Soạn thao tác lập luận phân tích lớp 11 [NGẮN GỌN & ĐẦY ĐỦ] nhất

Bài giảng dưới đây sẽ hỗ trợ các em chuẩn bị tốt hơn cho bài học Thao tác lập luận phân tích trước khi đến lớp. Hy vọng các em sẽ được bổ sung nhiều kiến thức và kỹ năng cần thiết để viết một bài văn nghị luận văn học thông qua thao tác lập luận phân tích. Nếu muốn mở rộng kiến thức cho bản thân, các em có thể tham khảo bài soạn Thao tác lập luận phân tích tóm tắt.

Lý thuyết về thao tác lập luận ptich lớp 11

Mục đích và yêu cầu của thao tác lập luận phân tích

Định nghĩa thao tác lập luận phân tích là chia nhỏ đối tượng thành các yếu tố bộ phận để xem xét nội dung, hình thức và mối quan hệ bên trong cũng như bên ngoài của chúng, rồi khái quát, phát hiện ra bản chất của đối tượng.

Thao tác lập luận phân tích trong văn nghị luận luôn gắn liền với tổng hợp để làm rõ đặc điểm nội dung, hình thức, cấu trúc và các mối quan hệ bên trong, bên ngoài của đối tượng.

Mục đích của thao tác lập luận phân tích là tìm ra bản chất chung của đối tượng.

Yêu cầu của thao tác lập luận phân tích bao gồm:

• Xác định vấn đề phân tích.
• Chia vấn đề thành những khía cạnh nhỏ.
• Khái quát tổng hợp.

Cách phân tích

Cần dựa trên những tiêu chí và quan hệ nhất định như quan hệ giữa các yếu tố tạo nên đối tượng, quan hệ nhân quả, quan hệ giữa đối tượng và các đối tượng liên quan, quan hệ giữa người phân tích và đối tượng phân tích.

Phân tích cần đi sâu vào từng mặt, từng bộ phận nhưng cần lưu ý đến quan hệ giữa chúng với nhau và cần khái quát để tìm ra bản chất chung của đối tượng.

Soạn thao tác lập luận ptich lớp 11 – sgk

Trong phần hướng dẫn trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa Đọc tài liệu, có cung cấp nhiều phương pháp trình bày khác nhau để trả lời cùng một câu hỏi. Nếu học sinh muốn xem thêm các cách trình bày khác nhau cho cùng một nội dung trả lời, họ có thể nhấn vào câu hỏi để tham khảo.

Câu 1 trang 26 SGK Ngữ văn 11 tập 1:

 Trang 26 trong sách giáo khoa Ngữ văn lớp 11 tập 1 yêu cầu học sinh trả lời về nội dung, ý kiến đánh giá của tác giả đối với nhân vật Sở Khanh trong truyện Kiều. Một trong những phương pháp trả lời có thể là: “Tác giả cho rằng Sở Khanh là một nhân vật bẩn thỉu, bần tiện và đại diện cao nhất của sự đồi bại trong xã hội của Truyện Kiều”.

Câu 2 trang 26 SGK Ngữ văn 11 tập 1: 

Tác giả đã trình bày các luận cứ nhằm phân tích ý kiến của mình như sau. Tác giả đã miêu tả nghề của Sở Khanh là một nghề đồi bại, bất chính, sống bám các thanh lâu và làm chồng hờ của các cô gái làng chơi.

• Tác giả đã cho rằng Sở Khanh là kẻ đồi bại nhất trong số những kẻ làm nghề đồi bại bất chính đó. Hắn giả vờ là người tử tế để đánh lừa một người con gái ngây thơ và hiếu thảo.
• Tác giả đã chỉ ra rằng sau khi lừa bịp người con gái đó, Sở Khanh đã trở mặt một cách tráo trở.
• Cuối cùng, tác giả đã nhấn mạnh rằng hành động lừa bịp và tráo trở của Sở Khanh là hành động thường xuyên của hắn, khiến hắn trở thành một tay nổi tiếng bạc tình. Tất cả những luận cứ này nhằm thuyết phục người đọc rằng Sở Khanh là một kẻ bất chính và không đáng tin cậy.

Câu 3 trang 26 SGK Ngữ văn 11 tập 1: 

Đoạn văn của Hoài Thanh đã kết hợp được một cách khá chặt chẽ giữa thao tác phân tích và thao tác tổng hợp: Sau khi phân tích chi tiết bộ mặt lừa bịp tráo trở của Sở Khanh, người viết đã tổng hợp kết quả phân tích trước đó thành một kết luận khái quát về cái xã hội trong Truyện Kiều dựa trên bản chất của nhân vật Sở Khanh: “Nó là cái mức cao nhất của tình hình đồi bại trong xã hội này”.

Câu 4 trang 26 SGK Ngữ văn 11 tập 1:

• Phân tích hiện tượng ô nhiễm môi trường
• Phân tích tác dụng của hiện tượng vô cảm
• Phân tích nhân vật văn học
• Phân tích giá trị nhân đạo của một tác phẩm văn học
• Phân tích một đoạn thơ, bài thơ.

Câu 5 trang 26 SGK Ngữ văn 11 tập 1: 

Phân tích trong văn nghị luận là chia nhỏ đối tượng thành các yếu tố bộ phận để xem xét nội dung, hình thức và mối quan hệ bên trong cũng như bên ngoài của chúng, rồi khái quát, phát hiện ra bản chất của đối tượng.

Những yêu cầu của thao tác phân tích:

• Xác định vấn đề phân tích.
• Chia vấn đề thành những khía cạnh nhỏ.
• Khái quát tổng hợp.

Khi thực hiện thao tác lập luận phân tích, trước tiên cần xác định mục tiêu của việc phân tích là làm sáng tỏ ý kiến, quan điểm gì (kết luận của lập luận). Sau đó chia nhỏ đối tượng phân tích thành các yếu tố nhỏ để tìm hiểu sâu hơn. Việc chia nhỏ đối tượng thường dựa trên các mối quan hệ:

• Giữa các yếu tố, phương tiện cấu thành nên đối tượng đó.
• Quan hệ giữa đối tượng với các đối tượng khác có liên quan gần gũi như quan hệ nguyên nhân – kết quả, quan hệ kết quả – nguyên nhân.
• Thái độ và sự đánh giá của người phân tích với đối tượng được phân tích.

Phân tích các thao tác lập luận phân tích chi tiết

* Đoạn trích (1):

– Cách phân chia đối tượng: Phân chia dựa trên cơ sở quan hệ nội bộ trong bản thân đối tượng – những biểu hiện về nhân cách bẩn thỉu, bần tiện của Sở Khanh.

– Mối quan hệ giữa phân tích và tổng hợp: Từ việc phân tích những biểu hiện làm nổi bật những việc làm bẩn thỉu của Sở Khanh mà khái quát lên giá trị hiện thực của nhân vật này – bức tranh về nhà chứa, tính đồi bại trong xã hội đương thời.

* Đoạn trích (2):

– Cách phân chia đối tượng: Phân tích theo quan hệ nội bộ của đối tượng: Đồng tiền vừa có tác dụng tốt vừa có tác dụng xấu. Phân tích theo quan hệ nguyên nhân – kết quả: tác hại của đồng tiền.

– Mối quan hệ giữa phân tích và tổng hợp: Trong quá trình lập luận, phân tích luôn gắn liền với khái quát tổng hợp: sức mạnh của đồng tiền, thái độ, cách hành xử của tầng lớp xã hội đối với đồng tiền và thái độ của Nguyễn Du đối với xã hội đó.

* Đoạn trích (3):

– Cách phân chia đối tượng: Phân tích theo quan hệ nguyên nhân – kết quả: Bùng nổ dân số và sự ảnh hưởng của nó đến đời sống con người.

– Mối quan hệ giữa phân tích và tổng hợp: Từ việc phân tích bùng nổ dân số ảnh hưởng đến nhiều mặt của cuộc sống con người. Đưa ra kết luận: dân số càng tăng nhanh thì chất lượng cuộc sống của cộng đồng, gia đình, cá nhân càng giảm.

Luyện tập thao tác lập luận phân tích lớp 11

Câu 1 trang 28 SGK Ngữ văn 11 tập 1.

a) Trong đoạn văn của Lê Trí Viễn, người viết đã phân tích tâm trạng nhân vật Thúy Kiều trong một đêm đau khổ, trước lúc phải nói lời trao duyên với Thúy Vân. Người bình văn đã chia ra để lần lượt xem xét các phương diện: hình ảnh (ngọn đèn, dòng lệ,…), ý nghĩa các từ ngữ (bàng hoàng) và âm điệu của câu thơ để tìm ra những biểu hiện mỗi lúc một tăng trong “cái giày vò của tâm trạng đang hoàn toàn bế tắc”, từ đau xót rồi rối bời, quanh quẩn đến cảm giác “hoàn toàn bế tắc” cứ xoáy sâu mãi trong lòng Thúy Kiều.

b)Quan hệ làm cơ sở cho lập luận phân tích trong đoạn văn của Hoài Thanh là quan hệ giữa đối tượng này với các đối tượng khác có liên quan: Bài thơ Lời kĩ nữ của Xuân Diệu với bài 77 bà hành của Bạch Cư Dị.

Câu 2 trang 28 SGK Ngữ văn 11 tập 1. 

– Những từ ngữ giàu hình tượng và giá trị biểu cảm như: Văng vẳng, trơ, cái hồng nhan, tí con con,…

– Sự kết hợp giữa những động từ mạnh (xiên, đâm) với các bổ ngữ độc đáo (ngang, toạc) làm nổi bật sự bướng bỉnh và ngang ngạnh.

– Nghệ thuật đảo trật tự cú pháp trong hai câu luận:

 Xiên ngang mặt đất, rêu từng đám,

 Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn.

– Nghệ thuật điệp từ (lại, xuân).

– Nghệ thuật sử dụng sóng đôi các cặp từ trái nghĩa: say – tỉnh, khuyết – tròn, đi – lại.

– Nghệ thuật tăng tiến (san sẻ – tí – con con).

Trên đây là đầy đủ nội dung để các em học sinh có thể tự soạn bài Thao tác lập luận phân tích ngữ văn 11 một cách ngắn gọn nhất nhưng đầy đủ nhất. Đừng quên tham khảo thêm nhiều tài liệu hướng dẫn học tốt môn ngữ văn lớp 11 hữu ích khác của Trangtailieu.com. Chúc các em học tốt!