diễn ra hành động đi.

Bài 6:

a. Chiếc xe này bao nhiêu ki-lô-gam mà nặng thế?

Câu nghi vấn này đúng và người hỏi đã tiếp xúc với sự vật, hỏi để biết trọng lượng chĩnh xác của sự vật đó.

b. Chiếc xe này giá bao nhiêu mà rẻ thế?

Câu nghi vấn này sai vì người hỏi chưa biết giá chính xác của chiếc xe thì sẽ không phân biệt được mắc hay rẻ được.

*Báo cáo kết quả

-Hs: trình bày trên bảng

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức

II. Luyện tập:

Bài 1 / 11

a. Chị khất tiền sưu đến mai phải không?

b. Tại sao con người lại phải khiêm tốn như thế?

c.Văn là gì? Chương là gì?

d. Chú mình muốn cùng tớ đùa vui không?

- Đùa trò gì?

- Hừ...Hừ...Cái gì thế?

- Chị Cốc béo xù đứng trước nhà ta đấy hả?

2. Bài 2 / 12

- Căn cứ vào đặc điểm hình thức.

Chứa từ “hay” chỉ quan hệ lựa chọn.

Cuối câu có dấu (?)

- Căn cứ vào chứng năng: dùng để hỏi.

- Không thể thay từ “hay” bằng từ “hoặc” bởi từ “hoặc” chỉ quan hệ lựa chọn nhưng không mang rõ chức năng hỏi.

3. Bài 3 / 13.

- Không thể

- Vì đó không phải là câu nghi vấn.

4. Bài 4 / 13

- Hình thức

+ giống: cùng sử dụng dấu ? cuối câu

+ khác nhau: cặp từ nghi vấn dùng để hỏi đã chưa không.

- ý nghĩa:

a. hỏi thăm sức khỏe của thời hiện tại, không biết trước đó tình trạng sức khỏe của người được hỏi như thế nào.

b. hỏi thăm sức khỏe hiện tại nhưng người hỏi biết rõ trước đó người được hỏi có tình trạng sức khỏa không tốt

5. Bài 5 / 13

a. Bao giờ anh đi Hà Nội?

Bao giờ đứng ở đầu câu: hỏi về thời điểm sẽ thực hiện hành động đi.

b. Anh đi Hà Nội bao giờ?

Bao giờ đứng ở cuối câu: hỏi về thời gian đã diễn ra hành động đi.

6. Bài 6 / 13

a. Chiếc xe này bao nhiêu ki-lô-gam mà nặng thế?

Câu nghi vấn này đúng và người hỏi đã tiếp xúc với sự vật, hỏi để biết trọng lượng chĩnh xác của sự vật đó.

b. Chiếc xe này giá bao nhiêu mà rẻ thế?

Câu nghi vấn này sai vì người hỏi chưa biết giá chính xác của chiếc xe thì sẽ không phân biệt được mắc hay rẻ được.

Tiết 76

Ngày soạn: /01/2021

Ngày dạy: /01/2021