Giáo Án Môn Văn 6 Bài 3: Yêu Thương Và Chia Sẻ Sách Kết Nối Tri Thức

Con chào mào

a) Mục tiêu: Giúp HS

- Kết nối kiến thức từ cuộc sống vào nội dung bài học.

- Khám phá tri thức Ngữ văn.

b) Nội dung:

GV yêu cầu HS quan sát video, trả lời câu hỏi của GV.

HS quan sát, suy nghĩ cá nhân và tìm ra thông điệp được truyền tải qua video “Câu chuyện về hai biển hồ”.

Biển Galille

Gv sử dụng những câu hỏi để HS hiểu được các tri thức ngữ văn

c) Sản phẩm: HS nêu/trình bày được

- Thông điệp qua video: Sống là biết chia sẻ không nên ích kỉ riêng mình.

- Cảm xúc của cá nhân (định hướng mở).

- Tri thức ngữ văn (Miêu tả nhân vật trong truyện kể, mở rộng thành phần chính của câu bằng cụm từ).

d) Tổ chức thực hiện:

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Chiếu video, yêu cầu HS quan sát, lắng nghe & đặt câu hỏi:

? Tìm ra thông điệp của video? Em suy nghĩ gì về thông điệp này?

- Yêu cầu HS đọc phần Giới thiệu bài học ngữ văn trong SGK/ trang 59.

- GV chiếu Yêu cầu cần đạt lên màn hình, gọi HS đọc và nhấn mạnh những nội dung HS cần ghi nhớ.

- Yêu cầu HS đọc phần tri thức ngữ văn/SGK/60

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS
- Quan sát video, tìm ra thông điệp và nêu suy nghĩ cá nhân.

- Đọc phần Giới thiệu bài học, Tri thức Ngữ văn.

- Nghe, ghi nhớ các yêu cầu cần đạt.

GV:

- Quan sát và lắng nghe.

B3: Báo cáo thảo luận

GV:

- Mời ý kiến của từng HS.

HS:

- Trả lời câu hỏi của GV.

- HS còn lại theo dõi, nhận xét, bổ sung cho bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét ( câu trả lời của HS và sản phẩm), chốt kiến thức, chuyển dẫn vào hoạt động đọc

- Viết tên chủ đề, nêu mục tiêu chung của chủ đề và chuyển dẫn tri thức ngữ văn.

I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả

a) Mục tiêu: Giúp HS nêu được những nét chính về nhà văn An-đéc-xen và tác phẩm “Cô bé bán diêm”.

b) Nội dung:

- GV hướng dẫn HS đọc văn bản và sử dụng trò chơi Ai nhanh hơn để tạo KK sôi nổi.

- Hs đọc, quan sát SGK và tìm thông tin để trả lời câu hỏi của GV.

c) Sản phẩm: Câu trả lời của HS

d) Tổ chức thực hiện

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Yêu cầu HS đọc SGK và Tổ chức trò chơi Ai nhanh hơn bằng các câu hỏi ngắn

? Tác giả của VB là 1 người rất nổi tiếng, ông là ai? Năm sinh, năm mất?

? Ông là người nước nào?

? Nước ông thuộc khu vực nào trên thế giới ?

? Khí hậu ở quốc gia này vào mùa đông như thế nào ?

? Ông nổi tiếng với thể loại truyện nào ? Dành cho đối tượng nào ?

? Đây là một số tác phẩm tiêu biểu của ông? Đố các em gọi đúng tên ?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV hướng dẫn HS đọc và tìm thông tin.

HS quan sát SGK.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV yêu cầu HS trả lời.

HS trả lời câu hỏi của GV.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

Nhận xét câu trả lời của HS và và chốt kiến thức lên màn hình.

I . Tìm hiểu chung:

1. Tác giả:

- Han C. An-đéc-xen

(1805 – 1875)

- Nhà văn Đan Mạch

- Nổi tiếng TG với

những truyện cổ tích

viết cho trẻ em.

Một số TP tiêu biểu của ông

2. Tác phẩm

a) Mục tiêu: Giúp HS

- Biết được những nét chung của văn bản (Thể loại, ngôi kể, bố cục…)

b) Nội dung:

- GV sử dụng KT đặt câu hỏi, cho HS thảo luận cặp đôi.

- HS suy nghĩ cá nhân để trả lời, thảo luận cặp đôi để hoàn thành nhiệm vụ.

c) Sản phẩm: Câu trả lời và phiếu học tập đã hoàn thành của HS

d) Tổ chức thực hiện

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

? Truyện “Cô bé bán diêm” thuộc loại truyện nào? Dựa vào đâu em nhận ra điều đó?

? Truyện sử dụng ngôi kể nào? Dựa vào đâu em nhận ra ngôi kể đó? Lời kể của ai?

? Văn bản chia làm mấy phần? Nêu nội dung của từng phần?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS:

- Đọc văn bản

- Làm việc cá nhân 2’, cặp đôi 3’

+ 2 phút đầu, HS ghi kết quả làm việc ra phiếu cá nhân.

+ 3 phút tiếp theo, HS làm việc nhóm, thảo luận và ghi kết quả vào phiếu học tập

GV:

- Theo dõi, hỗ trợ HS trong hoạt động cặp đôi.

B3: Báo cáo, thảo luận

HS: Trình bày sản phẩm của cặp đôi. Theo dõi, nhận xét, bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

GV:

- Hướng dẫn HS trình bày bằng cách nhắc lại từng câu hỏi

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét về thái độ học tập & sản phẩm học tập của HS.

- Chốt kiến thức và chuyển dẫn vào mục sau .

2. Tác phẩm

- Văn bản là truyện đồng thoại nổi tiếng nhất của nhà văn An-đéc-xen.

- Nhân vật chính: Cô bé bán diêm.

- Sử dụng ngôi thứ 3 (người kể dấu mình đi).

- Văn bản chia làm 3 phần

+ P1: Từ đầu …đôi bàn tay em cứng đờ ra.

 Hoàn cảnh của cô bé bán diêm.

+ P2: Chà...chà  Thượng đế

Những lần quẹt diêm và mộng tưởng

- P3: Còn lại.

Cái chết thương tâm của cô bé

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT

1. Hoàn cảnh của cô bé bán diêm

a) Mục tiêu: Giúp HS

- Tìm được những chi tiết nói về ngoại hình, hành động của cô bé

- Nhận xét được hoàn cảnh đáng thương của em.

b) Nội dung:

- GV Tổ chức cho HS HĐ nhóm.

- HS làm việc cá nhân, làm việc nhóm để hoàn thiện nhiệm vụ.

- HS trình bày sản phẩm, theo dõi, nhận xét và bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

c) Sản phẩm: Phiếu học tập của HS đã hoàn thành, câu trả lời của HS.

d) Tổ chức thực hiện

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Tổ chức cho HS HĐ nhóm, hoàn thành phiếu học tập số 1 (5 phút)

- Phát phiếu

B2: Thực hiện nhiệm vụ

- Làm việc cá nhân 2 phút, ghi kết quả ra phiếu cá nhân.

- Thảo luận nhóm 3 phút và ghi kết quả ra phiếu học tập chung.

GV hướng dẫn HS thảo luận (nếu cần).

B3: Báo cáo, thảo luận

GV:

- Yêu cầu đại diện các nhóm trình bày.

- Hướng dẫn HS trình bày (nếu cần).

HS:

- Trình bày sản phẩm.

- Các nhóm khác khác theo dõi, quan sát, nhận xét, bổ sung (nếu cần) cho bạn.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét thái độ và kết quả làm việc của từng nhóm.

- Chốt kiến thức & chuyển dẫn nội dung tiếp theo

- Thời gian: Đêm giao thừa

- Không gian: Đường phố rét dữ dội

- Em bé:

+ Đầu trần, chân đất

+ Dò dẫm trong bóng tối

+ Bụng đói, giá rét.

+ Mồ côi mẹ, bà mới mất; cha nghiện rượu, em phải đi bán diêm kiếm sống.

 Nghèo khổ, bất hạnh, cô đơn, vất vả.

2. Những lần quẹt diêm và mộng tưởng

a) Mục tiêu: Giúp HS

- Tìm, thống kê được những lần quẹt diêm và những hình ảnh em bé thấy

- Nhận xét được lý do, ý nghĩa, trình tự của những hình ảnh ấy.

b) Nội dung:

- GV sử dụng KT đặt câu hỏi, KT khăn trải bàn.

- HS làm việc cá nhân, làm việc nhóm để hoàn thiện nhiệm vụ.

- HS trình bày sản phẩm, theo dõi, nhận xét và bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

c) Sản phẩm: Phiếu học tập của HS đã hoàn thành, câu trả lời của HS.

d) Tổ chức thực hiện

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Phát phiếu học tập số 2 & giao nhiệm vụ:

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS:

- Đọc văn bản, tìm hiểu thông tin

- Làm việc cá nhân 2’, nhóm 5’

+ 2 phút đầu, HS ghi kết quả làm việc ra phiếu cá nhân.

+ 5 phút tiếp theo, HS làm việc nhóm, thảo luận và ghi kết quả vào ô giữa của phiếu học tập, dán phiếu cá nhân ở vị trí có tên mình.

GV:

- Theo dõi, hỗ trợ HS trong hoạt động nhóm.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV:

- Yêu cầu đại diện của một nhóm lên trình bày.

- Hướng dẫn HS trình bày (nếu cần).

HS:

- Đại diện 1 nhóm lên bày sản phẩm.

- Các nhóm khác theo dõi, quan sát, nhận xét, bổ sung (nếu cần) cho nhóm bạn.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét thái độ và kết quả làm việc của từng nhóm, chỉ ra những ưu điểm và hạn chế trong HĐ nhóm của HS.

- Tuyên truyền về quyền trẻ em, Chốt kiến thức & chuyển dẫn sang mục 3

 4 lần quẹt diêm là 4 mong ước giản dị, chân thành, chính đáng

3. Cái chết của cô bé bán diêm

a) Mục tiêu: Giúp HS

- Cảm nhận được sự bất hạnh của em bé.

- Thầy được tấm lòng nhân đạo và sự lên án XH vô cảm của tác giả

- Biết đồng cảm, chia sẻ với những bạn có hoàn cảnh khó khăn.

b) Nội dung:

- GV sử dụng KT nêu – giải quyết vấn đề.

- HS làm việc cá nhân để hoàn thiện nhiệm vụ.

- HS trình bày sản phẩm, theo dõi, nhận xét và bổ sung cho bạn (nếu cần).

- liên hệ thực tế, Giáo dục KNS cho HS

c) Sản phẩm: Câu trả lời phù hợp của HS.

d) Tổ chức thực hiện

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Tổ chức cho HS HĐ chung cả lớp trả lời các câu hỏi:

? Kể theo ngôi thứ 3 tức là người kể dấu mình đi? Vậy theo em, trong VB này, ai là người kể chuyện? Tìm những chi tiết chứng minh người kể chuyện trong câu chuyện này là tác giả?

? Tác giả đã miêu tả cái chết của em bé ntn?

? Chi tiết nào khi tác giả miêu tả hình dáng của em không phù hợp với thực tế? (hoặc khiến em ấn tượng?)

? Qua cách miêu tả này em có nhận xét gì về thái độ, tình cảm của tác giả dành cho em bé?

? Tìm những chi tiết tác giả miêu tả thái độ của mọi người qua đường khi chứng kiên sự việc? Có ai có hành động nào thể hiện lòng thương dành cho em bé không?

? Em có nhận xét gì về thái độ của họ?

? Em sẽ làm gì nếu chứng kiến một tình huống như trong câu chuyện? Vì sao em lại có cách ứng xử như vậy?

- Cho HS xem tranh và giáo dục

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS:

- Đọc văn bản, tìm hiểu thông tin

- Suy nghĩ, trả lời, chia sẻ cảm nghĩ, cảm xúc, bổ sung cho bạn (Nếu cần)

- Xem tranh, chia sẻ cảm xúc

GV

- Theo dõi, hỗ trợ HS.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV:

- Mời các HS chia sẻ ý kiến

HS:

- Chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét về lòng nhân ái và sự lên án của tác giả.

- Liên hệ thực tế, giáo dục KNS, Chốt kiến thức & chuyển dẫn sang mục nghệ thuật

+ Em bé chết vì giá rét, ở một xó tường, giữa những bao diêm

 Một cái chết thương tâm.

+ Đôi má hồng, đôi môi đang mỉn cười

 tình yêu thương của tác giả dành cho em bé (Giá trị nhân đạo)

+ Mọi người vui vẻ ra khỏi nhà, mọi người bảo nhau: “Chắc nó muốn sưởi ấm!”

 Phê phán, lên án sự thờ ơ, vô cảm của XH đối với trẻ thơ (Giá trị hiện thực)

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Phát phiếu học tập số 3 & giao nhiệm vụ:

- Cho HS suy nghĩ, trả lời câu hỏi số 8/ SGK trang 66

- Tổ chức cho HS thảo luận

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS:

- Đọc văn bản, tìm hiểu thông tin

- Làm việc cá nhân 2’, nhóm 5’

+ 2 phút đầu, HS ghi kết quả làm việc ra phiếu cá nhân.

+ 5 phút tiếp theo, HS làm việc nhóm, thảo luận và ghi kết quả vào phiếu học tập.

GV:

- Theo dõi, hỗ trợ HS trong hoạt động nhóm.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV:

- Yêu cầu đại diện của một nhóm lên trình bày.

- Hướng dẫn HS trình bày (nếu cần).

HS:

- Đại diện 1 nhóm lên bày sản phẩm.

- Các nhóm khác theo dõi, quan sát, nhận xét, bổ sung (nếu cần) cho nhóm bạn.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét thái độ và kết quả làm việc của từng nhóm, chỉ ra những ưu điểm và hạn chế trong HĐ nhóm của HS.

- Chốt kiến thức & chuyển dẫn sang HĐ 3

* Nghệ thuật:

+ Tương phản, đối lập

+ Cách kể chuyện hấp dẫn, đan xen giữa thực tại và mộng ảo

*Nội dung

Truyện kể về cô bé bán diêm trong đêm giao thừa với cái chết đau khổ của cuộc đời bất hạnh để lại cho ta lòng cảm thương sâu sắc.

Cô bé ở ngoài phố trong một đêm ntn? Vì sao em không dám về nhà

Tìm Chi tiết miêu tả ngoại hình, hoàn cảnh của cô bé bán diêm

………………………………………….

………………………………………….

……………………………………….....

………………………………………….

……………………………………….....

…………………………………………..

……………………………………….….

………………………………………….

………………………………………….

……………………………………….....

………………………………………….

……………………………………….....

………………………………………….

……………………………………….…

Thời gian, không gian này có tác dụng gì trong việc khắc họa hoàn cảnh của cô bé?

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Hãy nhận xét về hoàn cảnh của cô bé bán diêm

…………………………………………………………………

………………………………………………………………….

3. Lần quẹt diêm thứ 3

- Hình ảnh: ……………………

- Mong ước: …………………..

………………………………...

4. Lần quẹt diêm thứ 4

- Hình ảnh: ……………………

- Mong ước: …………………..

………………………………...

Có thể thay đổi trình tự xuất hiện của các hình ảnh trong 4 lần quẹt diêm được không? Vì sao?

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………..……………………………….………………..…….

Nếu rơi vào tình cảnh giống cô bé bán diêm, em sẽ làm gì?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..……

Tình cảnh em bé bán diêm ngoài đường phố đêm giao thừa

Cảnh bên trong các ngôi nhà trên phố

Không khí ngày đầu năm

Cảnh em bé chết rét nơi xó tường

……………………

……………………

……………………

……………………

……………………

……………………

……………………

…………………….

……………………

……………………

……………………

……………………

……………………

……………………

………………………

………………………

………………………

……………………….

………………………

………………………

………………………

………………………

………………………

………………………

……………………….

………………………

………………………

………………………

Tác dụng: …………………………………

………………………………………………

……………………………………………..

………………………………………………

Tác dụng: …………………………………

………………………………………………

……………………………………………..

………………………………………………

1. MỞ RỘNG THÀNH PHẦN CHÍNH CỦA CÂU BẰNG CỤM TỪ

1. Mục tiêu: Giúp HS

- Hiểu được tác dụng của việc mở rộng thành phần chính của câu bằng cụm từ;

- Biết cách mở rộng thành phần chính của câu bằng cụm danh từ.

b) Nội dung: GV hỏi, HS trả lời

c) Sản phẩm: Câu trả lời của HS

d) Tổ chức thực hiện

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Giao nhiệm vụ: HS làm vào phiếu học tập.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp và hoàn thành bài tập: So sánh hai câu sau để nhận biết tác dụng của việc mở rộng thành phần chính của câu bằng cụm từ:

(1) Tuyết/ rơi.

(2) Tuyết trắng/ rơi đầy trên đường.

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS:

- Đọc phần nhận biết tác dụng của việc mở rộng thành phần chính của câu bằng cụm từ Tr 66.

GV hướng dẫn HS hoàn thành nhiệm vụ.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV:

- Yêu cầu HS lên trình bày.

- Hướng dẫn HS cách trình bày (nếu cần).

HS:

- Trình bày kết quả làm việc cặp đôi

- Nhận xét và bổ sung cho cặp đôi bạn.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét thái độ học tập và kết quả làm việc cặp đôi của HS.

- Chốt kiến thức lên màn hình.

- Chuyển dẫn sang phần mới.

- Dự kiến sản phẩm:

+ Câu (1), mỗi thành phần chính của câu chỉ là một từ;

+ Câu (2), mỗi thành phần chính của câu là một cụm từ;

+ Chủ ngữ tuyết trắng cụ thể hơn tuyết vì có thông tin về đặc điểm màu sắc của tuyết;

+ Vị ngữ rơi đầy trên đường cụ thể hơn rơi vì có thông tin về mức độ và địa điểm rơi của tuyết.

-> Thành phần chính của câu có thể là một từ hoặc cụm từ.

2. CỤM DANH TỪ

1. Mục tiêu: Giúp HS:

- Nhận biết được cụm danh từ và phân tích được tác dụng của nó trong việc mở rộng thành phần chính của câu.

- Đặt câu với cụm danh từ cho sẵn.

b) Nội dung:

- GV chia nhóm.

- HS làm việc cá nhân 3’, thảo luận 5’ và hoàn thiện nhiệm vụ nhóm.

c) Sản phẩm: Câu trả lời và bài tập mà học sinh hoàn thành.

d) Tổ chức thực hiện

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

? Nhắc lại khái niệm: thế nào là cụm danh từ?

Dựa vào kiến thức nhận biết cụm danh từ Tr.66 hãy:

? Cụm danh từ có cấu tạo như thế nào? Lấy ví dụ cụm danh từ và phân tích cấu tạo.

HS đọc phần nhận biết cụm danh từ SGK/Tr66

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- GV yêu cầu HS đọc bài tập 1 - 4 SGK trang 66;

- GV yêu cầu HS

+ HS làm việc cá nhân hoàn thành bài tập 1,2 Tr 66.

+ HS thảo luận nhóm và hoàn thành 4 bài tập tr 66.67.

- GV bổ sung thêm yêu cầu: sau khi tìm được các cụm danh từ, em hãy chỉ ra các thành phần trong cụm danh từ đó và phân tích tác dụng của chúng.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

- Yêu cầu HS xác định yêu cầu của từng bài tập.

B2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS đọc bài tập trong SGK và xác định yêu cầu của đề bài.

- Suy nghĩ cá nhân và viết ra giấy kết quả

- GV hướng dẫn HS bám sát yêu cầu của đề bài.

- GV quan sát, giúp đỡ HS nếu cần.

B3: Báo cáo, thảo luận

- GV yêu cầu và hướng dẫn HS báo cáo.

- HS báo cáo sản phẩm thảo luận nhóm.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- HS các nhóm nhận xét, bổ sung chéo nhau.

- Nhận xét và chốt kiến thức, chuyển dẫn sang đề mục sau.

Gv hỏi bổ sung:

Cụm danh từ thường giữ chức vụ gì trong câu?

I. Cụm danh từ

- Cụm danh từ là tổ hợp từ gồm danh từ và các từ ngữ đi kèm tạo thành.

- Cụm danh từ gồm ba phần:

+ Phần trung tâm ở giữa: là danh từ

+ Phần phụ trước: thường thể hiện số lượng của sự vật mà danh từ trung tâm biểu hiện

+ Phần phụ sau: thường nêu đặc điểm của sự vật, xác định vị trí của sự vật trong không gian, thời gian.

II. Bài tập

Bài tập 1 SGK trang 66

Cụm danh từ trong các câu là:

a. – khách qua đường (khách: danh từ trung tâm; qua đường: phần phụ sau, bổ sung ý nghĩa về đặc điểm cho danh từ trung tâm);

- lời chào hàng của em (lời: danh từ trung tâm; chào hàng, của em: phần phụ sau, miêu tả, hạn định danh từ trung tâm);

b. – tất cả các ngọn nến (ngọn nến: danh từ trung tâm; tất cả các: phần phụ trước, bổ sung ý nghĩa chỉ tổng thể sự vật (tất cả) và chỉ số lượng (các));

- những ngôi sao trên trời (ngôi sao: danh từ trung tâm; những: phần phụ trước, chỉ số lượng; trên trời: phần phụ sau, miêu tả, hạn định danh từ trung tâm).

Bài tập 2 SGK trang 66

- Chỉ ra cụm danh từ đó nằm trong câu nào, đoạn nào của VB: đoạn cuối của VB;

- Cụm danh từ: Tất cả những que diêm còn lại trong bao

Danh từ trung tâm: que diêm

Tạo ra ba cụm danh từ khác:

+ Những que diêm cháy sáng lấp lánh;

+ Một que diêm bị ngấm nước;

+ Rất nhiều que diêm trong hộp diêm ấy.

- Cụm danh từ: buổi sáng lạnh lẽo ấy

Danh từ trung tâm: buổi sáng

Tạo ra ba cụm danh từ khác:

+ Buổi sáng hôm nay;

+ Những buổi sáng nắng đẹp;

+ Một buổi sáng ấm áp.

- Cụm danh từ: một em gái có đôi má hồng và đôi môi đang mỉm cười

Danh từ trung tâm: em gái

Tạo ra ba cụm danh từ khác:

+ Em gái tôi;

+ Em gái có mái tóc dài đen óng;

+ Hai em gái có cặp sách màu hồng.

Bài tập 3 SGK trang 66

a. – Em bé vẫn lang thang trên đường. (Chủ ngữ là danh từ em bé).

- Em bé đáng thương, bụng đói rét vẫn lang thang trên đường. (Chủ ngữ là cụm danh từ em bé đáng thương, bụng đói rét).

b. – Em gái đang dò dẫm trong đêm tối. (Chủ ngữ là danh từ em gái).

- Một em gái nhỏ đầu trần, chân đi đất, đang dò dẫm trong đêm tối. (Chủ ngữ là cụm danh từ một em gái nhỏ đầu trần, chân đi đất).

- Chủ ngữ là cụm danh từ giúp câu cung cấp nhiều thông tin hơn chủ ngữ là danh từ.

- Hai câu có chủ ngữ là cụm danh từ :

+ Cung cấp thông tin về chủ thể của hành động (em bé)

+ Cho thấy ý nghĩa về số lượng (một) và đặc điểm rất tội nghiệp, nhỏ bé, đáng thương của em (đáng thương, bụng đói rét; nhỏ, đầu trần, chân đi đất).

Những câu văn có chủ ngữ là cụm danh từ còn cho thấy thái độ thương cảm, xót xa của người kể chuyện với cảnh ngộ đáng thương, khốn khổ của cô bé bán diêm.

Bài tập 4 SGK trang 67

a. Gió vẫn thổi rít vào trong nhà

- Chủ ngữ: Gió;

- Mở rộng chủ ngữ thành cụm danh từ: những cơn gió lạnh.

b. Lửa tỏa ra hơi nóng dịu dàng

- Chủ ngữ: Lửa ;

- Mở rộng chủ ngữ thành cụm danh từ: Ngọn lửa hồng.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS: Đọc và giới thiệu về tác giả và các tác phẩm nổi tiếng của ông?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

- HS trả lời câu hỏi

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức Ghi lên bảng.

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS:

+ Nêu hiểu biết của em về văn bản?

+ Câu chuyện được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ mấy?

+ Em hãy nêu phương thức biểu đạt và thể loại của VB.

+ Bố cục VB gồm mấy phần? Nội dung của các phần là gì?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

- GV hướng dẫn cách đọc: to, rõ ràng thể hiện rõ lời của từng nhân vật.

- HS: Đọc văn bản ( 3 HS đọc từng đoạn; Hoạt động cá nhân)

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

- HS trả lời câu hỏi;

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức Ghi lên bảng.

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

- Tên khai sinh là Nguyễn Tường Vinh;

- Năm sinh - năm mất: 1910 – 1942;

- Quê quán: sinh ra ở Hà Nội, lúc nhỏ sống ở quê ngoại – phố huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương.

- Sáng tác ở nhiều thể loại (tiểu thuyết, truyện ngắn, tùy bút,...) song thành công nhất vẫn là truyện ngắn. Truyện ngắn của Thạch Lam giàu cảm xúc, lời văn bình dị và đậm chất thơ. Nhân vật chính thường là những con người bé nhỏ, cuộc sống nhiều vất vả, cơ cực mà tâm hồn vẫn tinh tế, đôn hậu. Tác phẩm của Thạch Lam ẩn chứa niềm yêu thương, trân trọng đối với thiên nhiên, con người, cuộc sống.

- Các truyện ngắn tiêu biểu của Thạch Lam: Gió đầu mùa, Nắng trong vườn, Sợi tóc,...

2. Văn bản

- Gió lạnh đầu mùa là một trong những truyện ngắn xuất sắc viết về đề tài trẻ em của Thạch Lam.

- Người kể chuyện: ngôi thứ ba;

- Phương thức biểu đạt: tự sự kết hợp miêu tả;

- Thể loại: truyện ngắn;

- Bố cục:

+ Đoạn 1: Từ đầu... Sơn thấy mẹ hơi rơm rớm nước mắt: Sự thay đổi của cảnh vật và con người khi thời tiết chuyển lạnh;

+ Đoạn 2: Tiếp... trong lòng tự nhiên thấy ấm áp vui vui: Sơn và Lan ra ngoài chơi với các bạn nhỏ ngoài chợ và quyết định cho bé Hiên chiếc áo;

+ Đoạn 3: Còn lại: Thái độ và cách ứng xử của mọi người khi phát hiện hành động cho áo của Sơn.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

NV1:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV lần lượt yêu cầu HS:

+ Sau khi đọc VB Gió lạnh đầu mùa, em thấy gia đình Sơn có điều kiện như thế nào? Dựa vào đâu em có nhận định đó?

+ Chỉ ra các câu văn miêu tả ý nghĩ của Sơn khi nghe mẹ và vú già trò chuyện về chiếc áo bông của em Duyên; khi Sơn nhớ ra cuộc sống nghèo khổ của mẹ con Hiên. Những suy nghĩ, cảm xúc ấy giúp em cảm nhận được gì về nhân vật này?

+ Khi cùng chị Lan mang chiếc áo bông cũ cho Hiên, Sơn cảm thấy như thế nào? Cảm xúc ấy giúp em hiểu gì về ý nghĩa của sự chia sẻ?

+ Hành động vội vã đi tìm Hiên để đòi lại chiếc áo bông cũ có làm em giảm bớt thiện cảm với nhân vật Sơn không? Vì sao? Nếu là Sơn, em sẽ làm gì?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

- HS báo cáo kết quả hoạt động;

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức Ghi lên bảng.

NV2:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp:

+ Không gian xung quanh khi Sơn và chị Lan đi chơi với những đứa trẻ khác được miêu tả như thế nào?

+ Nhân vật Hiên và những đứa trẻ khác ăn mặc như thế nào? Chúng có thích chơi với Sơn và chị Lan không? Chúng có dám chơi cùng không? Tại sao?

+ Hãy chỉ ra một vài điểm giống nhau và khác nhau giữa hai nhân vật Cô bé bán diêm và bé Hiên, điền vào phiếu học tập.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ;

- Dự kiến sản phẩm:

+ Không gian xung quanh khi Sơn và chị Lan đi chơi được miêu tả trong cái lạnh và nghèo, bẩn;

+ Hiên và những đứa trẻ khác ăn mặc phong phanh, rách rưới, vá víu, không đủ ấm. Chúng rất thích chơi với Sơn và Lan nhưng chúng không dám thái quá.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

- HS trả lời câu hỏi;

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức Ghi lên bảng.

II. Đọc - hiểu văn bản

1. Hai chị em (Nhân vật Sơn và Lan)

a. Buổi sáng khi ở trong nhà

- Gia cảnh: sung túc

+ Có vú già;

+ Cách xưng hô:

• Cách mẹ Sơn gọi em Duyên ngay từ đầu tác phẩm: “cô Duyên” - “cô” - trang trọng;

• Cách gọi mẹ của Sơn: “mợ” gia đình trung lưu

+ Những người nghèo khổ mà Sơn quen biết vẫn vào vay mượn ở nhà Sơn;

- Khi nghe mẹ và vú già nói chuyện về em:

+ Sơn nhớ em, cảm động và thương em quá;

+ Sơn thấy mẹ hơi rơm rớm nước mắt.

Gia đình sung túc, giàu tình cảm, lòng trắc ẩn.

b. Khi ra ngoài chơi với các bạn nhỏ nghèo ở chợ

- Thái độ: Sơn và chị vẫn thân mật chơi đùa với, chứ không kiêu kỳ và khinh khỉnh như các em họ của Sơn

- Khi thấy Hiên đứng nép một chỗ không ra chơi cùng:

+ Gọi ra chơi;

+ Hỏi: “Áo lành đâu không mặc?”; “Sao không bảo u mày may cho?” Câu hỏi có sự phát triển theo câu trả lời của Hiên Quan tâm thật lòng;

+ Quyết định đem cho Hiên chiếc áo: chợt nhớ ra mẹ cái Hiên rất nghèo, thấy động lòng thương, một ý nghĩ tốt bỗng thoáng qua trong tâm trí.

tình cảm trong sáng của trẻ thơ, tâm hồn nhân hậu của chị em Sơn.

c. Chiều tối khi trở về nhà

- Ngây thơ, sợ hãi, đi tìm Hiên để đòi áo

Lúc đó mới hiểu mẹ rất quý chiếc áo bông ấy; vẫn có sự trẻ con: đã cho bạn rồi còn đòi lại.

Lối miêu tả chân thực, tự nhiên của Thạch Lam khi khắc họa nhân vật trẻ em.

2. Nhân vật Hiên và những đứa trẻ nghèo

a. Không gian/ khung cảnh

+ Chợ vắng không, mấy cái quán chơ vơ lộng gió, rác bẩn rải rác lẫn với lá rụng của cây đề

+ Mặt đất rắn lại và nứt nẻ những đường nho nhỏ, kêu vang lên tanh tách dưới nhịp guốc của hai chị em

Yên ả, vắng lặng, nghèo, lại thêm mùa đông càng khắc họa sâu về tình cảnh khốn khó.

b. Dáng vẻ

+ mặc không khác ngày thường, vẫn những bộ quần áo màu nâu bạc đã vá nhiều chỗ;

+ môi tím lại, qua những chỗ áo rách, da thịt thâm đi;

+ mỗi cơn gió đến, run lên, hàm răng đập vào nhau

c. Thái độ

+ đương đợi Sơn ở cuối chợ để chơi đánh khăng, đánh đáo

+ đều lộ vẻ vui mừng, nhưng chúng vẫn đứng xa, không dám vồ vậpnhư biết cái phận nghèo hèn của chúng vậy;

+ giương đôi mắt ngắm bộ quần áo mới của Sơn

• “giương”: ngước lên và mở to có sự chú ý đặc biệt

• “ngắm”: nhìn một cách tập trung, có sự yêu thích, ước mong

Một bộ quần áo mới mà được chú ý đặc biệt và ước mong Càng khắc họa đậm hơn sự nghèo khó

d. Nhân vật Hiên

- Từ nãy vẫn đứng dựa vào cột quán, co ro đứng bên cột quánTừ nãy: thời gian dài, co ro: lạnh phải khúm người lại Vừa lạnh, phải chịu trong thời gian dài, lại còn có thêm mặc cảm: đứng ẩn nấp “dựa vào cột quán”;

- Gọi không lại

- Chỉ mặc có manh áo rách tả tơi, hở cả lưng và tay

- Khi được hỏi bịu xịu trả lời: mặt xị xuống, thường đi kèm những lời có ý buồn tủi mặc cảm, có sự tủi thân, như sắp vỡ òa.

e. So sánh Hiên với cô bé bán diêm

- Giống:

+ Đều là những bé gái ở trong hoàn cảnh đáng thương;

+ Đều thiếu thốn vật chất, và ở trong mùa đông khắc nghiệt

- Khác:

Hiên

Cô bé bán diêm

Tên

Có tên

Không tên

Không gian

Việt Nam đầu thế kỷ: đa phần nghèo

Đan Mạch/Châu Âu: tác giả khắc họa rõ nét sự đối lập giàu nghèo

Thời gian

Đầu mùa đông

Cái lạnh mới bắt đầu

Chính đông, khoảnh khắc giao thừa, chuyển giao giữa năm cũ và năm mới

Cô bé bán diêm đã phải chịu giá rét trong thời gian dài, đặc biệt tâm trạng sẽ buồn hơn Hiên vì đây là lúc mọi người quây quần bên gia đình đầm ấm đón chào năm mới.

Tình thương

- Hiên có nhận được tình thương của mọi người xung quanh: mẹ, bạn bè, v.v...

Cô bé bán diêm không nhận được tình yêu thương: bị bố đánh đập, mắng chửi, bị người qua lại lãnh đạm, thờ ơ

Cái kết

Cái kết có hậu, Hiên có áo ấm

Cái kết vừa có hậu vừa mang tính bi kịch, cô bé bán diêm đã chết.

NV3:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp:

+ Em có nhận xét gì về thái độ, hành động, cách cư xử giữa 2 nhân vật mẹ của Sơn và mẹ của Hiên?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ:

- Dự kiến sản phẩm:

* Mẹ của Liên:

- Nghề: chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc không đủ tiền để may áo cho con

- Thái độ và hành động của mẹ Hiên khi biết Sơn cho Hiên chiếc áo:

+ Khép nép, nói tránh, tự trọng.

* Mẹ của Sơn:

- Cách cư xử nhân hậu, tế nhị.

- Với các con, cách cư xử vừa nghiêm khắc, vừa yêu thương.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

- HS trả lời câu hỏi;

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức Ghi lên bảng.

NV4:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu: Em hãy tổng kết nội dung và nghệ thuật của VB.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

- HS trả lời câu hỏi;

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức Ghi lên bảng.

3. Hai người mẹ: mẹ của Sơn và mẹ của Hiên

a. Mẹ của Hiên

- Nghề: chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc không đủ tiền để may áo cho con

- Thái độ và hành động của mẹ Hiên khi biết Sơn cho Hiên chiếc áo:

+ Khép nép, nói tránh: “Tôi biết cậu ở đây đùa, nên tôi phải vội vàng đem lại đây trả mợ”. -> Cách xưng hô có sự tôn trọng, như người dưới với người trên: Tôi – cậu – mợ;

+ Tự trọng: Sau khi trả xong, không xin xỏ gì mà đi về luôn.

Thái độ: khép nép, nhưng cư xử đúng đắn, tự trọng của một người mẹ nghèo khổ

b. Mẹ của Sơn

- Cách cư xử nhân hậu, tế nhị của một người mẹ có điều kiện sống khá giả hơn.

- Với các con, cách cư xử vừa nghiêm khắc, vừa yêu thương, không nên tự tiện lấy áo đem cho nhưng mẹ vui vì các con biết chia sẻ, giúp đỡ người khác...

III. Tổng kết

1. Nghệ thuật

- Nghệ thuật tự sự kết hợp miêu tả;

- Giọng văn nhẹ nhàng, giàu chất thơ;

- Miêu tả tinh tế

2. Nội dung

Truyện ngắn khắc họa hình ảnh những người ở làng quê nghèo khó, có lòng tự trọng và những người có điều kiện sống tốt hơn biết chia sẻ, yêu thương người khác. Từ đó đề cao tinh thần nhân văn, biết đồng cảm, sẻ chia, giúp đỡ những người thiệt thòi, bất hạnh.

1. CỤM ĐỘNG TỪ VÀ CỤM TÍNH TỪ

2. Mục tiêu: Giúp HS:

- Nhận biết được cụm động từ, cụm tính từ;

- Hiểu được tác dụng của việc mở rộng thành phần chính của câu bằng cụm từ;

- Biết mở rộng thành phần chính của câu bằng cụm động từ và cụm tính từ.

- Đặt câu với cụm động từ, tính từ.

b) Nội dung:

- GV chia nhóm.

- HS làm việc cá nhân, thảo luận hoàn thiện nhiệm vụ nhóm.

c) Sản phẩm: Câu trả lời và bài tập mà học sinh hoàn thành.

d) Tổ chức thực hiện

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

NVHT 1:

Các từ ngữ in đậm trong câu sau bổ sung ý nghĩa cho những từ nào? Đó là những ý nghĩa gì?

• - Chúng ta đem cho nó cái áo bông cũ;

• - Mẹ cái Hiên rất nghèo.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, trả lời cá nhân câu hỏi; báo cáo sản phẩm.

- Dự kiến sản phẩm:

+ Cái áo bông cũ bổ sung ý nghĩa cho cụm từ đem cho nó. Đem cho nó là một cụm động từ, cái áo bông cũ làm rõ hơn đối tượng được cho là gì – cụm động từ

+ Rất bổ sung ý nghĩa cho nghèo. Nghèo là một tính từ, rất làm rõ hơn về mức độ của nghèo – cụm tính từ.

GV: Như vậy, ngoài cụm danh từ, chúng ta có thể dùng cụm động từ và cụm tính từ để mở rộng thành phần câu. Trong tiết học hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về cụm động từ và cụm tính từ.

NVHT 2:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm:

Em hãy đọc phần thông tin về Cụm động từ, cụm tính từ trong SGK trang 74 – 75, trả lời các câu hỏi:

1. Thế nào là cụm động từ và cụm tính từ?

2. Cụm động từ và tính từ có cấu tạo như thế nào? Cho ví dụ minh hoạ và phân tích cấu tạo?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ;

- Gv quan sát, hỗ trợ HS nếu cần.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS báo cáo kết quả hoạt động;

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt kiến thức .

HS đọc phần nhận biết cụm động từ, cụm tính từ SGK/Tr 74.75

Cụm động từ, cụm tính từ thường giữ chức vụ gì trong câu?

NVHT 1:

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- GV yêu cầu HS đọc bài tập 1 - 6 SGK trang 66;

- GV yêu cầu HS:

- Làm việc cá nhân hoàn thành bài tập 1,2,4 SGK Tr 74.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

- Yêu cầu hướng dẫn, yêu cầu HS xác định yêu cầu của từng bài tập.

B2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS đọc bài tập trong SGK và xác định yêu cầu của đề bài.

- Suy nghĩ cá nhân và viết ra giấy kết quả

- GV hướng dẫn HS bám sát yêu cầu của đề bài.

- GV quan sát, giúp đỡ HS nếu cần.

B3: Báo cáo, thảo luận

- GV yêu cầu và hướng dẫn HS báo cáo.``

- HS báo cáo sản phẩm thảo.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- HS khác nhận xét, bổ sung chéo nhau.

- Nhận xét và chốt kiến thức, chuyển dẫn sang đề mục sau.

NVHT 2:

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- GV yêu cầu HS đọc bài tập 1 - 6 SGK trang 66;

- GV yêu cầu HS:

-Thảo luận nhóm và hoàn thành bài tập 3,5,6 SGK Tr 74,75.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

- Yêu cầu hướng dẫn, yêu cầu HS xác định yêu cầu của từng bài tập.

B2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS đọc bài tập trong SGK và xác định yêu cầu của đề bài.

- GV hướng dẫn HS bám sát yêu cầu của đề bài.

- GV quan sát, giúp đỡ HS nếu cần.

B3: Báo cáo, thảo luận

- GV yêu cầu và hướng dẫn HS báo cáo.``

- HS báo cáo sản phẩm thảo luận nhóm.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- HS các nhóm nhận xét, bổ sung chéo nhau.

- Nhận xét và chốt kiến thức, chuyển dẫn sang đề mục sau.

I. Cụm động từ và cụm tính từ:

* Cụm động từ

- Cụm động từ là tổ hợp từ gồm động từ và các từ ngữ bổ trợ cho động từ tạo thành.

- Cụm động từ gồm ba phần:

+ Phần trung tâm ở giữa: là động từ

+ Phần phụ trước: thường bổ sung cho động từ những ý nghĩa như: thời gian, khẳng định, phủ định, tiếp diễn…

+ Phần phụ sau: thường bổ sung về đối tượng, địa điểm, thời gian…

* Cụm tính từ

- Cụm tính từ gồm tính từ và một số từ ngữ khác bổ nghĩa cho tính từ.

- Cụm tính từ gồm ba phần:

+ Phần trung tâm ở giữa: tính từ

+ Phần phụ trước: thường bổ sung cho tính từ những ý nghĩa về mức độ, thời gian, sự tiếp diễn,...

+ Phần phụ sau: thường bổ sung cho tính từ những ý nghĩa về phạm vi, mức độ,...

II. Bài tập

1. Bài tập 1 SGK trang 74

- Tìm một cụm động từ trong VB Gió lạnh đầu mùa. Ví dụ: chơi cỏ gà ở ngoài cánh đồng;

- Xác định động từ trung tâm: động từ chơi;

- Từ động từ trung tâm, tạo ra ba cụm động từ khác:

+ đang chơi ở ngoài sân;

+ đang chơi kéo co;

+ chơi trốn tìm.

2. Bài tập 2 SGK trang 74

3. Bài tập 3 SGK trang 74

Tìm thêm trong VB Gió lạnh đầu mùa hai câu văn có vị ngữ là một chuỗi cụm động từ và cho biết tác dụng của cách diễn đạt đó. Ví dụ:

(1) Chị Sơn và mẹ Sơn đã trở dậy, đang ngồi quạt hỏa lò để pha nước chè uống.

(2) Mẹ Sơn lật cái vỉ buồm, lục đống quần áo rét.

(3) Sơn lo quá, sắp ăn, bỏ đũa đứng dậy, van.

Tác dụng: Kiểu câu có vị ngữ là một chuỗi cụm động từ thường thông báo một chuỗi hoạt động kế tiếp nhau (câu 1, 2) hoặc nguyên nhân – kết quả (câu 3: trạng thái lo quá ở nhân vật Sơn dẫn đến kết quả sắp ăn, bỏ đũa đứng dậy, van.

4. Bài tập 4 SGK trang 74

- Tìm một cụm tính từ trong truyện Gió lạnh đầu mùa: đã cũ.

- Xác định tính từ trung tâm: cũ.

- Tạo ra ba cụm tính từ khác từ tính từ trung tâm:

+ chưa cũ;

+ cũ lắm;

+ rất cũ.

5. Bài tập 5 SGK trang 74 – 75

6. Bài tập 6 SGK trang 75

Mở rộng vị ngữ thành cụm tính từ:

a. Trời rét Trời rét hơn mọi hôm;

b. Tòa nhà cao Tòa nhà cao quá;

c. Cô ấy đẹp Cô ấy đẹp vô cùng.

I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Mục tiêu: Nắm được thông tin về tác giả, tác phẩm.

2. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để trả lời câu hỏi.

3. Sản phẩm : HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS.

4. Tổ chức thực hiện:

HĐ của GV & HS

Nội dung cần đạt

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS: đọc và giới thiệu về tác giả và tác phẩm;

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

- HS trả lời câu hỏi;

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt kiến thức  Ghi lên bảng.

1. Tác giả

- Tên: Mai Văn Phấn

- Năm sinh: 1955

- Quê quán: Ninh Bình

- Ông sáng tác thơ và viết tiểu luận phê bình. Thơ Mai Văn Phấn rất phong phú về đề tài; có những cách tân về nội dung và nghệ thuật; một số bài thơ được dịch ra nhiều thứ tiếng.

2. Tác phẩm

Bài thơ Con chào mào được trích trong Bầu trời không mái che, NXB Hội nhà văn, 2010.

II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN

1. Mục tiêu: HS nhận biết được cách đọc, thể loại, bố cục văn bản.

2. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.

3. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS.

4. Tổ chức thực hiện:

HĐ của GV & HS

Nội dung

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

GV chỉ định một vài HS đọc thành tiếng bài thơ.

- GV yêu cầu HS dựa vào VB vừa đọc, trả lời các câu hỏi:

+ Giải thích một số từ khó

+ Phương thức biểu đạt?

+ Thể loại của VB là gì?

+ Bố cục VB gồm mấy phần? Nêu nội dung của các phần.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

B2: Thực hiện nhiệm vụ (GV & HS)

HS:

- Đọc văn bản

- Giải thích nghĩa của từ

- Hoạt động cá nhân

GV:

- Theo dõi, quan sát HS hoạt động

- Hướng dẫn HS

- Hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn

B3: Báo cáo, thảo luận (GV & HS)

GV:

- Yêu cầu HS trả lời, báo cáo sản phẩm

- Yêu cầu HS nhận xét, đánh giá

HS:

- Trả lời câu hỏi

- Theo dõi, nhận xét, đánh giá, bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét thái độ làm việc nhóm của HS

- Đánh giá sản phẩm nhóm của HS

- Chốt kiến thức, chuyển dẫn sang mục sau.

1. Đọc- từ khó

2. Thể loại: thơ tự do

3. Phương thức biểu đạt: Biểu cảm

4. Bố cục: 3 phần

+ Phần 1: Khổ 1: Hình ảnh và tiếng hót của con chào mào;

+ Phần 2: Khổ 2, 3, 4: Suy nghĩ, cảm xúc của nhân vật “tôi”muốn giữ con chim ở lại bên mình;

+ Phần 3: Còn lại: hình ảnh và tiếng chim chào mào đã được nhân vật “tôi” lưu giữ trong ký ức.

III. TÌM HIỂU CHI TIẾT

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

NỘI DUNG

1. Mục tiêu: HS hiểu được nội dung và nghệ thuật bài thơ.

2. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.

3. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS.

4. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS lần lượt trả lời các câu hỏi:

+ Em có thể hình dung, tưởng tượng những gì khi đọc ba dòng thơ đầu?

+ Hãy nêu những ý nghĩ, cảm xúc của nhân vật “tôi” khi “vội vẽ chiếc lồng trong ý nghĩ”.

+ Vì sao lúc đầu nhân vật “tôi”“sợ chim bay đi” nhưng kết thúc bài thơ lại khẳng định: “Chẳng cần chim lại bay về/ Tiếng hót ấy giờ tôi nghe rất rõ”?

+ Tiếng hót mà nhân vật “tôi” nghe “rất rõ” vang lên từ đâu (trên cây cao chót vót hay trong tâm hồn)? Tiếng hót ấy cho thấy trạng thái cảm xúc nào của nhân vật “tôi” (vui hay buồn, hạnh phúc hay đau khổ,...)? Vì sao nhân vật “tôi” có thể cảm thấy như vậy?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

- HS trả lời câu hỏi;